De Erfgenaam m iriecL No. 88. Honderd en eerste jaargang. 1899. WOENSDAG 26 JULI. Anisterdainsche Brieven. FEUILLETON. (DEK MAJORATSHERR). ALKMAARSCHE Deze Courant wordt O 1 n s «I ft g-, Bonderd a at en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaar I ©,80 franco door het geheele rijk f 1, 3 Nummers f ©,O0. Afzonderljjke nummers 3 ets. SlLAria \1S Telefoonnummer3. COURANT. Prijs der gewone advertentie» Per regel f ©,15. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COSTER ZOON. XXXI. Hoe warm 't was en hoe weinig nieuws er was in de stad. Dat zou in een journalistieken roman, als die dezer dagen werd geschreven, een flink hoofdstuk kunnen vul len, want wie dat ondorwerp aanpakt, raakt daarvan vooreest niet bevrijd. Vooral die warmte zij beheerscht alle gesprekken, zij is de verontschuldiging voor gemis aan ijver, zij stemt boosaardig de menschen, die »het intellect" naar buiten zien trekken en zelf in de onfrissche stad moeten blijven. Onze taak is 't echter niet voor romantische schetsen te zorgen van ons wordt nieuws verwacht en wanneer wij dat niet kunnen verschaffen, hebben wij te zwijgen. Nu, zoo erg is t deze week nog niet geweester is toch altijd genoeg gebonrd om den Amsterdamscheu briefschrijver op zijn post te doen zijn. Wat wel't meest de aandacht getrokken heeft is de ietwat naar komedi- anterij riekende rede, welke nr. van Hall heeft uit gesproken om aan te vullen, wat het voortreffelijke plei dooi van zijn verdediger, mr. Worst, aan sentimentaliteit te kort kwaia. Dat hij daarmee aan zijn zaak goed ge daan heeft wordt, vrij algemeen betwijfeld veeleer heeft hij door die rede het bewijs geleverd, dat hij uitstekend de kunst verstaat om de waarheid door het naar voren brengen van allerlei bijzaken schuil te doen gaan. Zoo was 't b.v. meer handig dan correct om de zedelijkheid, die volgens den Officier van Justitie erg had geleden in het Paleis voor Volksvlijt sinds mr. van Hall daar den schepter zwaaide, ongerept te laten te voorschjjn treden door het feit, dat H.M. de Koningin, de verpersoonlijking van de reinheid, tweemaal in dat gebonw was geweest, eens om de Gonden Koets te bezichtigen en den twee den keer voor de hondententoonstelling kom, kom, in Amsterdam weet iedereen wel, wat er op de bals masque's, het festjjn der Nieuwe Pijp-bekoorlijkhodon, gebeurde en er zijn ook nog verschillende ingewijden in hetgeen er daarna voorviel. En dan dat oproepen van van de schimmen zijner roemzuchtige voorvaderen in de financiëele wereld was 't ook vóór dezen allang be kend, dat zij allerminst reden hadden zich over de daden van dezen afstammeling te verhengen. Niet het particu liere leven van dezen beklaagde kan dienen om de rech ters gunstiger voor hem te doen stemmenwat hem sympathie geeft en velen met blijdschap zal vervullen, als hij den dans ontspringt, is zijn enorme euergie en zijn onvolprezen werkkracht. Als Nederland meer burgers telde als mr. van Hall zou er niet zoo dikwijls reden zijn om te klagen over een vorslappenden ondernemings geest niemand kaD hem toch de verdienste ontzeg gen, dat mede aan zijn initiatief Rusland zijn spoor wegen heelt te danken, dat hij in Friesland vier meren drooglegde, dat hij de Nederlandsche Opera gernimon tijd staande heeft gehouden, dat hij het Paleis voor Volks vlijt van een wissen ondergang heeft gered, dat hij aan de zelfbewuste arbeiders een zoo voortreffelijk orgaan heeft geschonken als het Volksdagbladdat tajj voor zijn 64) »Ik dank u, Rndiger i Frans Johan Borwin Rijks graaf von Niedeck werd mij op den twintigsten Juni 18 nit mjjne echtgenoote Johanna Vrijvrouwe vou Nordlingen, te Wiesbaden geboren en aldaar in het kerkelijk register ingeschreven. Wat mij aanleiding gaf om den zoo vnrig verlangden zoon en erfgenaam zoovele jaren lang achter het masker eenor dochter te verbergen wilde ik u gaarne met enkele woorden ver klaren. Ik moet daartoe helaas op een zeer moeielijken treurigen tjjd terugkomen die alle aanwezigen zich zeker nog wei herinneren. Ik meen de dagen waarin men getracht heeft mij als ontoerekenbaar te verklaren en onder curateale te stellen. Dat mjj dit grenzenloos verbitterd heeft en mij verregaand achterdochtig en wantrouwend gemaakt heeft, behoef ik u wel niet te verzekerenik beschouwde in dien vreeselijken tijd eiken erfgenaam van Niedeek als vogelvrij verklaard wild, dat zijn leven en zjjn vrjjheid nergens een enkel oogen- blik zeker was. Eer mijn kind geboren werd deed ik een geloftealles te doen wat in mijn vermogen was om het tegen booze lagen en listen te beschermen en te beveiligen, indien het namelijk de toekomstige erfgenaam zijn zon, en bij was het 1 Toen scheen mij geen enkel middel zekerder om mijn kleinood te beschermen dan dat ik voor de buitenwereld den knaap tot een meisje maakte. Slechts zeer enkelereeds sedert lang tronw bevonden personen in onze naaste omgeving wisten van dit geheim. Daar het echter hier op Niedeck haast onhoudbaar zon geweest zijn, besloten wij ons op reis te begeven, ten einde in het buitenland, zonder vrees of angst, den knaap een echte jongensopvoeding te kun- ondergeschikten steeds een humaan patroon is geweest, dat hij veel gedaan heeft ten bate van armen en onge- lnkkigen dat hij de belangen van Utrecht als raadsli I krachtig heeft voorgestaan, dat hij ja, de lijst van hetgeen deze veelzins merkwaardige man heeft gedaan zon nog veel grooter te makon zijn. Ziet, al3 men dat alles bedenkt, dan eerst komt de vergevensgezinde stem ming en dan zullen er maar weinigen zijn om tegen te spreken, dat voor hetgeen hij misdreven heeft het lange voorarrest reeds straf genoeg is geweest, 't Is wel gemak kelijk voor menschen, die nooit den drang in zich heb ben gevoeld om iets groots in de wereld te prestoeren, in hun luien stoel gozeten, breed uit te meten, wat deze man verkeerd heeft gedaan, miar zeer onbillijk is 't om te vergeten dat wie veel onderneemt ook veel wordt blootgesteld aan de verleiding om van het rechte pad af te wijken, een verleiding waarvan een rustig burger geen denkbeeld heeft. Van dat standpunt beschouwd ont zinkt iemaud den moed om a' te veel in het particuliere leven te gaan pluizen van oen menscb, die zich zoo vor boven de massa heeft verhevon en mr. Van Hall had door het breedvoerig ophalen daarvau niet zelf de aan leiding moeten wezen, dat men zich nu daaraan desalniet temin toch gaat schuldig maken. Wat de afloop van dit geding zal zijn, zal men den 2en Augustus vernemen. Voor de jourualisten is 't te hopen, dat nèch Van Hall nöca Haas zich verplicht zul len gevoelen om zich in hooger beroep te begeven want in de 24 zittingen die de rechtbank aan deze cause célebre heeft gewijd, is er van hunne krachten zeer veel gevergd. In een temperatuur, waarbij anderen zich het recht geven traag te zijn, hebben zij moeten zitten schrijven als bezetenen en geen oogenblik mochten zij zich rnst geven, wetende dat wat hun potlood opkrabbelde, 's avonds door het pnbliek verslonden werd het publiek, dat aanstends bij de redactie komt klagen, als 't hoort, dat een andere courant waarop 't niet is geabonneerd, uit voeriger of karakteriseerender verslagen heeft. Ongewoon veel menschen hebben meegeleefd met de zaak Haas- Van Hall en t is wel te beiti-jjpen, dat een tooneeldi- reclie op het idéé is gokoincL om daaruit wat munt to slaan. Sinds Vrijdagavond wordt door het gezelschap onder leiding van den heer Frank een nogal pikante revue opgevoerd, waarin de hoofdpersonen van het proces onder («enigszins verdraaide namen optreden, nog ver meerderd met een paar vriendinnen van Haas wier namen in de rechtzaal niet zijn genoemd. Er word bij de eerste opvoering nogal gelachen, ook wel om hetgeen achter het voetlicht gebenrde, maar toch nog het meest om het feitdat Jacobs, wiens portret op bet affiche prijkte zich in de zaal bevond en zelf 't luidruchtigst van allen applaudisseerde. Wordt 't wat koeler, dan kan deze revne eerr kasstuk worden en 't zou ons niet ver wonderen als Van Hall, al speelt hij iü het stuk geen mooie rol, toch nog de activiteit van den tbeater-direc- tenr waardeert. Iets van de voortvarendheid en kloekheid van Van Hall ochhadden de Bestuurderen der Aed.- Zuid-Afrikaansehe Vereeniging dit maar bezeten I nen geven. Wij leefden onder een aangenomen naam in het buitenland en Frans is als iedere andere jongen in een broek opgegroeid Alleen gedurende den korten tijd dien wij hier de laatste jaren doorbrachten, waren wij gedwongen, onzen wilden bengel meisjeskleeren aan te trekken, een comedie die hem kostelijk amuseerde en mjjne vrouw en mij dikwijls zooveel pret bezorgde, dat wy vreesden ons zeiven te zullen verraden. Ik was eerst voornemens, het geheim eerst bij zijne meerderjarigheid te ontsluieren, en die dag zon dan de dag mijner wrake zijn. Gods wegen zijn echter ondoorgrondelijk, wonder bare leidingen hebben mij dat tijdstip doeu vervroegen en dit is ook iu alle opzichten boter. Mjjn zoon betoont zich, God zij dank, als zeer militairgezind en koestert daarenboven den wensch, om te gaan stndeeren, het werd dus hoog tijd, dat huisleeraren en gouverneurs het veld ruimdon Voor mijn besten neet Wulff-Dietrich, dien ik oprecht lief heb gekregen, zouden mij deze ver anderde toestanden van harte leed doen, als ik niet wist, dat juist het verlies van Niedeck hem oen groot genoegen doet. Zijn geldelijk verlies zoo gering mogelijk te maken, zal mijn liefste plicht ea zorg zijn. En gij, mijn beste neef Rndiger, zalt aan dezen dag ook niet met haat terng denken Van ganscher harte heb ik n vergeven; het verledene zal geheel vergeten zijn. Wat nw toekomst aangaat, daarover spreek ik nader met n, n deze zoo aangenaam en gemakkelijk mogelijk te maken, zal de schoone wraak neming zijn, die ik op n denk te nemen, en dan hoop ik, dat gij in het vervolg niet alleen mijn neef maar ook mijn vriend zalt zijn De spreker verliet zijn plaats en strekte, vol innige hartelijkheid, Wolff-Dietrich en zijn vader beide hauden toe, en trok den kamerheer, die, zoo luide zijn zwakke stem hem dit toeliet, zeide »Gij hebt mij dus vergeven, Willibald God moge n daarvoor zegenen met diepe ontroering aan zijn hart. Eu terwijl alle aan wezigen luid en opgewonden met elkaar spraken, keek Willibald zijn neef diep in de oogen en vervolgde fluis terend en met zenuwachtige gejaagdheid: »Ik wil in dit Herinnert men zich nog dat wij bjj het aftreden van Prof. Dr. C. B. Sprnyt als haar secretaris de sombere voorspelling deden dat nu wal niet veel meer zon overblijven van hare voortstuwende kracht De ervaringen der laatste maanden hebben bewezen dat er voor onze vrees maar al te veel grond is geweest. Er heeft ver ontwaardiging in ons land geheerscht toen ter Vredes conferentie allerlei staten worden nitgenoodigd, tot zelfs nit vreemdo werelddeelendie iu beschaving en zelf standigheid niet den eersten rang bekleeden torwjjl de Oranje-Vrjjstaat en de Z.-A. Republiek met de aan ons stamverwante bevolking werden thuis gelaten. In de pers is aan de ergernis daarover lucht gegeven in ver gaderingen heeft men zijn wrevel over dit feit niet onder stoelen en banken gestoken en op het Haagsche Binnenhof heeft men daarover den Minister van Buiten- landsche Zaken hardo woorden toegevoegd gezwegen is alleen door de Vereeniging, die leden tracht te werven ondor hen die belang stellen in Znid-Afrika en wien bij deze gelegenheid het bloed kookte. Daarop is ge volgd de periode van een dreigenden oorlog tnsscben de Transvaal en Engelaud. In ons laud hebben honderden met groot misnoegen gezien hoe de toegevendheid van President Kruger tot het uiterste werd getart met groote vreeze zag meu tegemoet het uitbarsten van een krijgdie noodlottig zou kannen worden voor het Afrikaner element. Men wist echter dat onder de Engelschen zulk een oorlog niet populair zou zijn ge weest en deze als het. ware zou zijn opgedrongen door het drijven Tau een Chamberlain en een Rhodes. Alweder was dat een schoone gelegenheid voor de Nederlandsch-Znid-Afrikaansche Vereeniging om aan haar doel te beantwoorden. Had zjj onruiddelljjk bij do eerste oorlogszuchtige geruebteu een adres opgesteld met een smeekbede aan het Engelsche volk om dien onrecht- vaardigen kamp niet te beginnen dan zon dat door honderden en duizenden zij a geteekend en men zon 't hebben leeren appreeieeren dat hier een vereeniging bestaatdie niet werkeloos blijft als de belangen van onze stamverwanten in Afrika's Zuiden ernstig worden bedreigd. Moor ook nr was zij niet op te wokken nit haar fossiele rust. Eerst toen in den Haag een meeting was gehouden die door de slechte voorbereiding en het gemis aan de noodige publiciteit wel moest mislukken werd door andoren haar naam geuoemd en toen moest zjj eindelijk toch wel eenig teekon van leven geven. In de afgeloopen week vergaderde dan ook het Bestuur, juist nadat het bericht was gekomen dat de dreigende crisis was bezworen. Dat onthief de heeren van een actief optreden met eenig fatsoen kon nu verklaard 1 «v - -rrrrrMnrf—rai i—miiiib uur waar zijn tegenover n, Rndiger, volkomen eerlijk en waar Zie, ik heb u gehaat, zoo lang ik mij kan herin neren, ja zoolang ik u kon I Ik had n wraak gezworen en hield mijn woord. Het was niet alleen nit voorzich tigheid en wantronwen dat ik het bestaan van mijn zoon voor n verborgen hield, er was nog een andere rede, die mij daartoe bracht. Gjj wildet mjj tot een bedelaar maken en in een krankzinnigengesticht doen opsluiten- daarvoor wilde ik u wederkeerig te gronde richten vast rekenendo op de erfenis, verkwistet ge nw vermogen en maakte Hartwig schulden. Op den dag, waarop ik n, den tot den bedelaarstaf vervallenen, don erlgenaam van Niedeck zon voorstellen, zou mijn wraaklust haren triomf vieren. Gods wegen zijn echter wonderbaar en hij spreekt: •Mijner is de vergelding! »Mjj is de wrake!" Sedert Wulff-Dietrich miju weg kruiste en ik hem als een braaf, edel man leerde kennen, achten en liefhebben, is alles' anders bij mij geworden. Mijn beste Frans heeft er zeer veel toe bijgedragen, om mijn haat in liefde en vriend schap te verauderen, eu als ik je nu ook zeg, Rndiger, dat ik je vergeven heb, dan is het geen ijdel woord. Alles zal van un af aan vergeten en vergeven zijn ter wille van Wulff-Dietrich 1" De kamerheer wilde spreken, maar zijn lippen de smalle klea:looze, lippen, beefden slechts, en het ver- magerd gelaal vertrok krampachtig. Hij drukte de han- deu van den spreker en knikte hem stilzwijgend toe toen zocht zijn oog ulff-Dietrich, dieden arm om fransje geslagen, in druk gesprek met den nienwen jongen neef verdiept stond. Thans begrijp ik mjjn zoon! Nu weet ik waarom hij er niet op los wilde leven en allps op rekening der te verwachten erfenis wilde schniven 1 Hij staat thans op eigen voeten O Hemelsche Vader, hoe dank ik u thans daarvoor!" Eu bjj treurt niet om het verlies Rndiger zeide Willibald met stralende oogen. Door eigen kracht is hy geworden wè,t en wie bjj is. Hij zal zijn weg ook verder met eere gaan een hooger doel nastrevende, dan dat van eeD zonder eeuige moeite verkregen fortuin te aanvaarden. Hoed af! voor een man die m t de speelbal van het wispelturig lot wil zijn maar dit integendeel aan zich eu aan zijn krachtigen wil onderdanig maakt! God geve dat Fransje een voor beeld aan hom neemteen geslacht is nog niet ont aard aau wiens stam twee znlke krachtige, door en door gezonde loten ontsprongen zijn J" Wordt vervolgd.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1899 | | pagina 1