November 307
December 339
Houtkooper Wz. en H. Siebert Coster; voor de commis
sie voor wetsherziening werden aangewezen de heeren
J. L. T. Groneman, S. de Jongh en N. Loder te Winkel
zal de volgende vergadering plaats hebben.
De omstandigheden maakten wijziging van het be
sluit der Vereenlging in zake veeinzending te
P a r ij s in 1900 noodzakelijk. Inleider van dit punt
was de heer H. Vijn Hz. Noorderkwartier zal nu het
recht krijgen, tegenover zijne toegezegde subsidie van
f 1000, een zestal beesten aantewijzen van de 18 stuks
van het Noordhollandsche veeslag, die ter tentoonstelling
zullen worden ingezonden. De andere 12 zal de commissie
bijeenbrengen, waar zij die het geschiktst vinden mocht
Overigens znllen ingezonden worden 12 Btuks van het
friesche12 van het groningsche veeslag, en 6 stuks
IJsselvee.
Zonder hoofdelijke stemming werd het punt goedgekeurd.
Nam men vóór de pauze reeds het besluit tot besten
diging van de Vereeniginguit een viertal volgende
pnnten bljjkt dan ook duidelijk dat haar arbeid nog
lang niet ais afgeloopen mag worden beschouwd. Telkens
opent zich een nieuw veld voor onderzoek, dat vaak veel
van de toewijding en inspanning van de bestuursleden
vergt.
Zóóin de eerste plaatshet bevorderen van goed
ingerichte fokvereenigingen. Welsprekend toonde
de heer dr. K. H. M. van de» Zande het nut daarvan aan.
Reeds wordt op vrij ruime schaal van wege het rijk
de goede rationeele veefokkerij gesteund en de gunstige
gevolgen daarvan doen zich gevoelen. Toch zal nog
veel moeten geschieden wil men ook wat het voort
brengend vermogen van het vee betreftkunnen wijzen
op het beste wat verkregen kan worden. Spr. ziet in
de oprichting van fokvereenigingen daartoe een krachtigen
spoorslag Uit dergeljjke centrale fokplaatssn zoude zich
het uitnemendste fokmaterieel over de provincie kunnen
verspreiden. Wat echter de eischen zijn die aan eene
goede fokvereeniging moeten gesteld worden en welke
gebreken de paar reeds bestaande aankleven zal naar
sprekers meening, een nauwgezet onderzoek moeten uit
maken. Hij wenscht daarom het bestuur gemaehtigd te
zien, in die richting een volgend maal een desbetreffend
voorstel te doen.
De heer J. Bbeebaabt bepleit de wenscheljjkheid, dat
de rijkssubsidie van f 30.000 belangrijk worde verhoogd
en zou daartoe der te benoemen commissie willen op
dragen, eenige cjjfers te verzamelen, die daarvoor pleiten
kunnen.
De heer J. Koopman betoogde verder het nut van een
onderzoek naar den invloed van het voortdurend gebruik
van éénjarige stieren op de ontwikkeling van
het vee. Hij wees er op, dat onze veestapel achteruit
gaande is, wanneer men dien vergelijkt bij den toestand
van 25 jaren geleden. Als oorzaak daarvan mag, naar
veler oordeel, het gebruik van eenjarige stieren worden
geacht. Die overweging bracht het bestuur er toe, dit
punt ter bespreking in te leiden. Het wil een onderzoek
naar deze zaak instellen, hoe moeilijk dit ook schijnt.
Doch als het gevolg mocht zijn, dit groote kwaad tot staan
te brengen dan zou zeker een onberekenbaar resultaat
verkregen zjjn. Het bestuur is bereid, de plannen nader
uit te werken.
Verschillende leden gaven behartigingswaardige wenken
en het bestuur zou daarmede gaarne rekening houden.
De gevraagde machtiging werd daarop verleend.
Het nemen van vergelijkende proeven bjj mestvee, met
zoogenaamde omgeslagen tegen versch nit lijnzaad ge
slagen koeken vond een krachtig verdediger in den
heer W. Keestba. Waar het eene open vraag isof de
zoogenaamde omgeslagen koek aan verteerbaarheid enz.
niet te wenschen overlaatschijnt het zeer wenschelijk
die zaak eens te onderzoeken waartoe bet dan nadere
voorstellen zal doen.
De heer Kbüseman meent te mogen betwijfelen of 't
wel zoo zeker is dat het nemen, van de proef bij mest
vee het meest wenschelijk iswaarop de inleideb be
toogt dat de proef bjj melkvee groote bezwaren zon met
zich brengen.
Het voorstel werd zonder stemming aangenomen.
De Vrjjstaters hadden na hunne onafhankeljjksheids-
verklaring, eene constitutie opgestelddie tamelijk goed
in elkander zat en veel beter was dan die van de
Transvaal.
Zjj hadden den heer Josias Philip HoJJmann tot Pre»
sident gekozen.
In de Transvaal heerschte een soort van wetteloosheid.
Men had er niets anders dan 33 artikelen in 1844 te
Potchefstroom opgestelden eenige Volksraad-besluiten.
In het district Zoutpansberg wilde men zich daaraan
niet houden.
Dan had men drie Commandanten-Generaal 1 Stuart
zag zeer goed indat het land onder een eenhoofdig
bestuur moest komen.
Intusschen ontbrandden heillooze kerkelijke twisten
die alleen tjjdelijk vergeten werden wanneer de boeren
den een of anderen bloedigen oorlog tegen een kaffer-
hoofd moesten voeren.
In het land waren op kerkelijk gebied twee groote par-
tjjen de gereformeerden en de afgescheidenende Dop
perpartij genaamd. Verschillende dominé's, die van weers
kanten strijd voerden stonden als leeuwen tegenover
elkander.
Op politiek gebied was do brandende kwestie de ver
eeniging van de beide republieken. De jonge Pretorius
ijverde zeer sterk daarvoor. Hij beschouwde den Vrijstaat
als een soort erfstuk van zijn vader.
Eene andere partij was tegen de vereeniging voorna
melijk omdat die voor de Transvaal gevaarljjk kon wor
den. Daar waren de Kaffers onderworpen maar in den
Vrjjstaat lag Moshesh steeds op de loer. Vele boeren
o.a. Paul Kruger, waren tegen de Unie.
Pretorius wist het zuidelijk deel van de Transvaal op
zjjn hand te krijgen en hield volksvergaderingen te Rus
tenburg en Potchefstroom en in het nieuw gestichte dorp
Pretoria, waar hij, op raad van Stuart, allereerst ijverde
voor eene betere Staatsorganisatie.
Hee gevolg was, dat men eene speciale Volkscommissie
aanstelde bestaande uit 24 leden om een Grondwet vast
te stellen en deze oommissie kwam 16 December 1854
bijeen. Het concept voor de grondwet werd door Stuart
geleverd.
Aan den heer W. Keestba was de taak, in plaats van aan
den heer Nobel, om aan te dringen op de veredeling van
zaaigranen in eigen kring. Aan goed zaaizaad
wordt groote waarde gehecht en men tracht dan ook in
de behoefte te voorzien door invoer van elders. Het
veredelen van zaaizaad in eigen kring zou ontwijfelbaar
groote waarde hebben. De aanleg van een veld, uitslui
tend daarvoor bestemdzou daartoe noodzakelijk zijn.
Eenige groote bouwers zouden b.v. eene kweekerij van
eenige bunders kunnen aanleggen. Evenwel heeft het
bestuur over de uitvoering nog geen vaste meening. Het
wil de zaak uitwerken en indien de vergadering haar
mede nuttig achtnadere voorstellen indienen.
De heer J. Babon vestigt de aandacht op eene Nuts-
brochure van prof. de Vries, die de veredeling van zaai
granen grondig behandelt.
De gevraagde machtiging werd verleend.
De vraag of het wenschelijk isdat door de Vereeni
ging stappen worden gedaan tot het stichten van coöpe
ratieve crediet- en inkoopvereenigingen
werd ten gevolge van de afwezigheid van den inleider,
den heer Nobel uitgesteld tot eene volgende vergadering.
Als slot van den agenda deed de heer dr. K. H. M.
van deb Zande eenige mededoelingen omtrent melis-
sevoeder. De melasse bevat nog 50 percent suiker
en bezit dus eene belangrijke voedingswaarde. Op zich
zelf moeielijk te vervoederen van taaie substantie als
zij is wordt zij met andere zaken vermengd als turf-
strooisel palmkernmeel enz. De inleider erkent gaarne,
dat dit voeder waarde kan hebben doch met het aan
vaarden van al de daaraan toegekende voordeeion acht
hij 't noodig voorzichtig te zijn.
Bij de gewone rondvraag dringt de heer J. Bbeebaabt
bij de veehouders aan tot aangifte van hun uitmuntendste
exemplaren tot samenbrenging van de 12 door de Com
missie voor de Parijsche tentoonstelling te verzamelen
stuks vee. De heer R. Visseb brengt het werk der pacht
commissiëu ter sprake hem is een geval bekend, waarbij
het oordeel van den eigenaar omtrent de rendabiliteit
zijner plaats niet werd gevraagd.
De heer Wijdenes stelt daartegenover in t licht, dat de
bedoelde commissie zich ook in het bedoeld geval alle
h. i. noodige inlichtingen heeft verschaft en vestigt ten
slotte, evenals de hoer Gboneman de aandacht op het
volstrekte geheim van den arbeid der pacht-commissiën.
Na de gewone plichtplegingen, ook jegens de aftre
dende bestuursleden, de heeren Chr. Oortman Gerlings,
H. Vijn Hz. en K. Breebaart Jz., werd deze belang
wekkende vergadering gesloten.
STederlandsch Paardenstamboek.
Ter algemeene vergadering van bovengenoemde veree
niging, te houden op Maandag 4 Dec. a.s., des namiddags
te half twee in »Tivoli", Coolsingel, Rotterdam zullen
behandeld worden verslag van den toestand der veree
niging ingekomen stukken rekening voorstellen
van de commissieuit de afdeelingen benoemd volgens
besluit van de algemeene vergadering tot wijziging der
statuten en bepalingenvoorstellen van het hoofd
bestuur a. het komt voor, dat er ernstige klachten worden
gehoord omtrent het gering voortbrengingsvermogen van
enkele hengsten die, óf geprimeerd óf aanbevolen zijn.
Het wil het hoofdbestuur wenschelijk voorkomen, dat in
de reglementen of bij de keuringen de bepaling worde
opgenomen dat een hengstwiens aantal veulens minder
dan 30 pet. der dekkingen bedraagtverder niet kan
worden geprimeerd of aanbevolenb. nu er vrij stel
lige zekerheid bestaatdat de reglementen op de subsi-
dieering der paardenfokkerij zullen worden gewijzigd
onderwerpt het hoofdbestuur de vraag aan de afdeelingen
wat verdient de voorkeur provinciale reglementeering
zooals thans of eene uniforme van staatswege door het
geheele landc. bij den verkoop van hengsten uit het
veulendepöt te Bsrgen op Zoom zijn die over Nederland
verspreidde afdeelingen worden nitgenoodigd om op de
algemeene vergadering verslag uit te brengen omtrent de
verwachtingen betreffende de uitkomsten, door het fokken
met die hengsten, te verkrijgen begrooting.
N.B. Op eene door het hoofdbestuur gedane aanvrage
Er werd bepaald dat er zou zjjn één Presidentéén
Kommandant-Generaal en een uitvoerende Raad.
Tot eerste President werd gekozen H. W. Pretorius
die op 6 Januari 1857 plechtig als zoodanig werd in
gezworen.
Vijf weken na zijne inzwering vertrok President Pre
torius naar Bloemfontein. Daar werd hij echter heel
slecht ontvangen. Hij gedroeg zich zeer onverstandig
weigerde deel te nemen aan het nationale feest voor de
onafhankelijkheid zond in het geheim boden naar Mos
hesh zoodat hij aanzegging kreeg om binnen 24 uren
het grondgebied van den Vrijstaat te verlaten.
Pretorius werd zoo woedenddat hij, in de Transvaal
teruggekeerd een commando opriep van 300 boeren om
de Vrijstaters te dwingen. Maar deze stonden als één
man gereed om hem te ontvangen. Daarenboven dreigde
Kommandant Generaal Joubert uit Zoutpansberg om de
Vrijstaters te ondersteunen.
Onder het kommando van Pretorius bevond zich ook
de Veldkornet Paul Kruger.
Toen de legertjes tegenover elkauder stonden wist
Kruger te bewerken dat Pretorius toegafKruger ging
met een witte vlag naar het kamp van de Vrijstaters.
Hij kreeg gedaan dat werd overeengekomen dat het
Transvaalsche leger over do Vaal zou terugtrekken en
dat twaalf afgevaardigden van iedere partij elkaar zouden
ontmoeten om over den vrede te onderhandelen. Die
kwam spoedig tot stand, en daarbij deed Pretorius afstand
van al zijn vermeende rechten op den Vrijstaat.
Vanaf dezen tijd, den zomer van 1857 dagteekent de
politieke loopbaan van Kruger.
Weldra zou deze meer op den voorgrond treden en
wel als de besliste tegenstander van Pretorius, niet alleen,
maar als de man, die met de wapenen in de band tegen
Pretorius strijden zou.
Van 1860 tot '63 hecrschte de meest verwarde toestand
en de ellendigste van alle oorlogende burgeroorlog.
Pretorius en Kruger stonden met hunne manschappen
in het veld en stroden met afwisselend geluk.
Aanleiding tot den strjjd was de verkiezing van Preto
rius tot president van den Vrijstaat. Hij nam die betrek
king aan, tegen den wil van de Potgieterspartij, waarbjj
is van den directeur van het Rijks-Hengsten veulendepöt
te Bergen op Zoom hot welwillend antwoord ontvangen,
dat de rijks-hengsten op dinsdag 5 December, 's middags
12 uur (Greenwich tijd) te Bergen op Zoom in stap en
draf ter bezichtiging voor de leden der Vereeniging zul
len worden gesteld.
Oostcr-Blokker. Als een bewijs, dat kippen onder
gelukkige omstandigheden, en bij goede oordeelkundige
voedering nogal wat eieren voortbrengen, kan het vol
gende dienen.
In den herfst van 1898 was de heer P. de J. alhier
in het bezit van 18 stuks zwarte kippen. Van do eier-
productie van die kippen is nu vanaf 1 October 1898
tot 1 October 1899 zeer nauwkeurig aanteekening ge
houden waarvan de uitkomst is geweest als volgt
in October 1898 151 eieren.
Januari 1899 366
Februari 352
Maart 445
April 432
Mei 359
Juni 389
Juli 342
Augustus 327
September 327
te zamen 4136 eieren,
dit is alzoo ongeveer 320 eieren per kip en per jaar.
Waar bij gewone omstandigheden ongeveer op 180 eieren
per jaar mag gerekend worden, kan men hieruit toch
zien, dat bij zorgvuldige oppassing do meerdere moeite
ook nog wel wordt beloond.
Zaandam. Bij de brandweer alhier zijn onlangs
proeven genomen met een nieuw systeem straalpijp, welko
behalve den straal tot blusschen, vóór of boven den pijp-
leider een parapluie van water vormt, zoodat deze den
brand tot op korten afstand kan naderen, zonder last te
hebben van te groote hitte.
De proeven slaagden volkomen. De voreeniging Vrij
willige Brandweer'' besloot zich zulk een straalpijp aan
te schaffen.
Keu IJsbreker.
De reusachtige ijsbreker »Jermak", welke voor een
jaar voor Russische rekening is gebouwdheeft in de
Karische Zee bij Spitsbergen zoo ernstige averij aan een
der stalen platen bekomen, dat hij naar New-Castle moest
vertrekken om gerepareerd te worden. Volgens den Rus-
8ischen geleerde baron Von Wrangell, die de vorige week
te Berlijn een voordracht hield heeft het reusachtige
schip dat 8000 ton meet en 3000 paardekracht heeft
aan de verwachting grootendeels beantwoord en zal het,
na eenige wijzigingen in den bouw zelfs door ijs van
2 tot 3 meter een weg banen. Aan zijn bestemming om
's winters de vaart op Petersburg open te houden zal het
stellig voldoen en waarschijnlijk ook aan het tweede doel,
in den zomer het verkeer met Noord-Siberië te bevorderen.
Ook zal het wellicht gelukken verder naar het noorden
door te dringen. Dezen zomer is het tot den 81sten graad
gekomen.
Ken kostbaar biljart.
De negus van Abesainië, Menelich, heeft een biljart
te St. Petersburg besteld, dat vijftigduizend gulden moet
kosten. Het zal rjjk ingelegd zijn met goud en paarlemoer.
Engelanden vooral het graafschap Londen
blijft voortdurend een gevaarlijk brandpunt van kwaden
droes. In de eerste drie kwartalen van dit jaar zijn niet
minder dan 1106 gevallen van kwaden droes bij paarden
in Engeland waargenomen, dit is nog 27 gevallen meer
dan in 1898. De ziekte neemt dus nog voortdurend toe.
Herhaalde malen werd de ziekte uit Londen naar het
vaste land van Europa, vooral België en ook Nederland
overgebracht. (Landbouw-Weekblad.)
Kruger zich aansloot.
De zaak eindigde met het bedanken van Pretorius als
President van den Vrijstaat.
In zjjne plaats werd Johannes Henricus Brand geko
zen in 1863.
Pretorius werd opnieuw tot president gekozen van de
Transvaal. Paul Kruger werd tot commandant-generaal
benoemd.
Inmiddels was het land door den aanhoudenden bur
geroorlog uitgeput en verarmd.
Het presidentschap van Pretorius duurde tot aan het
najaar van 1871. Toen werd hij genoodzaakt om af te
treden wegens een votum van wantrouwen, door den
Volksraad tegen hem aangenomen.
Oorzaak van dit votum was zijne uiterst zwakke hou
ding in de kwestie der diamantvelden. In den omtrek
van Kimberley waren belangrijke diamantvelden ontdekt.
De Transvaal maakte op die velden aanspraak. Bij de
zandrivier Conventie waren de westelijke grenzen der
republiek niet bepaald; doch Potgieter had, na zijne
overwinning op Moaelikatse diens geheele grondgebied
tot eigendom der emigranten verklaard en dit sloot in
het geheele land thans bekend als Britsch Bechuanaland,
tot de watervallen van de Oranjerivier. Maar de Engel-
sche Regeering die van de zaak hoorde, zond dadelijk
een specialen commissaris die alvast begon het land
namens Engeland in bezit te nemen.
Pretorius ging er heen en kwam overeen het geschil
door arbitrage te lalen uitmaken. Hij liet zich echter
zoozeer door zijn tegenstander beetnemen en was blijk
baar zoo slecht op de hoogte, dat de beslissing van de
arbiters bekend als de Keate-uitspraak, in het nadeel
van de Transvaal uitviel.
Daarop kwam aan het hoofd van de zaken een man met
veel kennis en schitterende redenaarstalenten Thomas
Francois Burgers. Hij was een Kapenaar van geboorte
had te Utrecht in de theologie gestudeerd en was de
moderne richting toegedaan. Door de Kaapsche synode
nit zijn ambt ontzethad Burgers zich zoo goed ver
dedigd dat het Engelsch bestuur hem in zijne betrek
king herstelde.
Wordt vervolgd.
Druk van Herms. Coster Zoon Alkmaar.
