e d e r 1 a n d.
De oorlog in Zuid-Afrika.
Telegrafische Berichten.
StadsbericMen.
Markt- en Beursberichten.
40,000 man en zeer veel artillerie, een week heeft moeten
kampen om 4000 Boeren met enkele lichte kanonnen
tot overgave te dwingen, heeft den Engelschen opnieuw
getoond met welk een taaien en volhardenden vijand
men den oorlog heeft aangebonden. Men ziet na in,
dat zelfs al mocht de Vrijstaat thans het hoofd buigen,
wat niemand trouwens verwacht, ook de Trans-
valers alleen in een verdedigingsoorlog een vijand zijn,
die, zoo ooit, niet dan na een zeer langdurigen, moeilijken
en kostbaren krijg is te verslaan. Hoe verder Roberts
het binnenland intrekt, hoe grooter de gevaren en be
zwaren worden.
De officieele opgaven der totale verliezen van het
Britsche leger zijn aan gesneuveldengekwetsten en
krijgsgevangenen op 24 Februari 10,742zijnde 788
officieren en 9954 minderen. Daarvan waren gesneuveld
161 en 1490 gekwetst 494 en 5792vermist of krijgs
gevangen 133 en 2669. Daaronder zijn dus niet begrepen
de aan ziekte overledenen manschappen, die Lord Roberts
en generaal Bulier verleden Zaterdag nog niet konden
opgeven.
In het Lagerhuis wees de conservatieve afgevaar
digde Bowles op de gevaren, die een mogelijk samengaan
van Nederland en Duitschland voor Engelands oppermacht
ter zee, zou hebben.
»Het tegenwoordige aanzicht van Europa schijnt er
op te wijzen, dat er eerlang een verschuiving kan komen
in het maritieme evenwicht. Duitschland heeft prachtige
schepen en kanonnen, rraar het heeft geen marine. De
Duitsche schepen zijn bemand met en worden bestuurd
door binnenlanders met binnenlandsche tradities. Maar
de mogelijkheid bestaat, dat Holland onder zekere om
standigheden zich mot Duitschland verstaat. Dit is een
nieuwe en geheel onvoorziene factor in het maritieme
probleem. De Duitsche schepen, bemand met en bestuurd
door Hollanders, zouden, schip tegenover schip, even goed
zijn als de onze."
Z1I1D-4FM1HA. Onmogelijk is het nu reeds te
zeggen, welke gevolgen Cronjé's overgave, op het verder
verloop van den oorlog zal hebben. Ligt thans de weg
naar Bloemfontein open, en zoo ja, zullen de Vrijstaters
den strijd opgeven als hun hoofdstad bedreigd wordt?
Zal Ladysmith zich staande kunnen houden en Buller
er in slagen, zijn opmarsch tot ontzet van White te
voldoen En al mocht dit alles zóó blijken te zijn,
zullen de Transvalere dan toegeven, of op eigen bodem
den afmattenden langdurigen guerilla oorlog voeren,
waartoe hun land zich zoo bijzonder eigent Op al deze
vragen zullen de telegrammen der eerste helft van Maart
het antwoord geven.
Volgens do laatste telegrammen van Roberts bedraagt
het aantal krijgsgevangenen ongeveer 4000, waaronder
ongeveer 1150 Vrijstaters; de overigen zijn Transvalers.
Van de officieren zijn er 29 Transvalers en 18 Vrijsta
ters. Het aantal kanonnen bedraagt: drie 7.5 c.M. Krnpp-
kanonnen, negen ééaponders en een maxim van Trans
vaal, en een Krnpp-kanon en een maxim van den Vrijstaat.
Het departement van oorlog heeft een lijst uitgegeven
van gewonden bij Paardeberghet aantal bedraagt 740.
De vervolglijst der gewonde officieren bevat zes namen.
Uit het bericht blijkt, dat Cronjé er in geslaagd is
zijn zware artillerie te redden, vermoedelijk naar Bloem
fontein.
Intusschen wordt in Natal sedert eenige dagen verwoed
gestreden, en rukt Buller, steeds vechtende, gestadig tot
ontzet van Ladysmith voort.
Hij telegrafeert van den 28
Barton's brigade bestormde en veroverde gisterenavond
den top van den Pietersheuvel, aldus tot op zekere
hoogte 's vijands linkervleugel omtrekkende. De vierde
en de elfde brigade, onder opperbevel van generaal War
ren, bestormden de hoofdstelling van den vijand, die
tegen zonsondergang op schitterende wjjze genomen werd.
Er werden zestig man gevangen genomen en de vijand
werd in alle richtingen verstrooid. Naar het schijnt, is
nog een aanzienlijke vijandelijke macht op den Bulwane-
heuvel gebleven. Lord Buller hoopte, dat de verliezen
der Engelschen niet groot zouden zijn.
Commandant Cronjé.
Pieter Andries Cronjé, die thans zoo ongelukkig
voor de geweldige overmacht heeft moeten bukken was
na generaal Joubert wel de voornaamste vechtgeneraal"
der Transvalers. Hij was een jager en een buitenman in
zijn hart. Nooit heeft hij in een stad kunnen wonen en
vandaar dan ook dat hij nooit candidaat is geweest voor
het presidentschap hoewel menigeen hem daarvoor uit
stekend geschikt achtte. Maar Piet Cronjé voelde zich
thuis in de wildernis of op zijn hoeve. Vroeger joeg hij op
leeuwen en later op Engelschen. In December 1880 was
bij het, die met een kleinen troepBezuidenhout uit de
handen der Engelsche beambten bevrijdde die den man
reeds hadden gegrepen daar hij zijn belasting niet wilde
voldoen. Daarna in den oorlog voerde hij het bevel over
de belegeraars van Potchefstroom en, gelukkiger dan nu
voor Kimberley wist hij het Engelsche fort tot over
gave te dwingen.
Wat hij in de Kaffer-oorlogen heeft gedaan is minder
schitterend wellichtmaar niet minder verdienstelijk.
Doch vooral heeft hij daarna naam gemaakt als de
bedwinger van Jameson. Hoe deze door de schrandere
beschikkingen van Cronjé in de val liep, ligt nog versch
in 't geheugen. En toch toen daags na die zegepraal
Cronjé door de straten van Pretoria reedging er geen
enkele juichkreet op. De Boeren snoeven nu eenmaal niet
op hun overwinningen en kunnen daardoor wellicht ook
hun nederlagen gemakkelijk dragen.
Cronjé was lid van den UitvoerJhdec Raad. Hij woonde
bg Potchefstroom op zgn boerderijdie 6000 morgen
besloeg en waar zijn eenvoudige, slechts één verdieping
hooge woning staat. «Al zijn meubels"zoo lezen wg
in het verhaal van den heer Penning«zouden bij ver-
kooping nog geen duizend gulden opbrengen."
(Handelsblad.)
H. A. Meijroos. f
De te Arnhem den 27 in den leeftijd van 70 jaren
overleden heer Hendrik Arnoldus Meijroos, was componist
en oud-muziek-directeur.
De heer Meijroos was den 7 Februari 1830 te Enk
huizen geborenwaar zijn vader organist washij trad,
na zijne studiën te Leipzig voltooid te hebben als vio
list opwerd vervolgens organist te Hoorn en in 1862
muziek-directeur te Arnhem. In laatstgenoemde betrek
king vooral heeft hij zich een grooten naam verworven
als dirigent van verschillende muziekuitvoeringen. Tot
zijne verdienstelijke composities behoort o. a. de cantate
»Alkmaar's Ontzet." (Haarl. Ct.)
Leerplicht.
Door de heeren Van Kol, Schaper en Troelstra zijn
een drietal amendementen ingediend strekkende om aan
art. 47 der schoolwet toe te voegen
lo dat in die gevallen waarin gebrek aan voeding of
kleeding oorzaak is van ongeregeld schoolbezoek of het
kind verhindert in voldoende mate het onderwijs te vol
gen hierin door het gemeentebestuur wordt voorzien,
volgens regelen vast te stellen bij algemeenen maatregel
van bestuur
2o. om aan art 44 der schoolwet onder de kosten van
het L. O. die ten laste der gemeenten komen te brengon
»die ter bevordering van het schoolgaan der kinderen
vau bedeelden, onvermogenden en minvermogenden";
3o. om aan art. 45 der schoolwet de bepaling toe te
voegen dat het Rijk 51) ten honderd zal dragen van de
kosten gemaakt ingevolge de bepaling hierboven omschreven
sub 1°.
Stompetoren. Bij de op den 28 gehouden her
stemming voor een hoofdingeland voorden polderSchermeer
zijn uitgebracht 248 stemmen waarvan 138 op den
heer P. Conwenhoven en 110 op den heer W. Schermerhorn.
Sclioorl. Reeds den 27 Febr. keerde de ooievaar
hier weder in het nest op de kapschuur van den heer
Jb. Polle.
Volksweerbaarheid.
Texel. Reeds hebben meer dan 50 personen zich
voorloopig verbonden lid van de vereeniging «Volksweer-
baarheid" te worden hetzjj dan met of zonder lid te
worden van de »Schietvereeniging" welke eene onder-
afdeeling van «Volksweerbaarheid" zal vormen.
De heer H. W. de Joucheere, burgemeester van Texel,
heeft inlichtingen gevraagd aan den oud-minister van
oorlogden heer Seyffirdtsecretaris van het hoofd
bestuur van «Volksweerbaarheid" waaruit bleek dat de
schietvereeniging den steun van de regeeringvan het
hoofdbestuur en van het plaatselgk bestuur van «Volks
weerbaarheid" zal genieten.
Binnenkort zal te Den Burg eene vergadering gehouden
worden, die een voorloopig comité zal benoemen, waarvan
de loden bereid zijn in een definitief bestuur zitting te
nemen. Dit comité zal een reglement ontwerpen voor
eene plaatselijke afdeeling van «Volksweerbaarheid" en
zich tot H. M. de Koningin wenden met verzoek eene
«Schietvereeniging" te mogen oprichten.
Op dit eiland heerscht thans in hevige mate de influenza
zoodat de drie doctoren handen vol werk hebben. Werden
onlangs hoofdzakelijk meer bejaarden aangetast, thans
maakt die ziekte ook onder jeugdige personen tal van
slachtoffers, ja er zijn gezinnen, waarvan bijna al de leden
ziek zijn. Sommige scholen zijn deels ontvolkt. Over het
geheel is het verloop gunstig.
JVederlandsch Zuid-Afrlkaanscli Fonds tot
daadwerkelijke» steun.
De eerste groep mannen onder geleide van een
vertegenwoordiger van 't Fonds is in het begin dezer
week in Zuid-Afrika aangekomen en heeft onmiddellijk
haar bestemming gevolgd.
De afgevaardigde van 't Fonds, voorzien van officieele
introductiebrieven, stelt zich zoowel met regeerings- als
invloedrijke particuliere personen in verbinding, ontvangt
geregeld de door bemiddeling san 't Fonds uitgezonden
personen, zorgt voor hun plaatsing en houdt het Bestuur
hier te lande verder op de hoogte van hetgeen het noodig
heeft te weten.
Laatste Berichten.
De overgaaf van Cronjé.
LONDEN, 28 Februari. Lord Roberts seinde heden
uit Paardeberg
Oeneraal Cronjé en zijn familie zijn heden onder ge
leide van generaal Pretyman en een militair escorte ver
trokken, later gevolgd door de overige gevangenen met
hun escorte. De vrouwen en kindaren zijn naar hunne
haardsteden gezonden.
Ik verneem, dat de Boeren zeer ontevreden waren
over de weigering van generaal Cronjé om het aanbod
van mij betreffende een vrijgeleide voor de vrouwen, kin
deren en gewonden aan te nemen. Van deze laatsteu
blijven 170 in het hospitaal, velen zijn in een verschrik-
kelijken toestand.
Ik heb gisteren het laager der Boeren bezocht en werd
getroffen door de knapheid en de geestkracht, waardoor
de stelling haast onneembaar was gemaakt tegen een
stormaanval.
PARIJS, 28 Febr. De »Temps"-correspondent te Londen
becijfert uit de opgaven van het departement van oorlog,
dat de verliezen van lord Roberts van 14 tot 19 Fe
bruari bedroegen 1264 man, aldus verdeeld 16 officieren
geeneuveld, 58 gewond, 5 vermist; 179 man gesneuveld,
955 gewond en 51 vermist.
De Londensche correspondent van de «Manch. Guar
dian" verneemt, dat in militaire kringen niet veel gewicht
wordt gehecht aan de overwinning van lord Roberts,
want de Boeren hebben nog 5).000 man. Het gros van
Cronjé's ruiterij is ontsnapt, evenals het gros van zijn
troepen.
WASHINGTON, 28 Febr. Dertig leden van het Congres
hebben het volgende telegram aan generaal Cronjé onder
teekend:
«De leden van het Huis van Afgevaardigden der Ver-
eenigde Staten wenschen u en uwe soldaten geluk met
het prachtig vertoon van heldhaftigheid en moed in uw
dapperen strijd voor de rechten van den mensch."
In de Kaapkolonie.
LONDEN, 28 Februari. Officieel. Rensburg is gisteren
opnieuw bezet door generaal Clements.
Tweede Kamer.
's Gravenhage, 1 Maart 1909.
Leerplicht.
De heer van Gilse betoogde de dringende noodzakelijk
heid van leerplicht, met een beroep op een voorstander
als den antirevolutionairen onderwijs-inspecteur Fabins
hg weerlegt de bezwaren ontleend aan inbreuk op de
vrijheid en de ouderlijke rechten en constateert de een
heid der liberale partij op het punt van leerplicht sinds
1889. De beer Brummelkamp ducht belemmering der
vrije school en een indirecten inentingsdwang. De heer
Bastert bestreed het ontwerp ook vooral om de meerdere
kosten van schooltoezicht.
Ladysmith ontzet.
LONDEN. Generaal Buller seint uit het hoofdkwartier
van generaal Lyttleton van heden morgen 9 u. 5 min.
Generaal Dundonald is met de Natalsche karabiniers en
een regiment samengesteld uit verschillende wapenen
gisteravond Ladysmith binnen getrokken. Men meldt
dat de streek tusschen mij en Ladysmith door de Boeren
is verlaten ik ruk op naar Nelthorp.
RENSBURG (in het noorden der Kaapkolonie). Gene-
neraal Clements rukte hedenmorgen Colesberg binneu.
Hg werd met groote geestdrift ontvangen. De boeren
trekken overal terug. Een aantal der voornaamste bur
gers in het noorden der Kaapkolonie werd gearresteerd.
Vrijwillige wapenoefeningen.
De sergeanten Jansen en de Beurs, die dezen winter
belast waren met de instructie bij de vrijwillige oefe
ningen in den wapenhandel, zijn den 28 naar hun garni
zoen teruggekeerd.
Men verzoekt ons mede te deelen, dat in de kerk
der remonstrantsche gemeente, alhier, de dienst
zal worden vervuld, op zondag, aen 4 door ds. F. C.
A. Pantekoek, herv. pred. te Tiel.
De barometerstand was des morgens 8 uur als
volgtden 25 764,7den 26: 756.3; den 27764.7
den 28 766.1 den 1768.3.
In «1e komedie.
De scherts, de vroolijkheid, het komische was aan 't
woord in den avond van woensdag, 28 Februari, in het
lokaal Harmonie. De fHederl. Tooneelvereeni-
ging beeft het pnbliek geamuseerd met een blijspel uit
het Duitsch en een blijspelletje of kluchtje uit het Fransch.
Paul Lindau's «De Baas in huis", in drio bedrgven, was
een duitsche bewerking van een Franschen toestand, maar
met al de beperkingen die de duitsche gemoedelijkheid eischt.
Als in het Fransch een «menage a. trois" wordt ge
schilderd, is de echtgenoot de bedrogene en loopt de be
drieger weg met de schuldige vrouw of wordt daarin
verhinderd door een kogel uit de revolver van den echt
genoot. In de Duitsche «menage a trois" is de lastige
derde een waar vriend van den echtgenoot evengoed als
van de vrouw des huizes, maar hij is hier bovendien de
waardige tegenstander, met wien de vrouw haar lust tot
kibbelen en kijven kon bot vieren. Haar man is daar
veel te goed voor I
De baas van het huishonden is de goede vriend, die met
eene buitengewone stoutheid alles en allen naar zijn pijpen
laat dansen, maar van een ongeoorloofde betrekking is
in de verste verte geen sprake. Als hij zgn gehuwde
vriendin schertsend en kibbelend voorstelt met hem te
vluchten, staat deze totaal versteld. Eeu logeerend nichtje
weet den min of meer door te groote openhartigheid ruwen
vrijgezel door een flink, kalm en waardig optreden in
een°welvoegelijken huisgenoot en eindelijk in een bewonde
raar van haar te herscheppen. Ze heeft een goeden steun
in eene zeer verstandige en leuke tante.
Er kwamen aardige tooneeltjes in voor. Vooral het thee-
uurtje van het nichtje met den ruwen, maar goeden
«troisième" was uitstekend. Heel fijn werd in overeenstem
ming met de karakters dezer twee langzamerhand hunne
onderlinge verhouding ontwikkeld. Als hier in t bijzonder
gezegd wordt, dat ook het spel in dit tooneel geroemd
dient te worden, dan beteekent dit volstrekt niet uat
er overigens minder goed gespeeld werd. Al de mede
werkenden toonden zich het geheele spel door artisten
in den vollen zin van het woord.
Van het nastukje, waarin vooral door den heer Ternooy
Apel goed gespeeld werd, is het gegeven echt Fransch.
Een beetje luchtig, licht en lichtzinnig, geeft het toch
de overwinning aan de kleine vriendelijke listen van de
jonge echtgenoote, die haar man van eene escapade, die
hem zeer diep zou doen zinken, weerhoudt.
Amsterdam 28 Feb. Friesche Dokkumer Jammen
f 1.50 a 1.70, Borgers f 1.20 a 1.30, Franeker Jammen
f 1.50 a 1.70, Zaaiers f 1,25 a 1.50, Zeeuwsche Spuische
Jammen f 2. - a 1 2,40, Poters f 1.— a f 1.20, Flak-
keesche f 1.50 a 1.80, Blauwe 1 1.40 a f 1.75, Gel-
dersche blauwen f 1.40 a 1.50, Pruisische Hamburger,
f 2.60 a 3.IJpolder Jammen f 0.a 0.
Petroleum. Onveranderd.
Amsterdam, 28 Febr. Ter veemarkt waren aanvoer en
prijzen als volgt157 vette kalveren le qual. f 0.95
2e qual. f 0.85 3e qual. f 0.75 per K.G., 97 nuchtere
kalveren f 8 a 11,1 schapen, 414 vette varkens f 0.35
a 0.38 per P.
Haarlem 28 Febr. Ter veemarkt aangevoerd 1
vette koeien verk. 0, f 220 a 116 nuchtere kal
veren, verk. f 7 a 12, 12 v. schapen, verk. 0, f 15 a It,
0 paarden f a
Haarlem 28 Febr. Kaas. Aangevoerd 8 stapels
zamen 598 stuks, weg. 1176 Kg. Hoogste prijs f 20.—
a f 28.28.
Sneek 27 Febr. Boter le soort f 47,— a Veree
niging le soort f 47.a 2e soort f 45.a
3e soort f 44.a 4e soort t a Fa-
brieksboter f a AangevoerdKG.
