ff at heeft Alkmaar dan well
No. 54, BCTs4e Wad
Honderd en tweede jaargang.
1900
ZONDAG
6 M E I.
Buitenland.
De oorlog in Zuid-Afrika.
UklUAARSC
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag-
en Baterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar! 0,80 j franco door het
geheele rjjk f 1»
3 Nummers f 0,««. Afzondorlpke nummers 3 ets.
Prjjs der gewone advertentien
Per regel f 0,14. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COSTER
en ZOON.
Telefoonnummer i 3.
Nu de gemeenteraad feitelijk het oprichten van een
gymnasium heeft afgestemd door het Woensdag jl. genomen
besluit om nl. te willen wachten tot het gymnasiale
onderwijs opnieuw bij de wet is geregeld (en wanneer
zal dit gebeuren?) komt bet den oudorgeteekende niet
ongeschikt voor in het kort uiteen te zetten, wat Alkmaar,
dat nn nog jarenlang van een gymnasium zal verstoken
zijnop het gebied van het gymnasiale onderwijs dan
wel heeft.
Door de instelling der Inrichting voor Hooger onderwijs
alhier wordt het onderwijs in de oude zalen gegeven in
aansluiting met dat der Rijks Hoogere Burgerschool.
Stellen wij nn het geval dat iemand voor de academie
wil opgeleid worden voor de stadie van jurist, litterator
of theoloog. Volgens de wijzewaarop het onderwijs in
de oude talen waarvoor slechts één persoon disponibel
is, het best geregeld is kunnen worden, zal de studietijd
bedragen 7 jaar. De leerling heeft dan 5 jaar noodig
om het eindexamen der Rijks Hoogere Burgerschool af
te leggen, terwijl hij gedurende die jaren 2 uren les in
de oude talen per week krijgt en daarna beslist nog 2
jaar noodig heeft om het aanvullingsexamen te doen in
het Latijn, het Grieksch en de Romeinsche Antiquiteiten.
Daar zijn nadeelen aan verbonden in vergelijking
met de gewone gymnasiile opleidingde studietijd is
één jaar langer en vereischt ineordere inspanning dan
op een gewoon gymnasium. Op de Hoogere Burgerschool
leert de aanstaande jurist, litterator en theoloog vakken
(vooral op het gebied der physische wetenschappon), die
voor zijn volgende studie niet noodig zyn en als luxe
bescbouwd kannen worden. Maar een overbodige lnxe is
dit niet. Als men aan de Academie de eigenlijke vak-
studie begint, uitgerust met een flinke kennis van Latijn
en Grieksch en men een blik heeft kannen slaan in een
letterkunde, die de menschheid eeuwen lang onder hare
betooveriug heeft geboeid gehoudenterwijl naast het
Verleden het machtige Hehen door de studie van de na
tuurkundige vakken en door een uitgebreidere beoefening
der nieuwe talen tot zijn recht komt, veel en veelbeter
dan op een gymnasium het geval is, dan zjjn die euorme
voordeelen door één jaar langer studie niet te dunr ge
kocht. Immers, de breede grondslagen, die aldus gelegd
zijn voor een ruime ontwikkeling van den geest op beide
gebieden, op dat van do letterkunde en op dat van de
natnarknnde, zijn eerst recht in staat den wetenschap-
pelijken man te maken tot mensch in den hoogsten en
edelsten zin des woords.
Maar deze opleiding vereischt vlngge bevatting en studie
last van den leerling. Schieten zijne krachten en vooral lust
in de wiskundige vakken hem te kort en dat blijkt
gewoonlijk al vrij spoedig dan kan hij zich aan het
toelatingsexamen voor de tweede klasse van een gymna
sium (maar hooger niet) onderwerpen.
Helaas, leerlingen voor een hoogere klasse te bekwamen
gaat niet aan, daar dit zóó vele u~en apart zon kosten,
dat dit de bestaande regeling, die in het belang is der
meeste leerlingen, ernstig zon schaden.
Moeten dns tegenover de groote voordeelen, die de
Inrichting voor Hooger Onderwijs aan bovengenoemde
leerlingen aanbiedt, nadeelen worden gesteld, dio de
minder begaafde leerling tot een gewoon gymnasium zijn
toevlucht doen nemen, de toestand, zooals die hier is
voor den aanstaanden dokter en wis- en natuurkundige,
mag een bijkans ideale genoemd worden. Een stadie
is voor hem noodig van 5 jaar op de Rijks Hoogere
Burgerschool, samengaande met 2 uren per week les in
de onde talen om dan na het eindexamen H. B. S. door
middel van één jaar stadie van de onde talen met groote
kans op welslagen het aanvullingsexamen in het Latijn
en Grieksch te kunnen doen. Zoo kan hij in den tijd
van 6 jaren (dit is de dunr op het gymnasium) het recht
verwerven tot het doen van die academische examens,
die den doctorstitel verleenen, terwijl hij dan de Hoogere
Burgerschool-opleiding gehad hoeft, die voor de wis- en
natuurkundige wetenschappen een zooveel betere pro-
paedeusis is dan die op het gewone gymnasium. Dit zijn
voordeelen, waarop de Inrichting voor Hoog-r Onderwijs
alhior met rechtmatigen trota mag wijzen.
Voor beide groepen van leerlingen heeft de hier be
staande regeling nog deze lichtzijde de leerlingen zijn,
als zij uitsluitend de stndie der oude talen gaan beoefe
nen, onder dan gewoonljjk op het gymnasium en zoo zal
de inhoud der klassieken, wier geestesleven naast het
algemeen menschelijke dat zich in rnime mate aan den
lezer voordoet, dikwijls met ons voelen en denken znlke
groote contrasten biedt, beter worden begrepen en ge
waardeerd.
Al had de ondergeteekende voor de reputatie van
Alkmaar als een stad die op het gebied van het onderwijs
zoo vooruitstrevend is en ter wille van de leerlingen
voor wie de weg langs een gewoon gymnasium veel ge
leidelijker is, gehoopt dat de gemeenteraad van Alkmaar
tot de onmiddelijke oprichting van een gymnasium zou
besluiten, hjj vindt dat de bestaande toestand geenszins
te misprijzen valt en oordeelde het daarom na de teleur
stelling, die velen over hot genomen besluit ondervinden,
voor noodig om op de goede zijde te wijzen van de
Alkmaarsche Inrichting vcor Hooger Onderwijs.
Dr. M. N. J. MOLTZER.
DIJlTSCllIiA.1VB. Zondag 6 Mei zal de 18e
verjaardag van den Duitschen Kroonprins Fiiedrich il-
helm met bnitengowonen luister gevierd worden.
Bijna alle Duitsche Vorsten zijn ter eere van dit feest
naar Berlijn gekomen terwijl ook vele buitenlaudsche
monarchen bijzondere vertegenwoordigers gezonden hebben
om den troonopvolger met zijn meerderjarigheid geluk
te wenschen. De hoogbejaarde Keizer van Oostenrijk
's prinsen peetis in persoon overgekomen.
De meeste Duitsche bladon bevatten hartelijke verwel
komingsartikelen, waarin groote sympathie wordt betuigd
met den hoogeu gast en ook met het Drievoudig Verbond.
ZUID-AFRIKA. Een telegram van 3 Mei van
Roberts meldt, dat hij eindelijk voortgerukt is en de
Boeren nit Brandfortten noorden van Bloemfontein
verdreven heeft. Brandiorl is'genomen ten gevolge van
een gecombineerde beweging van de divisies Tucker en
Pole-Carew in 't oosten en het midden en Hnlton's be
reden infanterie in 't westen. De beweging verraste de
Boeren, die haastig aftrokken. Den vorigen avond waren
4000 Boeren hierheen getrokken ten einde den Britscheu
opmarsch te stuiten. Tucker's artillerie werd in een
scherp artilleriegevecht gewikkeld en stelde twee Boe-
renkanonnen buiten werking. Voel tegenstand schijnt de
vijand niet geboden te hebben en Roberts vertrouwt
dan ook dat de verliezen der Engelschen gering ge
weest zullen zijn.
Uit dit bericht mag men besluiten dat de Boeren
hunne posities bij Taba'Nchu hebben ontruimd en het
Roberts dns gelakt is, na een oponthoud van 7 weken,
zijn rechter vleugel vrij te maken. Brandfort zelf is een
onbeduidend plaatsje. Vermoedelijk zullen de Boeren
stelling gekozen hebben even benoorden de stad waai
een hoogo plateanraud een uitstekend te verdedigen stel
ling vormt.
Ofheieele oorlogsberichten uit Pretoria van 1 Mei
melden dat de Republikeinen den 28 ApHl negen En
gelschen gevangen namen en tien paarden buit maakten
ten oosten vau Taba'Nchn. Den 30 April kwam een
Engelsch beredeu korps uit, inde nabijheid van Brandfoit.
De Republikeinen vu-len het van twee zijden aan. Do
Engelschen moesten terugtrekken. Twee Boeren werden
licht gewond. Eli Engelschen werden gevangen genomen.
Een ander bericht meldtdat fle commando s uit
Wakkerstroom en Ermelo een schermutseling hadden bij
Brandfoit; na een scherp gevecht werden elf Engelsehen
gevangen genomen en 19 Engelschen dood op het slagveld
achtergelaten, waaronder kapitein Liddy. De Bieren
hadden slechts enkele gewonden.
Op het terrein van de Holland—Amerikalijn stonden
een aantal weerbaarheids- en andere vereenigingen met
hare banieren geschaard om de Deputatie naar boord van
de »Maasdam" uitgeleide te doen.
Aan boord van de Maasdam" werd aan de Deputatie
door den consul-generaal der Zuid-Afrikaansche Republiek,
den heer R. A. J. Snethlage, Gods beste zegen op hun
werk en een goede reis toegewenscht, met de hoop op een
gelukkigen terugkeer ook in oud Holland.
De heer Fischer dankte met een heldere, ook langs de
geheele kade duidelijk verstaanbare stem. Hij herinnerde
nogmaals aan het doel hnnner zending, namelijk het
verkrijgen van recht en vrijheid en hoopte, dat spoedig
een einde mocht komen aan het zoo noodeloos bloedver
gieten. Hier te lande was het niet noodig geweest, zooals
hnn gebleken was, hnn goed recht te verdedigen, thans
ging zij dit doen in Amerika, en hoopte ook daar veie
vrienden en stonn voor hun goede zaak te winnen. Ala
wij terugkeeren" zoo hoopte hij mogen wij dam
knnneti zeggen dat wij daarin geslaagd zijn Hij eindig e
met een hartelijk vaarwel, dat met daverend gejmch
werd begroet.
Plechtig was het oogenblik van afscheid.
Rotter's Mannenkoor hief Psalm 134 aan, waarvan het
»Dst 's Hoeren zegen op n daal" door alle aanwezigen
werd medegezongen.
Toen de .Maasdam" wegstoomde, mengden zich de
stoomfluiten van alle op de rivier aanwezige stoomschepen
in het daverend gejuich.
Te Schiedam, te Vlaardingen en te Maassluis, werd
de .Maasdam" opgewacht en uitgeleide gedaan door
booten in vlaggetooi, vanwaar, als afscheidsgroet, de volks
liederen weerklonken.
Nabij Vlaardingen gekomen werd door vlaggensignalen
aan het naar Amerika vertrekkend gezantschap de vol
gende afscheidsgroet gebracht:
Gezantschap Boeren. .Schiodam weuscht n aangename
en voorspoedige reis en aan Zuid-Afrika Vrijheid en vrede
Laatste Berichten.
In den Vrijstaat.
LONDEN, 4 Mei. Lord Roberts seint nit Brandfort
van heden,' dat de bereden infanterie aan de Vetrivier
is aangekomen. De andere troepsu zullen morgen naar
de rivier oprukken. De spoorweg is tot Brandfort hersteld.
Generaal Hunter meldt, dat hij bij Windsortou zonder
tegenstand te outmoeten de Vaal is overgetrokken.
Sneeuw in de Alpen.
Men herinnert zich niet ooit zooveel sneeuw in de
Alpen te hebben gezien a's dit jaar. Van Rigïitaffel woidt
gemeld dat de sneeuw tot boven het dak van het sta
tionsgebouw ligt. De bewoners van het weerstation op
den 'S&ntis, van hot hotel op den Pilatus en den btan-
seihorn, zijn door de sneeuwmassa's van_ alle verkeer
met de buitenwereld afgesloten. Op de Titlis ligt de sneeuw
14 meter hoog. d- D)
WegoDS het bezwaar van velen tegen het in zee
werpen van overleden passagiershebben nn de groote
Amerikaansche stoomvaartmaatschappijen besloten dat
er steeds de noodige ingred.Bnteu voor het balsemen van
dooden aan boord hunner stoomschepen zullen zijn en
dat ieder passagier, die dit wil zonder meerdere kosten
een doodkist als bagage kan meebrengen.
Gummi.
Wielrijders zjjn wel eens bedacht dat de gummi zal
opraken. Werkelijk is de voorraad boomen die gummi
voortbrengen beperkt en fabrikanten zin reeds nit naar
middeien om deze stof te vervangen of om de gummi-
planten op aarde meer te verspreiden.
In den planteutnin te Parijs wordt thans een gewas
gekweekt, afkomstig uit Noord-China, dat gummi voort
brengt. Het is de .Encomia illnoïdes. In eene lezing in
de Académie dos Sciences te Parijs zijn onlangs de goede
e.genschappen geprezen van dezen heester die ook in
gematigde luchtstreek kan groeien en welks vracht 2/,ói
pCt. gammi bevat van voortreffelijke hoedanigheid.
Rijksbijdrage voor eene nieuwe schutsluis
te Zaandam.
In het Regeeringsantwoord op het. betrekkelijk ver
slag der Tweede Kamerwordt medegedeeld dat het
onderhoud en het beheer der bovengenoemde sluis thans
aan het hoogheemraadschap der Uitwaterende sluizen in
Kennemer'and en West-Friesland wordt toevertrouwd
omdat in tegenstelling met de vroeger voorgenomen sluis
de thans outworpene zal komen op eu in de plaats zelt
van de bestaande Kleine sluis en Dnikersluis van het
hoogheemraadschap. Hot hoogheemraadschap is voornemens
concessie tot schutgeldhelfing aan te vragen, tegen welker
verleaning bij de Regeering waarschijnlijk geen bezwaar
zal bestaan. De Regeeriug deelt voorts geheel de meeuing
dat door den sluisbouw aan do tegenwoordige behoeften
van de scheepvaart zul zijn voldaan. (Handelsblad.)
De Zuid-Afrikaansche deputatie.
Bij het vertrek van het driemanschap nit den Haag
en het afscheid te Rotterdam, is op nog geestdriftiger
wijze dan te voren uiting gegeven aan de gevoelens die
het Nederlandsche volk de Zuid-Afrikaansche Republieken
toedraagt. In beide steden bewoog zich oen groote menigte
in de straten en de Transvaalsche volksliederen werden
der vertrekkende Deputatie toegezongen. Het bestuur der
Haagsche afdeeling van de Zuid- Afrikaansche Yereeniging
bood der Deputatie een zilveren vredespalm aan. Te Rot
terdam werd een défilé gehouden, waaraan verschillende
vereenigingen eu scholen deelnamen, allen door toespraken
en bloemen hare hulde brengende aan de vertegenwoor
digers der beide R-publiekeu.
Westgraftdijk. Den 2 nield de afdeeling Graft
van »'t Witte Kruis" alhier hare voorjaarsvergadering-
Tot lid van het bestuur werd herkozen de heer r. hL
I Schiöder. Uit de rekouiug van don penningmeester bleek
1 dat de ontvangsten in hot afgeloopen jaarbedroegen f 580.87
on de uitgaven f 342,55, zoodat de rekening sloot met
een baïig saldo van 188,32. Uit het jaarverslag bleek,
dat weder voel gebruik gemaakt was van hel verph gin s-
mate.ieel dor voieeniging. Tot afgevaardigden naar de
Algemeene Vergadering te Amsterdam werden benoemd
I do°beeren B. Keizor on J. Hannema.
Graft. De heer A. Blaauw is benoemd tot directeur
van de Kaasfabriek .Wilhelmina" alhier. Tot secretaris-
boekhonder werd benoemd de heer P. Schuurman.
