Het kiesrecht weer aan de orde. No. 74. Eerste biad. Honderd en tweede jaargang. 1900. ZONDAG 24 JUNI. Buitenland. Nederland. ALKMAARSOHE COURANT Deze Courant wordt B I n s d a g-, Donderdag, en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaar t ©,80 franco door het geheele rjjk f 1, 3 Nummers f 0,06. Afzonderlijke nummers 3 cta. Prtjs der gewone advertentlen Per regel f©,lö. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COSTER ZOON. Telefoonnummer i 3. II. (Slot.) YI. Ook aan de examensdie aanspraak geven op kiesrechtwordt in het ingediende ontwerp een uitbrei ding gegeven. De Kieswet spreekt van hen »die hebben voldaan aan de eischen van bekwaamheid, door of krach tens de wet gesteld voor de benoembaarheid tot eenig ambt, voor da vervulling van eeaige betrekking of voor de uitoefening van eenig beroep of bedrijf." De opmer king is reeds gemaakt dat behalve de gepromoveerden aan onze rijksuniversiteiten, artsen ingenieurs, leeraren, onderwijzers enz. krachtens deze bepaling ook apothekers bedienden loodsenadjunkt-ijkers en machinisten op grond van hun examen kiesrecht kunnen erlangen, maar niet de ambtenaren bij de belastingen de posterijen of de telegraphieomdat het examen van laatstgenoemde ambtenaren niet steunt op de wet maar op koninklijke besluiten. De toenmalige Minister was ongenegen ook aan het met goed gevolg afleggen van dorgeljjke examens kiesbevoegdheid te verbinden, omdat hij het bedenkelijk achtte aan de Regeering invloed te verleenen op de toe kenning van kiesrecht door het invoeren van allerlei examens. De tegenwoordige Minister deelt dit bezwaar niet. Hij stelt voor, de kiesbevoegdheid te verbinden aan alle examens die zullen worden genoemd in een alge- meenen maatregel van bestuur, dat isbij koninklijk be sluit nadat de Raad van State is gehoord, onverschillig of het examen steunt op de wetdoor wie het wordt af genomen mits het in verband staat met de benoeming tot een ambtde vervulling van een betrekking of de uitoefening van een beroep of bedrijf. En daar nu bijna elk examen daarmee in eenig verband staat zal het geheel afhangen van den algemeenen maatregel van be stuur welke examens aanspraak zullen geven op het kiesrecht. Alleen zal men geen speciale kiezersexamens kunnen invoeren. De vrees voor misbruik kan in ons land gelukkig niet groot zijn, en bij gevolg verwachten wjj ook tegen deze uitbreiding weinig verzet. VII. Wel kan dit verwacht worden tegen het voorstel om het kosteloos verstrekken van geneesmiddelen niet te begrijpen onder understand", waardoor de uitoefening van het kiesrecht vervalt. Niet zoozeer omdat het voor- stel op zich zelf zoo bedenkelijk gevonden zal worden maar omdat het hier geldt een bepaling van de Grondwet zelvedie volgens veler meening geen onderscheid maakt tusschen de verschillende zaken die door een armbestuur aan behoeftigen worden verstrekt en dus niet toelaat voor geneesmiddelenof welke andere hoogst noodige zaken ook, een uitzondering te maken. VIII. Gemeenteraadskiezers zijn volgens de kieswet de ingezetenen der gemeente die krachtens hun aanslag in een Rijks directe belasting kiezers zijn van leden der Tweede Kamer ofals zij dit kiesrecht aan een ander kenteeken ontleouen, namelijk aan huishuur, loon, examen spaarbankboekje of inschrijving op het Grootboek, tevens tot zeker bedrag in een plaatselijke directe belasting zijn aangeslagen en die belasting hebben betaald. Thans wordt voorgesteld, den eisch van huishuur, loon, examen enz. voor de kiezers der gemeenteraden te laten vervallen en als zoodauig te erkennen allen die hetzij tot het be paald bedrag in een plaatselijke directe belasting zijn aangeslagen, hetzij wegens hun aanslag in een rijks directe belasting reeds kiezers kunnen zijn voor de Tweedo Ka mer. Voor zoover de pers zich over dit voorstel heeft uitgelatenwerd het gunstig beoordeeldzoodat ver moedeljjk ook deze uitbreiding geen overwegend bezwaar zal ontmoeten. IX. De eigen aangifte waartoe de kiezers krachtens huishuur, bewoning van een vaartuig van zekeren inhoud verdiend loon, pensioen, inschrijving op het Grootboek spaarbankboekje of examen verplicht zijn, is een bekende grief, die weinig getuigt van eenige belangstelling in het bezit van het kiesrecht. Inderdaad is h t van hem, die op deze gronden aanspraak maakt op kiesrecht, niet te veel gevergd, dat hij zich daartoe aanmeldt en de noodige inlichtingen goeft om de gegrondheid van zijn aanspraak te kunnen beoordeelen. Dat de belastingkiezers daartoe niet verplicht worden, is geen begunstiging, maar vindt zijn verklaring alleen hierin, dat hun aangifte niet noodig is, vermits de vereischte inlichtingen in de kohieren der rjjks directe belastingen worden gevonden, en het niet aangaat iemand tot iets te verplichten dat volstrekt over bodig is. Daarenboven worden reeds thans de mestene dezer kiezers, zoo zij eenmaal op de kiezerslijsten voor komen, zander nadere aangifte voor de volgende jaren de kiezerslijsten geplaatstzoo zij althans niet één der vereischten voor het kiesrecht hebben verloren ol naar een andere gemeeute zjjn verhuisd. Die er eenmaal opstaan krachtens pensioen, inschrijving op het Grootboek, spaar bankboekje of examen blijven er op, en evenzoo de kiezers krachtens bewoning van een gehuurd huis of gedeelte van een huis tegen zekeren huurprijs of van een vaar tuig van zekeren inhoud, zoolang zij hetzelfde huis, ge deelte van een huis of vaartuig bewonen. Alleen de kie zers krachtens verdiend loon, of krachtens loon en pen sioen te zamen, zijn verplicht, willen zij hun kiesrecht niet verliezen, elk jaar opnieuw aangifte te doen met opgave van hun inkomen, daar dit ieder jaar kan ver anderen. De administratie mist de gegevens om voor hen en voor de hunrkiezera die verhuisd zijn, de kiezerslijsten op te maken. Hoe gering echter de moeite ook a oge zijn, die van deze kiezers wordt gevergd om op de kiezerslijsten te komen en te blijven in het ingediende ontwerp wordt een maat regel voorgesteld om althans de kiezers krachtens woning- huur of verdiend loon van de eigen aangifte vrij te stellen en langs anderen weg de noodige inlichtingen te verkrijgen om hen zoo zij aan de gestelde eischen voldoen op de kiezerslijsten te brengen. Om dit mogelijk te maken zullen in de eerste plaats de verhuurders vau woningen, ter zake waarvan geen porsoneele belasting is verschul digd anders is de bewoner toch reeds kiezer wegens den aanslag in die belasting en ook de verhuurders van bewoonde vaartuigen verplicht wordenjaarlijks aan den Burgemeester opgaven te doen van de huurders dio op 31 Januari sedert 1° Augustus van bet vorige jaar onafgebroken hetzelfde huis gedeelte van een huis of vaartu. ^_bewonen met vermelding van den huurprijs der woning of den inhoud van het vaartuig. Zij zullen die opgaven niet jaarlijks behoeven te herhalen, zoolang de huurders van huizen of gedeelten van huizen niet zijn verhuisd. Al te lastig zal doze verplichting voor de huur ders dus wel niet zijn. Van meer omvang is de verplichting die zal worden opgelegd aan de personen of bestuurders van ondernemingen en instellingenbij wie op 31 Januari loontrekkende mannelijke personen sedert 1° Januari van het vorige jaar in dienstbetrekking zijn en aan loon kosten vrije inwoning een inkomen hebben verdiend van ten minste zooveel als in de gemeente volgens de bepalingen der kieswet voor het kiesrecht wordt gevorderd. Voor zoover het han althans niet bekend is dat deze loon trekkende personen reeds om andere redenen op de kiezers lijsten kunnen worden geplaatst, zullen zij jaarlijks aan den Burgemeester opgaven moeten doon van hunne namen en woonplaatsen en om dit te hunnen doen, zullen zij nauwkeurig aanteekening moeten houden van hun ver diend loon. Bij fabrieken en ondernemingen van grooten omvang en veel personeel zullen die opgaven vrij uitge breid zijn maar daar is de boekhouding ook van dien aard, dat de gegevens gemakkelijk zijn te vinden. Die in de laatste zes maanden een andere woning heeft be trokken of in de laatste dertien maanden bij een anderen patroon in dienstbetrekking is gekomen, zal echter zelf voor de aangifte moeten zorgen, zoo hij op zijn kiesrocht prijs stolt. Zijn deze verplichtingen zoo zwaar, dat er uit dien hoofde tegen deze bepalingen van het ontwerp bezwaar gemaakt zou moeten worden Ons schijnt dat niet het geval te zijn en daarbij vergete men niet, dat ofschoon thans allen die aanspraak maken op kiesrecht op grond van woninghuur of verdiend loon, daarvan zelven aan giften moeten doon, de verhuurders der woningen en de personen of bestuurders bij wie het loon verdiend is, toch reeds verplicht zijn op verzoek van don Burgemeester alle inlichtingen te geven, die hij noodig acht om du juistheid van de eigen aangiften te kunnen beoordeelen. Om die inlicht ngen des gevraagd te kunnen geven, kunnen zij moeielijk nalaten dezelfde aanteekeningen te houden, die noodig zullen zijn om aan de verplichting te voldoen die de Regeering thans voorstelt hun op te leggen. Tegen de voornaamste der voorgestelde wijzigingen van de kieswet, die wij hebben vermeld, is alzoo onzes inziens geen ernstig verzet te wachten. Andere wijzigingen betreffen moeilijkheden of onzekerheden die zich in de praktyk hebben - oorgedaan, en zullen vermoedelijk nog minder bedenking ontmoeten. Maar wel is te voorzien dat pogingen zullen worden beproefd om nog andere wijzi gingen te doen opnemen en aan het kiesrecht groote uitbreiding te geven dan van het regeeringsontwerp kan verwacht .worden en daarover zal allicht meer verschil van gevoelen ontstaan en meer strijd worden gevoerd. CHINA. De berichten over den toestand in China zijn zoodanig met elkander in strijd, dat er geen touw aan vast te maken is. Zeker schijnt te zijn dat de admiraals de volgende proclamatie hebben uitgevaardigd »De admiraals der Verbondeu Mogendheden wenschen ter kennis van alle Chineesche autoriteiten te brengen, dat zij hun gewapende macht slechts zullen gebruiken tegen de Boksers en tegen de menschen die zich verzetten tegen hun marsch naar Peking tot ontzet van hun land- genooten". Verder echter blijft alles raadselachtig. Volgens eenige telegrammen zou admiraal Seymour met zijne expeditie goed en wel te Peking zijn aangekomen, de gezantschappen ongedeerd zijn gebleven, en zou de geheele toestand, dank zij het krachtige optreden der mogendheden, verbeterd zijn. Andere telegrammen echter brengen het bericht dat Tientsin twee dagen lang gebombardeerd is, waarbij het Amerikaansche Consulaat en een groot deel der buiten- laudsche nederzettingen verwoest werden. Te Londen is den 22 uit Shanghai bericht ontvangen, dat te Tientsin 1500 vreemdelingen vermoord zouden zijn. Dit gerucht klinkt echter zeer onwaarschijnlijk, maar dat de mogend heden met zorg de Chineesche quaestie aanzien, blijkt wel uit de Krachtige versterkingen, die van alle belang hebbende zijden worden gereed gemaakt. AKREHNIGDH STATEN. De republikeinsche conventie te Philadelphia heeft met algemeene stemmen den heer Mc. Kinley candidaat gesteld voor het presi dentschap en den heor Roosevelt voor het vice-president- schap. 2UID-AFRIHA. De Boeren schijnen nog steeds met succes hun tactiek te volgen om stilletjes en onge merkt te verdwijnen uit de stellingen, die hun geen voor deel meer opleveren. De oorlogscorrespondent van de »Standard", bij Lord Robert's leger beschrijft het gevecht tegen generaal Botha bij Diamantheuvel, en zegt daarin o.a.: »Onze poging om de Boeren te omsingelen, had het gewone verloop. Wjj ontwaakten hedenmorgen en bevonden dat het geheele Boerenleger in den nacht was verdwenen. Na twee dagen verwoed vechten slipte generaal Botha weg tussehen de cavalerie en de bereden infanterie, die zich niet bijtijds konden vereenigen. De ontsuapping van ge neraal Botha is een diepe teleurstelling. Lord Roberts had gehoopt door een beslissenden slag eene in de aan den oorlog te kunnen maken." Lotd Kitchener is don 14en Juni ter nauwernood ont komen aan gevangenneming, door de Boeren. De chef van lord Roberts' staf sliep in een spoorwagen bij Kopjes stopplaats, toen om drie uur des morgens de vyand onder generaal De Wet plotseling geschut en geweervuur opende op den trein. Lord Kitchener liet onmiddellijk zijn paard zadelen en galoppeerde naar de Rhenoster-rivier, twee mijlen verder, waar kolonel Spens met 1300 man en zes kanonnen ge kampeerd lag. De Boeren waren 900 man sterk en hadden drie ka nonnen. Zij waren uiterst actief, lieten een trein ontspo ren en staken een brugje, dat pas hersteld was, in brand. Te Londen is den 22 het volgende telegram van lord Roberts ontvangen .Hamilton's colonne is den 20 to Springs aangekomen, op weg naar Heidelberg, waar hij zich vereenigen zal met Boiler's troepen welke gisteren Paardekop bereikt hebben en morgen te Standerton zullon zijn, aldus Preto ria in gemeenschap brengende met Natal en een geza menlijk optreden tusschen de Transvalere en de Oranje kolonie belettende.Baden-Poweil rapporteert uit Rus tenburg, dat hij op zijne terugreis van Pretoria de toon gevende Boeren zeer vredelievend vond. .Commandant Steyn en twee veldkornetten dos vijands zijn gevangen gemaakt. Gedurende zijne afwezigheid haalde de administrateur van Rustenburg bijna 8000 geweren op''. Scliapenschurft. Onder een koppel schapeu te Scliagen is schurft geconstateerd. Maatregelen ter beporking zijn genomen. Bij den veehouder Van den Boogaard te Sloter- dijk zijn in den tijd van 14 dagen vyi runderen aan miltvuur gestorven en op last van den districtsveearts verbrand. De Molonleder „Internationale Broederschap." Te Blaricum is deze kolonie onder leiding van den vroegeren predikant Kylstra van Rottevalle ge opend. Zij vangt aan met 26 mannon en vrouwen en eenige kindoren. Zij heeft 10 H.A. grond, waarvan er 7 in cultuur zijn gebracht, deels met vruchtboomen, deels met rogge, deels met lupine. De gehuwde paren hebben ieder een afzonderlijk woonvertrekje, de onge- huwden hebben een kleiue kamer. Men eet gemeenschap-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1900 | | pagina 1