Buitenland.
d e r 1 a n d.
den Minister van Waterstaat uitgebracht. Zij omvat de
bedrijven, die uitsluitend ten doel hebben de levering van
goederen aan handelaren (groothandel), de effectenhandel
en het assurantiebedrijf, ook voor zoover deze bedrijven
worden uitgeoefend door makelaars, commissionairs en
agenten het bankiersbedrijfhet kassiersbedrijf de hypo
theekbanken en de voorschotbanken. Men heelt daartegen
aangevoerd dat in deze vakken het gevaar voor werk
stakingen al heel gering is, maar daarbij wordt vergeten,
dat de Kamers van Arbeid niet alleen daarvoor dienen,
doch in het algemeen beoogen de belangen van patroons
en werklieden in onderlinge samenwerking te bevorderen,
en als zoodanig zal het ook aan deze nieuwe Kamer niet
aan een uitgebreid terrein van nuttige werkzaamheid
behoeven te ontbreken. Wat naar onze meening 't meest
te betreuren valt is, dat de detailhandel is buitengeslo
ten. De winkelbedienden worden niet vertegenwoordigd
en zjj hadden dat juist zoo noodig, want als ten hunnen
aanzien eens gevolg werd gegeven aan de le alinea van
art. 2 der Wet tot oprichting van Kamers van Arbeid,
waarin het verzamelen van inlichtingen over arbeids-
aangelegenheden wordt voorgeschreven zou er heelwat
aan het daglicht komen, dat beter moest en kon zijn. Er
zijn in Amsterdam groote magazijnen, waar aan de juf
frouwen voor een langen werkdag een loon wordt uitge
keerd dat nauwelijks voldoende is om zich behoorlijk
te voeden zoo komen zij er toe om haar eer te gelde
te maken wat zoo gunstige financieele resultaten ople
vert, dat de een de ander volgt en het hooge percentage
der schuldigen nog vergroot.
Het St. Nicolaaspakje is nu weer door de winkels
aangetrokken, waardoor de winkelstraten er dubbel be
geerlijk uitzien. Zeer veel etalages hebben ditmaal bo-
trekking op den oorlog in Afrika, die nog steeds tot stof
aan alle gesprekken dient. De eerepalm komt in dezen
toe aan een tapijthandelaar op den Niouwendjjk, voor
wiens raam dag aan dag honderden blijven stilstaan,
zoodat de zakkenrollers hier al goede zaken heb
ben gemaakt. Het is een dioramaop den voorgrond
liggen gesneuvelde Boeren en Engelschen en daarbij sluit
zich aan een doek van Jan Maandag, een opmarsch voor
stellende volgens de onlangs door Braakensiek geteekende
plaat. Een eigenaardige streeling van het vaderlandsch
gevoel is het om eens tusschen de menigte te gaan staan
en gesprekken af te luisteren: lachende met alle neutra
liteit worden daar de Rooinekken minstens even vurig
verafschuwd als in elk Transvaalsch gezin en de vuist
wordt gebald wanneer men aan zijn gevoel van haat
uiting geeft. Meermalen zijn de Nederlanders, ook door
de Engelschengeprezen om de nuchterheid van hun
oordeelde Hemel gave dat zij nu daaraan ook wat
hechtten want dan zou de ellendige oorlog, die met
eiken afloop een smet zal werpen op Engeland's geschie
denis, spoedig ten einde zjjn.
Hetgeen daar in ons binnenste leeft voor onze Alri-
kaansche stamverwanten kon Zaterdag weder gemanifes
teerd worden bij het vertrek der tweede ambu
lance. Waarschijnlijk door de aanmaning in sommige
bladen, dat 't den leiders der expeditie aangenaam zou
zijn wanneer het afscheid nemen van de Herzog' met
meer kalmte zon geschieden dan onlangs van de »König
gaf het publiek, dat even overvloedig was saamgestroomd,
van meer zelfboheersching blijk er waren niet zulke
onbeschrijfelijke uitbarstingen van geestdrift als eenige
weken geleden. Toch zal het vertrek en de reis naar
IJmuiden niet licht uit de herinnering gewischt worden
van hen die daarbij tegenwoordig warenover den
Oceaan nemen deze kloeke vrouwen en mannen het beste
mee dat een klein volk kan geven zijn dankbaarheid
bewondering en onverdeelde sympathie. V erscheidene
mannen van gezag als dr. Leyds en dr. Mullereen
groot aantal professoren en medici en velen met klin
kende namen voeren mee naar IJmuiden, doch aan boord
was 'tof hun rang en autoriteit schuil gingen in het
bijzijn dier vriendelijke troosters en troosteressen van
het slagveld, die in al hun eenvoud toch zoo uitblonken
boven hun omgeving.
Thuis komende vonden velen een prospectus van de
op te richten STederlandsche Emigratie-Maat
schappij waarvan minstens f 250.000 moeten zijn
geplaatstwil zjj in zee gaan. Het is vooral de heer
Kamerlingh Onnesde bekende redacteur van Hoyman
Schuurman's Exportblad, die zich daarvoor zeer veel
moeite geeft. Hij verdient met dit plan succes te hebben,
opdat hij niet ontmoedigd worde in zijn
streven om
In December kwamen Kruger en Joubert te Durban
terug, en bevonden dat de zaken in Zuid-Afrika eene
ernstige wending hadden genomen. De Engelschen ston
den op 't punt om met Oetywayo, den Koning der Zulu s,
een oorlog te beginnen die aanspraak maakte op een
stuk van het district Utrecht.
In de Transvaal had Shepstone verscheidene menschen
tegen zich in 't harnas gejaagd, o. a. Jorisson en Gel-
liers den eigenaar van de Volksstem. In Engeland vond
men het gewenscht Shepstone te vervangen. Men achtte
in de gegeven omstandigheden een militair gouverneur
geschikter. De minister had zijne keuze gevestigd op Kolonel
Sir Owen Lanyon iemand in de est geboren, die niet
het minste begrip had van civiele administratie, en geheel
ongeschikt was om mot de boeren om te gaan. Deze
noemden hem Ou Lang Jan.
(Als staaltje diene dat »ouwe lange Jan op een
Zondag morgen, terwijl de Boeren in do kerk waren
waar het Hoilige Avondmaal werd gediend op het kerk
plein door de Militaire muziek allerlei mopjes liet spelen).
De deputatie bepaaldedat zij op 10 Januari 1879
eene bijeenkomst zou houden te Wonderfontein. Op den
bepaalden dag waren tusechen de 2000 3000 burgers
tegenwoordig. Er werd een protest-motie tegen het door
Engeland gepleegde onrecht aangenomen. Men wilde ver
zet. Maar hoe?
Kruger wist de menschen te beduiden, dat de tijd van
gewelddadig verzet nog niet was aangebroken. Men had
geen geweren geen ammunitie.
Op 18 Maart kwam bet Volk opnieuw bijeen, nu te
Klein fontein. Tegen 5000 Boeren waren tegenwoordig. Op
die vergadering had Kruger vrij wat moeite om meester
van de situatie te blijven. Er waren Boeren, die spraken
van vechten en schieten anderen vonden »dat oom Paul
te langzaam en te voorzichtig was".
Nederland voordeelen te bezorgen waar die te behalen
zijn. Het doel der maatschappij is het Nederlandsch
element in de beide Boeren-republieken door emigratie
uit Nederland, allereerst van landbouwers, te versterken,
voorts met alle gewettigde middelen de stamverwantschap
tusschen Nederland en Transvaal met den Oranje-Vrij staat
levendig te honden en de toenadering, die op grond ook
van onze taalgemeenschap bestaataan te wenden tot
de bevordering van alle practische belangen die door
emigratie in algemeenen zin zullen worden gebaat.
Gunstiger tijdstip dan thans zou voor een dergelijke
onderneming moeilijk te vinden zijn. Wel-is-waar zal
nu nog wel eens worden opgehaald, dat men tot hiertoe
met de emigratie plannen van Nederlandsche maatschap
pijen de dagen van »de Wereldburger'' komen thans
weer voor den geest niet heel gelukkig is geweest
maar men verlieze niet uit het oog dat de omstandig
heden veel veranderd zijn en dat speculatiezucht is buiten
gesloten door de bepalingdat niet meer dan 4 pet.
rente mag worden uitgekeerd aan de aandeelhouders.
Bovendien zitten naast den heer Onnes in de commissie
zeer veel mannen van superieure reputatiewaaronder
verscheidene die zelf hun geld beschikbaar stellen de
heer van Hattum teekende b.v. al in de eerste verga
dering voor f 10.000.
Wie weethoevelen Zaterdag op de Handelskade be
schaamd werden door het kwellende bewustzijn dat de
afgezanten van het Roods Kruis zooveel meer doen dan
de hier achterblijvenden. Voor hen moet het prospectus
der emigratie maatschappij een middel zijn geweest om
dezen last van hun geweten af te wentelen. Bovendien
4 pet. is in den tegenwoordigen tijd nog zoo kwaad
niet Amsterdammers blijven vóór alles inwoners van
een handelsstad.
HTVHHIiAlVB. Hoe schijnbaar gunstig lord Methuens
berichten van zijn »schitterende overwinningen" te Belmont
en GraBpan ook luiden, althans in de officieel e
lezing die de Regeering-pnbliceert, ontbreekt het in
Engeland toch niet aan afkeurende oordeelvellingen van
deskundigen. Zjj zien in dit onbesuisd voorwaartsdringen
van een betrekkelijk kleine legermacht honderden mijlen
ver van de operatiebasis, door een vijandelijk land tegen
een terreinkundigen vijand een hoogst gewaagde ouder
neming. Delft Methuen het onderspit, dan is generaal
Buller's macht aanmerkelijk verzwakt en zal de moreele
indruk der nederlaag ontzettend zijn. Slaagt hij in zjjn
onderneming, dan is het ontzet van Kimberley (zelfs met
de redding van Rhodes) een zeer geringe inzet voor zulk
gewaagd spel. Nóch het ontzet van Kimberley, noch zelfs
dat van Mafeking (waarop men in Engeland trouwens
niet meer hoopt) zou voor de Boeren zulk een gevoelige
slag zijn, als de nederlaag van Methuen voor de Britten.
HBYl'TE. Het blijkt thans dat de overwinning door
de Engelschen in Soedan behaald, waarvan wij in ons vorig
nummer melding maakten, inderdaad een zeer belangrijke
is. Kolonel Wingate, een naam die in den jarenlangen
krijg met de Derwishen, met eere genoemd mag worden,
heeft niet slechts het overschot der Mahdisten versla
gen en verspreid, maar in den slag is de Khalief zelf met
bijna al zijn emirs (Osman Digna is, ouder gewoonte,
weder ontsnapt) gesneuveld. Met den dood van Khalifa
Abdullahi ben Saïd door den Mahdi in 1885 als zijn
opvolger aangewezen, is de Mahdistische beweging, die
zoo naamloos veel ellende over den vruchtbaren Soedan
gebracht heeft, voor goed bedwongen.
ZUIU-AFBIKA. Latere telegrammen van de west
grens bevestigen ons reeds geuit vermoeden, dat de Bel-
mont-overwinning er een van de Glencoe-soo rt is.
De »Evening News" meldt, dat naar luid van berich-
ton uit goede bron bij Belmont dertig Boeren werden
gedood, zestig gekwetst en twintig gevangen genomen.
De Boeren hadden den tijd het grootste deel van hun
koren weg te voeren, terwijl het commando, dat de laatste
stelling verdedigde de Engelsche troepen bezighield. Na
den terugtocht verwijderde dit commando zich in galop,
zijn laatste stelling ontruimenddie door de aanvals-
colonne verlaten werd gevonden. Evenals te Glencoe
namen de Boeren meer naar achteren een nieuwe stelling
in, gereed om een omsingeling uit te voeren, als lord
Methuen zijn succes had willen voltooien.
Maar deze nam de Boeren onderhanden en zei, dat hij
als lid van het Comité geen leiddraad van het Volk ver
langde wat de vergadering had te beslissen, dat was of
mon onder Engelsche heerschappij wilde blijven en daarom
trent had hij zich uitgesproken. De middelen ter bereiking
van het doel moest men aan het Comité overlaten.
Inmiddels was de Hooge Commissaris Sir Bartle Frère
in de Transvaal gekomen, en bracht hij op verzoek van
de Transvalers eon bezoek aan het laager, waar de Boeren
maar bijeen bleven. Hij werd er niet zeer vriendelijk ont
vangen. Vervolgens had hij een onderhoud met een aantal
afgevaardigden van het Volk dat wel op niets uitliep,
maar waarbij de Hooge Commissaris stuitte op een zoo
vastberaden tegenstand, dat hij zich niets op zijn gemak
gevoelde.
Hg zag in dat het wenschelgk was om tijd te winnen;
en terwijl hij zijne goedkeuring hechtte aan een plan van
Kruger om eene nieuwe nota, nu rechtstreeks aan de
Koningin, te zenden, schreef hij aan den Minister Hicks
Beach, dat het hoog noodig was om meer troepen en
vooral kanonnen te zenden, teneinde elk volgend »Boeren-
kamp van dien aard onmogelijk te maken".
Maand na maand verliep, maar geen antwoord kwam
er op de Memorie aan de Koningin van Engeland.
Kruger en de zijnen hadden handen vol werk om het
Volk rustig te houden. Inmiddels was generaal Wolseley
met een groote troepenmacht naar Zuid-Afrika gezonden,
met eene speciale aanstelling als Hooge Commissaris, om
de zaken in Zululand tegen Cetywayo, als in de Trans
vaal te regelen.
Toen hij de zaken in Zululand had afgedaan kwam hij
op 27 September 1879 te Pretoria.
Na eenige gesprekken met de hoofdmannen der Trans
vaiers waaronder dat met Piet Joubert zeer eigen
aardig is (van Oordt bl. 270) was hij naar het land van
Don 23 had dit gevecht plaats, den 25 waren de Engel
schen pas 12 kilometer verder en moesten zy opnieuw
slag leveren bij Graspan. Ook hier werd verwoed ge
vochten en trokken de Boeren ten slotte terug (hun
gewone tactiek). Lord Methuen geeft hun verlies op
als 51 dooden en 48 gekwetsten. Hoe groot echter in
beide gevechten zijn eigene verliezen waren, laat hij
wijselijk onvermeld. Zijn colonne zal echter te Graspan
een paar dagen rust nemen, om mondkost en ammunitie
aan te vullen; waar die aanvulling vandaan moet komen,
is niet zeer duidelijk.
Uit Natal komen tegenstrijdige berichten, waarvan wel
het voornaamste is, dat de Engelsche verkenningstroep,
die aan de Mooi-rivier uittrok, nog steeds niet terug
gekeerd is.
Uit de Kaapkolonie komen voortdurend berichten, dat
de Afrikaanders zich meer en meer bij hun Noorder
broeders aansluiten.
•Jh, Blom Pz. f
Olerleek. Den 25 had de teraardebestelling
plaats van den heer J. Blom. Te 2 uur kwam het stof
felijk overschot op het kerkhof te Stompetoren aan, ge
volgd door familieleden waarbij zich velen aansloten.
Men zag daar de leden van den raad en de gemeente
ambtenaren, het polderbestaur van de Schermeer met
hoofdingelanden en heemraden, het kerkbestuur en enkele
belangstellenden. Aan de geopende groeve voerde het
woord, namens het gemeente-bestuur, de eerste wethouder,
de heer S. Brak, en de heer S. de Jongh namens het
polderbestuur terwijl de heer ds. Bosch ten slotte den
overledene als mensch herdacht. De schoonzoon van den
overledene dankte, namens de familie, voor de eer zijnen
vader bewezen.
Het Roode Kruis.
De 2e Ambulance vertrok den 25 uit Amsterdam.
Niettegenstaande het slechte weer was een talrijke en
enthousiaste menigte, zoowel te Amsterdam, als aan de
sluizen te IJmuiden op de been. Vele autoriteiten, o. a.
Dr. Leyds, de gezant der Z.-A. Republiek, waren ge
tuigen van het vertrek van de H e r z o g hartelijke en
opwekkende woorden werden gesproken.
H. M. de Koningin-Moeder heeft aan mej. Slot, hoofd
der verple 'gsters, het volgende telegram gericht
Gaarne wenschende ook bij het vertrek van de tweede
ambulance van het Nederlandsche Roode Kruis van mijn
oprechte belangstelling te doen blijken, verzoek ik u
aan de zusters, welke u vergezellen, de verzekering te
geven, dat mjjn bede gaat met allen. Gods zegen ruste
op het werk der ambulance en God bescherme hare leden
bij hun werk van liefde en zelfopoffering.
EMM A."
Purmerend. Den 22 Nov. hield de Kamer van
Koophandel eene meeting ter bespreking tot het ver
krijgen van een communale en intercommunale telephoon-
verbinding. De uitslag was, dat er een commissie van
vijf leden werd benoemd, welke voorbereidende maatre
gelen zal nemen, om de ingezetenen tot deelneming aan
te sporen en later den uitslag van haar onderzoek zal
mededeelen. Hoofddoel van 't streven der Commissie zal
zijn een particuliere communale en intercommunale ver
binding tot stand te brengen.
Te Hoogkarspel heeft de oude werkman K. in
een vlaag van zwaarmoedigheid door ophanging een einde
aan zijn leven gemaakt. De ongelukkige was ruim 30
jaren lang werkzaam geweest bij denzelfden boer en moest
nu, door verkoop, van patroon verwisselen.
Hoorn. Toen den 22 trein 1008 van Medemblik
het station alhier binnenreed, weigerde de rem en reed
het gevaarte met geweld tegen de stootbalben, die uit-
eensprongen, maar den trein toch tot staan brachten
de locomotief stond er met de voorwielen op en was
een buffer kwijtgeraakt. Enkele passagiers, die zich door
den schok bezeerd hadden, werden door den garnizoens
arts dr. Van der Meulen geholpen.
Urscm. De herkiezing van den heer J. Kos tot
hoofdingeland gold niet, zooals in ons vorig nummer
stond, den polder de Schermeer, doch het heemraadschap
Mijzen.
Vee-Invoer In België.
Blijkens bericht van den Nederlandschen gezant te
Brussel zal, met ingang van 1 December e.k., het Bel
gische grenskantoor S a n t v 1 i e t wederom voor den
invoer van Nederlandsch melkvee geopend zijn.
Behagen. De heer J. Denijs zal den 1 December
a.s. den dag kunnen herdenken, waarop hij, 25 jaar ge
leden, de betrekking van secretaris dezer gemeente aan
vaardde.
Secoecoeni vertrokken, die hij, echter niet zondor aan
zienlijke verliezen, ten onder bracht en wiens sterkte hij
op 27 November stormenderhand innam.
Inmiddels had het Volkscomité de boeren opgeroepen
tot een samenkomst op 10 December te Wonderfontein.
Sir Wolseley, dit hoorende, vaardigde eene scherpe
proclamatie uit van den volgenden inhoud
Kennisgeving
aan de inwoners van de Transvaal, door Zijne Excel
lentie Sir Garnet Joseph Wolseley, Gouverneur en
Opperbevelhebber in en over het Transvaalsche grond
gebied.
Het is mij bericht geworden, dat de inwoners van
de Transvaal het plan hebben om op den 10 December
e.k bij elkander te komen, teneinde politieke zaken te
bespreken.
Volgens mijn opinie kan er niets schadelijker zijn voor
de belangen en hot welzijn van het Volk, dan eenige
poging om hunne hoofden op hol te brengen, en hunne
loyaliteit te verzwakken door verzamelingen, waarop het
publiek opgewonden gemaakt wordt en ik heb oorzaak
te vreezendat kwaadwillige personen in deze zaak
eene agitatie op touw zetten, waardoor velen, door vrees
of onkunde, in onvermijdelijke moeilijkheden zullen wor
den gebracht.
Wordt vervolgd.
