Hoe Siva sprak. No. 113. Honderd en eerste jaargang, 181)1». V RIJ D A G 22 SEPTEMBER. Amsterdamsche Brieven. Feuilleton. ALklIAARSCIIIi OOI RAAT. Deze Courant wordt Dinsdag-, Vonderd ag- en Zaterdagarond uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80 franco door het geheele rijk f 1, 3 Nummers f 0,06. Afzonderlijke nummers 3 ets. Prijs der gewone advertentie» Per regel f O, IA. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. OOSTER en ZOON. Telefoonnummer3. XXXIX. V e r v o 1 g. Wie do vorige week ook alweer een veer heeft moeten laten Dat is onze Nedcrlandsehe Operawier eerste opvoering in dit seizoen van Carmen blijk gaf van onvoldoende voorbereiding. Dat is zoo de stereotiepe nitdrokkingwanneer er aanmerkingen te maken zijn en wij schrijven die na, maar is dat eigenlijk wel billijk, als men zich rekenschap geeft van de moeilijkheden, die te overwinnen zijn. Tot vóór enkele dageo hadden wij daarvan geea volkomen begripmaar door toevallige omstandigheden zijn wij daarachter gekomen: we hebben gehoord, hoe den bnitenlandschen solisten het zingen *in het Ilollandseh wordt geleerd. De opera heet nn eenmaal Nederlandseh en al de artisten uit den vreemde hebben zich moeten verbinden in die taal te zingen. Onze taal is, naar men weet, zeer moeilijk aan te leeren ja, daarin komen klanken voor, die sommige vreemdelingen nooit machtig worden laat ze b.v. maar eens het woord »sch&rensl jper" uitspreken en er zijn maar weinigen die dan niet hun bnitenlandsche afkomst verraden. Na is de regisseur begonnen met ait den tekst alle linguis- tische moeilijkheden te verwijderengeen enkele g ch en sch mag b.v. daarin voorkomen. Een vertaling van een opera-tekst is gewoonlijk als een raar ratje-toe van Ilollandseh, maar hoe deze er uitziet, als hij voor den mond eener vreemdelinge is pasklaar gemaakt, kan ieder zich gemakkelijk voorstellen. Evenweldit is nog niet de grootste zwarigheid. Zijdie niet behoorlijk onder richt in .het Hollandsch hebben gehad, knnnen in enkele weken niet zooveel daarvan leeren dat zij den tekst begrijpen. Wat zij dan ook zingen is niets dan een uit het hoofd geleerde verzameling klankenwaarbij de zanger of zangeres denkt aan de woorden van de rol in do moedertaal. Men kan zich dezen gang van zaken niet beter voorstellen dan dat men zich denkt zelf naar Japan overgeplaatst te zijn met de verpliohting daar binnen drie weken na aankomst alle Enropeescho volks liederen, in het Japansch overgebracht, te moeten zingen. Ilitdiukking zon,men daarin alleen kunnen leggen door voortdurend aan het oorspronkelijke te denken maar ook zou mes een deel van zijn gedachten moeten reser veeren om aiet an de war te geraken met de klank opeenvolging. wat op het auditorium een al Ierd waasten DOOK .L. T. MEADE en ROBERT EUSTACHE. Ivort daarop ging zij heen het was nog vroeg, het personee. was nog niet op en ik achtte het een geschikt oogenblik om een onderzoek naar het afgodsbeeld in te stellen. Ik begaf mj naar de ovale kamer, opende zacht de deur en sloop naar binnen. Het heldere zon licht, dat nu de kamer binnenstroomde, scheen minstens voor de helft het verschrikkelijke aan het onde af godsbeeld te ontnemen; ik besleot geen steen op den andere te latean blijven, om in het geheim te kannen door dringen. Doch hoe meer ik zocht, hoe meer ik tot de overtuiging kwam, dat zulks mij oümogeljk zou gelukken. Hoogstens sou een dwerg binnen in het afgodsbeeld zich kunnen verschnilen. Er was geen bedrog mogelijk als bij voorbeeld door de oude priesters van Pompeji gepleegd werd, die een spreekbuis in den mond van het afgodsbeeld stopten. Siva stond niet eens tegen dea muur, zoodat ook de mogelijkheid, dat het geluid van buiten kwam, was baiten gesloten. Ik wilde juist mijn onderzoek staken, en naar mijn .f®f.. terngkeeren, toen ik, meer bj toeval dan op zette!,ik een oogenblik voor het kiekje altaar neer knielde. loen ik op wilde staan, meende ik iets zonder lings op te merken. Ik luisterde aandaoktig. Dat was bepaald merkwaardig. Terwijl ik daar geknield lag hoorde ik voortdurend een suizend gelnid. Zoodra ik opstond was het verdwenen. Daar ik het verschillende malen probeerde met hetzelfde gevolg, werd ik werke lijk in de war gebracht Wat dmvelsche streek werd hier toegepast om dat geluid te voorschijn te brengen Zon het megeljjk zijn dat men my een poets meende te bakken En als dat zoo was, op welke manier geschiedde het dan Ik zag om mij heendaar viel mij plotseling een allerdolste gedachte in. Met een sprong stond ik bij de fontein en hield mijn oor dicht aan den snavel van deu zwaan, waaruit een dunne waterstraal spoot. Het zachte bijna onhoorbare gelnid, dat het water maakte bij het spuiten nit den snavel, was hetzelfde, dat ik ongeveer twintig voet verder, aan het altaar had gehoora. Een oogenblik stond ik als versuft, maar langzamerhand, stukje, voor stukje werd mij de geschiedenis duidelijk. De kamer had een volkomen ovalen vorm, vormde wiskunstig zuiver een ellips; ik was zeer goed bekend indruk zon maken. Als men zich dat eens goed indenkt, dan zal men zich kunnen voorstelden, voor welke reuzentaak sommige executanten bij de opvoering van Carmen ston- den zij moesten woorden zingen, die zij niet begrepen, denken in de taal, waarin zij hnn roi het meest gecreëerd hebben en daarbij gracieus acteeren en van gevoel blijk geven. Om dat alles onberispelijk te doen mag men w_l zenuwen hebben van nog hechter compositie dan staal. En begrijpen onze lezers thans, waarom wij ons eenigs- zich hebben verontschuldigd voor het gebruik der quali- ficatie »onvoldoende voorbereiding". Gelukkig voor den heer van der Linden blijft hij tot hiertoe nog alleenheorscher op opera-gebied wel loepen er geruchten, dat de heer de Hondt bezig is op nieuw een Italiaansch gezelschap te formeeren, maar deze wor den niet bevestigd en zijn vermoedelijk nit de lncht gegrepen. Zoo zonder concurrentie van beteekenis heeft do .nationale instelling" kans, dat zij't er beter af brengt dan in de beide voorgaande jaren. Wij noemden daar het woord .concurrentie" en dit brengt ons vanzelf op een vrij interessante vergadering onzer Kamer van Koophandel. Daar is de strijd aangebonden tegen de zoogenaamde spaarbons of rabat- zegels, die de meerderheid der aanwezigen voor deloyale concurrentie heeft uitgemaakt. Het bon-systeem schijnt uitmuntend geschikt te zijn om kooplustigen te trekken en langzamerhand beeft dit op allerlei wjjzen toepassing gevonden. Onze burgervrouwtjes gaan liever naar eon winkel, waar zij voor 60 cent een pond boter en nog een half pond toe kunnen krijgen, dan naar een magazijn, waar de prijs 40 cent per pond bedraagt. Dat mag nu heel dom gevonden worden, maar maak de menschen maar eens wijzer dan zj eenmaal zijn. Wat er met bon netjes gedaan kan worden bleek ons nog onlangs. Er zijn vronwen, ook van den meer gegoeden stand, die in haar buurt snnisterijen knnnen koopen voor 30 cents per stuk, maar zij doen dat niet en trekken naar den Nieu- wendijk, waar de 30 oents-bazar bij iederen inkoop een bonnetje geeft, dat als er nog negen en veertig bij zijn, recht geeft om een voorwerp nit de etalage te kiezen. Er wordt geredeneerd vrij wandelen toch en die 't kloiue niet eert is 't groote niet weerd In de sigarenwinkels zijn t vooral loterijen, die de koopers lokken. Op den Nieuweudijk heeft men er een, waarvan het halve raam beplakt is met quitanties, verklarende de ontvangst van uitgelote voorwerpen van de tien mannen, die met. de buitengewone acoustieke eigenschappen van ellipsen. Deze eigenaardige kamer had twee brand punten aan elk eind één de buiging van de muren was vau dien aard, dat een klank van nit een der brandpunten door de reflectie op verschillende punten alleen in het andere brandpunt hoorbaar was. Zelfs wanneer de ruimte grooter ware geweest, zou de uitwerking dezelfde geweest zijn. De snavel van den zwaan was klaarblijkelijk een der brandpunten de plaats, waar het hoofd van een man zich bevond, in dien hij neerknielde voor het altaar, moest ongetwijfeld het andere brandpnnt zjju. Zou de pijp ook als spreekbuis knnnen gebruikt wor den, wanneer hot water werd afgeleid Ik was zoo opgewonden door deze buitengewone ont dekking, dat ik slechts met de grootste krachtsinspan ning mijn zelfbeheersching behield. Ik wist, dat tegen woordigheid van geest absolnnt noodzakelijk was, indien ik het geheim wilde oplossen. Ik verliet de kamer en ging door de broeikas. Daar vond ik den tuinman bezig met het rangschikken van eenige potten. Ik bleef eenige oogenblikken met hem staan praten hij keek verbaasd op hij had waarsch jufjk niet gedacht mij op zulk een ongewoon uur hier aan te treffen. .Kurt u mij ook zeggen, vroeg ik, .hoe het water van de fontein in die ovale kamer wordt afge draaid 1r 6 .Dat kan ik, mijnheer," antwoordde hij: .de pijp loopt buitenom en hier is de kraaD." Ik ging naar de aangeduide plaats. In de loodeu pijp, welke aau den muur was vastgehecht, bevonden zich twee moeren, die met een slentel konden worden omgedraaid, tnsschen deze beide bevond zich een koperen knop, die in verbinding stond met een ronde afwateringsbuis. .Waar wordt dat voor gebruikt vroeg ik, naar de kleine afwateringsbuis wijzende, welke door den kopereu knop was afgesloten. .Daar schroeven wij de slang aau, om de bloemen te begieten." »Ik zie dat gj het water van de fontein atslnit wanneer gij die slang gebruikt .Juist, mijnheer, en dat bespaart, ons een massa moeite. .Ik begrijp niet, waarom dat niet vroeger gedaan is." .Wanneer is men er dan mee begonnen vroeg ik. «Mijuheer Bagwell is op het denkbeeld gekomen? hij had het gevonden, kort nadat hij hier kwam. Hj wilde veel water hebben voor zijn planten, die hij nit Indie had meegenomen." Ik behoefde niets meer te hooren het gansche belscho plan was mij dnideljk. De tweede kraan, welke het water afsloot zoowel van de fontein als van de slang, was natunrl jk geheel zonder waarde zij was er geheefalleen voor her doel van Bagwell. dat lezen, gaan er acht binnen om ook eens een kansje te wagen. Dat geeft zooveel vermaak, dat op dequaliteit van het gekochte minder wordt gelet en er in het geheel niet aan gedacht wordt, wie op stuk van zaken die ver- makeljkheid betaalt. Sinds kort zjn nu de firma's van den Brink Co. en Klingenspoor Herfst begonnen met aan dat bon-systeem een niet onsnuggere uitbreiding te geven. Tegen betaling van 5 pet. van den bruto-verkoop verschaffen zij aan de bj ben aangesloten winkeliers zegels, die deze aan hnn clientèle toegeven bj elke 20 cents inkoop. Deze zegels worden in een boekje geplakt zoo lang tot dat men er vjfhonderd bjRen heeft en dan kan men naar de zooeven genoemde firma's gaan om daar een voorwerp uit te kiezen, dat geprijsd staat voor vjf gulden. Er is daarbj heel veel moois, wat den menschen de oogen uitsteekt, en aangezien de winkeliers hun prjzen niet opslaan gaan do huismoeders bij voorkeur daar, waar zj mettertjd »een mooi stuk" kunnen machtig worden, zonder er aau te denken, dat deze premie toch op eeniger- lel wijze ergens, meestal de qualiteit, nit gehaald moet worden. Ons wil dat wel eenigermate bedenkeljk voor komen, maar er worden zooveel wapens in den strjd om het bestaan gehanteerd en wj gelooven, dat er nog wel erger zjn. De Kamer van Koophandel daarentegen vindt het systeem verschrikkeljk verdorfeljk z j zegt ervan, »dat t ertoe leidt den winkelstand op onbilljke wjze te belasten, het publiek door het vooruitzicht op het bezit van vermoedeljk nuttelooze voorwerpen te verlokken tot koopeu bj bepaalde winkeliers en somtijds van minder dengdeljke waar, en eindeljk onredeljke voordeelen te bezorgen aan de uitgevers der spaarzegels en boekjes en eventueel de houders te dupeeren." Wel bracht in de vergadering der Kamer de heer Roelvink zjn mede-leden eenigszius in verlegenheid, toen hij hun verzocht hem dan eens aan te toonen, waarin nu eigonljk het deloyale van zulk een concurrentie zat, maar toch werd met 8 tegen 4 stemmen besloten aan den Minister van Justitie een adres te zenden met verzoek om maatregelen tegen loterjen en spaarbons. Waarschjnljk zal de Minister zich wel tweemaal be denken eer hj zich op dit glibberige pad begeeft. Er zju manufactuurwinkels in Amsterdam, die de eene helft van het jaar .opruiming" eu de andere helft .uitverkoop" houden worden daarmee de menschen nog niet veel erger om den tuin geleid en waarom bemoeit de K. v K. zich daarmee niet Ik begaf mij naar de kamer van Laarier. Hj stond jnist op. Groot was zjn verbazing, toen ik hem mjn ontdekking mededeelde. .Wanneer hj das het water afsloot en zjn mond bracht op de plaats waar de slang is vastgemaakt, bereikte bet geluid vau zju stem dou mond van den zwaan als door een spreekbuis en werd het gehoord in het andere brandpnnt .Jcist," antwoordde ik. »En nu zal ik u mjn eigen plan eens mededeelen. Dat is eenvoudig dit. U moet Bagwell verzekeren .lat u absoluut weigert de verklaring te teekenen, zoolang de heer Thesiger niet verklaart dat hj ook in nw tegenwoordigheid de stem üeeft gehoord. Zorg dan dat de séance om negen nar des avonds plaats heeft. Intnsschen ga ik schijnbaar vertrekken, om aldus aan Bagwell het terrein vrj te laten. Hj schijnt bang voor mj te zjn. Mjn heengaan zal hem gerust stellen zal hem er misschien toe brengen om minder op zijn' hoede te zjn. Ik verlaat echter aan het eerstvolgende station den trein eu keer tegen donker naar hnis terug De deur van de broeikas leidt, zooals u wel znlt hebben opgemerkt, naar het terras. Laat haar open bijven. Ik zal naar binnen sinipen en op Bagwell wachten. Gj bevindt u in de ovale kamer met Thesiger. Als gj mj hoort roepen, moet gj onmiddeljk komen toeschieten. Onze eenige hoop is, dat die schelm op heeterdaad betrapt wordt." Laurier keurde dit haastig ontworpen p.au goed en om vier uur nam ik afscheid; mejuffrouw Thesiger, bleeker dan ooit, bleef mj nog langen tjd nastaren. Dienzelfdim avond om half negen was ik terug. Laurier had de deur van de broeikas open gelaten, ik sloop naar binnen, verborg mj achter eenige bloeiende struiken en wachtte. Juist hoorde ik de deur der broeikast opengaan en nu kwam Bagwell binnen. Ik zag hem de pjp naderen de kraan welke het water van de fontein afsloot om-' draaien en dan deu koperen knop afdraaien. Ik wachtte tot ik zag hoe hj den mond aan de ope ning bracht en toen wierp ia mj plotseling op hem en schreeuwde om Laurier. Door schrk over mijn plotselinge auuvai kon Bagwell geen woord uiten; hj zag mj aan met eeu blik waarin woede en angst te lezen stonden. liet volgende oogenblik kwamen Laurier eu Thesiger aanstormen. Ik hield Bagwell nog aitjd vast. Zoodra°ik thesiger zag, ging ik naar dezen toe en legde in enkele woorden nit wat. er gebeurd was. Doch eerst toen ik hem duidelijk had uitgelegd welk een spel er met hem gespeeld werd geloofde hj mj. Onmiddeljk mju hnis nit!" voegde hj Bagwell toe: »ga of anders lever ik je aan de politie over. Waar is Héiènu Waar is mjn kind .Nauweljks had hj deze woorden gesproken en was Bagwell met eeu bleek gelaat weggeslopen als een hond die etn pak slaag heeft gehad, of Héièno verscheen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1899 | | pagina 1