KLATERGOUD,
No. 138.
Honderd en tweede jaargang:
1900*
WOENSDAG
21 NOVEMBER.
Amsterdamsclie Brieven.
FEUILLETON.
ALKMAARSOHE COURANT.
Deze Courant wordt Dlnsda g-, Honderd a g-
en Katerdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f 0,8© franco door het
geheele rjk f 1,
3 Nummers f O,O©. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Velefoonnuimmer3.
Prtys der gewone advertentlen
Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COSTER
en ZOON.
XXVI.
De leiders van het Nationaal Arbeiders-secretariaat
hebben bij al hunne nederlagen van den laatsten tijd
een nieuwe en zeer gevoelige te noteeren de werksta
king van de suikerbakkers aan de Wester-sul-
kerraffinaderij is door dezen finaal verloren. Dat is
een harde les, want ook hier heeft de verloren strike
weer een nasleep van een kleine honderd gezinnen, die
broodeloos zijn gemaakt, omdat de tijdens de staking
aangenomen werklieden do plaatsen van de vroegere
hebben bezet.
Zelden hebben wij patroons ontmoet, die zoo volkomen
van hun goed recht overtuigd waren als de heeren Barbe
en Preitag, de directenren der Wester. Zij hebben iederen
onpartijdige, die niet met vooropgezette bedoelingen bij
hen kwam, inzage gegeven van hetgeen hunne werklieden
verdienden en verder voor hen gedaan werdaan de
verslaggevers der bladen hebben zij vergund door de
fabriek te dwalen om alles op te nemen en zich bij het
aan jden arbeid gebleven personeel te vergewissen, of de
grieven der stakers billijk wareu ia de pers hebben zij
kolommen gevraagd om hunne houding te rechtvaardigen
en aanmerkingen te weerleggen. Ondanks dat alles zon
zeker de staking nog voortduren, wanneer niet de be
kende anti-revolutionaire spreker Nanta tnsschenbeide
was getreden om den werklieden op het hart te drukken,
dat zijn onderzoek hem had geleerd, dat zij waren mis
leid en elke dag verder verzet het aantal uitgeslotenen
maar noodeloos vermeerderde.
Als men bet verloop van deze staking kalm overziet,
kan men niet anders dan medelijden hebben met de werk
lieden, die, hoewel behoorende tot de voornaamste be
langhebbenden, vrijwel een passieve rol hebben gespeeld,
't Zijn werkmansvrienden geweest want als .zoodanig
poseereu de voormannen van het Arbeiders-secretariaat
die hen hebben overreed om de fabriek niet meer
binnen te gaan en 't is ook een werkmansvriend geweest
want als zoodanig is Nanta opgetreden die hen
heeft overgehaald om onvoorwaardelijk het hoofd in den
schoot te let gen. Zoowel voor de eene daad als voor de
andere moet de verantwoordelijkheid zwaar drukken.
Wat had de ELauier van Arbeid hier prachtig
werk kannen doen Niemand heeft er echter aan gedacht
zich tot haar te wendenals ooit goede bedoelingen
jammerlijk zijn mislukt, is 't wel bij deze colleges, die
werkgevers en werklieden als bij afspraak als absoluut
incompetent schjnen te beschouwen. Ja, toen er be
hoefte werd gevoeld aan een commissie van tusschen-
komst, gingen de werklieden nog liever naar Dirk Bee-
rends, dan naar de Kamer van Arbeid, wat wel als een
zeer groot blijk van gemis aan vertrouwen in het ver-
zoenings institnnt kan beschouwd worden. Met hem werden
voor de vorming van een scheidsgerecht nog een aantal
andere heeren uitgenoodigd, die zeker ook al heel weinig
op de hoogte waren van de toestanden onder de suiker
bakkers waar de kenze uitsluitend geschiedde door de
13.
DOOR
W BKfiU.
Vertaling van HERMIN A.
11)
»En zult u héél ganw komen," zeide de kleine Liesbet,
haar redder vertrouwelijk haar handje toestekend. »'tls
zoo mooi bij ons."
»Tot uw order, freule!" antwoordde hij, op militaire
wijs aanslaande. »Ik zal niet mankeeren op fiet appél!"
Zóó scheidde men. De dames sloegen een voetpad in,
dat door hei bosch naar omlaag voerde waar zij haar
rijtuig hadden achtergelaten en de twee heeren keerden
over den straatweg naar de stad terug.
«Dat was dus de jonge millionnaire zeide Treuman,
uiterst tevreden over deze ontmoeting. »Die Marlow bezit
namelijk ook een millioeu maar hij heeft vaster grond
onder de voeten dan die heksenmeester Ronald. Een
oude bankierszaakal door den grootvader opgericht.
Max weet er alles van Hoe vindt ge juffrouw Marlow
Een schoonheid niet waar
Ja een mooi meisjeantwoordde de majoor tame
lijk koel. »Maar wat te statig en te zelfbewust naar
mijn smaak Mevrouw van Maiendorf kan zich uiterlijk
niet met haar meten maar ze heeft iets veel aantrek-
»Ja, dat is een zacht en vriendelijk vronwtje", stemde
Treuman toe, »en di kleine Liesbet is een allerliefst
kind. Maar mot Ernst is niets ter wereld aan te vangen.
Gij moest hem eens goed onder handen nemen."
»Ik En waarom vroeg Hartmntverbaasd over
den sprong dien de gedachten van den ouden heer had
den genomen.
werklieden, was 't niet onverklaarbaar, dat de direetie
der Wester met deze commissie niets wilde te doen
hebben. In dit opzicht zou juist een Kamer van Arbeid
zoo groote voordeelen kunnen opleveren omdat baai-
leden èn door de patroons èn door de werklieden zijn
gekozen in een tijd, dat geen hangend conflict de harts
tochten heeft opgezweepthier zonden beide partijen
met de samenstelling vrede kunnen hebben.
Had men de Kamer maar eens een kans gegeven
Vrij zeker zon de afloop der staking een andere zijn ge
weest. De heeren Barbe en Freitag hebben dagen door
gemaakt, waarin 't wel scheen, of niemand 't voor hen
opnam. Zij moesten de groote nadoelen ervan ondervinden,
dat de aandeelen van de onder hunne leiding staande
fabriek aan de Beurs worden verhandeld en door de ver
minderde productie der raffinaderij daalden. Onder de
aandeelhouders vindt men er velen, die bij een conflict
niet vragen naar recht of billijkheid, maar alleen naar
het einde, onverschillig of daardoor het prestige van den
patroon wordt geschaad hot dividend is 't eenige waar
naar zij kijken en zeker zon dit dalen, wanneer er lang
achtereen niet werd gewerkt. Dit soort aandeelhouders
heeft de verslagen in de dagbladen gelezen van de ver
gaderingen der werklieden, waarin tot in het oneindige
werd herhaald, dat er geen sprake was van toegeven en
de directie haar nek zon moeten buigen onder den indrnk
daarvan zijn die aandeelhouders, natuurlijk ongeteekende,
stukken gaan zenden aan de dagbladen om de houding
der heeren Barbe en Freitag te laken en aldus hunne
gezindheid om vol te honden op een zware proef te stellen.
Er moeten zelfs pogingen zijn gedaan om een vergade
ring van aandeelhouders bijeen te roepen en hen te laten
beslissendat de verbittering bij de directie 't onge-
wecscht maakt- om haar verder aau het hoofd van znlk
een groote onderneming te doen staan.
Daarbij bleef 't niet. Mensehen, die 't goed meenden,
zijn komen aandriugen op wederzrjdsch toegeven en ook
zij konden de onverzoenlijke hooding der directenren niet
goedkeuren. Ten slotte moeten deze wel in een stemming
gekomen zijn om maar niet elke poging tot toenadering
bits af te wijzen. Deze moest dan echter afkomstig zijn
van een college, dat boven de partijen stond en juist
aan dat vereischte had de Kamer van Arbeid kunnen vol
doen. Zj alleen had een compromis kunnen vinden, dat
beide partijen bevredigde. In dat opzicht had zij beter werk
kannen doen dan de heer Nanta, die 't zeker goed be
doeld heeft en aan wien 't ook te danken is, dat hon
derden menschen nu ten minste weer een behoorlijk week
loon verdienen, doch die tevens gemaakt heeft, dat do
overgave dtr werklieden onvoorwaardelijk is, zoodat de
directenren nu een macht gekregen hebben, die voor het
verkrijgen van goede arbeidsvoorwaarden zeker niet ge-
wensoht is. Sociale rechtvaardigheid is zoo moeilijk te
betrachten wanneer men na een hachel jken strijd den
meest volledigen triomf behaalt.
Sociale rechtvaardigheid er is een groep van vrouwen,
tegenover wie deze zeker al zeer slecht betracht is: de
ziekenverpleegsters. Doch ook zij kannen op den
De notaris had al lang plan gehad den vriend van
zijn neef in zijn vertrouwen te nemen. Op min of meer
gekcenkten toon hiel hij aan
Indertijd heb ik waarlijk gedaan wat ik kon toen
ik het notariaat met mijn geheeie praktijk aan Ernst
overdroeg maar dankbaar is hij mij daarvoor nooit ge
weest. Dat alles was hem veel te min en te onbeteeke-
nend. O, ik heb 't wel gemerkt, al praatte hij er
nooit over Ja voor de balie redevoeringen houden, die
dan door iedereen besproken worden zich als beroemd
man tot lid van den rijksdag laten verkiezen een mi
nistersportefeuille in het verschietwie weet dat had
hij zich in het hoofd gezet0 zeker menigeen zou dat
wenschen maar niet ieder is daarvoor geschikt."
Ernst wel!" zeide Hartmat, stug en kortaf. »'tWas
recht ongelukkig, dat hij indertijd aan zijn loopbaan werd
ontrukt om hier zulk machinaal werk te doen", wilde
hij zeggen maar slikte dit nog bij tijde in om den ouden
heer te sparen die toch goed en volgens zijn beste weten
voor zijn neef had gezorgd. Treuman was 't met den
spreker eens.
»Ja", zeide hij «dat was jammer, maar dat kon nu
eens niet anders. Het notariaat, dat Ernst overnam, was
de eenige redding voor het gezin. Het werk staat hem
tegen dat weet ik al lang. Wel nu hij kan er voor
bedanken en den grooten beer gaan nithangen als bij
maar wil. Het gelok ligt voor hem hij behoeft maar
toe te tasten."
»0 zoomeent ge vroeg Hartmutvoor wien
nu eenig licht begon te dagen.
«Natuurlijk! ziet ge dat hooge dak daar ginds tusschen
de boomen Dat is Gernsbaeh Een mooiwinstgevend
landgoedonderwetsch deftig heerenhuis prachtig park
en wat al niet meer 1 Ernst is de zaakwaarnemer
van de jonge weduwe, is precies op de hoogte van alles
en staatgeloof ik in een goed blaadje bij haar. Een
ander zon lang eens een aanzoek gewaagd hebben, maar
h ij denkt natuurlijk aan zoo iets niet. Féns heb ik hem
daarover aangesproken maar toen kreeg ik den wind
van voren! »Ik verkoop mij niet, oom 1 Ik bedank er
duur niet blijven buiten de strooming van onze dagen,
die voor goed werk een behoor] jk loon eischt. Mannen
van naam hebben zich haar lot aangetrokken en een be
weging op touw gezet, die velen de oogen zal doen openen,
't Is wel gemakkelijk om te zeggen, dat men voor de
moeilijke taak van ziekenverpleegster roeping moet hebben
en dat, waar deze aanwezig is, de rest er minder toe
doet doch op die manier wordt de deur opengezet
voor exploitatie van vrouwen, die zichzelf opofferen voor
de lijdende menscbheid.
Vooral dr. Aletrino heeft de wreedheid daarvan inge
zien en bij is begonnen met een campagne om ook op
dit gebied verteedering des harten te wekken. In «Eens
gezindheid" heeft hij vorige week een leziDg gehouden
die gelukkig in druk is verschenen zoodat zij in ruimen
kring bekend kan worden. Hij plaatste zich daarbij op
het zeer practische standpunt dat velen tot het beroep
van verpleegster waren gekomen door de noodzakelijkheid
voor vele vrouwen om een eigen, van een huwelijk onaf
hankelijk bestaan te zoeken. Vooral nit de betere standen,
waar een goede opvoeding wordt genoten hadden vele
meisjes tot het ambt haar toevlucht genomen om aldus
in hare behoeften te voorzien. In plaats, dat nu de zieken
huizen ernaar streefden om deze welkome krachten steeds
meer aan zich te verbinden, hadden zij honderden vrouwen
volkomen gedesillusioneerd. Men gaf haar een minimum-
lopn en een arbeidstijd, waartegen alleen zeer sterke ge
stellen zijn opgewassen en liet haar allerlei ruwe werkzaam
heden verrichten, die in ieder gezin voor rekening van de
dienstbode komen. Gaat 't zoo voort, dan zullen de meisjes
van stand en opvoeding zich langzamerhand geheel gaan
terugtrekken reeds nu is de toevloed veel kleiner dan
een paar jaar geleden eu zullen bakers en juffertjes
het vrij gekomen domein komen innemen, zeer ten nadeele
van de doktoren, die hunne goede helpsters znllen missen,
maar vooral tot schade van de zieken, voor wie de be
handeling door een zachte, beschaafde vrouw tot de beste
mediejnen behoort.
Zooals wij zeiden, dr. Aletrino heeft het vraagstuk van
zijne practische zijd: iu het licht gesteld en daarin heeft
hij als propagandist voor een hervorming groot gelijk.
Eerst als de maatschappjj goed doordrongen is van de
waarheiddat een ziekenverpleegster iemand is, die
recht heeft op een menschwaardig bestaan, zullen de
andere factoren, die voor het ambt onmisbaar zijn, meer
op den voorgrond kannen gesteld worden. Want dr.
Aletrino weet natuurlijk even goed als ieder ander, dat
behoorlijke betaling, voldoende rust en gepaste werk
zaamheden iemand nog niet tot een goed verpleegster
makenwie niet in zich voelt den drang tot de dienende
liefde, zal zich in de ziekenhuizen nooit op baar plaats
gevoelen. Roeping is en blijft een eerste vereischte, doch
waar deze aanwezig is, gaat 't niec aan om maar alle
belangen van het beroep voorbij te zien. Waar een vrouw
in zich voelt den last om anderen in hun lijden bij te
staan, moeten de machthebbenden zorgen, dat zij niet het
slachtoffer wordt van haar edel karakter; 't is een goed en
sympathiek werk van dr. Aletrino en zijne medestanders,
dat zij daarvoor de slapende gewetens wakker schudden.
voor van het geld van een rjke vrouw tejleven! Dat is
laag!" PuDctum En toen wij den volgenden keer
samen op Gernsbaeh waren hield b j zich zoo recht en
st jf als een bezemsteel en zat met den mond vol tanden 1"
«Hj heeft groot gel jkverklaarde de majoor. Treu
man zag hem verwonderd aan.
«Hoe? Zoudt gj 't je vrouw soms verwijten ais ze
rijk was?"
«Verwjten neen Want vooreerst is r jk zjn iets,
dat men eigenljk niet helpen kanen ten tweede is 't
ook geen ongeluk. Maar om voor zjn betrekking te
bedanken om zich door een rjke vrouw te laten onder
honden ea iu het huweljb een nevenpersoon te zjn
dat is afschaweljk en daartoe zou Ernst noch ik ons
kunnen verlagen Misschien Max
«O ho riep de notaris boos over deze geringschat
ting van zjn lieveling. «Max is een groot talent 1 Die
brengt zijn aanstaande vronw het genie als bruidsschat
mee den roem dien hj zich als kunstenaar zal ver
overen. Dat is een heel ander gevalOnder ons gezegd
en gebleven hj komt veel bj de Marlows aan huis en
heelt m j ai in het geheim verteld, dat de jonge million
naire hem allesbehalve ongenegen is die geluksvogel 1
We zullen eens wat beleven maar 't is toch ook zoo'n
knappe jongen, die alle vrouwen en meisjes bekoort!"
„Dat 's mogeljk", zeide Hartmat droogjes. «Maar de
millionnaire krjgt bj niet."
«Zoo? En waarom niet?"
«Omdat hj haar veel te dom is."
«Maar, majoor Hartmnt
«Veel te dom 1" herhaalde de majoor, zonder zich aan
dezen uitroep te storen. «Die verlangt meer van haar
man dan dat h j een paar schilder jen maakt en tentoon
stelt dat kan men haar wel aanzienen met een
wissel op de toekomst zal zj zich ook niet tevreden stellen.
Wat overigens dien Max dat toekomstige geriie betreft,
zoo zeg ik van hom hetzelfde als gj van uw nabob we
zullen eens zien hoe 't er mee afloopt. De tjd zal 't
leeren Maar dat kan ik n verzekeren Ernst heeft meer
genie in zjn piük dan Max in zjn bolZoo daar
