Stadsberichten.
5e klasse, 13e lijst, 5 Febr.
No. 3012 f 1500. Ns. 4106, 6133, 16166 en 20124
f 1000; Ns. 2843, 5472, 10761, 14157 f 400 Ns. 1107,
12718, 12889, 19033 en 20586 f 200; Ns. 661 3560,
4131, 5089, 7794, 7909, 10631, 11941, 12499, 12777,
14412, 14978 en 20907 f 100.
Nr, 20900 f 100,000; Ns. 3918, 6674 en 16608 t 1000;
Ns. 8171, 12298 en 12635 f 400; Ns. 1161, 7323,8098,
11296 en 20396 f 200; Ns. 2491,4969,5997.6182,0292,
7507, 8504 en 16524 f 100.
Mgr. Boermans, de bisschop van Roermond, is I
in den ouderdom van 85 jaar overleden.
Te Brouwershaven is een sloep, bemand met
drie personen, varende naar den loodskotter, omgeslagen.
Alle opvarenden verdronken. Van den kotter is nog een
reddingsgordel met een lijn toegeworpen maar het was
vruchteloos.
Behagen. Den 4 werd aan den op 16 Januari
afgetreden postdirecteur, den heer F. G. C. J. Hejjligers,
door onderhoorige ambtenaren een fraai bewerkt album
aangeboden, bevattende de portretten van al die ambte
naren (klerk, assistent-bestellers, brievengaarders en popi-
boden), aangevuld met photo's uit Schagen. De aanbie
ding ging vergezeld van toespraken, waaruit bleek, hoe
de aftredende directeur werd gewaardeerd en hoe men
hem slechts noode had zien heengaan. Hoezeer de heer
H. erkentelijk was voor de hem gebrachte hulde, behoeft
natuurlijk niet gezegd. Een photo van bet postkantoor i
Schagen werd aan eiken ambtenaar geschonken terwijl
het portret van den directeur aan allen werd toegezegd.
Barslngerhorn. Den 14 zullen te Kol horn,
in de kolfbaan volksvoordrachten worden gehouden.
Verschillende sprekers allen leden van bet nutsdeparte-
ment, zullen optreden, terwijl het fanlarekorps »de Een
dracht', alsmede het zanggezelschap »Amicitia hunne
medewerking zullen verleenen. De toegang is niet alleen
geheel vrij maar ook zijn voor onvermogenden voor
dien avond bons verkrijgbaar gesteld voor twee kop
chocolade.
Den 6 zal mr. E. Fokker afgevaardigde ter Tweede
Kamer voor het district Alkmaareene lezing houden
over Verzekering tegen invaliditeit en ongevallen.
Liberale linie.
Het bestuur der Liberale Unie bestaande uit de
heeren mr. E. A. Smidtvoorzittermr. E. E. vau
Raalte, onder-voorzitter; mr. J. Kruseman, penning
meester; M. Bogaerdt Bz.; dr. D. Bos; D. do Klerk; I
mr. H. J. van Leeuwen Herman Snijders; J. W. 0.
Teilegen C. A. Zelvelder en G. E. V. L. van Zuylen
heeft, ter voorbereiding van de behandeling van het kles-
rechtvraagstuk in eene algemeene vergadering, aan
de kiesvereenigingen, leden der Vereeniging, een circulaire
toegezonden waarin het de volgende regeling van be
doeld vraagstuk als wenschelijk schetst:
I. Ten aanzien der mannen.
In beginsel zijn wij van oordeeldat aan ieder meer
derjarig staatsburger het kiesrecht toekomt en verklaren
wij ons dus voor, wat men noemt, algemeen kiesrecht.
»Meerderjarig" nl. hijdie den leeftijd heeft bereikt
waarop het burgerlijk recht allen meerderjarig verklaart.
«Staatsburger" d. i. ingezetene, tevens Nederlander.
Bij de steeds voortgaande ontwikkeling zou men ver
wachten, dat de leeftijd, waarop men het kiesrecht kan
verkrijgen na verloop van tijd eerder lager dan hooger
zou worden gesteld. Toch doet zich ten onzent bet
verschijnsel voor dat, waar in 1858 de meerderjarigheid,
d. i. de 23-jarige leeftijdals eisch werd gesteldin
1887 de gewone wetgever werd vrijgelaten dien leeftijd
hooger te stellen en deze in 1896 dien op 25 jaren
bepaalde. Wij meenen dat aan hem, die in staat wordt
geacht burgerrechtelijk voor eigen belangen op te komen,
ook het recht moet worden verleend publiek-rechtelijk
zijne opvattingen en belangen te doen gelden.
Bij publiek-rechtelijken invloed nu van alle meerder
jarige staatsburgers wordt, naar ons oordeel, de grootste
waarborg verkregen voor de behartiging van het welzijn
van het gansche volk en voor het vertrouwen in de met
de taak der wetgeving belaste gekozenen.
Enkelen evenwel zullen, ons erachtens, in het staats
belang van de uitoefening van het kiesrecht dienen te
worden uitgesloten te weten
zij, aan wie bij rechterlijke uitspraak het kiesrecht is I
ontzegd
zijdie in gevangenschap of hechtenis zijn
zijdie als verpleegden in een krankzinnigengesticht
zijn opgenomen
zij die bij rechterlijke uitspraak de beschikking of
het beheer over hunne goederen hebben verloren
terwijl wij, wat do bedeelden betreft, van oordeel zijn,
dat niet altijd bedeeling, in welken vorm of onder welke
omstandigheden ook, uitsluiting van de uitoefening van
het kiesrecht moet medebrengen.
II. Ten aanzion der vrouwen.
Het is bekend dat over het toekennen van het kies
recht aan vrouwenook door personen van overigens
gelijke richting zeer verschillend wordt geacht. Meent
men eenerzijdsdat uit een rechtsoogpunt alle meerder-
jarige vrouwelijke staatsburgers op kiesrecht aanspraak
hebbenanderzijds wordt betoogddat ten dezen ook
dient gelet te worden op het gewicht van het huwelijk
en het huisgezin, en dat, waar onze maatschappij daarop
steuntdoor den wetgever dient vermeden te worden
wat aanleiding zou kunnen geven, en, misschien dikwijls,
zal geven, tot ernstig verschil van gevoelen tusschen echt
en huisgenooten of tot het onttrekken der vrouw aan
de haar daarin opgedragen taak.
Evenwel zal ook dit vraagstuk te zijner tijd oplossing
vorderen en het komt ons daarom ten eenenmale onge-
wenscht voor dat de Grondwet die oplossing door eene
bepaalde uitsluiting der vrouwen geljjk thans zou ver
hinderen. Wij zijn dan ook van oordoeldat ook ten
dezen de Grondwet den gewonen werkgever niet dient
te beletten omzoodra hij daartoe den tijd gekomen
achttot toekenning van kiesrecht aan vrouwen over
te gaan.
Resumeerende verklaren wij ons
ten aanzien der mannen voor algemeen kiesrecht der
meerderjarige ingezetenen tevens Nederlanderbe
houdens bovenvermelde uitsluitingen;
ten aanzien der vrouwen, voor vrijheid van den gewonen
wetgever om het kiesrecht te kunnen verleenen.
Op bovenstaande gronden achten wij, met het oog op
het kiesrecht zoowel voor mannen als voor vrouwen
Grondwetsherziening ten aanzien der bepalingen be
treffende dat recht wenschelijk en noodig.
De vraag dient evenwel alsnog te worden overwogen
en beantwoord of rechtstreeks naar zoodanige Grond
wetsherziening dient te worden gestreefd, dan wel of
allereerst moet worden bevorderd uitbreiding van het
kiezersaantal binnen de grenzen van het tegenwoordig
grondwettig voorschrift. Immers mag niet worden ver
geten dat Grondwetsherziening lichtelijk oorzaak zal
zijn van tjjdelijken stilstand in de wetgeving en voorts
dat de wetgever dient te voorkomendat zijn arbeid
aanleiding zon geven tot de groote overgangen tot
schokken in het publiekrechtelijk leven van het volk.
Naar ons oordeel zal rechtstreeks naar Grondwetsher
ziening dienen te worden gestreefd. Indien men, na de
opgedane ervaringopnieuw wilde trachten met inacht
neming van het grondwettig voorschrift eene deugdelijke
regeling van het kiesrecht te verkrijgenmen zoude
naar te voorzien is, wederom stuiten op aan de Grondwet
ontleende bezwaren die aan de zaak der kiesrechther
vorming op zich zelve beschouwd vreemd zijn. Door
eene wijziging der kieswet zon dus misschien eene meer
of minder belangrijke verhooging van het aantal kiezers
te verwerven zijn, maar de geschiedenis der laatste jaren
leert, dat eene finale oplossing van het kiesrechtvraagstuk
enkel door kieswetwijziging niet bereikbaar moet worden
geacht. En reeds om die reden zoude dus na eene tot
stand gekomen wijziging der kieswet niettemin naar
Grondwetsherziening de koers gericht moeten blijven.
Voorzoover dus van wijziging der Grondwet vertraging
in den gang der wetgeving te duchten mocht zijn zon
deze waar naar onze meening Grondwetsherziening
ten slotte toch noodig zal blijken, niet te vermijden zijn.
En met het oog op de reeds verkregen uitbreiding van
het aantal kiesgerechtigden zien wij in den door ons
bedoelden overgang geen gevaar.
Bij de door ons voorgestelde oplossing van het vraag
stuk zal reeds aanstonds bevrediging kunnen worden
geschonken aan do rechtmatige wenschen van een groot
deel van het volk.
Uitgeest. De bevolking op 31 December'98 bestond
uit 1352 m. en 1334 vr., totaal 2686 inwoners. Zij ver
meerderde in 1899 door geboorten met 31 m., 33 vr.
totaal 64; door vestiging met 79 m., 77 vr. totaal 156.
Zij verminderde in 1899 door overlijden rret 19 m., 13 vr.
en door vertrek met 101 m., 113 vr., totaal 214, totaal
246, zoodat de bevolking op 31 December bestond uit
1342 m., 1318 vr., totaal 2660 inwoners. Er werden 18
huwelijken gesloten.
Rustenburg. Het hulpkantoor der posterpen Rus
tenburg, dat sinds tal van jaren in de gemeente Heer-
hugowaard stond, is met primo Februari te Rustenburg
in de gemeente Ursem gevestigd. Als brievengaarder is
aangesteld do beer J. Starreveld aldaar.
Westgraftdijk. De kerkeraden van de ned. herv.
gemeenten Oost- en Westgraftdijk hebben tot predikant
aldaar beroepen den heer T. iJdema, cand. te Jorwerd
(Friesl.)
Hijp. Voor de verkiezing van een lid van den raad
(vacature S. Appel) moet eene herstemming plaats bebben
tusschen de heeren A. Blokdijk en J. Rot.
Het Roode Kruis.
Bij den voorzitter-penningmeester van het hoold-
comité vau het Ned. Roode Kruis is tot dusver ontvangen
f 179,058,291.
Prof. S9r. J. A. korte weg.
Het Handelsblad meldt
Naar wij vernemen, zal de Amsterdamsche hoogleeraar
Dr. J. A. Korteweg, die met de eerste Roode Kruis-
J ambulance naar Transvaal vertrok, vroeger dan zijn aan
vankelijk voornemen was terugkeeren. Misschien is hij
reeds op de terugreis.
De reden daarvan moet zijn dat de hoogleeraar op
chirurgisch gebied niet zooveel belangwekkende gevallen
te behandelen vond als gedacht was, en hij meent thans
in het gasthuis te Amsterdam waar Prof. Rotgans zijn
taak op zich had genomen, nuttiger te kunnen zijn.
Hoorn. De paardentram HoornEnkhuizen ver
voerde in 't afgeloopen jaar 126,568 personen tegen
126.721 in 1898. Dit laatste hoogere cijfer staat in ver
band met de gehouden Kroningsfeesten. Het aantal bezorgde
pakjes bedroeg 21,686, dat is bijkans 60 per dag. In 1898
werden door de tram aangenomen 21280. Het grootste aantal
bezorgden de conducteurs op 5 December' 99 n.l. 174pabjes!
Het hoofdbestuur der te Broek op Langendijk
gevestigde Landbouw-en Handelsvereeniging" heeft beslo
ten de jaarlpksche Algemeene Vergadering achtereenvolgens
te houden in de plaatsen, waar afdeeliugen gevestigd zijn.
Het getal afdeeliugen bedraagt nu 8, namelijk Broek,
Zuidscharwoude, Noordscbarwoude, Oudkars, el, Haren
karspel, Warmenhuizen, Koedijk en Sint Pankras.
Dit jaar zal de vergadering gehouden worden te Noord-
schar woude, en wel den 26n Februaii.
Te Hock-van-Holland wilde de ambtenaar
der belasting Hepstek douane-papieren overgeven tus
schen de wagens van een trein, welke aan het ran
geeren was, doch geraakte daarbij tusschen de buffers
beklemd en werd zeer ernstig gewond.
Te «rootebroek heeft de Vereeniging »De Tuin
bouw'' onlangs hare gewone jaarlijksche vergadering ge
houden.
Uit het verslag bleek de toenemende bloei dier markt-
vereeuiging, welker ledental thans geklommen is tot 455.
De omzet aan de markt te Bovenkarspel bedroog in
1899 f 502.465.25, derhalve ongeveer f 50 000 meer dan
het vorige jaar. Aan aardappelen werden in 1899 ruim
90.000 en aan uien 20.000 zakken meer geveild dan in 1899.
De aftredende bestuursleden de heeren C. Buurman,
te Grootebroek, B. Ootemau en J. Jong, te Lutjebroek,
I en J. Boon, te Bovenkarspel werden herkozen. Ge
kozen werd de heer P. Rood Klz., te Bovenkarspel, in
de plaats van den heer J. Reus te Lutjebroek, die als
zoodanig had bedankt.
Behagen. Den 4 gaf de Schager rederijkerskamer
in het Noordholl. koffiehuis alhier eene uitvoering van
het blijspel »De bruid vanVreeland of wie is de bruidegom",
door 0. J. Ro bol en het kluchtspel »Wie brengt de pan
terug'' door W. G. Reddingius Gz. De spelendeu deden
I hun best. De zaal was flink bezet. Den 6 zullen genoemde
stukken nogmaals worden ten tooneele gevoerd.
Bovencarspel. Voor de vacante betrekking van
I onderwijzer aan de o. 1. school alhier hebben zich 11
I sollicitanten aangemeld; 6 vau hen zullen één dezer dagen
opgeroepeu worden tot het geven van eene proefles.
Harlngearspel. Het bestuur van het alhier
gevestigde onderling veefonds vergaderde den 3 tot het
I opmaken van de rekening over de laatstverloopen drie
maanden. Over dat tijdvak waren verzekerd 1632 runderen;
de schade bedroeg 1 291.50 voor drie gestorven dieren.
De omslag werd bepaald op 18 cent per rund.
In deze gemeento stierven in de maand Januari jl.
vier personen die te zamen niet minder dan 302 jaren
telden.
Veehandel ln Friesland.
De handel in melke- en kalvekoeien, waarvan de
aanvoer toenemende is, is eer trager dan vlugger. Het
gevolg is, dat de prijs over het geheel iets gedaald is,
doch, wat de eerste qualiteit betreft, hebben de prijzen
zich staande gehouden.
Vette koeien, met behoorlijken aanvoer, goed gewild
met vaste prijzen.
Vette kalveren zjjn minder graag, ofschoon de aanvoer
niet veel toeneemt.
De Engelsche markt is in de laatste dagen stilletjes,
zoodat groote hoeveelheden onverkocht bleven. Wel was
de handel één enkelen dag iets beter, doch de prijs steeg
niet, en later volgde weer reactie.
Ook nuchtere kalveren trager, door slechte Engelsche
markten, doch in onze provincie daalde de prijs nog niet
veel. Voor le soort wordt nog tot f 10 a f 11 per stuk
betaald.
Stieren voor de slachtbank minder gewild. De aanvoer
van dit vee blijft vrij gelijk, zoodat de stillere handel
uitsluitend het gevolg is van minder vraag.
Ofschoon de markt te Londen niet fleurig is, blijft de
prijs van schaaps- en lamsvleesch er vrij vast en is de
handel in vette schapen eu lammeren in ons gewest be
hoorlijk.
Vette varkens waren op de markten goed gevraagd,
vette biggen eveneens. De prijs liep wat op. Magere
varkens goed gewild.
De aanvoer was: 80 stieren, ossen, 120 vette koeien,
800 melke- en kalvekoeien 180 pinken 200 vette kal
veren, 900 nuchtere kalveren graskalveren1200
schapen en lammeren 0 melke- en weide-schapen
100 vette varkens400 vette biggen 300 magere
varkens en 400 kleine biggen.
De prjjzen zijn: le soort vette koeien 2730 ct., 2e
soort 24—26 ct., 3e soort ct., stierena ct,
vette kalveren 2835 ct., vette schapen 22 —25 ct., vette
varkens 1618 ct. Londensche biggen 1516ct.per'/j
kilogram.
Melke- en kalve koeien f 100—f 190, pinken f 40
f 65, nuchtere kalveren f 6 a f 10 en f li, weideschapen f 16-
f 20, melke8chapen f 10f 17, lammeren f 10f 17,
magere varkens f 30f 48 en kleine biggen gemiddeld
f 0.90 per stuk. (N. v. d. D.)
De inmaakfabriek te Andljk heeft in het afge
loopen jaar geheel stilgestaanwegens de ongunstige
uitkomsten van 1898. Van de toen ingemaakte hoeveel
heid is nog altijd een deel over. Door de toepassing van
een stelsel van inmaak, waarbij de productiekosten hooger
worden dan bij soortgelijke inrichtingen kan de faoriek
niet met sncces concurreeren, wat natuurlijk van grooten
invloed is op den verkoop der bussen.
Zooals bekend is werd aan do fabriek hot stelsel ge
volgd op raad van Ericus, den bekenden landbouwcorres-
poudent van het Nieuws van den Dag. Bp eene volgende
campagne is men van plan eene andere wijze van inmaak
te volgen met de hoop op betere uitkomsten.
(Enkhuizer Ct.)
Halveren-handel.
In den Zuidwesthoek van Friesland worden tegen
woordig veel nuchtere kalveren nog vóór de geboorte
verkocht. Vele kooplieden nemen ze nu reeds voor vaste
prijzen opmen bediugt f 5 f 6,50 per stuk. Voor de
leeds geborene, vooral die, welke voor den aanfok ge
schikt zijn betaalt men f 9 a f 10 per stuk.
De Raiffeieenbank te Aibbikswoudsedert Mei
1898 iustende, zal woldra, dank zij den bemoeiingen van
den heer v. Benthem te W o g n u m, in werkingtreden.
Heerhugowaard. In deze gemeente bevonden
zich op 1 Januari 343 kinderen tusschen 6 en 12 jaar
hiervan ontvangen 320 kinderen op de 4 openbare scho
len'in de gemeente onderwijs, 14 buiten de gemeente,
terwijl 9 kinderen niet ter sebool gingen.
Voor de nationale militie, lichting 1901 hebben zich
in deze gemeente 34 lotelingen aangegeven.
Armenzorg.
Het eerste nummer is verschenen van het «Tijdschrift
voor armenzorg" uitgave van H. D. Tjeenk Willink en
Zoon, Haarlem. De redactie is toevertrouwd aan dr.
H. J. de Dompierre de Chanfepié, jbr. mr. H Smissaert,
beiden te 's Hage en J. F. L Blankenberg, te Amster
dam. Behalve een inleidend woord vindt men er arti
kelen in van ds. A. J. Adriani, over «De hervorming
der diaconiën van de ned. herv. kerkvan R. van
Zinderen Bakker, »Uit Friesland' van mr. J. G. Schöl-
viuck, over «Vereeniging van armbesturen." De prijs per
drie maanden is f 0,65 p. post bij veertiendaagsche ver
schijning.
Aan de dringende noodzakelijkheid tot eene betore,
gecentraliseerde armverzorging zal de uitgave van dit
blad, met zijne vele bekende medewerkers van allerlei
richting, ongetwijfeld ten goede komen.
363c 8TAAT8LUTËUIJ.
5o klasse 14e lijst 6 Febr.
Badhuis Witte Bruis.
In de week van den 29 Jan. tot den 3 Febr. zijn
in het badhuis van het «Witte Kruis" genomen 26
kuipbaden, 52 regeubaden le klas en 93 regenbaden 2e
klastotaal 171 baden.
Vereeniging kermlsvakgenooten.
De afdeeling Alkmaar der Nederlaudsehe Vereeni
ging tot behartiging der belangen van kermisvakgenooten
«Ons Belang" zal op donderdag, den 6 alhier eene ver
gadering hondendes avonds ie 7 nnr, in het «Zijper
Wapen", aan bet Hof.
