Mraenipg te Amsii
De Rechtspraak
Verzuim niet
Stadsberichten.
Advertentièn.
In het Leesgezelschap a f 2,50,
is ééne plaats vacant.
opgericht 1853,
in tijd van vrede
Mr. W. C. BOSMAN.
Prijs f 60.
B0EKH. HERMs. COSTER ZOON.
bevattende Hollandsche, Duitsclie en een
Engelsch Tijdschrift
DE LANDE DE M0RAAZ
Uitg. HERMs. COSTER ZOON
over tien
door
Mogendheden", ontworpen door den heer A. Reyding",
nitgaaf van Gebr. Cohen.
Op het eiland Vlieland heeft een dertigjarig
meisje getracht hare moeder te dooden. Zij is in hech
tenis genomen. Waarschijnlijk is zij krankzinnig en
alzoo ontoerekenbaar.
Zuiderzee.
liet hoofdbestuur der Vereeniging ter bevordering van
de Nederlandsche Zeevisscherij is voornemens den 15 De
cember eene vergadering te honden te Amsterdam in
het hotel Krasnapolsky" met Zniderzeevisschers
ter bespreking van hunne belangen, in verband met het
wetsontwerp tot gedeeltelijke drooglegging van de Zui
derzee hetwelk bjj de Regeering is ingediend bij den
Raad van State.
De Zuiderzee-vissschers worden uitgenoodigd die bijeen
komst bij te wonen.
Schagen. Voor een paar dagen ging een onzer
ingezetenen, een krachtig fietser, per rijwiel naar't Zand
om een ket te koopen. De koop werd gesloten en de ket
zou meteen maar worden meegenomen. Daartoe werd
het dier met een flink touw aan het fietszadel vastge
bonden de man besteeg zijn rijwiel en peddelde vlug
langs het pad. De ket bad heel wat te doen om zijn
meester bij te houden en het geval gaf aanlei ing tot
heel wat gelach van de voorbijgangers, die het dier nn
rechts dan links van het rijwiel zagen draven, blijkbaar
niet ingenomen mot deze nieuwe manier van vervoeren.
Zonder ongelukken kwamen ket en fietser thuis.
De afdeeling Schagen van den Bond van Nederl. on
derwijzers benoemde in hare vergadering van den 9 tot
afgevaardigde ter algemeene vergadering den heer K.
Schoorl, te Barsingerhorn, tot diens plaatsvervanger de
heer J. Tjalkens, te Schagen. Nog werd besloten de ver
eeniging »Liefdadigheid'' te Barsingerhorn uit te noodigen
ten voordeele van het onderwijzers-herstellingsoord den
19 te Schagen eene uitvoering te geven van het onlangs
door haar ten tooneele gebrachte stuk S of Z. van J,
v. Maurik.
Jacht.
In Noord-Holland is de sluiting van de jacht op
klein wild met uitzondering van die op houtsnippen,
bepaald op Maandag 31 December met zonsondergang.
Alzoo mag, op grond van het bepaalde bij het eerste
lid van art. 27 der jachtwet, het verkoopen, te koop
uitstallen en vervoeren van het hierbedoelde klein wild
geschieden tot uiterlijk 14 Januari 1901.
Badhuis Witte Mruls.
In de week van den 3 Dec. tot den 8 Dec.
zijn
in het badhuis van het «Witte Kruis" genomen.
37 kuipbaden 55 regenbaden le klas en 69 regenbaden
2e klas totaal 161 baden.
Telefoon.
In de afgeloopen week worden 1255 communale en
44 intercommunale gesprekken gevoerd.
Veredeling van het ambacht.
Den 8 word op do bovenzaal van het Café Ce n-
t r a 1 eene vergadering gehouden, ter bespreking van de
middelen die kunnen dienen tot veredeling van het ambacht.
De voorzitter der vergadering, de heer mr. F. H. G. v. d.
Hoeven opende met een kort woord waarna de heer
H. li. Boersma, directeur der ambachtsschool te 's Gra-
venhage, als spreker optrad.
Hjj begon met de opmerking, dat de Vereeniging" tot
veredeling van het ambacht niet was eene Haagsche, maar
eene Nederlandsche en dat het doel van zijne komst was,
mededeeling te doen omtrent het doel en den werkkring
dezer vereeniging. Vooits achtte hij haf daarbij noodig,
om misverstand te voorkomen, eerst de vraag te ontwik
kelen wat is een ambacht
Als men de geschiedenis daarvan nagaatzal men in
den naam iets terugvinden van ambt of dienstbaarheid.
Reeds vroeg werd onderscheid gemaakt tusschen werk
tuigelijken arbeid en die van den geest of het verstand.
Sommige bedrijven geschieden gedeeltelijk of geheel werk
tuigelijk en andere zijn niet uit te voeren zonder oordeel
en overleg. Deze laatste zijn vooral de ambachten, welke
in den dienst zijn van de bouwkunst en waarvan in de
eerste plaats onder de aandacht vielen metselen, timme
ren meubelmaken smeden en huisschilderen. Onder
de ambachten werd nimmer gerekend de werktuig
kunde en dit zou toch na de uitvinding en toepas
sing van den stoom, onbegrijpelijk schijnen. Deze had, zegt
spr., wel do onderscheiding in het leven geroepen van
iabrieks- en handenaibeid de eerste kan wel de laatste
bevorderen maar niet vervangen en het verschil blijkt
zich de bankier in het gesprek, wiens eigen trots zich door
dat vooruitzicht blijkbaar recht gestreeld gevoelde. «Zulk
een standverheffing komt bij ons niet dagelijks voor.''
«In ons stijf, schoolvosserig Duitschland zeker al heel
zelden," zeide Ronald met bitteien spot. »Daar vraagt
men niet naar den man en wat hij presteert, daar eischt
men eerst nog alle mogelijke waarborgen voor de toe
komst. Als ze mjj niet zoo hoog noodig hadden 1 Ik
weet best, hoe hoog ik die zoogenaamde «onderscheiding"
moet schatten."
»Om het even, de wereld ziet niet achter de scher
men, tegenover deze behoudt zij dezelfde kracht," ver
klaarde Marlow bedaard. «Maar nn ga ik Wilma halen,
die je toch ook zeker wil feliciteeren, Edith, Zij zal wel
niet al te veel schrikken, daar zij de aanleiding van je
bezoek wel vermoedde, Felix."
Hij stond op en verliet het salon. Edith wendde z'ch
tot haar verloofde.
«Gij schijut geen groote waarde te hechten aan die
stand vei heffing," merkte zij aan.
«Wel zeker, ontzagljjk veel zelfs, maar alleen om
uwentwil verheug ik mij daaiin. 't Zal mij alleen bevei
ligen tegen alle vijandige invloodon doch dat's uit-
sluitond m ij n zaak. Laat werken en zorgen maar aan mij
over gij moogt je alleen in glans en glorie koesteren."
«Wilt ge daarmee zeggen, dat ik niet anders dan een
blinkend sieraad in je huis moot zijn en den ernst van
je leven niet mag deelen Felix, ge kent mij niet, als
ge mjj zulk een rol toebedeelt."
Wordt vervolgd.
nog steeds uit beider voortbrengselen. De toepassing van
het machine-bedrijf zou z. i. meer schade worden voor
den man, dan voor 't werk en daartoe moest de werkman,
en dit was hem mogeljjk, trachten de machine aan zich
ondergeschikt te maken. Vreemd noemt spr. dat er bij
mannen nog steeds sprake is van ambachten en bij
vrouwen wordt steeds de onderscheiding gemaakt van
nuttige en fraaie handwerken. Bij mannen wordt wel
eens gesproken van kunsthandwerk en kunstambachten
maar tegen deze namen komt spr. op want z. i. bevat
ieder ambacht vooral bij zijne beoefening in détails
ook kunst. Hij prijst daarom den franschen naam
artisan als teekenend. Bij het gebruik van de andere
namen zou men de meening voedsel geven alsof een
ambacht geheel kunsteloos zou zijn. Spreker blijft nog
steeds verdedigen de spreuk «arbeid adelt" en daaruit
volgt ook het streven naar veredeling dat men heeft op
te vatten in al haar juistheid en zekerheid. Dat er be
hoefte hieraan isbewijst de algemeene klacht over den
achteruitgang der ambachtenal moge men over de
oorzaken daarvan 't niet geheel eens zijn.
De concurrentie door den machinalen arbeid is zeker
grootook merkbaar al is 't voor onderdeelen bij de
vier genoemde vakken. Maar men vergete niet wat de
machine niet kan maken en dit rijst in waarde. Als
voorbeeld noemt spr. een brandkastslot. Hier en bij
vele andere dingen behoeft en wil men liefst een unicum,
een éénling. Deze zucht spreekt ook nog vaak uit de
vraag naar menbeleering of kamerbetimmering en wand
versiering in een bepaalden stijl en de begeerte om zoo
iets te bezitten gaf en geeft nog aan de dingen die
zeldzaam zijn groote waarde.
De klacht is meermalen gehoord, dat de handwerksman
met al die machines zooveel meer doen moet maar
daarbij heeft hij toch de gelegenheid zich in bijzonder
heden te ontwikkelen en de machine aan zich onderge
schikt te maken.
Mep slooft zich echter af om door groote productie
te concurreeren met de machinesen spreker zou ze
gaarne toeroepen Och maakt meer werk van de studie
van 't ambacht. Als voorbeeld diende de kleermaker
van vroeger, die bepaald een kleed maakte in zijn geheel.
Een werk waaraan hij al zijn studie wijdde, een product
waarvoor hij zich verantwoordelijk stelde en waarop hij
later met trots zou mogen wijzen, als hij het zag dragen
en thans bij de groote confectie-magazjjnen zijn er
velen die dagen en jaren achtereen dezelfde onderdeelen
afmaken, die door anderen in elkaar worden gezet, waar
over ze zich niets bekommeren en die ze als geheel
nimmer zullen zien dragen.
Deze verdeeling van den arbeid is ook reeds merkbaar
in de bouwkundige bedrijven, men denke aan machinaal
zagen boren het smids-, pers- of slagwerk enz.; maar
deze toestand dunkt spr. op zich zelf niet gevaarlijk
wel dat de werklieden er zich, om te concurreeren, aan
overgeven in onderdeelen van hun werkvooral in de
groote fabriekssteden.
Ook meent spr. een nadeeligen invloed te vinden in de
administrative concentratie, onder één hoofdbv. bjj
groote timmei zaken of fabrieken en kleei magazijnen staat
aan het hoofd een directeur, helaas zelden de patroon
zelf, die 't rechte hart voor de zaak moet bezitten.
Daarbij waarschuwt spr. nog, bedenk ditklein indus
trie is geen groot industrie in 't klein of omgekeerd,
maar toch zullen vooral in grootere steden reeds vele
werklieden zich bevoordeelen door middel van kleine
motoren bij hun arbeid, en dit zal hun veel helpen; denk
slechts aan de machinaal gedreven jjzeren ornamenton en
waarom zou b.v. de kleine ambachtsman geen gebruik
maken van de zoo nuttige persmachine en andere.
In een Duitsch tijdschrift las spreker naar aanleiding
hiervan le het ontbreekt de groote massa aan inzicht
en 2e aan het noodige kapitaal. In hot eeiste zal kunnen
voorzien worden door meer en betere opleiding, door
verbetering en vermeerdering van desbetreffende boeken
en kennis der machinobewerking, in 't tweede doo r coö
peratieve productie en zelfverkoop. Ter toelichting deelde
spr. een en ander mede wat hij vond in het handboek
van Leber over coöperatie. Onder meer blijkt daaruit
ook, dat door ijver, eerlijkheid, spaarzaamheid en verstand
het ambacht zich kan hooghouden.
Hoezeer tengevolge van de wetenschap een en an
der reeds veel beter is geworden zegt spr.: er ontbreekt
nog veel aan en om dit niet alles te noemen, verwijst
hij naar de debatten over vakopleiding in de school of
in de werkplaatsop het nationaal congres voor vakop
leiding in 1895 te Amsterdam gehouden en wat genoeg
zaam is bekend gemaakt.
Nu wenschte spr. ten slotte nog het laatste middel te
behandelen n.l. de veredeling van het ambacht door
proeven van bekwaamheid als gezel en meester, 't Zou
spr. verwonderen, als niet velen reeds door de verspreide
circulaires daaromtrent op de hoogte warenmaar 't zon
hem spijten, indien anderen en juist zij die daarvan
kunnen profiteereD, tot nut en voordeel voor zich en
anderen, hiervan nog onkundig bleven. Hierin te voorzien
was 't doel van zijn optreden hier en vroeger of later
elders. In detail behandelde hij n.l. de genoemde, daar
ter tafel liggende circulaire, die het ontstaan, het bestaan,
I het werken en het doel van de vereeniging beschrijft en
waarvan de nog veel rnimere verspreiding vooral onder
den ambachtsstand, zeker hoogst nuttig kan zijn.
Iets daarvan willen we, kon 't zyn om de weetgierig
heid te prikkelen, mededeelen. Haar ontstaan heeft de
ver. te danken aan „Arti ct Industriae", die het initiatief
nam en spoedig steun vond bij de Ned. Maatschij. van
Nijverheid en andore. De tegenwoordige vereeniging wordt
gevormd door gewone leden, vereenigingen, begunstigers
en eereleden met eene contributie a f 1 per lid, een
gulden voor elke vereeniging of per 100 leden, begun
stigers f 2,50 per jaar of eene gift van ten minste 50
gld. in eens.
De Vereeniging tracht haar doel te bereiken door:
a. het doen afleggen van proeven van bekwaamheid,
ter vei krijging van de graden van gezel en meester;
b. het uitgeven van leerboeken 'c. het houden van ver
gaderingen ter bespreking van wat verder tot die «ver
edeling" kan leiden en d. het bijeenbrengen en beheeren
van de noodige fondsen.
Het bestuur wordt uitgeoefend door het hoofdcomité
bestaande uit minstens 25 leden, terwijl een uitvoerende
raad van 5 leden met de dageljjksche leiding dor zaken
is belast.
Het hoofdcomité wordt voor het doen afleggen van
proeven van bekwaamheid ter zijde gestaan door: lo. eene
permanente commissie van preadvies, aangeduid met den
naam van «Technische commissie" van 7 leden 2o. ge
westelijke commis8iën van 5 leden, die, onder leiding van
het hoofdcomité, het doel in de verschillende provinciën
voorstaan en bevorderen 3o. commission van deskundigen,
minstens h leden waarvan één afgevaardigde door het
hoofdcomité, om de proeven van bekwaamheid aftenemen.
Deze laatste zullen geacht worden den graadwaarvoor
zij de proeven afnemen reeds te bezitten.
Het ligt in de bedoeling, gelegenheid tot proefaflegging
te openen in alle centra van ambachtsnijverheid hier te
I lande en daarin gaandeweg meer ambachten te betrekken.
De geslaagde candidaten ontvangen een diploma en de
eischen daarvoor gesteld bij timmeren, smeden, meubel
maken en huisschilderen zjjn reeds op programma's
vermeld daar ter vergadering of op aanvrage bij het
hoofdcomité en wellicht spoedig elders te verkrijgen.
De Vereeniging tracht het afleggen der proeven te
bevorderen door het verkrijgen van een kas, waaruit
aan hen die het diploma verkrijgen, reis- en verblijfkosten
en als 't later kan ook eenige vergoeding voor verzuim
zal worden verstrekt. Ais de meest geschikte tijd, wor
den de wintermaanden genoemd ,,De Vereeniging hoopt
op de medewerking van corporatiën en personen, die
zich wijden aan het onderwijs voor bet samenstellen en
uitgeven van hiertoe dienstige leerboeken, die liefst zóó
goedkoop in den handel moeten gebracht, dat ze onder
het bereik komen van hen die ze noodig hebben. Het
zal zeker geen betoog behoeven^ dat voor deze vereeni
ging veel steun, zoowel stoffelijk als geestelijk, noodig is,
en daarvoor hoopt ze op den bijstand van den staat, de'
provinciën de betrokken gemeenten door subsidiën on
het beschikbaarstellen van localiteiten en de noodige
hulpmiddelen alsmede op den bijval van goedgezinden.
De redenen, die reeds vroeger en nn bjj vernieuwing
aanleiding gaven tot het nemen der proeven, zijn zooals
spreker en de circulaire bewijst en ieder die het met den
handwerksman goed meent zal inzien in het algemeen
belang, in het belang der patroons en in het belang der
werklieden zelf, de aanstaande meesters en gezellen"
bpr. hoopte door zijn optreden, de bolangstelling on
waai deering van den ambachtsman te hebben opgewekt
en iets tot de poging tot veredeling van het ambacht te
hebben bijgedragen. Hij noodigde allen, die het goed
met hun vak meenden, uit zich in contact te stellen met
de hier bestaande en in de couranten genoemde leden
der commissie van deskundigen voor Alkmaar en omstre
ken dio hij aanbeval voor een tentamen of voorloopig
examen als men plan had zich aan de proeven te onder
werpen en verder zich tot hen te wenden om raad en
inlichtingen of diedesverlangd te vragen aan de in de
circulaire genoemde leden van het hoofdcomité, waarvan
de uitvoerende raad de circulaire onderteekende: J. F. W.
Conrad algem. voorzitter, en H. L. Boersma, algemeen
secretaris, Binnensingel 32, te 's Gravenhage.
Daar niemand op dat oogenblik van de gelegenheid om
den spreker opheldering of inlichtingen te vragen gebruik
maakte, sloot de voorzitter met warme woorden van dank
aan den spreker en aanbeveling dezer vereeniging bij de
aanwezigen of andere vrienden de vergadering.
VRIJDAG a.s., tusschen 11 en 4 uur, gratis
inlichtingen te vragen aan het Kantoor dor Eerste
Nederl. Spaarkas voor Kunsttanden on Gebit
ten, met drie jaar garantie, op zeer
gemakkelijke wijze te betalen.
Verdronkenoord 3d, ALKMAAR.
Hoofdkantoor: Prins Hendrikkade 9, Amsterdam.
verleent Crcdleten tegen eene rente in verhouding
tot het disconto der Ned, Bank.
Neemt Gelden a déposito, rente thans
met 1 dag opzegging 3
1 maand vast 3 '/4 °/0.
Belast zich met lncasseerlnguitbetalingenz.
DE DIRECTIE.
AGGATSCUAP, ALKRAAR:
BREEDSTRAAT A 48.
Drnk van flerms. Coster en Zoon, Alkmaar.
