KLATERGOUD,
Honderd en derde jaargang.
1901.
ZONDAG
6 JANUARI.
Waar het om gaan moet.
FEUILLETON.
]V0» 3. Tweede blad.
ALRIAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Boaderdsg-
un Katerdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar t 0,80franco door het
geheele rijk f 1,—
3 Nummers f O,©8. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Prijs der gewone advertentlen
Per regel Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COSTER
ZOON.
Telefoonnummer t 3.
Naar het zich laat aanzienzal bij de aanstaande al-
gemeene verkiezingen van leden der Tweede Kamer voor
de liberalen de strijd in de eerste plaats loopen over het
kiesrecht. In de op 26 Januari te houden algemeen e
vergadering der Liberale Unie zal daaromtrent een be
slissing worden genomen, die vermoedelijk de door som
migen reeds zoo lang gewenschte scheuring in de liberale
partij ten gevolge zal hebben.
Het is bekend dat de Unie in haar vergadering van
14 November 1896 als 1 van haar Hervormingspro
gramma het volgende had opgenomen«Ton aanzien van
het kiesrecht blijft de Liberale Unie, in overeenstemming
met wat in 1891 en 1894 door haar beleden werd, een
zoo ruim mogelijke uitbreiding van het kiesrechtlos
van eiken band met belastingen noodzakelijk achten."
In dezelfde vergadering verklaarde zij evenwel dat de
omstandigheden medebrachten onder de urgente
maatregelendie bij de verkiezingen van 1897 op den
voorgrond gesteld moesten worden, kiesrecht-hervorming
niet op te nemen en n i e t op een nieuwe regeling
van het kiesrecht aan te dringen zoolang de ervaring
omtrent de uitkomsten der vastgestelde kieswet met
betrekking tot het aantal kiezers nog geen uitspraak
had gedaan. Dat aantal kiezers is volgens het oordeel
van hen die van een groote liberale partij niet willen
weten en zich onder den naam van «vrjjzinnige demo
craten" hebben afgezonderd lang niet voldoende; maar
daarenboven zijn zij tot de overtuiging gekomen dat
de bepalingen der Grondwet een uitbreiding van het
kiesrecht naar hun wensch niet toelaten. Velen die er
vroeger anders over dachten orkennen nu niet alleen
dat de tegenwoordige kieswet reeds zoo ver gaat als
de Grondwet die kenteekenen van maatsehappelijken
welstand of geschiktheid vordertmaar eenigszins ver
oorlooft maar verklaren zelfs dat zij verder gaat dan
met dien eisch is overeen te brengen. Wil men dus bet
kiesrecht uitbreiden dan is vooraf verandering van de
Grondwet noodig. In de vergadering der Liberale Unie
van 2 Juni 1900 bleek de meerderheid van hetzelfde
gevoelen en werd het volgende besluit genomen
»De Liberale Uniehandhavende haar herhasldeljjk
uitgesproken meening ten gunste eener regeling van da
kiesbevoegdheidlos van eiken band met belastingen is
van oordeel, dat tot verkrijging daarvan wijziging der
artikelen 80127 en 143 der Grondwet noodz&koljjk
gebleken isen dat deze wijziging behoort te geschieden
DOOR
EI. WEBIÏfiK.
Veitaling van HERMIN A.
32)
Zóo gingen twee menschen van elkander in hetzelfde
nnr, dat twee anderen elkaar vonden. Achter in bet
park lag oen klein prieel, half ingesloten door lijster-
bessenboomen, een lievelingsplek van Wilma, en hier zat
majoor Hartmnt naast zijn verloofde.
Hij had dien morgen nog niet met zijn aaasosc voor
den dag willen komen zijn korte kennismaking gaf hem
eigenlijk nog niat het recht daartoe. Hjj wilde het ter
rein slechts verkennen en haar dan een pooo op de
gebruikelijke wijs het hof maken om, zoodra hij zeker
was van zijn taak, met ronde woorden voor zijn gevoelens
uit te kom®®. Uitsluitend met dit doel had hij zijn
uniform ingepakt, maar van dat wijs en ordelijk geregeld
plan kwam bij slot van rekening niets terecht. Toen
hg daar naaat de jonge vrouw zat en haar in de oogen
keek, had alle wijsheid hem in den steek gelaten en
alleen zgn hart gesproken, zoodat hg haar op eens met
zijn liefdesverklaring was overvallen.
Wilma had niets gezegd, maar hem da hand toege
stoken, en toen had bij natuurlijk niet alleen die hand,
maar bet geheele blonde vrouwtje er by in zijn armen
en aan zijn hart genomen. En nu zagen zij beiden er zoo
gelukkig uit, alsof het Paradijs zich voor hen opende.
Daar kwam iemand door het park aangeloopen. Lies
bet was in de pachthoeve geweest bij haar speelmakkertje,
h6t dochtertje van den pachter, dat even oud was als zij,
en had eerst thuis komende gehoord, dat de heeren uit
Heilsberg haar moeder een bezoek brachten. Nu, die
stille, ernstige mijnheer Raimar kon haar al heel weinig
schelen, maar oom Hartmnt was ook meegekomen en
in dien zin dat invoering van het algemeen kiesrecht
voor mannen en vrouwen mogelijk wordt.'
Volgens dit besluit zon dus de Grondwet de geheele
regeling van het Kiesrecht aan de gewone wet moeten
overlaten, en Algemeen Kiesrecht mogelijk moeten worden
voor de verkiezing der leden van de Tweede Kamer,
van de Provinciale Staten en van de Gemeenteraden.
Maar in deze vergadering van 2 Juni il. werd een voorstel
om dit punt urgent (spoedeischend) te verklaren en dus
bij de verkiezingen op den voorgrond te stellen met
groote meerderheid verworpen. In een volgende verga
dering zou daaromtrent een beslissing worden genomen.
Die volgende vergadering is nu bepaald op 26 Januari
e.k. Het bestuur der Liberale Unie stelt thans voor, dat
door deze vergadering zal worden besloten, dat bij de
algemeene verkiezingen in 1901 deze Grondwetsherziening
op den voorgrond zal treden, en dat van de candidaten
zal worden verlangd, dat zij met volle overtuiging de
urgentie (het spoedeischende) van dezen maatregel er
kennen. Tevens wordt voorgesteld, dat de vergadering
dit besluit zal aanvallen met de volgende verklaring
»Indien en voor zoover Algemeen Kiesrecht wordt in
gevoerd, acht zij evenredige vertegenwoordiging door de
rechtvaardigheid geboden."
Intnsschen is ook voorgesteld, in het Hervormings
programma in een afzonderlijke paragraaf op te nemen
herziening van de grondwettelijke bepalingen, die be
trekking .hebben op de verkiezing van de leden der
Eerste Kamer maar ten aanzien van dit punt wordt
niet voorgesteld het ook op den voorgrond te brengen
en urgent te verklaren.
Van verschillende zijden is reeds opgemerkt, dat de
voorstellen van het bestuur der Liberale Unie, hoe men
overigens over de maatregelen zeiven moge denken, op
zich zeiven al zeer zonderling zjjn. Het wenscht de ver
gadering te doen verklaren, dat Grondwetsherziening^
waardoor algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen
mogelijk wordt, bij de algemeene verkiezingen in 1901
op den voorgrond zal treden, en dat daarbij evenredige
vertegenwoordiging door de rechtvaardigheid wordt ge
boden, maar het noemt alleen herziening van de artikelen
80, 127 en 143 der Grondwet, ofschoon het bekend is,
dat naar veler oordeel, zoo men evenredige vertegen
woordiging wil invoeren, wjjziging van nog andere Grond
wetsartikelen wenschelijk of noodzakelijk is. En daarbij
wil het alleen herziening van de grondwettelijke bepa
lingen omtrent de verkiezing van de leden der Tweede
Kamer, der Provinciale Staten en der Gemeenteraden
urgent doen verklaren, maar niet tevens de herziening
met mama naar het park gegaan I Zoo snelde zij adem
loos en met vliegende haren door lanen en paden om
boiden te zoeken, hoorde stommen in het priëel en vloog
ijlings daarheen.
Het kleine ding bleef echter roerloos bij den ingang
staan met een open mondje van verbazing. Daar zat oom
Hartmut met den arm om mama heengeslagen en
kuste mama en mama scheen dat niet eens naar te
vinden
»0klonk het eindelijk van Liesbet's roode lipjes,
en nu sprongen beiden op.
»Daar is ze ons dochtertje I" riep Hartmnt. »Ja,
Wiima, we zullen freule van Maiendorf wel moeten vragen
of ze in onze verloving toestemt
Wilma nam het kind op haar schoot en trok 't naar
zich toe.
»Ter wille van Liesbet had ik alleen willen, blijven,"
fluisterde zij. »Maar den eersten keer dat ik je zag,
Arnold, toen hadt ge mijn kind in de armen en hebt 't
behoed voor een doodeljjken val. Ge znlt ook van haar
houden, dat weet ik wel
«En niet weinig ook!" verzekerde Arnold. »Kom hier,
LiesbeiGij wondt immers zoo graag een soldatenkind
zjjn. Ik ga met mama trouwe» wilt ge mg tot papa
hebben I Dan wordt ge op eoas een soldatenkind
Deze korte en bondigo uitleg werd uitstekend goed
begrepen door Liesbet en bsvrodigde haar volkomen. Op
eens dacht zij aan het hoezee-roepen van de vorige maal
en nam de gelegenheid waar om 't nog eens te herhalen.
Ze wuifde met haar hoedje ea riep juichend
»Hoezee, papa en mama
«Dat's me een kind zeide Hartmut in éene bewon
dering. »Zoo'n tweede bestaat er op de heele wereld niet!
Hoezee, mijn dochtertje
Met deze woorden nam hjj de kleine op en zette haar
op zijn schouder, terwijl Wilma met tranen in de oogen
en een gelukkigen glimlach tot beiden opzag.
Het bericht, dat de notaris Treuman op Gernsbach
was aangekomen, maakte een eind aan dit huiselijk tooneel
en wekte de ergernis van den majoor.
der grondwettelijke bepalingen omtrent de verkiezing van
de leden der Eerste Kamer. De candidaten znllen dus
alleen hnn instemming moeten betuigen met de strek
king van dit pnnt van het Hervormingsprogramma
evenals met de strekking van alle andera punten, maar
niet tevens dat zij van deze herziening met volls over
tuiging de urgentie erkennen. Toch zou men zeggen, dat
als men nu eenmaal Grondwetsherziening dringe;ad noodig
acht, daarin ook alles diende opgenomen te worden wat
men wenschelijk oordeelt.
Wat het programma van urgentie in het algemeen
betreftdat voor de verkiezingen van 1897 acht ver
schillende punten bevatteacht hut besfcunr het niet
wenschelijk er voor de aanstaande verkiezingen opnieuw
een vast te stellen. Alleen de Grondwetsherziening ten
aanzien der verkiezingen voor Tweede Kamsr Provin
ciale Staten en Gemeenteraad zal op den voorgrond
moeten treden. Wel wordt voorgesteld verschillende
pnnten van het Hervormingsprogramma te wijzigen of
aan te vullen maar omtrent het dringend noodige van
het een of ander wordt geen verklaring gevorderd. Dat
is te begrijpen het vraagstuk van de Grondwetsher
ziening voor algemeen kiesrechteenmaal op den voor
grond gesteldmoet noodzakelijkerwijze alles overheer-
schen. Dit wordt de groote kwestie onder alie liberalen.
Wij zijn het eens met hen, die van de indiening van
dit voorstel van het bestuur der Liberale Unie het uit
eenvallen van de liberale partij een onvermijdelijk gevolg
achten. Reeds waren er die het bestaan van eene groote
liberale partij ontkenden. Bij de verkiezingen was dat
echter nog in 't geheel niet duidelijk maar als er bjj de
aanstaande verkiezingen liberalen zijn, die van den ean-
didaat eischen, dat hij Grondwetsherziening om tot al
gemeen kiesrecht te komen vóór alles dringend noodig
acht, dan zullen er ook zijn die een candidaat begeeren,
die van zulk een Grondwetsherziening niet wetan wil.
Ook zullen er onder de voorstanders van algemeen kies
recht voor de verkiezing van leden der Tweede Kamer
wel zijn, die het algemeen kiesrecht voor de verkiezing
van de leden van den gemeenteraad minder wejsschelijk
achten. Het zon voorbarig zijn op de beslissing der Li
berale Unie vooruit te loopen; maar ons komt het voor,
dat, hoe de beslissing valle, de scheuring zal moeten
volgen. Het geldt hier een punt, ten aanzien waarvan
de minderheid zich moeilijk naar het gevoelen der meer
derheid zal kunnen of willen schikken. Zoolang men een
pnnt van geschil wil laten rusten, is het bjjeenblijven in
dezelfde partij Diet onmogeljjkmaar wanneer een deel
der partij de zaak op den voorgrond wil brengen en een
»Die heeft zeker weer het een of ander opgegraven 1"
zeide hij knorrig, »en san moeten we weer al do eoawen
met hem door I En ik bea vandaag enkel en slleon vat
baar voor het tegenwoordige kunt ge hem geaa belet
geven, Wilma
»Neon, ik heb hem vandaag zelve bij mij aan tafel
gevraagd," antwoordde de jonge vrouw, «Toon wist ik
wel is waar nog niet, dat Edith plan had om hior te
komen en met een schelmschen blik zag aa haar
verloofde aan «ook nog niets van een ae'iarc, aaöere
omstandigheidIk meat hem dus wel afwachten
Neen, Arnold, laat mij mat Liesbet vooruitgaan sn kom
eerst over een kwartiar bij ons. Gij verraadt je allicht
en wij knnnen onze plannen toch niet zoo hals over
kop publiek maken."
Arnold was 't in dit opzicht volstrekt niet met haar
eens, maar bleef gehoorzaam aehter en haalde sjjn hor
loge uit om stipt op zjja tjjd te wezen. Plotseling stond
Max Raimar vóór hem. Dsse scheen een wandeling te
hebben gedaan, daar hg door de kleine achterpoort het
park binnentrad.
De jonge schilder waa dien dag ecnigermate ontstemd
en niet zonder reden. Edith Marlow had hem den vori-
gen avond woord noch blik waardig gekeurd en hem dus
duidelijk getoond, dat se niets moer van hem wilde weten.
Deze harteloosheid van aija 7roegere «aangebedene" griefde
hem echter niet diep, wgl hjj den steven van zjjn levens
hulk reeds naar een andero gondknst wenddemaar dat
bezoek verstoorde zjjn Gernsbacbsche idyllo en 't
viel hem bovendien ook niet gemakkelijk, zich voor de
beide dames in zijn dnbble rol staande te honden.
Iu de salons van de familie Marlow was hjj namelijk
de moderne mensch geweest, die met alle illusies had
afgedaan en tevens het worstelend genie, dat met zjjn
altijd toekomstige handelingen en verrichtingen
slechts zijn rekening bij de werkelijkheid vond. Hier op
het land en in gezelschap van de jonge, min of meer
dwepende vrouw, was het idealisme bij hem uitgebroken.
Hij praatte over de onsterfelijkheid, kreeg sentimenteele
opwellingen en zette «zulke oogenzooals Liesbet 't
