Het kiesrecht weer aan k orde.
No. 71. fierste blad.
Honderd en tweede jaargang.
1900.
ZONDAG
17 JUNI.
Buitenland.
Nederland.
ALKMAARSCHECOURANT
Deze Courant wordt Blnsdag-, Bonderdag-
en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar t 0,80franco door het
geheele rijk f 1,
3 Nummers f O,O0. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Prys der gewone advertentlen
Per regel fO,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COSTER
ZOON.
üelefooanunimer3.
i.
In tweeërlei opzicht is het kiesrecht weer aan de orde
gesteld. De Liberale Unie, steeds ijverende voor een kies
recht zonder eenigen band met belastingen, heeft naar
aanleiding van het praeadvies van het bestuur, later ge
volgd door een ontwerp-besluit, in haar vergadering van
2 Juni 1.1. verklaard, dat het, om daartoe te komen,
noodzakelijk is gebleken vooraf de Grondwet te wijzigen,
en heeft er bijgevoegd, dat dit behoort te geschieden in
dien zin, dat daardoor de invoering van algemeen kies
recht voor mannen en vrouwen mogelijk wordt. Deze
verklaring is geplaatst in het Hervormingsprogramma
der Unie. Later zal moeten worden beslist, of zij ook zal
worden opgenomen in het Programma van Urgentie, dat
met het oog op de algemeene verkiezingen van het vol
gende jaar zal worden vastgesteld. Wegens de onzeker
heid, die alzoo omtrent dit punt vooralsnog is blijven
bestaan, wordt over de beteokenis van het genomen be
sluit verschillend gedacht. Wij voor ons achten die be
teekenis niet gering, en zijn het eens met hen die er op
wijzendat reeds volgens het Hervormingsprogramma
door de by de Liberale Unie aangesloten kiesvereenigingen
geen andere candidaten voor de Tweede Kamer gesteld
zullen kunnen worden, dan die zich bereidverklaren te
zullen medewerken om door herziening der Grondwet
te komen tot algemeen kiesrecht, al moge het dan ook,
wat trouwens wel niet anders kan, aan hot oordeel en het
onderling overleg van de gekozen afgevaardigden worden
overgelaten, het ooaenblik te kiezen, dat tot het doen
van een poging tot bereiking van dit doel meest geschikt
zal wezen.
Intusschen is door de Regeoring een ontwerp ingediend
tot wijziging van de bestaande kieswet, met behond van
haar grondslagen, dooh met eenigszins ruimere omschrij
ving van de voor toekenning van kiesrecht gestelde ken-
teekenen en wjjziging van eenige bepalingen, die moeilijk
heden hebben veroorzaakt, of waaromtrent zich verschil
van opvatting heeft voorgedaan. Over het algemeen heeft
zich, tot nog toe althans, tegen dit voorstel weinig over
wegend bezwaar doen kennen, al rezen er bedenkingen
en al meenden somraigon, dat ook met behoud van bet in de
kieswet aangenomen stelsel meer gewijzigd, en dienten
gevolge het kiesrecht meer uitgebreid had kunnen worden.
De voornaamste wijzigingen bepalen zich tot de
volgende
I. Voor het kiesrecht op grond van een aanslag in de
rijks directe belastingen zal niet meer gevorderd worden
dat men daarin is aang6slag8n over het volle laatst-
verloopen dienstjaar. Ook zij die bij suppletoir kohier, hetzij
in de vermogens- of do bedrijfsbelasting of naar éón der
eerste vijf grondslagen van de personeels belasting, hetzij
voor tenminste éón gulden in de grondboissting zijn aan
geslagen, zullen, mits aan de overige eischen voldoende,
het kiesrecht verkrijgen. Er schijnt inderdaad geen grond
te bestaan om hier verschil te maken. Bij de behande'
ling der kieswet schijnt er de aandacht niet op gevallen
t9 zijn.
II. Do kieswet stelt voor de toekenning van het kies
recht den billijken eisch dat hij die over het laatstver-
loopen dienstjaar in de eene of andore rjjks directe be
lasting is aangeslagen, dien aanslag op den eersten Maart
betaald hebbe. Daar echter de suppletoire kohieren
soms zeer laat tot stand komen, stelt de Regeering voor,
dit niet meer te vorderen voor de aanslagen die na 31
December geschieden. Van meer dan ééue zijde is even
wel reeds opgemerkt, dat men daardoor in stryd zou
komen met de Grondwetdie uitdrukkelijk bepaaltdat
voor zoover de kieswet zeker bedrag van den aanslag in
eene ol meer Rijks directe belastingen als vereischte van
kiesbevoegdheid steltvan de uitoefening van het kies
recht zijn uitgesloten die hun aanslag in die belasting
of belastingen niet hebben betaald. Van deze wijziging
zal dus wel niet veel te recht kunnen komen.
III. Wat het kiesrecht op grond van woninghuur
betreft, wordt, voor zoover dit twijfelachtig mocht zijn,
uitdrukkelijk bepaald 1°. dat als huurprijs ook zal wor
den aangemerkt de contributie aan een coöperatieve
bouwvereenigingdie iemand voor het bewonen van zijn
huis of gedeelte van een huis betaalten 2 datbij
de berekening van den door de wet gevorderden huurprijs
die huurprijs niet moet worden verminderd mot het be
drag voor het gebruik van gas- of waterleiding dat
daarin soms begrepen is want dat dn bedrag inderdaad
beschouwd moet worden als een deel van den huurprijs,
die voor het gebruik van de woning moet worden ba
taald. Tegea beide wijzigingen zal wel niet veel bezwaar
worden gemaakt.
IV. Omtrent hen die wegens in dienstbetrekking ver
diend loon voor het kiesrecht in aanmerking komen
bepaalt de kieswet tevens, dat zij op 31 Januari sodert
den eersten Januari van het vorige jaar in dienstbetrek
king moeten zijn geweest bij dezelfde persoon, onderne
ming openbare of bjjzondere instelling. Die gedurende
dien tyd bjj verschillende personenondernemingen of
instellingen in dienst waren geweest, werden geacht de
noodige vastheid van levensstolling te missen; daarenboven
meende mendat het onderzoek naar de juistheid van
de opgaven omtrent het verdiende loon te moeilijk zou
zijn indien het bij verschillende patroons moest worden
ingesteld. De Regeering wil deze bezwaren niet geheel
ontkennen maar meent toch dat ze zich in 't geheel
niet of althans in zeer geringe mate zullen voordoen
wanneer zich in het tijdsverloop van ruim een jaar niet
meer dan één verwisseling van dienstbetrekking heeft
voorgedaan. Daarom stelt zij voor en ook daartegen
zal onzes inziens wel geen bezwaar zijn niet langer
dienstbetrekking bij denzelfden persoon dezelfde onder
neming of instelling te vorderen maar achtereenvolgons
bij niet meer dan twee personen, ondernemingen of instel
lingen.
V. Met den inleg van ten minste f 50 in de Rijks
postspaarbank worden als kenteeken van zekeren maat
schappelijken wolstand en daarom aanspraak gevende op
kiesrechtgelijkgesteld ingelegde gelden tot hetzelfde
bedrag in een gemeentelijke spaarbank of in een spaar
bank die beheerd wordt door het bestuur van een als
rechtspersoon erkende vereeniging een naamloozo ven
nootschap of coöperatieve vereeniging en om te voor
komen dat er soms spaarbanken zouden worden opge
richt met het doel om door afgifte van spaarbankboekjes
wegens in werkelijkheid niet gestorte gelden kiezers te
maken in strijd met de wetzullen de gelden ingelegd
bij spaarbanken die na 1 Mei 1900 door vereenigingen
of naamlooze vennootschappen worden opgericht, alléén
dan aanspraak kunnen geven op kiesrechtwanneer die
spaarbanken een waarborgfonds van ten minste ƒ25000
bij de Nederlandsche bank hebben gedeponeerd, en zoolang
die som aldaar gedeponeerd zal blijven. Van bezwaren
tegeu deze uitbreiding hebben wij nog niet gehoord.
BEIiGIfi. ïri November zijn de Belgische socialis
ten voornemens in de Kamer een wetsontwerp te laten
indienen het algemeen stemrecht rakende. Indien de
regeering zich daartegen mocht verzetten zouden de socia
listen, volgens de »Peuple", de obstructie beginnen.
CHIÜfA- De toestand wordt hoe langer hoe ernsti
ger volgens een telegram van 14 Juni zou zelfs de spoor
wegverbinding tusschen Tientsin en het kamp der Euro-
peesche expeditie onder admiraal Seymour verbroken zijn,
en de stad zelve ernstig bedreigd worden.
Hulp en wel zeer krachtige en spoedige hulp is noodig
en de eenige mogendheid, die die kan geven is Rusland.
Reeds nu zijn 2000 Russen bij Takoeontscheept en ongetwij
feld zullen belangrijke troepenzendingen spoedig volgen.
Dit alles is voor de andere mogendheden niet heel aan
genaam maar zij moeten zich in het onvermijdelijke
schikken en zijn derhalve zoo verstandig de onontbeerlijke
hulp van Rusland goedschiks aan te nemen.
fiNttfiliAND. In het Lagerhuis deelde de vice-
minister van buitenlandsche zaken den 14 het volgende
DeBritsche gezant Sir Clauds Macdonald had het
Tsung-li-Yamen doeu weten, dat het Britscho gouverne
ment de Ohineesche Regeering verantwoordelijk zou stel
len voor de misdadige laksheid die de oorzaak was
van den schandelijken staat van zaken. Macdonald en de
Britsche admiraal hadden op 6 Juni last gekregen, in
overleg met de andere mogendheden, alle stappen te doen
welke zij raadzaam zouden achten voor de bescherming
der Britsche onderdanen men had hun geheel de vrije
band gelaten. Macdonald was, na een conferentie met don
Russischen gezant, gemachtigd iedere Ohineesche autori
teit te steunen, die in staat wa3 de orde te handhaven,
terwijl de Russische gezant dezelfde machtiging had ont-
vaugen. Er heerscht tusschen de mogendheden een vol
komen overeenstemming over de maatregelen door den
Britschen admiraal genomen.
In een brief van den gouverneur van Koomassi van
den 4en dezer wordt gezegd, dat zich in het fort 700
man, inboorlingenen Europeescho troepen, bevinden. Alle
manschap is op halt rantsoen gesteld. De ammunitie is
niet voldoende voor offensief optreden en men moet, tot
versterking is bomen opdagen, spaarzaam daarmee omgaan.
Uit Sierre Leone zijn nog 900 man versterking naar het
gebied van den opstand gezonden.
Mevrouw Gladstone is den 14 overleden. Omringd
door al hare kinderen ontsliep de trouwe levensgezel
lin van den grooten staatsman die zij nog twee jaren
overleefde.
ZUIB-AFSilK.4. Eon zeer lang telegram van Lord
Roberts van 12 Juni is belangrijker om hetgeen daarin
niet dun wat er wel in te lozen staat. Na de overgave
van Pretoria, zoo seint de opperbevelhebber, werd Botha's
stelling, 24 kilometer ten oosten der hoofdstad, den 11
aangevallen, frontaauval bleek ondoenlijk en omtrekkende
bewegingen ontmoetten heftigen tegenstand, en gelukten
evenmin. Des nachts verliet de vijand heimelijk zijn stolling.
Lord Roberts voegt er aan toe:
>Harer Majesteits Regeering behoeft zich niet ongerust
te maken over de veiligheid van het leger in Zuid-Afriba.
(Een triomfantelijke mededeeling van een overwinnend
veldheer aan het hoofd van een vijfvoudige overmacht!)
In dit telegram wordt met geen woord geropt van ver
overde kanonnen of gemaakte krijgsgevangenen blijk
baar hebben dus de Boeren hun oude tactiek gevolgd,
een sterke stelling gekozen, die den ganschen dag togen
een overtalrijken vijand met succes verdedigd, dezen afge
mat en hem flinke verliezen toegebracht (lord Roberts
hoopt dat zij gering zullen zijn") en des nachts in de
grootste orde het terrein verlaten om een eind verder
hetzelfde spel te hervatten.
Den 15 seinde Roberts
Kitchener meldt dat de Boereu hedenmorgen vroeg den
troep aanvielen die den spoorweg moet herstellen, eenige
mijlen benoorden de Rheuosterrivier. De vijand werd ver
dreven vóór hij schade kon aanrichten. Aan Britsche zijde
werden ééu man gedood en elf gewond, onder wie twee
officieren.
De Langsnek is intusschen door de Boeren ontruimd,
een telegram van 13 Juni zegt
»Buller is hedenmorgen te Volksrust aangekomen. Hij
trok door Cbarlestown en kampeerde bij den Langsnek.
De tunnel werd niet ernstig beschadigd bevonden. De
genie hoopt reeds Zondag een trein er door te brengen.
Buller seint van 14 Juni uit Langsnek dat de stad en
het district Wakkerstroom zich in allen vorm hebben
overgegeven.
Een correspondent van de Daily Express te Machado-
dorp meldt dat commandant De Wet den 7en Juni (den
dag van de overrompoling van het Derbyshire-bataljon)
3000 stellen uniformen, overjassen, schoenen, handschoenen,
ondergoed en dekens buit maakte. Daar hij deze arti
kelen niet kon medevoeren, verbrandde hij ze, bovendien
vielen hem duizenden lyddiotbommen in handen. De En-
gelschen klagen over de koude er zijn veel zieken.
In het geheel werden den 7en Juni 1000 Engelschen
buiten gevecht gesteld en voor 100.000 p.st. aan goederen
vernietigd.
In een klein gevecht bij Vredefort werden door gene
raal Steenkamp 38 Engelschen gevangen genomen. Een
trein met 5ü0 man kwam tot ontzet aanrijden, maar
keerde na een gevecht met de Burgers onverrichter zake
naar het Noorden terug.
Een door het Londensche departement van oorlog
uitgegeven staat van de Britsche verliezen brengt het
totaal aan gesneuvelden, gekwetsten, vermisten en aan
ziekte overledenen op 24.460. Daarbij moeten nog worden
gevoegd 14.145 officieren en manschappen die wegens
ziekte en invaliditeit naar huis ziju teruggekeerd, zoodat
het eindcijfer wordt 36,605.
Te Kaapstad is het eindeljjk tot een regeerings-
crisis gekomen. Schreiner heeft zijn ontslag gevraagd
als president van het kabinetde gouverneur heeft sir
Gordon Sprigg ontboden die nu een nieuw kabinet
tracht te vormen.
Uit vrees.
Een 14-jarige knaap uit de gemeente Zoeterwoude,
meldt de »L. Ct.wien door zijn onder wijzer strafwerk
was opgedragen, heeft zich in de ouderlijke woning uit
vrees voor bestraffing door zijnen vader, door ophanging
van het leven beroofd.
Te §cliandelen (Limburg) goot het achtjarig
zoontje van den mijnwerker V. petroleum in het vuur
om dit te doen ontvlammen. De hoog opslaande vlam
doed den kleine weldra in lichtelaaie staan. Gillend van
pijn liep hij de straat op waar toegeschoten buren hem
de kleuren van het lijf rukten. De arme knaap had echter
reeds zulke vreeselijke brandwonden bekomen dat hij
eenige uren later overleed.
Vlekken op matglas.
Om vlekken uit matglas te verwijderen, neemt men
spiritus lost daarin wit krijt op en bestrijkt het glas
met deze brij die men er op laat drogen. Dan wrijft
men het krijt er af en poetst het glas met een schoonen doek
stevig af. Desnoods herhalen.
Te Oude-Pekela is in de papierfabriek van den
heer Mulder de werkman Ketelaar in aanraking gekomen
met de hakselmachine. Do ongelukkige, wien beide armen
eu een gedeelte van het hoofd werden verbrijzeld was
onmiddellijk dood.