Het kiesrecht weer aan de orde.
No. 74. Eerste biad. Honderd en tweede jaargang. 1900.
ZONDAG
24 JUNI.
Buitenland.
Nederland.
ALKMAARSOHE COURANT
Deze Courant wordt B I n s d a g-, Donderdag,
en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar t ©,80 franco door het
geheele rjjk f 1,
3 Nummers f 0,06. Afzonderlijke nummers 3 cta.
Prtjs der gewone advertentlen
Per regel f©,lö. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COSTER
ZOON.
Telefoonnummer i 3.
II. (Slot.)
YI. Ook aan de examensdie aanspraak geven op
kiesrechtwordt in het ingediende ontwerp een uitbrei
ding gegeven. De Kieswet spreekt van hen »die hebben
voldaan aan de eischen van bekwaamheid, door of krach
tens de wet gesteld voor de benoembaarheid tot eenig
ambt, voor da vervulling van eeaige betrekking of voor
de uitoefening van eenig beroep of bedrijf." De opmer
king is reeds gemaakt dat behalve de gepromoveerden
aan onze rijksuniversiteiten, artsen ingenieurs, leeraren,
onderwijzers enz. krachtens deze bepaling ook apothekers
bedienden loodsenadjunkt-ijkers en machinisten op
grond van hun examen kiesrecht kunnen erlangen, maar
niet de ambtenaren bij de belastingen de posterijen of
de telegraphieomdat het examen van laatstgenoemde
ambtenaren niet steunt op de wet maar op koninklijke
besluiten. De toenmalige Minister was ongenegen ook
aan het met goed gevolg afleggen van dorgeljjke examens
kiesbevoegdheid te verbinden, omdat hij het bedenkelijk
achtte aan de Regeering invloed te verleenen op de toe
kenning van kiesrecht door het invoeren van allerlei
examens. De tegenwoordige Minister deelt dit bezwaar
niet. Hij stelt voor, de kiesbevoegdheid te verbinden aan
alle examens die zullen worden genoemd in een alge-
meenen maatregel van bestuur, dat isbij koninklijk be
sluit nadat de Raad van State is gehoord, onverschillig of
het examen steunt op de wetdoor wie het wordt af
genomen mits het in verband staat met de benoeming
tot een ambtde vervulling van een betrekking of de
uitoefening van een beroep of bedrijf. En daar nu bijna
elk examen daarmee in eenig verband staat zal het
geheel afhangen van den algemeenen maatregel van be
stuur welke examens aanspraak zullen geven op het
kiesrecht. Alleen zal men geen speciale kiezersexamens
kunnen invoeren. De vrees voor misbruik kan in ons
land gelukkig niet groot zijn, en bij gevolg verwachten
wjj ook tegen deze uitbreiding weinig verzet.
VII. Wel kan dit verwacht worden tegen het voorstel
om het kosteloos verstrekken van geneesmiddelen niet
te begrijpen onder understand", waardoor de uitoefening
van het kiesrecht vervalt. Niet zoozeer omdat het voor-
stel op zich zelf zoo bedenkelijk gevonden zal worden
maar omdat het hier geldt een bepaling van de Grondwet
zelvedie volgens veler meening geen onderscheid maakt
tusschen de verschillende zaken die door een armbestuur
aan behoeftigen worden verstrekt en dus niet toelaat
voor geneesmiddelenof welke andere hoogst noodige
zaken ook, een uitzondering te maken.
VIII. Gemeenteraadskiezers zijn volgens de kieswet
de ingezetenen der gemeente die krachtens hun aanslag
in een Rijks directe belasting kiezers zijn van leden der
Tweede Kamer ofals zij dit kiesrecht aan een ander
kenteeken ontleouen, namelijk aan huishuur, loon, examen
spaarbankboekje of inschrijving op het Grootboek, tevens
tot zeker bedrag in een plaatselijke directe belasting
zijn aangeslagen en die belasting hebben betaald. Thans
wordt voorgesteld, den eisch van huishuur, loon, examen
enz. voor de kiezers der gemeenteraden te laten vervallen
en als zoodauig te erkennen allen die hetzij tot het be
paald bedrag in een plaatselijke directe belasting zijn
aangeslagen, hetzij wegens hun aanslag in een rijks directe
belasting reeds kiezers kunnen zijn voor de Tweedo Ka
mer. Voor zoover de pers zich over dit voorstel heeft
uitgelatenwerd het gunstig beoordeeldzoodat ver
moedeljjk ook deze uitbreiding geen overwegend bezwaar
zal ontmoeten.
IX. De eigen aangifte waartoe de kiezers krachtens
huishuur, bewoning van een vaartuig van zekeren inhoud
verdiend loon, pensioen, inschrijving op het Grootboek
spaarbankboekje of examen verplicht zijn, is een bekende
grief, die weinig getuigt van eenige belangstelling in het
bezit van het kiesrecht. Inderdaad is h t van hem, die
op deze gronden aanspraak maakt op kiesrecht, niet te
veel gevergd, dat hij zich daartoe aanmeldt en de noodige
inlichtingen goeft om de gegrondheid van zijn aanspraak
te kunnen beoordeelen. Dat de belastingkiezers daartoe
niet verplicht worden, is geen begunstiging, maar vindt
zijn verklaring alleen hierin, dat hun aangifte niet noodig
is, vermits de vereischte inlichtingen in de kohieren der
rjjks directe belastingen worden gevonden, en het niet
aangaat iemand tot iets te verplichten dat volstrekt over
bodig is. Daarenboven worden reeds thans de mestene
dezer kiezers, zoo zij eenmaal op de kiezerslijsten voor
komen, zander nadere aangifte voor de volgende jaren
de kiezerslijsten geplaatstzoo zij althans niet één
der vereischten voor het kiesrecht hebben verloren ol naar
een andere gemeeute zjjn verhuisd. Die er eenmaal opstaan
krachtens pensioen, inschrijving op het Grootboek, spaar
bankboekje of examen blijven er op, en evenzoo de kiezers
krachtens bewoning van een gehuurd huis of gedeelte
van een huis tegen zekeren huurprijs of van een vaar
tuig van zekeren inhoud, zoolang zij hetzelfde huis, ge
deelte van een huis of vaartuig bewonen. Alleen de kie
zers krachtens verdiend loon, of krachtens loon en pen
sioen te zamen, zijn verplicht, willen zij hun kiesrecht
niet verliezen, elk jaar opnieuw aangifte te doen met
opgave van hun inkomen, daar dit ieder jaar kan ver
anderen. De administratie mist de gegevens om voor hen
en voor de hunrkiezera die verhuisd zijn, de kiezerslijsten
op te maken.
Hoe gering echter de moeite ook a oge zijn, die van deze
kiezers wordt gevergd om op de kiezerslijsten te komen en
te blijven in het ingediende ontwerp wordt een maat
regel voorgesteld om althans de kiezers krachtens woning-
huur of verdiend loon van de eigen aangifte vrij te stellen
en langs anderen weg de noodige inlichtingen te verkrijgen
om hen zoo zij aan de gestelde eischen voldoen op de
kiezerslijsten te brengen. Om dit mogelijk te maken
zullen in de eerste plaats de verhuurders vau woningen,
ter zake waarvan geen porsoneele belasting is verschul
digd anders is de bewoner toch reeds kiezer wegens
den aanslag in die belasting en ook de verhuurders
van bewoonde vaartuigen verplicht wordenjaarlijks aan
den Burgemeester opgaven te doen van de huurders dio
op 31 Januari sedert 1° Augustus van bet vorige jaar
onafgebroken hetzelfde huis gedeelte van een huis of
vaartu. ^_bewonen met vermelding van den huurprijs
der woning of den inhoud van het vaartuig. Zij zullen
die opgaven niet jaarlijks behoeven te herhalen, zoolang
de huurders van huizen of gedeelten van huizen niet zijn
verhuisd. Al te lastig zal doze verplichting voor de huur
ders dus wel niet zijn. Van meer omvang is de verplichting
die zal worden opgelegd aan de personen of bestuurders van
ondernemingen en instellingenbij wie op 31 Januari
loontrekkende mannelijke personen sedert 1° Januari van
het vorige jaar in dienstbetrekking zijn en aan loon
kosten vrije inwoning een inkomen hebben verdiend van ten
minste zooveel als in de gemeente volgens de bepalingen
der kieswet voor het kiesrecht wordt gevorderd. Voor
zoover het han althans niet bekend is dat deze loon
trekkende personen reeds om andere redenen op de kiezers
lijsten kunnen worden geplaatst, zullen zij jaarlijks aan
den Burgemeester opgaven moeten doon van hunne namen
en woonplaatsen en om dit te hunnen doen, zullen zij
nauwkeurig aanteekening moeten houden van hun ver
diend loon. Bij fabrieken en ondernemingen van grooten
omvang en veel personeel zullen die opgaven vrij uitge
breid zijn maar daar is de boekhouding ook van dien
aard, dat de gegevens gemakkelijk zijn te vinden. Die
in de laatste zes maanden een andere woning heeft be
trokken of in de laatste dertien maanden bij een anderen
patroon in dienstbetrekking is gekomen, zal echter zelf
voor de aangifte moeten zorgen, zoo hij op zijn kiesrocht
prijs stolt.
Zijn deze verplichtingen zoo zwaar, dat er uit dien
hoofde tegen deze bepalingen van het ontwerp bezwaar
gemaakt zou moeten worden Ons schijnt dat niet het
geval te zijn en daarbij vergete men niet, dat ofschoon
thans allen die aanspraak maken op kiesrecht op grond
van woninghuur of verdiend loon, daarvan zelven aan
giften moeten doon, de verhuurders der woningen en de
personen of bestuurders bij wie het loon verdiend is, toch
reeds verplicht zijn op verzoek van don Burgemeester alle
inlichtingen te geven, die hij noodig acht om du juistheid
van de eigen aangiften te kunnen beoordeelen. Om die
inlicht ngen des gevraagd te kunnen geven, kunnen zij
moeielijk nalaten dezelfde aanteekeningen te houden, die
noodig zullen zijn om aan de verplichting te voldoen die
de Regeering thans voorstelt hun op te leggen.
Tegen de voornaamste der voorgestelde wijzigingen
van de kieswet, die wij hebben vermeld, is alzoo onzes
inziens geen ernstig verzet te wachten. Andere wijzigingen
betreffen moeilijkheden of onzekerheden die zich in de
praktyk hebben - oorgedaan, en zullen vermoedelijk nog
minder bedenking ontmoeten. Maar wel is te voorzien
dat pogingen zullen worden beproefd om nog andere wijzi
gingen te doen opnemen en aan het kiesrecht groote
uitbreiding te geven dan van het regeeringsontwerp kan
verwacht .worden en daarover zal allicht meer verschil
van gevoelen ontstaan en meer strijd worden gevoerd.
CHINA. De berichten over den toestand in China zijn
zoodanig met elkander in strijd, dat er geen touw aan
vast te maken is.
Zeker schijnt te zijn dat de admiraals de volgende
proclamatie hebben uitgevaardigd
»De admiraals der Verbondeu Mogendheden wenschen
ter kennis van alle Chineesche autoriteiten te brengen,
dat zij hun gewapende macht slechts zullen gebruiken
tegen de Boksers en tegen de menschen die zich verzetten
tegen hun marsch naar Peking tot ontzet van hun land-
genooten".
Verder echter blijft alles raadselachtig. Volgens eenige
telegrammen zou admiraal Seymour met zijne expeditie
goed en wel te Peking zijn aangekomen, de gezantschappen
ongedeerd zijn gebleven, en zou de geheele toestand, dank
zij het krachtige optreden der mogendheden, verbeterd
zijn. Andere telegrammen echter brengen het bericht dat
Tientsin twee dagen lang gebombardeerd is, waarbij het
Amerikaansche Consulaat en een groot deel der buiten-
laudsche nederzettingen verwoest werden. Te Londen is
den 22 uit Shanghai bericht ontvangen, dat te Tientsin
1500 vreemdelingen vermoord zouden zijn. Dit gerucht
klinkt echter zeer onwaarschijnlijk, maar dat de mogend
heden met zorg de Chineesche quaestie aanzien, blijkt
wel uit de Krachtige versterkingen, die van alle belang
hebbende zijden worden gereed gemaakt.
AKREHNIGDH STATEN. De republikeinsche
conventie te Philadelphia heeft met algemeene stemmen
den heer Mc. Kinley candidaat gesteld voor het presi
dentschap en den heor Roosevelt voor het vice-president-
schap.
2UID-AFRIHA. De Boeren schijnen nog steeds
met succes hun tactiek te volgen om stilletjes en onge
merkt te verdwijnen uit de stellingen, die hun geen voor
deel meer opleveren. De oorlogscorrespondent van de
»Standard", bij Lord Robert's leger beschrijft het gevecht
tegen generaal Botha bij Diamantheuvel, en zegt daarin o.a.:
»Onze poging om de Boeren te omsingelen, had het gewone
verloop. Wjj ontwaakten hedenmorgen en bevonden dat het
geheele Boerenleger in den nacht was verdwenen. Na
twee dagen verwoed vechten slipte generaal Botha weg
tussehen de cavalerie en de bereden infanterie, die zich
niet bijtijds konden vereenigen. De ontsuapping van ge
neraal Botha is een diepe teleurstelling. Lord Roberts
had gehoopt door een beslissenden slag eene in de aan den
oorlog te kunnen maken."
Lotd Kitchener is don 14en Juni ter nauwernood ont
komen aan gevangenneming, door de Boeren. De chef van
lord Roberts' staf sliep in een spoorwagen bij Kopjes
stopplaats, toen om drie uur des morgens de vyand onder
generaal De Wet plotseling geschut en geweervuur opende
op den trein.
Lord Kitchener liet onmiddellijk zijn paard zadelen en
galoppeerde naar de Rhenoster-rivier, twee mijlen verder,
waar kolonel Spens met 1300 man en zes kanonnen ge
kampeerd lag.
De Boeren waren 900 man sterk en hadden drie ka
nonnen. Zij waren uiterst actief, lieten een trein ontspo
ren en staken een brugje, dat pas hersteld was, in brand.
Te Londen is den 22 het volgende telegram van
lord Roberts ontvangen
.Hamilton's colonne is den 20 to Springs aangekomen,
op weg naar Heidelberg, waar hij zich vereenigen zal
met Boiler's troepen welke gisteren Paardekop bereikt
hebben en morgen te Standerton zullon zijn, aldus Preto
ria in gemeenschap brengende met Natal en een geza
menlijk optreden tusschen de Transvalere en de Oranje
kolonie belettende.Baden-Poweil rapporteert uit Rus
tenburg, dat hij op zijne terugreis van Pretoria de toon
gevende Boeren zeer vredelievend vond.
.Commandant Steyn en twee veldkornetten dos vijands
zijn gevangen gemaakt. Gedurende zijne afwezigheid
haalde de administrateur van Rustenburg bijna 8000
geweren op''.
Scliapenschurft.
Onder een koppel schapeu te Scliagen is schurft
geconstateerd. Maatregelen ter beporking zijn genomen.
Bij den veehouder Van den Boogaard te Sloter-
dijk zijn in den tijd van 14 dagen vyi runderen aan
miltvuur gestorven en op last van den districtsveearts
verbrand.
De Molonleder „Internationale Broederschap."
Te Blaricum is deze kolonie onder leiding van
den vroegeren predikant Kylstra van Rottevalle ge
opend. Zij vangt aan met 26 mannon en vrouwen
en eenige kindoren. Zij heeft 10 H.A. grond, waarvan
er 7 in cultuur zijn gebracht, deels met vruchtboomen,
deels met rogge, deels met lupine. De gehuwde paren
hebben ieder een afzonderlijk woonvertrekje, de onge-
huwden hebben een kleiue kamer. Men eet gemeenschap-