Buitenland.
Neder land.
werd gesticht in 1345 ter eere van, en tot aandenken
aan het Mirakel van het H. Sacrament en droeg daarom
van oudsher den naam van de Heilige stede. Na de
Hervorming werd zij met nog vier andere kerken door
do stad genaast, die deze gebouwen, op één na, in bruik
leen afstond aan de Ned. Hervormde gemeente. Deze
heeft dan ook in de N. Z. Kapel eenwen lang hare gods
dienstoefeningen gehouden en het reeht daartoe is haar
nooit betwist. De kapel heeft echter aan den tand des
tijds geen weerstand kannen bieden en verkeert thans
in een toestand dat slooping noodig werd geoordeeld.
Nu wete men daarbij, dat de Katholieken altijd bijzon
dere devotie hebben gehad voor den gewijden grond der
Heilige Stede en 't zou hun zeker groote opofferingen
waard zijn, indien zij dezen in hun bezit konden krijgen.
Zoolang de Hervormde predikanten daar het Evangelie
woord verkondigden begrepen zij, dat er geen aankomen
aan was, maar thans staat het geval anders. Het schijnt
namelijk, dat do Hervormden niet meer hebben dan het
bezit recht op de Kapel en geenszins het eigendom s-
rrcht, dat aan de stad is gebleven. Bij de Staatsregeling
van 1801 werd gedecreteerd, dat ieder kerkgenootschap
onherroepelijk in het bezit bleef »van hetgeen met den
aanvang dezer eeuw door hetzelve wierd bezeten" en
reeds in die dagen werd er door de R. K. Amsterdam-
sche Commissie op gewezen, dat een groot onderscheid
bestaat tnsschen bezit d.i. het recht om iets eeuwig
durend te gebruiken en eigendom, waarbij men met
niemand anders te maken heeft. In het eerste geval zou,
zoodra een kerkgebouw ongeschikt wordt voor gebruik,
de stad weer treden in haar rechten op gebouw en grond
en zou de hervormde gemeente met haar sloopingsplan-
nen buiten haar boekje zijn gegaan. Om dat vuurtje nu
weer aan te wakkeren zouden de Katholieken ondershands
te kennen hebben gegeven, dat zij gaarne de Kapel van
de gemeente zouden willen koopen, mits deze hare eigen
domsbewijzen voldoende kon vaststellen. B. en W. hebben
daarvan goede nota genomen en aan mr. Kappeijne van
de Coppello, stadsadvocaat opgedragen hierover rapport
uit te lerengen. Deze, die niet over het ijs van één nacht
gaat, heeft thans als zijne meening te kennen gegeven,
dat de Ned. Hervormde gemeente de kapel niet in eigen
dom bezit en 't gewenscht is om dit door een proces te
doen uitmaken. Te meer is dat plicht voor de gemeente,
omdat de stadsgrond, waarover het hier gaat, een waarde
heaft van 18 tonnen gouds. Aan den anderen kant zou
een dergelijk proces echter ook schatten verslinden en
daarom is door het stedelijk bestuur ook het advies
ingewonnen van den securen mr. Pijnappeldieals
goed jurist, een meening is toegedaan, tegenovergesteld
aan die van zijn confrater. De Raad zal nu de knoop
moeten doorhakken, een weinig benijdenswaardige taak,
wantkomt 't tot een proces, dan worden er dadelijk
een massa booze menschen gemaakt en wordt de gemeente
in het ongelijk gesteld, dan heeft dat natuurlijk zoowat
iedereen zien aankomen.
Nu is er sprake van om aan de Ned.-Herv. gemeente
in ruil voor de Kapel een stuk gemeentegrond aan te
bieden voor den bouw eener nieuwe kerk en een som
gelds, waarvan de rente zou besteed worden ter bestrijding
van het verliesdat de Kerk zou lijden door derving
van de huur der zoogenaamde »kastjes" in de Kalver-
straat, maar wijl het geval thans quaestieus is geworden,
zal 't moeilijk zijn daarvoor een meerderheid in den
Raad te vinden. Dan zon de Hervormde Gemeente nog
beter doen door de kerk voor een flinke som te ver-
koopen aan de Katholieken, waardoor zij elders in de
stad gelegenheid had een kolossaal gebouw te doen ver
rijzen haar eigendomsrecht op de kerk zou dan zijn
erkend, een gewichtig precedent voor de Oude en Nieuwe
Kerk, de St.-Olofs-kapel en de O. Z. Kapel. De Katho
lieken zouden haar vermoedelijk ook die voldoening wel
willen schenken, want, zooals gezegd, aan het bezit der
Heilige Stede is hun zeer veel gelegen. In allen gevalle
zal men moeten toestemmen, dat deze zaak van ingrijpend
belang is en wij geen ongelijk hadden, toen wij haar de
vorige week een question bruiante noemden.
Na de kerk de wereldsche genoegens. In den zomer
is de hoofdstad daarvan vrijwel verstoken, maar nau
welijks is de r In de maand, of van alle kanten komen
de amusementen lokken. Vrijdagavond heeft de Ne-
haar tot kalmte te brengen o, zij was zoo opgewonden.
»Hebt u al van die vreeselijke geheimzinnige gebeur
tenis gehoord mijnheer Bell vroeg mevrouw Bain-
bridge mij, toen wij ons naar de eetkamer begaven.
•Ja," antwoordde ik. »Uw echtgenoot is zoo goed
geweest mij eenige bijzonderheden mede te deelen."
»En is u werkelijk gekomen om ons te helpen?"
»Ik hoop het geheim te kunnen oplossen.'
»Het schijnt in elk geval iets buitengewoons," ver
volgde mevrouw -Bainbridge. »Ge kunt niet begrijpen,
lieve," met deze woorden wendde zij zich tot haar
echtgenoot »in welk een toestand wij ons bevonden,
toen wij van het tweede ongeluk hoorden.
»Ik voor mij geloof,"zei Ella Bainbridge, »dat de tun
nel behekst is. De bewoners van het dorp hebben dit
reeds lang beweerd en dit tweede geval schijnt die bewe
ring te staven. Is het niet zoo
Die laatste vraag was tot mij gericht.
»Ik kan daar nog geen oordeel over vellen," ant
woordde ik, »voor ik alles nauwkeurig heb onderzocht."
»Kom, Ella, val mijnheer Bell niet lastig,' viel haar
vader in »als hij even hongerig is als ik verlangt hij
te eten."
Wij gingen aan tafel. Bainbridge, ofschoon hij voor
wendde honger te hebben, was zoo zenuwachtig dat hij
bijna niet kon eten. Onmiddellijk na den maaltijd liet hij
mij over aan de zorg van zijn gezin en begaf zich naar
het dorp.
»Dat is juist iets voor hem," zei mevrouw Bainbridge.
•Hij trekt zich die zaken altijd te sterk aan. Hij
maakt zich vreeselijk ongerust over Lucy Bay en ook
over dien armea Wynne. Het is in elk geval een treurige
geschiedenis, van 't begin tot 't einde."
„In elk geval schijnt dit tweede ongeval Wynne eenigs-
zins te ontlasten," merkt ik op.
•Dat hoop ik. Ik zie dat n klaar is, mijnheer
Bell gaat n mee naar den salon
Ik volgde haar naar een gezellig vertrek, vanwaar wij
een ruim uitzicht hadden op het dal der Lytton.
Na eenigen tijd keerde Bainbridge terugen kort
derlandsche Opera het seizoen geopend met »De Ko
ningin van Saba." De instelling staat er nu heelwat
beter voor dan het vorige jaar, minder vanwege de Com
missie van Bijstand dan welomdat zij nu aan geen
concurrentie van de Italianen het hoofd zal hebben te
bieden. Envoorzooverre uit de openingsvoorstelling
valt op te maken, heeft de heer Van der Lindeu niets
onbeproefd gelaten om het gemis der vreemdelingen zoo
min mogelijk te doen gevoelen. Over de artistieke leiding
van den nieuwen kapelmeester, den heer Peter Raabe,
was Vrijdagavond maar één roepde solisten gaven
blijk, dat zij onder krachten van den eersten rang mogen
gerekend worden en zelfs het koor, dat meestal het
zwakke punt is, was meer dan voldoende. Daarbij nog
gevoegd, dat de monteering schitterend was en ook het
corps de ballet uitmuntend voldeed, en men zal inzien,
waarom maar heel weinigen onvoldaan den stampvollen
Stadsschouwburg hebben verlaten. Aan hartelijkheid liet
de ontvangst niets te wenschen overkortom onder
de gunstigste auspiciën is het nieuwe seizoen ingetreden.
Na de ondervindingen der laatste jaren is 't haast al te
mooi om zich een campagne van de Nederlandsche opera
zonder misères te denken, maar een feit is 't, dat de
kansen op het wegblijven daarvan in geen jaren zoo
gunstig zijn geweest.
De eerste September-week is ook voor het circus
Carré en de Arena aanleiding geweest om hare deuren
te ontsluiten. Zonder specialiteiten-gezelschappen, waar
men met dames kan komen, kan Amsterdam nu eenmaal
niet, doch er moet al heelwat bjjzonders te zien zijn om
de twee gebouwen te vallen. Het programma van de
openings-voorstelling gaf in beide circussen veel genot
en verschillende nummers komen daarop voor, die bij
het uitgaande September-publiek de schim der kermis
waart in deze maand nog weer rond in de stad veel
succes zullen hebben. Ook in het Paleis valt voor deze
menschen veel te genieten, ja, eigenlijk zijn de verma
kelijkheden daar met een fatsoens-vernisje overtrokken
kermis-genoegens nog 't meest voor de groote massa
aantrekkelijk. Verder is »Artis" weer toegankelijk voor
het gebruikelijke September-kwartje, is ook het Panop
ticum weer in volle fleur en zijn de vertooningen van
de September-stukken in de schouwburgen aanstaande,
't Is gedaan met de zomerrust in de stad alwat de
kunst dient is gemobiliseerd en nu is Amsterdam weer
eenig in ons land. De bordjes van »niet thuis" ver
dwijnen eiken dag van de huizen der gegoeden 's zomers
benijden de Amsterdammers de buitenmenschen, maar
nu zijn ineens de rollen omgekeerd.
BUITSCHIjAAB. De Pruisische Regeering heeft
het in zake de kanaalwet niet bij een vermaning aan de
regeeringspiesidenten en landraden gelatenmaar de
ambtenaren die »tegen" stemden met ontslag of wacht
geld gestraft.
Welke blinde gehoorzaamheid de Regeering van hare
ambtenaren eiseht, moge de volgende zinsnede uit bedoelde,
door prins Hohenlohe geteekende vermaning bewijzen
Niet alleen de hoogere politieke beambten, maar ook
de Koninkljjke landraden mogen zich in hun ambtelijk
optreden niet van de wijs laten brengen door de
stemmingen van hun districten en de meeningen van de
bovolking over de maatregelen van Zijner Majesteits
regeering. Zij zijn geroepen en verplicht om de hun
bekende meeningen van de regeeringspolitiek, vooral in
gewichtige vragen te vergemakkelijken en het rechte
begrip van die politiek bij de bevolking op te wekken
en te verzorgen."
BKGEljiABID. Plotseling komen er uit Zuid-Alrika
zeer ernstige berichten, die, zijn zij juist, den oorlog als
onvermijdelijk moeten doen beschouwen. Wat tot deze
reactie geleid heeft, is nog onbekend, men weet nog niet
anders, dan dat »de Standard'' uit Pretoria een telegram
heeft ontvangen, volgens hetwelk de Transvaalsche regee
ring besloten heeft om het aanbod van kiesrecht na vijf
jaren in te trekken en aan de Engelsche autoriteiten
mede te deelen, dat haar aDtwoord op Chamberlains laatste
telegram dien dag (het bericht uit Johannesburg is geda
teerd 3 Sept.) aan Conyngham Greene zal worden over
handigd. De oorlog wordt nu onvermijdelijk geacht.
De »Time8" ontvangt, onder dagteekening van 3 Sept.,
het bericht uit Newcastle (Natal) dat de Transvaalsche
regeering besloten heeft om het aanbod van kiesrecht na
vijf jaren in te trekken. Dit wordt beschouwd als een
duidelijke aanwjjzing van een op handen zijnden oorlog
en de afkondiging van den staat van oorlog en beleg.
FRAAIItKlJIt. Alweer een nieuw geheim dossier 1
In den loop van de zitting, van den 4, bleek, naar aan
leiding van een vraag van de zijde der verdediging, dat
er nog een partij bescheiden is, die niet bij het, thans
overgelegde geheime dossier gevoegd werden maar
waaruit men toch de schuld van Dreyfus meent te kannen
bewijzen. Kapitein Cuignet en Generaal Chamoin deelden
dit uiterst verrassende bericht mede en laatstgenoemde
verklaarde zich bereid dit dossier in een geheime zitting
daarna reed ook de dogcart voor. Mijn gastheer en ik
stegen in, Bainbridge nam de teugels en in snellen draf
gingen wij heen.
Het wordt hoe langer hoe erger," begon hij toen wij
alleen waren. »Als u vannacht het geheim niet ophel
dert mijnheer Bell, dan weet ik niet wat er gebeuren
moet."
Wij reden het dorp binnen en terwijl wij over het
hobbelige plaveisel rammelden, word, ik met nieuwsgierige
blikken aangekeken. Het volk stond in groepjes bijeen,
waarschijnlijk over niets anders sprekende dan over het
groote geheim. Plotseling kwam, terwijl ons rijtuig met
veel gedruisch over de straatsteenen ratelde, uit een der
huizen een meisje te voorschijndat met opgewonden
gebaren Bainbridge verzochthet rijtuig stil te doen
houden. Hjj hield het paard bijna vlak voor haar voeten
staandehet meisje begaf zich naar de eene zijde van
den dogcart. »Hebt u het gehoord sprak ze hijgend.
Door den dood die van morgen heeft plaats gehad, zal
toch wel blijken, dat Stephan Wynne onschuldig is
zou het niet, mijnheer Bainbridge?"
Wordt vervolgd.
aan, den Krijgsraad over te leggen .'jfeeo wonder, dat
Labori er met kraeht op aandrong nu toch eindelijk
alles te geven, wat men beweert te bezitten
Veel opzien baarde in dezelfde zitting het verhoor
van een getuige door den president;- krachtens zijn be
voegdheid toegelaten. Deze getuige Czernuschi, een po
litiek vluchteling uit Servië, zich afstammeling noemende
van Servische prinsen, zeide dat hij* in Augustus 1894
heeft vernomen, dat Dreyfus een der voornaamste be
richtgevers was van vreemde mogendheden. Hij beweert
vele bewijzen te hebben, maar weigert er uitlegging van
te geven en in openbare zitting namen te noemen.
Carr.ère verklaarde dat hij geen onderzoek heeft gedaan
naar dezen getuige en vroeg een geheime zitting. Labori
zeide, dat de getuige dan den eed. kan afleggen, opdat
hij zoo noodig zal kunnen vallen onder de strafbepalingen
op meineed. 3eer bewogen zeide Labori daarna, dat hij,
nu de beschuldigers vreemdelingen als getuigen oproepen,
conclusies zal nemen om langs diplomatieken weg mede-
deeling te vragen van de nota's in het borderel genoemd.
In fort Ohabrol blijft de toestand zoowat hetzelfde.
De verslaggevers der l'arijsche pers die steeds in af
wachting van een brjzonderen maatregel voor het huis
op- en nederloopen, laten aan hun phantasie den vrijen
teugel en zenden de meest dwaze berichten de wereld
in. Zoo wist de »Matin" zelfs te vertellen dat de Re
geering had besloten water in bet huis te laten om zoo
doende de belegerden naar het dak te drijven, waar zjj
door brandweerlui natgespoten zouden worden, totdat de
politie allen zou hebben gegrepen. Een andere »goed
ingelichte" persman ging nog verder en kondigde aan,
dat de Regeering de belegerden zou doen stikken door
het inlaten van koolzuurgas
TH AAS A AA Ij. üit Newcastle in Natal, werd den
2 gemeld, dat de commandanten en veldcornetten in
Transvaal order hadden gekregen zichzelf en de manschap
pen onder hun bevel gereed te houden voor vijandelijkheden.
Generaal Joubert heeft de vorige week opnieuw^ een
rede gehouden, ditmaal te Boksburg, waarin hjj zeide
er aan te twijfelen of men Engeland zou kunnen tevreden
stellen, dat geheel onder den invloed was van geweten-
looze intriganten. Transvaal verlangde vrede tok eiken
prijs, behalve de opoffering van zijn onafhankelijkheid.
Gelijk de data uitwijzen zjjn deze berichten van vroeger
dagteekening dan de ernstige telegrammen door de
Londensohe bladen ontvangen en onder »Engeland" vermeld.
A T J Ti II.
Uit Batavia is den 4>aan de »N. Rott. Ct." geseind
•De Gouverneur van Atjeh is met twee pelotons
cavalerie van Djamboe-Ajer naar het op zes uagen af
stand rijdens gelegen Parkalan Brandan gegaan om aldaar
aanvragen tot mijnontginaing te behandelen. D^aOostkust
is volkomen veilig."
Laatste Berichten.
Be fflreyfas-zaak.
PARIJS 4 Sept. De »Figaro" deelt medo dat de
minister van oorlog gekant is tegen elke diseussie en
getuigen-verklaring in geheime zitting. Hij seinde heden
morgen in dien geest aan den regeerings commissaris s
majoor Carrière, zocdra hij vernam, dat men in geheime
zitting de getnigenverklaring van Cernnschi wilde hooren.
Geheel in overeenstemming met de gedragslijn aan
genomen door de regeeriag, die verlangt dat de waarheid
in het volle licht worde gesteld, staat generaal De Gallifet
den krijgsraad slechts toe morgenochtend een geheime
zitting te houden om kennis te nemen van den naam
van den vreemden agentover wier. Cernuschi ge
sproken heeft.
LONDEN4 Sept. De heer Chamberlain is heden
avond onverwacht te Londen teruggekeerd.
A5cuwc ministers In Pruisen.
ESSEN »/d. Ruhr, 4 Sept. De »Rheini8ch-WestfALische
Zeitung" zegt, dat de minister Von der Recke door den
legeeringspresident te DusseldorfFmherr on Rhein-
haben, en de minister Von Bosse door den Oberprhsident
van Westfalen Stndt, znllen worden vervangen.
Haarlem. Alhier zijn twee families, van wie de
eene te Amsterdam thuis behooit, ongesteld geworden
na het eten van garnalen, welke de Amsterdamsche fa
milie als eeue verrassing had meegebracht. Een der
loden van het gezelschap, de heer V., te Haarlem, is
Vrijdag gelijk tnans uit een geneeskundig onderzoek
gebleken is aan de gevolgen daarvan overleden.
De anderen bevinden zich tamelijk wel.
Te Zuldscharwoiade doen zich, wellicht tenge
volge van het gebruik van slecht drinkwater, verscheidene
gevallen van typhus voor.
Sclioorï. De feestelijkheden op SI Augustus
alhier met subsidie uit de gemeentekas, gehouden, zijn
goed van stapel geloopen. Jammer dat eene hevige
regenbui het talrijk opgekomen publiek voor een deel
naar huis deed trekken; toch leed de prettige feeststem
ming bieronder nietmaar klonken de kroningsliederen
nog geruimen tijd lustig en vroolijk aa afloop van 'Dat
vuurwerk.
Oudorp. Du heer H. Brnijn is den 5 tot wethou
der dezer gemeente herbenoemd.
Ten oosten van Wierlngen zag de Urker vis-
scher G. Baarsen schipper op de U'. K. 21, den l, des
morgens omstreeks 6 uren een vlet drijven waarin hjj,
dichterbij gekomentwee personen bemerktedie zijn
hulp inriepen. Het waren twee jonge officieren van het
te Nieuwediep gestationeerde marineschip Het Loo die
den 31, des middags, een zeiltochtje waren gaan doen
en te vergeefs beproefd hadden naar hun schip terug
te keeren. Den geheelen nacht hadden ze in onweder
en stortregen gedreven de boot was vol water geraakt
en reeds hadden ze de riemen aan elkaar gebonden om
iets te hebben waarmee ze ingeval de vlet zonk, hoop
ten te kunnen drijven. Verkleumd en hongerig werden
ze door den Urker schipper en zijn knecht KI- de ries
aan boord genomen, waar ze in een deken gewikkeld,
bij een flink vuur en warme koffie spoedig op bun ver
haal kwamen.
In den polder Bnrghorn, in de gemeente Schagen,
werd dezer dagen de bedrijfsboer S. Smit in deerniswek-
