Hoe Siva sprak.
No. 109.
Honderd en eerste jaargang.
1899.
WOENSDAG
13 SEPTEMBER.
Amsterdainsclie Brieven.
Feuilleton.
Het geheim van de Felwyn-
Tunnel.
L. T. MEADE en ROBERT EUSTACHE.
UklUAARSCIlË I IMIIAM.
Deze Courant wordt Dinsdag-, D o n d e r d a g-
en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar t 0,8© franco door het
gebeele rijk f 1,
3 Nummers f O,©6. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Telefoonnummer t 3.
Prijs'der gewone advertentien
Per regel f O, IA. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COSTER
en ZOON.
XXXVIII.
Ingevolge art. 83 der Gemeentewet vergaderde Dins
dag der vorige week de Amsterdamsche gemeenteraad
om »te voorzien in de vervulling der plaatsen van hen,
die op dezen dag als wethouder aftraden." Er moesten
drie titularissen benoemd worden en het belang daarvan
was vooral hierin gelegen, dat de wethouder Schölvinck
als Raadslid was afgetreden, zoodat voor zijn zetel naar
een nieuwen persoon moest worden omgezien. De heeren
Van Hall en Blooker werden natuurlijk aanstonds met
bijna algemeene stemmen herkozen zij zijn sieraden
voor het ambt en moeilijk zou een Raadslid te vinden
zijn dat zich beter zou kwijten van de hnn opgelegde
taak. Lang van te voren was er reeds over gesproken,
wien de Raad voor den derden zetel zou begeeren. Om
wethouder te zijn in de hoofdstad moet men een man
zijn van meer dan gewone bekwaamheidvoor allerlei
moeilijke vraagstukken wordt men gesteld en bij de
oplossing daarvan dient men over groote wijsheid te
beschikken, want men weet, dat men bespied word door
een Raad, die niets liever doet dan anderen op de vin
gers kijken. Een weinig representatieve geschiktheid is
bovendien niet te versmaden.
Bij de eerste stemming bleek Dinsdag, dat zich twee
partijen hadden gevormdeendie het pas gekozen
raadslid mr. Cohen Stuart had uitverkoren en een andere,
die den heer Gerritsen als den meest geschikten persoon
beschouwde. De partij van den eerste was 't best geor
ganiseerd maar zij was niet sterk genoeg om er haar
candidaat door te halen. En toen 't, tot een herstemming
kwamzoodat ook de ledendie op eigen houtje een
candidaat op hun stembiljet hadden geplaatstmoesten
kiezen en deelenschaarden deze zich met een enkele
uitzondering om den heer Gerritsenzoodat deze nog
met een vrij aardige meerderheid uit de bus kwam.
In de stad baarde deze uitslag over het algemeen ver
rassing. Voor zooverre er prognostics waren gemaakt
over den uitslag der verkiezing had men den heer Ger
ritsen onderaan geplaatst. Had men mr. Cohen Stuart
genomen dan zou men daarin een erkenning gezien heb
ben van de beteekenis van den handel voor Amsterdam
was een Katholiek gekozen dan zou dat beschouwd zijn
als een huldiging van het beginsel om alle partijen in
de regeeringscolleges te doen vertegenwoordigen maar
Gerritsen eerlijk gezegd, dachten velen niet aan hem,
omdat hij in den laatsten tijd zeer weinig van zich had
laten hooren en zich eenigszins uit de politieke bedrij
vigheid had teruggetrokken. Laat ons er dadelijk bijvoe
gen dat, toen men eenmaal voor het feit stond, 't nie
mand moeite kostte om daarvan de lichtzijden op te
sporen. De nieuwe functionaris moge niet populair zijn,
vriend en vijand erkennen echter, dat hij iemand is van
meer dan gewone talentendie veel heeft gezien en
gelezen en wien 't nooit aan den moed zal ontbreken
om aan te vatten wat in zijn oog ge wensen t is en dit
tot een goed eind te brengen, ook al wordt hij heftig
DOOR
6)
Wij hadden de plaats bereikt waar ik gevallen was.
»Geef mij nu eens een lucifer, Henderson
Hij deed het en ik stak onmiddellijk de lamp aan.
Daarna nam ik het glas er af en bewoog haar zacht
heen en weer, vlak bij den grond. Plotseling ging de
vlam uit.
.Begrijpt gij het nu vroeg ik den inspecteur.
.Niets er van!" antwoordde hij.
Voor ik hem echter een uitlegging kon geven, hoorden
wij boven [ons iemand roepen het was Bainbridge, die
het nauwe paadje afkwam.
.Hier is het geheim riep ik hem toe, toen hij naar
ons toekwam. .Ik heb nooit gevaarlijker methode van
moeder Natuur gezien, om iemand angst aan te jagen
of om het leven te brengen."
Onder het spreken had ik de lamp weer aangestoken
en hield haar nu boven oen kleine spleet in de rots. Zij
ging wter eensklaps uit.
.Wat is dat? vroeg Bainbridge verbaasd.
»Iets dat mij bijna het leven gekost heeft,'' antwoordde
ik. .Kijk, dat is een natuurlijke uitweg voor stikdamp,
acidum carbonicum het gevaarlijkste gas, dat men
zich denken kan, omdat bet zjjn aanwezigheid niet ver
raadt en geen reuk geeft. Het moet zich hier 's nachts
verzamelen, wanneer er geen treinen passeeren en stijgt
dan langzaam omhoog tot aan de lantaarn. Het voort
durend zuigen van de treinen, die des daags door de
tunnels vliegen, verdrijft het tijdelijk weer."
Toen ik deze uitlegging gaf, stond Bainbridge als ge-
electriseerd, terwijl op Henderson's gelaat een uitdrukking
lag, half verademing, half schrik.
tegengewerkt. Als Raadslid heeft Gerritsen zich den
naam verworven van een scherpzinnig opmerker, voor
wien nooit de moeite te groot is om door eigen onder
zoek zich over een of ander onderwerp, dat aan de orde
is een deskundig oordeel te vormen welnu, al die
wetenschap kan hij nog veel nuttiger aanwenden als wet
houder en van zijne hand zijn lan ook niet anders dan
wei-verzorgde voordrachten te wacaten.
Ja, het rad der fortuin kan zonderling rollen. We
herinneren ons nog best de dagen, toen Gerritsen als
een nieuwlichter rondging en als 't ware een bom wierp
in de conservatieve, ietwat traditioneele inrichting van
ons gemeentebestuur. Van de radicale partij is hij een
der stichters geweest en in de Amsterdammer, die een
tijdlang zijn eigendom was, heeft hij heelwat artikelen
geschreven om voor haar propaganda te maken. In die
dagen was hij de beschermeling van De Koo die nooit
uitgeput raakte over zijn lof en daarmee eerst ophield,
toen Gerritsen weigerde langer als kleine jongen aan de
hand van De Koo te loopen, maar er een zelfstandige
opinie op na durfde houden. Toen herhaalde zich het
spreekwoord, dat ondank 's werelds loon is, want in het
zelfde blad, waarin hij a Jonds perdu belangrijke sommen
had gestoken, werden hem bitter harde noten te kraken
gegeven. Gerritsen deelde het lot van anderen, die door
De Koo's onvergelijkelijke pen naar voren waren gekomen
en ten slotte met hun promotor, die onverdraagzamer
werd naarmate zijn blad achteruitging, overhoop kwamen
te liggen.
In den Raad duurde zijn isolement betrekkelijk maar
kort. En mochten onder de Raadsleden sommigen zijn,
die er maar niet toe konden komen om hem als hun
gelijke te beschouwen, ten slotte won toch zjjn groote
kennis 't van de vooroordeelen. Gerust mag men zeggen,
dat menig progressief besluit in den loop der jaren is
genomen door zijn initiatief en zeker zou den voorstanders
van het systeem der gemeenteljjke exploitatie de overwin
ning heelwat zwaarder zijn gevallen, als Gerritsen niet
vooraan in hunne gelederen had gestaan. Naast dat succes
bleef echter teleurstelling niet uit. Van het Haagsche
Binnenhof, waar hij feitelijk thuis behoorde, werd hij
geweerd wel werd er telkens weer getracht hem opnieuw
een mandaat te bezorgen 't laatst, zoo wij ons niet
vergissen, in het district Enkhuizen maar altijd ein
digde dit met teleurstelling. Zooals reeds gezegd, men
meende al, dat hij de strijdbijl was gaan begraven en
maar besloten had om zich in het vervolg met zijn lid-
maatscnap van den Raad te vergenoegen zelfs bij de
voorbereiding voor de jongste Raadsverkiezingen, anders
altijd zoo'n kolfje naar zijn hand, hield hij zich bijna
geheel op den achtergrond. In vergaderingen, waar hij
't laatst optrad, hadden de sociaal-democraten 'ter altijd
op toegelegd om hem onaangenaam te zijn en hij scheen
er genoeg van te hebben om zich daaraan bloot te stellen
alleen door zijn pennevruchten en nog onlangs door
zijn pleidooi voor het Nieuw-Malthusianisme werd men
herinnerd aan hetgeen hij vroeger was.
Nu is hij plotseling weer naar den voorgrond getrok-
»Het ontsnappen van acidum carbonicum is geen bui
tengewoon verschijnsel in vulcanische districten zooals
deze," vervolgde ik, .maar ik begrijp niet waarom zulks
hier nu gebeurt. Dikwijls volgt het op een aardbeving, wan
neer een ingrijpende beweging heerscht in de diepste lagen."
.Wat n daar zegt treft nog al toevallig," sprak Bain
bridge toen hij in zoover van zijn verbazing bekomen
was dat hij weer kon spreken.
.Wat bedoelt u
.Wat u daar zegt omtrent aardbevingen. Herinnert
gij u niet, Henderson aldns wendde hij zich tot den
inspecteur, .dat een week of drie geleden over geheel
Zuid-Wales een schok gevoeld is
.Het is duidelijk, dat Pritchard werkelijk op de rots
geklommen is in een wanhopige poging om aan de macht
van het gas te ontsnappen en toen naar beneden is ge
vallen op deze keien. De andere is onmiddellijk tegen
den grond geslagen vóór hij nog tijd had om een poging
tot vluchten te kunnen doen."
.Maar wat moet er nu gebeuren vroeg Bainbridge.
.Blijft dat nu zoo doorgaan? Hoe kunnen wij dat
keeren
.De spleet moet vol kalkwater gegoten en dan dicht
gemaakt wordendoch alles hangt af van de hoeveelheid
gas en van de diepte waarop het zich bevindt. Het is
een zeer zwaar gas en kan desnoods op een diepe aard
laag blijven liggen als water. Ik geloof, dat zich hier
nu nog meer bevindt dan wel goed voor ons is."
.Maar," vroeg Bainbridge terwijl wij ons een paar
passen van de noodlottige plek verwijderden hoe ver
klaart u het tijdsverloop tusschen den eersten en den
tweeden dood
»De ontsnapping van het gas moet tijdelijk opgehouden
hebben. Als de wind langs den wissel streek wat waar
schijnlijk het geval zal geweest zijn voor de vorst begon,
zou hij het gas verdrijven zoodat diens invloed bijna
niet merkbaar was. Er was echter van morgen vóór de
trein aankwam genoeg om oen geheel leger te dooden.
Werkelijk als Henderson niet zoo snel was komen toe
schieten zou er een nieuw onderzoek zijn noodig geweest
nu omtrent mijzelf."
ken, een overgang, zoo groot, dat wij ons best kunnen
voorstellen, dat hij eerst nog eens met zichzelf en zijne
vrouw, de bekende dr. Aletta Jacobs, heeft willen over
leggen over de te nemen beslissing. Ten slotte heeft hij
echter begrepen, dat 't mot zijn verleden niet wel in
overeenstemming was te brengen om zich nu terug te
trekken en dat is zeer goed gezien, want het verwijt,
dat 't kleingeestig is om wel kritiek te oefenen maar
zelf de zaak niet ter hand te durven nemen, zou hij
zeker niet zijn ontgaan. Bovendien is 't wethoudersambt
er vrijwat gemakkelijker op geworden, nu het kritische
Raadslid Gerritsen ontbreekt aan de oppositie is een
zware slag toegebracht en 't zal zeer de vraag zijn, of
er iemand in staat zal wezen zijn rol over te nemen.
Hoe den Burgemeester 'f wel te moede zal zijn, nu
hij naast zich krijgt iemand die 't hem dikwijls met
zijn aanmerkingen zuur genoeg heeft gemaakt. Ja, de
tijden zijn snel veranderd. Toevallig kwam ons hier dezer
dagen de Alkm. Gt. van 4 Augustus 1893 in handen,
waarin wij schetsten den geweldigen indruk, dien de
verkiezing tot Raadslid der heeren den Hertog, Roelof
Kuipers en C. R. Kouveld had gemaakt, 't Was toen
zoo iets, alsof de revolutie regelrecht haar intocht in de
deftige Raadszaal zou gaan houden en men vroeg zich
af, of de heer Vening Meinesz maar niet liever zou ver
trekken dan zich aan de zoo sterk toegenomen oppositie
te wagen. Hij is op zijn post gebleven en op stuk van
zaken heeft hij 't best met die jonger# richting kunnen
vinden, ja, toen mr. Treub wethouder werd heeft hij op
de aangenaamste wijze met hem samengewerkt. De Bur
gemeester is niet zoozeer Conservatief als wel strikt cor
rect en deze laatste eigenschap is van groote waarde
als men aan het hoofd staat van zulk een uitgebreide
gemeenschap. Wij gelooven dan ookdat de heeren
Vening Meinesz en Gerritsen, al zullen zij nooit var-
trouwde vrienden worden uit eikaars werkzaamheid
wederkeerig genoeg waardeering zullen kunnen putten
om gezamenlijk het groote doel, het belang der stad,
te dienen. In ieder geval is 't voor den laatste een
moedgevend verschijnsel, dat vrij algemeen door de Am
sterdamsche pers zjir besluit om de benoeming aan te
nemen met levendige sympathie is begroet.
Voor het overige heeft Amsterdam deze week zich
meer bemoeid met hetgeen er buiten de grenzen is voor
gevallen dan met zuiver stedelijke zaken. Wij herinneren
ons niet, dat er ooit met een gebeurtenis in het buiten
land zoo is meegeleefd als thans met de Dreyius-
gesehiedenls. De bladen kunnen daarvan niet genoeg
geven en als men eerst de telegrammen in de avond
couranten heeft verslonden, trekt men naar sociëteiten
en café's om daar over het oudemaar steeds nieuw
blijvende onderwerp tot in het oneindige te debatteeren.
Toen Donderdagmiddag dan ook de bulletins de mare
wereldkundig maakten van den strengen eisch van den
Regeeringscommissaris, den heer Carrière, was t, alsof
er plotseling iets stokte in den polsslag van de City
de menschen keken elkaar aan als na een bliksemflits
die onmiddellijk door een donderslag wordt gevolgd.
Ik deed daarna een verhaal van de door mij opgedane
ervaring.
.Dat pleit Wynne dus duideljjk vrij," sprak Bain
bridge; .maar die arme kerels, die de slachtoffers zijn
geworden 1 De Lytton-Vale Railway Company is u on
eindig veel verschuldigd Bellgij üebt ongetwijfeld ver
scheiden menschenlevens gered en de maatschappij boven
dien want als gjj uwe kostbare ontdekking niet hadt
gedaanhad de tunnel gesloten moeten worden. Maar
ga nu maar ontbijten later kunnen wij over die zaken
wel verder praten."
Verleden jaar zomer noodigde een mijner kennissen
een dokter, mij op een diner in de Welcome Club op
Earl's Court Exhibition, waaraan ook twee zijner collega's
deel zouden nemen. Een hunner was dr. Laurier, een
jonge man van groote bekwaamheid, die zich vooral toe
legde op hersenziekten. Hij was daarin zelfs een speciali
teit en had juist een benoeming ontvangen aan een der
grootste hospitalen van LondeD. Onder het diner hield
hij ons bezig met verhalen over de door hem opgedane
ervaringen.
.Ik geef u de verzekering, mijnheer Bell," zei hij, .dat
er absoluut geen grens bestaat voor de nukken van den
menschelijken geest. Nu nog heb ik een der meest curieuse
en moeielijkste gevallen onder handen. De patient is geen
arme drommel, maar iemand uit den goeden stand en
bemiddeld. Hij is ongetrouwd en bewoont een allerliefst
landgoed in de provincie. Zijn jeugd beeft hij in Indië
doorgebracht, en tjjdens zijn verblijf aldaar begonnen de
eigenaardigheden, welke nu de afmetingen van monomanie
hebben aangenomen.
«Vertel mij er eens iets van, ten minste, wanneer uw
beroeps-geheim u dat niet verbiedt," antwoordde ik.