Het ministerie eo de verkiezingen.
No. 62. Eerste blad.
Honderd en derde jaargang.
1901
ZONDAG
26 M E I.
Buitenland.
Laatste Berichten.
Nederland.
De Oorlog in Znid-Afrika.
ALkMAARSCHE COURANT.
Daze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag-
en Katerdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per S maanden voor Alkmaar t O,SO 5 franco door het
geheele rjjk f 1,
3 Nummers f 0,06. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Telefoonnummer 3.
Prjjs der gewone advertentlen
Per regel Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven f r[a n c 0 aan de Uitgevers IIERMs. COSTER
ZOON.
't Begint er werkelijk naar te lijken, dat de verkie
zingen min of meer zullen gaan voor of tegen hot mini
sterie. Dat kon nietmerkte De Standaard op;
daarvoor hield het ministerie zich te veel op den achter
grond; het vermeed hardnekkig alle principiëele discussie,
en wachtte zich voorzichtig kleur te bekennen zelfs
omtrent het zoo gewichtige punt der grondwetsherziening
liet het zich niet nit. Dit laatste werd betwist. Er werd
aangetoond, dat, al mochten vroegere verklaringen minder
duidelijk zijn, en vermoedelijk uitsluitend het thans reeds
ten einde spoedend vierjarig regeeringstijdperk betreffen,
later is gebleken, dat ook io de toekomst van dit mini
sterie geen voorstel tot grondwetsherziening te wachten
is. Nu zou men nog kunnen aannemen, dat deze ver
klaring alleen de plannen deed kennen van het ministerie
in zijn geheeldat gemeend had zich naar zijn meer
behoudende leden te moeten schikken, maar dat er zeker
ook wel ministers waren die daar persoonlijk anders
over dachten. Maar deze meening is ook niet langer
vol te houden.
Toen op 8 Mei 1.1 de motie-Troelstra in behandeling
kwam, en de Tweede Kamer daarbij werd uitgenoodigd
te verklaren, »dat definitieve regeling van hat kiesrecht
noodzakelijke voorwaarde is voor voldoende socialo wet
geving, en dat daarvoor herziening der grondwettelijke
bepalingen omtrent het kiesrecht den weg moet banen,"
stemden met de vier sociaal-democraten wel voor die
motie de heeren Tijdens, Houwing, Bonman, Ketelaar,
van Gilse, Fokker, Marchant, Kerdijk, Drncker, Pijnacker
Hordijk, Schaafsma, Rink, van Raalte, Heldt, Veegens
en de Klork, te zamec 16 leden van liberale afkomst,
maar tot de tegenstemmers behoorden de beide ministe;
leden Goeman Borgesins en Lely. Duidelijk drakte daar
enboven laatstgenoemde schriftelijk zijn meening uit, toen
hem nit Lochem zijn oordeel werd gevraagd omtrent
het bekende nrgentie-voorstei van het afgetreden bestuur
der Liberale Unie en het programma van den Vrijzinnig-
democratisehen Bond. Hij antwoordde, dat in het aan
staand wetgevend tijdperk, behalve tot afdoening van
reeds aanhangige wetsontwerpen, krachtig zal moeten
worden voortgearbeid tot behartiging van de ontwikko-
keling van landbouw, veeteelt, handel en nijverheid en
tot regeling van sociale vraagstukken, en dat ook andere
onderwerpen op wetgevend gebied, zooals de administratieve
rechtspraaknoodzakeljjk regeling vereischen. Daarnit
volgt zijns inziens.dat met volkomen zekerheid kan
worden voorspelddat het onmogelijk zonde zijn om
behalve bovenbedoelde onderwerpen in het aanstaand
wetgevend tijdperk bovendien eene ingrjjpende grond
wetsherziening tot stand te brengen. Wanneer dns zulk
eene grondwetsherziening op den voorgrond wordt gesteld'
schrijft hij verder »dan zal het onvermijdelijk
gevolg daarvan zijn, dat van eene behandeling der boven
bedoelde onderwerpen in hel aanstaand wetgevend tijd
perk zoo goed als niets zal komen. Reeds om deze rede
ben ik dan ook beslist tegen de bedoelde urgentie -
paragraaf van het afgetreden bestuur der Liberale Unie
alsmede tegen het ontwerp-verkiezings-programma van
den Viijzinnig-democratischen Bond, omdat ook dit pro
gramma grondwetsherziening op den voorgrond stelt.'
Dit antwoord laat inderdaad aan duidelijkheid niets
te wenschen over. Niet ulleen het ministerie in zjjn geheel
maar ook de meest vooruitstrevende zijner leden per
soonlijk willen van een urgentie der grondwetsherziening
niets weten, zijn overtuigd, dat die grondwetsherziening
volstrekt niet noodig is om tot een voldoende sociale
wetgeving te komen, en zijn er beslist tegen, dat zij op
den voorgrond wordt gesteld.
De vrijziunig-democraten wedijveren met de antirevo
lntionairen in geringschatting van hetgeen door het
ministerie is tot stand gebracht. Mr. van Gilse betoogd'
te Amsterdam, dat de noodzakelijkheid van een breederen
grondslag van het kiesrecht duidelijk is gebleken, want
dat, ofschoon de groote werkzaamheid van het huidige
Kabinet alle hulde verdienthet resultaat van al di
werkzaamheid al »zeer pover" is. De technische verbete
ring der kieswet noemde hij een .jammerlijk geknoei'
en de wijziging der gemeentewet een .treurige vertooning",
In den nieuwen minister van oorlog had het ministerie
»een militairist in merg en been'' in zjjn midden opge
nomen. Het arbeidscontract, de verzekering van den
rustdag, de drooglegging van de Zuiderzee, waarvan de
ontwerpen op het laatste oogenblik zijn ingediend, zijn
niets anders dan reclame-middelen. Dat dezer dagen het
voorloopig ontwerp oenor invaliditeitswet aan de Kamers
van Arbeid is gezonden, noemde hij nog eens in 't bij
zonder een .brutale reclame".
Daarentegen treden de liberalen op als verdedigers
van het Kabinet, zoowel zij die bepaalde tegenstanders
zijn van algemeen stemrecht en vau grondwetsherziening
die daartoe den weg moet banen, als zij die een en ander
beschouwen als een ideaal voor latere tijdenen .Voor
uitgang" te Amsterdam, bij het stellen van candidaten
zekerhoid wenschendedat zij de spoedige bevrediging
der behoefte aan betere toestanden niet in gevaar znllen
brengen door een dryveu naar een onvoorbereide en niet
bereikbare grondwetsherziening, stelt de heeren Goeman
Borgesins en Lely candidaat
Dat de liberalen die tegen algemeen kiesiecht zijn, of
een poging om daartoe te komen althans volkomen ontijdig
achten, geen last hebben om personen candidaat te stellen,
die dit juist vóór alies noodig oordeelen, en de eerste de
beste gelegenheid om daartoe de grondwet te herzien
dankbaar wenschen aan te grijpen, spreekt wel van zelf.
Die kaatst, moet den bal verwachtenen die aan de
liberale partij den rng keert, en een nieuwe partij opricht
om bij de verkiezingen zelfstandig op te treden, kan niet
anders verwachteu dan dat de door hem verlaten partij
hem bestrijdt. Die een Kamer verlangt, met lust en goeden
moed bezield om de aangevangen sociale wetgeving voort
te zetten en zooveel meer tor hand te nemen, wat reeds
sinds vele jaren op afdoening wacht, wil gevaar voor
storing verhoeden en duidelijk laten uitkomen, dat de
meerderheid der kiezers thaDS geen verdere uitbreiding
van het kiesrecht ea goen grondwetsherziening tot invoe
ring van algemeen kiesrecht begeeren. Maar inderdaad
merkwaardig is het, dat blijkbaar het geheele ministerie
van dezelfde meening is, en met de liberalen frout maakt
tegen de vrijzinnig-democraten en hun aanhang.
FRAAKRIJH. De bekentenissen van Esterbazy zijn
in de .Indépendance'' ten einde gebracht, Hij verklaart
wat hem betreft de amnestie te verwerpen, dat deze ten
aanzien der door hem bekende feiten niet geoorloofd en
een onderzoek noodzakelijk is, waartoe bij den minister
van Justitie, behoudens vrijgeleide, aangeboden hoeft naar
Frankrijk te komen.
Vervolgens staat hij uitvoerig stil bij het algemeene
wanbeheer in het leger, dat, volgens hem, door een reeks
van valscbheden in geschrifte wordt gaande gehouden.
Ten slotte herhaalt hij zijn misdaden uitsluitend begaan
te hebben op bevel zijner chefs
»Ik beschuldig hen nadrukkelijk, ik overtuig hen van
falsarissen te zijn en valsche getuigen; laat men mij treffen
indien ik lieg, ik aanvaard er bij voorbaat de gevolgen
van laat men hen veroordealen zoo ik waarheid spreek.
Maar met die lafaards te beschermen en zich tot hnn mede
plichtigen te maken, bereikt men niets."
De Indépendance belooft nieuwe stnkken »nit een andere
bron" welke Esterhazy's verklaringen bevestigen.
ITAIiIE. Bresci, de moordenaar van koning Umberto,
heeft zich in de gevangenis te San Stefano van kant
gemaakt.
ZUID-AFRIKA. De berichten uit Znid-Afrika doen
nog niet vermoeden, dat de oorlog weldra een einde zal
nemen, zooals door sommige Engelsche bladen voorspeld
wordt. Voortdurend komen berichten, dat treinen wordeD
aangevallen, nn weer op de Delagoa lijn, die geheel vrij
heette te zijn.
De Engelsehen verloren 4 dooden, 8 gewonden en 5 ge
vangenen. De Boeren gingen mot de levensmiddelen welke
de trein vervoerde aan den haal.
Verder bevat de .Standard" een brief nit Warmbad
waarin wordt gemelddat de Boeren zooveel voedsel
bijeen hebben in Noordelijk Transvaal, dat het dwaas
heid is te hopen hen te kunnen uithongeren en zoodoende
tot onderwerping te brengen.
Minder gunstig voor de Boeren luidt echter een bericht
nit Kaapstad, waarin gemeld wordt, dat do Hooglanders
lichte infanterie een Boerenlager overvallen heeft in het
district Brandfort. De Boeren werden uiteengedreven
zij verloren 12 dooden, 13 gewonden, 12 gevangenen.
Den 19 Mei is de oud-President Pretorias te Pot
chefstroom overladen, na eene ziekte van twee dagen
Rnim duizend menschen, burgers der stad en uitgewe
kenen, begeleidden het stofteljjk overschot naar de be
graafplaats.
De uitbarsting op Java.
BATAVIA, 23 Mei. Tot zoover zijn de lijken van
drie enropeanen en van vijftig inlanders gevonden. Vele
koffieplantages zijn verbrand.
DURBAN24 Mei. Driehonderd Bterengevangenen
werden heden aan boord van de .Hawarden Castle" in
gescheeptmet bestemming voor de Bermuda-eilanden.
Sir Alfred Mllner's ontvangst.
LONDEN 24 Mei. De ontvangst van Milner is totaal
mislukt. De menigte op Pall Mall was gering het St.
St. James's Park de MailWhitehall- en Parliament-
street waren ongeveer leeg op Westminster Bridge was
de menigte een weinig dichter. Drie hoerah's werden
aangeheven toen Milner voorbijreed met lord Salisbury
en Chamberlain die hnn best deden vroolijk te kijken.
Sir Alfred ziet er volkomen gezond en wel nit.
De Koning verleende aan sir Alfred Milner het pair
schap de nieuwe pair werd heden na zijn aankomst
door den Koning op Marlborough House ontvangen.
Hofberichten.
Op uitnoodiging van Z. M, den Keizer van
Dnitschland zullen IL. M. de Koningin en Z. K. H. de
Prins der Nederlanden van 30 Mei tot 1 Juni a.s.
Zijne Majesteit te Potsdam een bezoek brengen en intrek
nemen in het nieuwe Paleis.
H. M. de Koningin-Moeder wordt 3 Juni a.s. te
Soestdijk verwacht.
Renoemlngen.
De Heer J. van Nienos, te Uitgeest, is benoemd
tot secretaris-penningmeester van den Marker- en Oost-
wouderpolder.
Tot bestuurslid der banne Oostwoud is gekozen
de heer K. Leguit.
J. 1A\ HU AH HOF te HE1ILOO.
De Arbeiderskiesvereeniging te Alkmaar had den 23
een openbare vergadering belegd te Heiloo, waarin haar
candidaat voor de Tweede Kamer een politieke rede hield.
De vergadering werd, wegens verhindering van den voor
zitter, geleid door den liter Jansen.
Bij de opening der vergadering zeide hij, hst te bejam
meren, dat niet meerdere personen aanwezig waren (er
waren slechts een twintigtal personen in de zaal) en
vooral, dat niet velen van hen die de rede van den heer
Bosman, hier gehouden, hebben aangehoord, ook thans
waren opgekomen.
De heer Bosman toch heeft een nogal scherpe critiek
uitgeoefend op de beginselen van den heer van Koykhof.
Herinnerende aan het openingswoord van mr. van Foreest,
die de democraten voorstelde als hollende paarden stelde
hij den spr. als zoo'n holziek paard voor. Hij hoopt3 dat
diens woorden de aanwezigen zonden overtuigen, dat de
arbeiders meer kunnen verwachten van de partij van den
spreker, dan van do lib. partij.
Daarna gaf hij het woord aan den heer van Kuykhof.
Vooraf verontschuldigde deze zich er over, dat hij niet
Zaterdag de aangekondigde bespreking kon houden, doch
ongesteldheid had hem dat belet.
In de eerste plaats kwam hij er tegen op, dat men
het blijkbaar de Arbeiderskiesvereeniging van zekere zyde
kwalijk neemt, dat ze eon soc.-dem. heeft geeandideerd
en toch, dat verschijnsel is gemakkelijk te begrijpen.
Waar men zocht naar een vertegenwoordiger, die het best
zou opkomen voor de belangen der arbeidende klasse,
moest men terecht komen bij de soc.-dem. arbeiderspartij,
die bij ieder vraagstuk vraagt of het in het belang van
den arbeider is en geen enkel ander steunt, dat uitsluitend
in het voordeel is der bezittende klasse, of strijdt tegen
de belangen der maatscnappij.
Geen een der andore partijen, die zich op dat stand
punt plaatst en kan plaatsen. Hare opvatting, dat de
grondslagen der maatschappij onaangetast moeten blijven,
is niet die der soc.-democraten, die meenen, dat er bestaat
een klassenstrijd van bezitters en proletariërs, die tegen
strijdige belangen hebben. Men kan daarvoor de oogen
sluiten, zooals de liberalen doen, 0! als de vrijz.-democraten
trachten die twee klassen meer tot elkaar te brengen,
het feit dat die strijd er is, is niet te weerspreken. Er
is een klasse, die in het bezit is der productiemiddelen,
een andere, die niets bezit dan de kracht van de spieren
of het verstand van de hersenen Wie van de laatsten in
zijn onderhoud wil voorzien, moet terecht komen bij de
bezitters of zooals de landbouwers vaak ook bij de pachters,
en heeft eenvoudig de voorwaarden, door hen gesteld, aan
te nemen.
Die toestand moet verdwijnen; het beginsel moet zijn,
dat iedereen moet werken en dat niet de eene klasse ge
heel van de andere afhankelijk is. Daarom hebben die
twee klassen tegenstrijdige belangen. Het belang der be-
zittenden is, zooveel mogelijk te doen prodcceeren, van
het land zoo hoog rrogelijk rente te trekken. Het belang
der arbeiders is, dat ze ook deel krijgen aan die productie,
aan de wiDst, die nu blijft ten voordeele van den werk
gever. Die tegenstelling in belangen is de klassenstrijd,
die niet verzacht, niet getemperd kan worden. Dat wordt
aangetoond door de feiten geen partij die met zooveel
feiten werkt als de S. D. A. P. Men ziet het, dat de
kleine handwerkslieden enz., de kleine bazen hoe langer
hoe meer verdwijnen, en plaats maken voor fabritkenen
andere inrichtingen. De sociaal-democraten willen slechts
