Era stuk Transvaalsctie geschiedenis.
Honderd en eerste jaargang.
1899.
ZONDAG
17 DECEMBER.
Staatstoezicht
V olksgezondheid
Feuilleton.
NO. 150. Tweede blad.
ALKMAARSCilE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsda g-, Honderd a g-
en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f O,SO franco door het
geheele rijk f 1,
3 Nummers f 0,06. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Prijs der gewone advertentlen
Per regel f 0,16. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COSTER
en ZOON.
Telefoonnummer: 3.
OP DE
Twee belangrijke wetsontwerpen zijn een drietal maan
den geleden bij de Tweede Kamer ingediend een .Woning
wet'' en een .Gezondheidswet". Oyer beide zal vermoedelijk
heel wat gesproken en geschreven worden, voordat zij
tot wetten verheven, in het Staatsblad zullen prijken.
Wij willen beginnen met onzen lezers een overzicht te
geven van haren inhoud en haar doel. Daar de nieuwe
organisatie, die volgens de Gezondheidswet ons genees
kundig staatstoezicht moet vervangen, in de Woningwet
een niet onbelangrijke rol speelt, verdient het wellicht
de voorkeur, in de eerste plaats te zien wat de Gezond
heidswet, of, zooals haar volledige titel luidt, het ont
werp .tot reguling van het Staatstoezicht op de Volks
gezondheid" ons belooft.
Voor elke gemeente, in groote gemeenten voor afzon-
lijke deelen van gemeenten, of wel voor twee of meer
kleine gemeenten te zamen, zal een gezondheidscommissie
worden benoemd, en wel, om den leden eenige zelfstan
digheid te geven tegenover het gemeentebestuur, door
den Commissaris der Koningin in de provincie. Burge
meester en Wethouders zullen echter, des verkiezende,
voor die benoeming personen kunnen aanbevelen. De
leden der gezondheidscommissie zullen geen geneeskun
digen behoeven te zijn. Wel ligt het in den aard der
taak, dat geneeskundigen daarin onmisbaar zullen wezen,
Bn het is zelfs te verwachten, dat zij er het hoofdbe
standdeel van zullen uitmaken, maar ook anderen, die
van hetgeen de Volksgezondheid in het algemeen kan
bevorderen of benadeelen eenige studie hebben gemaakt,
of wier vak hen bekend maakt met werken waarbij de
Volksgezondheid betrokken is, zullen verkiesbaar zijn, en
in overleg met de geneeskundigen de taak vervullen
waartoe deze gezondheidscommissie, bestaande uit ten
minste vijf en ten hoogste vijftien leden, geroepen zullen
zijn. En die taak zal niet gering wezen. Niet alleen zul
len een aantal werkzaamheden die thans aan de genees
kundige inspecteurs zijn opgedragen, op de gezondheids-
eommissiën overgaan, maar van haar wordt tevens ver
wacht, dat zjj, nauwkeurig bekend met de plaatselijke
toestanden en steeds op de hoogte van de wijze waarop
de plaatselijke besturen de belangen der Volksgezondheid
behartigen, voor die belangen zullen waken, en alles wat
nit dit oogpunt voorziening eischt zullen overwegen en
aan het licht brengen. Daarom zullen zij advies moeten
uitbrengen over alle voorstellen tot vaststelling, wijziging
of intrekking van plaatselijke verordeningen betreffende
de volkshuisvesting, de verwijdering en den afvoer van
vuil, de reinheid van wegen en straten, het voorkomen
of beteugelen van besmettelijke ziekten, het verkrijgen
van goed drinkwater, het toezicht op de levensmiddelen
en alle overige verordeningen waarbij de algemeene
Volksgezondheid betrokken is. De minister, de centrale
gezondheidsraad, de inspecteurs, het provinciaal of ge
meentebestuur zullen van haar bericht en raad kunnen
Voordracht gehouden door Mr. W. C. BOSMAN
op het Natunr- en Letterknndig Genootschap
.Solas Nemo Satis Sapit",
SLOT.) op 23 en 30 October 1899.
Er is nog eene omstandigheid, waarop ik de aandacht
Wil vestigen.
In de Kaapkolonie wonen 500.000 blanken.
Daarvan zijn 350.000 van Hollandsch blo«d tegenover
150.0(10 Engelschen. In de Transvaal zijn 270.000 Hol
landers tegen 55.000 Engelschen. In den Vrijstaat 80.000
Hollanders tegen slechts 5UOO Engelschen. Het overwicht
van het Hollandsch element wordt steeds grooter. Ge-
lamenlijk telt men nn reeds 700.000 Hollanders tegen
nog geen 250.000 Engelschen.
De gevolgtrekking ligt voor de band.
De toekomst is aan de Hollanders, tenzjj zij worden
vernietigd i« een misdadigen oorlog, in eene slachting
op groote schaal. Wij weten, dat de Transvaalsche Boer
z;jne onafhankelijkheid lief heeft.
vragen omtrent alle zaken die de Volksgezondheid betref
fen alle klachten over benadeeiing der Volksgezondheid,
die bij haar inkomen, zullen zij overwegen, en evenzeer
nit eigen beweging de aandacht van den Centralen Ge
zondheidsraad, van de inspecteurs, het provinciaal of bet
gemeentebestnnr vestigen op maatregelen, die zij in het
belang der Volkegezondheid wenscheljjk achten.
Wij hebben reeds gesproken van een Centralen Ge
zondheidsraad en van inspecteurs. Deze raaduit ten
hoogste vijf en ten minste drie leden bestaande zal de
algemeene leiding hebbenhij zal de vraagbaak zijn van
den ministeren zijnerzijds de aandacht van den mi
nister vestigen op alle maatregelen die van regeeringswege
in het belang der volksgezondheid genomen zonden kun
nen worden. Onder zijne leiding zullen de inspecteurs,
waarvan de regeering voorloopig althans een zevental noo-
dig oordeelt, als speciale deskundigen toezicht honden en
onderzoekingen doen waken voor een behoorl ke toe
passing der wetten voor zoover de gezondheidsbelangen
betreft, en de aai dacht vestigen op alles wat daarin
verbetering kan brengen.
Van de zijde der geneeskundigen zijn reeds ernstige
bezwaren tegen de voorgestelde regeling ingebracht. De
vrees is uitgesproken naar ons vooruomt echter zonder
voldoenden grond, dat de geneeskundigen te veel voorbij
zullen worden gegaan. In elk geval zon eerst de toe
passing der wet dit kannen leeron. Hetzelfde kan ook
gezegd worden van de centrale leiding die van dezen
gezondheidsraad verwacht wordt. Eerst wanneer de
namen der leden bekend zijn, zal men eenigermate kun
nen beoordeelen in welke richting de adviezen znllen
luiden en welke kracht van dit lichaam zal kannen
uitgaan. Over het algemeen wordt aan de voorgestelde
regeling verweten dat zij 'zonder noodzaak te veel
afwijst van de bestaande wet. Iu grootere zelfstandigheid
van de werkelijk deskundigen de inspeclems, in uit
breiding van hun aantal en inzonderheid in verbetering
van de hnlp en de middelen waarover zij mouten kannen
bescnikkeu om hanne taak behoorlijk te volbrengen, had
naar de meeniDg van deze niet onbevoegde beoordeelaars
de verbetering van den toestand gezocht moeten worden.
Eindelijk worden vooral de plaatselijke gezondheids-
coinmissiën zooals de Regeeriug die wenscht samen te
stellen, ongeschikt geacht voorde haar op te dragen taak.
Dat die belangrijk en veel omvattend zal zjjn, kan reeds
blijken nit de korte schets, die wij er van hebben gege
ven. Uit het ontwerp der Woningwet wordt duidelijk,
welke gewichtige bemueiïngen haar wachten in het belang
der volksnnisvesting alleen. Zjowel de Amsterdamscue
hoogleeraar Saltet als de >Geneessnndige Kring" in de
hootdstad betwijfelen ten sterkste, of voor deze commis
sion leden te vinden znllen zijn, bereid om onbezoldigd
en door een schraal bezoldigden secretaris ter zijde geslaan,
al de t jjdroovende werkzaamheden te vernch en, wdke
van hen gevergd zullen worden en die, vooral in de
kleinere geineeuten, de noodige ouafnankelykneid en on-
partydigheid tegenover het gemeentebestanr en haune
mede-ingezetenen znllen bezitten, om d.e werkzaamheden
Wij weten, dat hjj die veidedigen zal tot het ui erste,
niet alleen de krachtige man, tot den oorlog geroepen,
maar ieder Transvaler, die in staat is de wapenen te
dragen, van at den knaap tot den grjjsaarJ.
Wij weten dat vele, en van de edelste Hollanders aan
hnnue zijde vechten, dat er meerdere onder hen zyn, die
hnn bloed hebben gegeven voor hanne stamgeuooten en
den heldendood zijn gestorven.
Wjj zyn overtuigd, dat als het Engeland gelnkk-m
mag, dank zjj zjju onuitputle) jjse hnlpbronnen en ge
weldige overmacht, de Transvaal te vermeosleien, de
Hollaudsche bevolking daar zal zyn gedecimeerd.
Maar daarmede zal het taaie Holland9che ras in Zaid-
Afnka niet zijn uitgedelgdhet ras, dat eenwen laug
heeft ftand gebonden aan de Kaap; dat den stryJ heelt
bestaan tegen Moselikatse en Diugaan.
Als Engeland overwint, dan zullen de moeieijjkheden
voor de Eogelsche Regeering iu geüeel Zuid Afrika pas
beginnen. Ondanks alle kracbtsinspauning van Eugelscne
zijde is de invloed van het Hollandscoe element aan de
Kaap steeds toegenomen. De Hoüandscbe party beschikt
thans zelfs over eene aanzienlijke meerderheid in het
Kaapsche Parlement. Dit Zal de groote misrekening vau
Cecil Rhodes zijn, dat de inlyving dei Boerenrepublieken
den Hollandschen antagou st zal brengen iu de Etigeiscbe
organisatie, en hem daar tot den meest gedachten vyaud
zal maken voor den Engelschman.
Wanneer wij de levenskracht vergelijken van het Hol-
naar behooren te volbrengen. Worden voor verschillende
deelen eener groote gemeente afzonderlijke gezondheids
commissie benoemddan zyn verschil van inzicht en
tegenstrijdige adviezen te vreezen. By de toepassing der
Woningwet b.v. zou verschil van inzicht en maatstaf
by de beoordeeling der bewoonbaarheid van perceelen
in dezelfde gemeente bedenkelijk kunnen zijn. De Genees
kundige Kring te Amsterdam meent dan ook over het
grootste deel van het ontwerp een afkeurend oordeel te
moeten uitspreken.
meubelen van papier maehé.
Men heeft weer een middel ontdekt om met weinig
geld toch goede sier 'te maken nl. de fabrikatie van
meubels van papier maché. Meo maakt geen eenvoudige
meubelen na, maar jnist de allermooiste en dat wel zoo
knnstig, dat alleen intieme vrienden iets knnnen ver
moeden. Er zjjn in Engelaud decorateurs, die geheele pa-
neelen, corridors en trapleuningen in geperst papier le
veren en dan meesterlijk eiken-, noten- of mahoniehout
imiteeren. Menig salon van diplomaat of kunstenaar bevat
enkel Dagemaakte honten meubelen, en door het aan
brengen van kostbaar koperbeslag wordt het steeds moei-
ljjker, namaak van echt te onderscheiden. Tot zelfs de
sierlijkste bloempotten van majolika of porselein zjjn
van papier, en het kan gebeuren, dat zelfs een kostbare
wapenverzameling voor eenige maanden niets dan lompen
was. (In en om de K»oken).
Een schommelstoel-driewieler.
Door een uitvinder in Califormë zal volgens de
»Kampioen" binnenkort in den handel worden gebracht
een schommelstoel-driewieler, waarvan de man zich
een reusachtig sncceB voorstelt. De machine in qnaestie
wordt niet in beweging gebracht door middel van pe
dalen of hefboomen voor haudkraebt, doch door den
schommelstoel. Door het lichaam in dezen stoel zachtkens
voor- en achterover te laten wiegen, wordt betdiijlwerk
in beweging gebracht en rolt men in een bedaard gan
getje over deD weg 1
Hospitalen voor dieren zijn geen uitvinding
van den nieuwsten tyd.
In IndiB bestaan reeds sinds langen tijd inrichtingen
voor zieke of onde huisdieren. In een enkel gesticht van
dien aard te Lopedonr en Calcutta worden 129 ossen,
307 koeien, 171 kalveren, 72 paarden, 69 schapen, 15
geiten, 141 duiven, 4 kippen, 4 katten, 32 apen en 5
honden veipleegd.
In België zijn op de locomotieven stoomt.rom-
petters aangebracht, om dienst te doen, wanneer een trein
het statioD binnenkomt of verlaat. Het schelle geflnit be
hoort dos daar te lande tot het verleden.
Brand
Te Londen beeft een hevige brand gewoed, waarbij
vijf kinderen om het leven kwamen.
Het huis, een oliewinkel, stond weinige minuten na
het uitbreken van den bran.1 in lichte laaie. De vjjf
kinderen, die verbrand zijn, sliepen in een achterkbmer
waar zjj niet te bereiken waren. Maar een voerman, die
voorbij kwam, zag voor een bovenvenster een gezin, dat
om hnlp riep. Er was geen tijd om te wachten op een
springzeil. Daarom zette de kloeke man zjjn kar tegen
het hnis, klom, met behnlp van eenige menschen, daar
boven op en bracht zoo allen uit het brandende vertrek
behouden op den grond.
landsch en Engelsch ras aan de Kaap, dan is de toe
komst aan het eerste.
En geen wapengeweld zal dit op den daar kannen
tegengaan.
Ir wil echter geen afscheid van n nemen, M. H.,
zonder den wensch nittespreken, dat de Eugel&che wa
penen niet znllen zegeviereD.
Niemand onzer is het gegeven in de toekomst te zien
en mot groote bezorgdheid slaan wjj de ontzagljjke krijgs
toerusting van Eugeland gade en de ongekende krachts
inspanning, waartoe het zich aangordt. Maar wjj weten nit
onze eigen geschiedenis, hoe ongeëvenaard groot de kracht
is van een geheel volk, dat besloten is te vechten en
moet het ziju, zich te offeren ter wille van zyn onaf-
bankeljjkheid. De boer vecht voor zjjn land, voor zyn
duur verworven vrjjheid, voor zjjn vronw en zijne kin
deren, voor zjjn toekomst. Hjj we t, dat hij onder En-
gelsche heerschappij niet. leven kan. Daarom is hjj in
verschillende trek's uitgetrokken om een nieuw Vader
land te zoeken. En nu hjj dat veroverd heeft ten koste
van zóóveel bloed zjjuer vaderen, in de gruweljjke oor
logen tegan de Kaffers gevoerd, do hij dat land heeft
in kulluar gobraent en tot het zjjne gemaakt, nn hjj
zijn eigen onathankeljjke regeering heeft gevestigd, nu
zal hjj ook zjjn erf tegen den indringer verdedigeD, tot
zyn laatstee kogel, en tot zyn laatsten druppel bloed.
Een volk, dat zóó besloten is, een volk, dat niet wjj ken
wil en niet wijken zal, maar bereid is te leven en te
sterven met zyn vrjjheid, zulk een volk is onoverwinljjk.
i
i
