Honderd en derde jaargang.
1901.
ZONDAG
9 JUNI.
De Kamerkeuze.
Mr. UT". Cl. Bosman
Mr. W. Bosman,
Buitenland.
Laatste Berichten.
Nederland.
l)e Oorlog in Znid-Afrika.
NO. 68. «erate blad.
ALRMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Blnsdag-, Doiderdsg-
an Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar t #,80franco door bet
geheele rjjk f 1,
3 Nummers f 0,06. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone advertentlen
Per regel fO,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven f r}a n c o aan de Uitgevers HERMs. OOSTER
ZOON.
Het ontbreekt in deze dagen waarlijk niet aan voor
lichting der kiezers ter bepaling hunner keuzo voor de
nieuw saamtestellen Tweede Kamer. De vier candidaten
hebben zich behoorlijk aan de kiezers voorgesteld of de
kennismaking met hen hernieuwdzij legden hunne
beginselen bloot en zetten, de een met meer, de ander
met minder helderheid uiteen wat men in de toekomst
van hen had te verwachten en in hoever hunne partij
zich zou wijden aan de ontwikkeling van den verstan
delijken en economischen toestand des volks.
De uitvoerige verslagendie wij van deze verkiezings
vergaderingen gaven hebben onze lezers in staat gesteld,
ook voorzoover zij die niet bezochten, zich een oordeel
te vormen over hetgeen elke partij te bieden had.
De alles beheerschende vraag was bij allen met uit
zondering van den anti-revolutionairen candidaat, den heer
Oosterbaan, die van het kiesrecht, in verband met de al of
niet urgentie der Grondwetsherziening. De genoemde heer,
ook door de R. K. kiesvereeniging als haar uitverkoren
candidaat geproclameerd, heeft zich omtrent dit voor zijn
partij zoo verwoestende vraagstuk zoo lsuk mogelijk ge
houden.1) Dat is trouwens het gemakkelijkst, zoolang n.l.
alle partijgenooten, in strenge partijdiscipline, met deze
onthouding genoegen nemen. Dat dit echter niet lange
jaren meer is vol te houden, zal de anti-revolutionaire
zoowel als de R. K. partij wel spoedig ondervinden.
Het valt niet te ontkennen, dat het der Sociaal-Demo
cratische Arbeiderspartij maar al te goed gelukt ishet
kiesrechtvraagBtuk bij deze verkiezingen oo den voorgrond
te brengen. Haar ijverige propaganda daarvoor kan onze
eigen partij teu voorbeeld zijn, waar het geldt de liberale
beginselen te verdedigen en te verbreiden. Hun woord
voerder in dit district heeft het ook niet onder stoelen
en banken gestoken, dat het streven zijner partij er on
vermoeid op gericht zal zijnom Grondwetsherziening te
verkrijgen, zoo spoedig mogelijk en zonder er zich over
te bekommeren of daardoor aan allen wetgevenden arbeid
voor geruimen tijd een einde wordt gemaakt. De Soc.
Democr. Arbeiderspartij heeft voor de eerstvolgende wet
gevende periode goen ander doel dan het algemeen kies
recht voor minnen en vrouwen mogelijk te maken en
daarna in te voeren.
De partij van den heer van Kuykhof maakt er verder
geen geheim vandat zonder ophouden voor dit doel
zal worden geagiteerd en iedere gelegenheid zal worden
aangegrepenhet algemeen kiesrecht aan de orde te stellen
en te houden.
Op hare medewerking heeft dus de tegenwoordige
regeering tot ongestoorde voortzetting van den zoo
vruchtbaren wetgevenden arbeid in de afgeloopen vier
jaren in geen geval te rekenen.
Te dien opzichte valt er niet te twijfelen. Wij, libe
ralen kunnen den Sociaal-Democraten niet anders dan
dankbaar zijn, dat zij de grenzen ook bij deze verkiezing
zoo scherp mogelijk stellen.
Ongelukkig genoog valt hetzelfde niet te constateeren
van de Vrijzinnig-Democratende partij van Mr. Treub,
voornamelijk bestaande uit hen, die het liberale partij
verband den rug toekeerden uitsluitend en alleen omdat
het hun niet wilde gelukken eene meerderheid te vinden
in de Liberale Unie voor hnn drijvenom aan allen
socialen wetgevenden arbeid voorloopig een einde te maken
en op Grondwetsherziening onmiddelijk aan te sturen.
Niemand heeft natuurlijk het recht hun de bevoegdheid
tot een dergelijk kras optreden te betwisten. Maar men
heeft het onafwijsbare recht te vorderendat men dan
ook den ernst van het feit der afscheiding niet verkleint,
door te bewerendat men ook nu nog eigenlijk volmaakt
op denzelfden bodem staat als de liberale partij.
Wij noemen dat den waren toestand verbloemen.
Had men zelf het verschil zoo weinig belangrijk ge
vonden, dan had de nieuwe partij vorming achterwege
kunnen blijven, en was men in het liberale partijverband
gebleven.
Nu men dat niet heeft gedaan, heeft men de conse
quentie van zijne daad te aanvaarden.
De heer Fokker, die de zijde der Vrijzinnig-Democraten
gekozen heeft, kan dan ook de candidaat der liberalen
niet zijn.
Wij wenschen onafgebroken voortzetting der sociale
wetgeving, de partij des heeren Fokker wenscht dat niet.
Het pleit is daarmede beslist. De Vrijzinnig-Democraten
moeten met de Soc. Dem. Arb. Partij alle zeilen bij
zetten om de Grondwetsherziening te verkrijgen. Geen
poging mag daartoe hunnerzijds onbeproefd blijven.
Onder die omstandigheden is dan ook de keuze voor
ons niet moeilijk. Wij wenschen al het onze bijtedragen
om te trachten het gevaar voor stagnatie van allen wet
gevenden arbeid aftewenden en mogen dan niet anders
dan de eandidatuur van den heer
aanbevelen.
Wij doen dat bovendien met veel genoegen. De heer
BOSMAN is een bekwaam man mat een ernstige levens
opvatting, die de moeilijke taak vau volksvertegenwoor
diger met grooten ijver zal vervallen en die door zijne
studiën volkomen berekend is daarvoor. Door zijne uit
gebreide rechtspractijk is hij van de toestanden in ons
district bij uitnemendheid op de hoogte en geniet hij een
eervollen naam in dit gewest. Naar onze meening is de
keuze der CENTRALE LIBERALE KIESVEREENIGING
dan ook eene zeer gelukkige en mag zij daardoor zeker
zijn dat allen, die het tegenwoordige werkzame ministerie
willen behouden en niet willen afvaardigen iemand die
de positie daarvan in gevaar brengt, met volle ingeno
menheid zullen stemmen haren candidaatden heer
Advocaat-Procureur te Alkmaar.
Men geve zich van zijne stem goede rekenschap, door
zichzelf de vraag te stellen, of men met den heer Fokker
wil stilstand in de wetgeving gedurende geruimen tijd
of voortaezetten arbeid in de Kamer mat den heer Basman
1) Te Alkmaar sprak de heor^O. 't moet erkend
wat uitvoeriger over de KDsJjpchtszaak.
ISBftHslIiiAWD. Aan de Afrikaan der gedelegeerden
Merriman en Saner werd den 5 te Londen een afscheids
maaltijd aangeboden. De president, Robertson, hield een
krachtige toespraak, waarin bij betoogde, dat de Uitlanders
het kiesrecht in Transvaal wenschten, om de Republiek
te verraden, doch dreigden Engeland te zullen verraden,
indien het hnn niet hielp om het kiesreeht te krijgen.
Robertson eindigde met de hoop uit te spreken, dat de
Regeering door haar eigen meerderheid zal worden om
ver geworpen.
Merriman keurde lord Milner's
drong
De Boeren zijn bovenal verbitterd op de koloniale,
vooral de Kaapsche troepen. Volgens dr. Pontsma zijn
er nog ongeveer 25.000 Boeren in het veld en bet eind van
den oorlog is niet te voorzien indien geen vergelijk moge
lijk wordt geacht.
De den 6 uitgegeven lijst van dooden, gewonden enz.,
bevat 7 doodan 18 gewonden bjj Pienaarsrivier op 1
en 2 Jnniallen behoorende tot Kitchener's Scouts.
Waarschijnlijk hebben deze verliezen betrekking op het
gevecht van Wilson, daar hij de bevelhebber van Kitche
ner's Scouts IS.
KIIIO-AFBIHA. Eau afdeeling van het commando
van Beijers, 400 man sterk is den 5 verrast en uiteen
geslagen bjj Warmbad, door 240 Engelechen onder kolonel
Wilson. De Boeren verloren 37 dooden en feitelijk alle
voorraden voor de colonne van Beijers bestemd. De En-
gelschen verloren 3 dooden en 15 gewonden.
Te Blesbokspruitin Transvaal, blijkt op 1 Jnni een
gevecht te hebben plaats gehadwaarin de Engeischen
elf man verloren onder welke één officier.
Bij de WetgeveL.de Vergadering van Natal, die onlangs
alle subsi liën voor het Hollandsche taai-onder wijs introk,
is eene resolutie voorgesteld waarin verklaard wordt
dat het wenschelijk is weer in de Regeeringsscholen
onderwijs te doen geven in de Nederlandsche taal.
Met ééne stem meerderheid viel ditdoordien besloten
werd ten aanzien van het voorstel over te gaan tot de
orde van den dag. De ministers stemden met de minderheid.
optreden af,
aan op het terugtrekken van het leger.
Saner zeide Wjj willen weder uwe vrienden zijn, maar
nooit nw onderdanen.
Leonard Courtney wees er op, dat sinds verleden jaar
de zaak van vrede on gerechtigheid groote vorderingen
heeft gemaakt.
«Daily News" zegt, sprekende over de heeren Merri
man en Saner «Het schijnt nood'g te zijn, te herinne
ren, dat deze heeren niet burgers zijn van een der Boeren-
Republieken, maar Britsche burgers, die beiden
minister der Kroon zijn geweest in de Kaapkolonie.
«Zij zijn het alleen maar over den staatkundigen toe
stand oneens met den heer Rhodes, lord Milner en the
Cape Times. Zij streven naar vrede, omdat zij van oordeel
waren, dat een oorlog met de Republieken een lange
en bittere oorlog zou zijn, noodlottig in zijne gevolgen
voor vele geslachten. Ên toen die oorlog, tengevolge van
een komplot van lengens en opgeblazen depêches, was
ontstaan, achtten zij dien door niets gerechtvaardigd en
zij kwamen naar Engeland om te getuigen, hoezeer de
Kaapkolonie onder dien oorlog ljjdt en met algeheelen
ondergang wordt bedreigd.
«Waarom," vraagt het blad verder, «moet Engeland
in Zuid-Afrika zijn grondbeginselen verloochenen, door
vrijheidszin en nationaliteitsgevoel niet te eerbiedigen?
«Wij kannen," zoo beslait het, »daar voor een tijdlang
de vrijheid en onafhankelijkheid onderdrukken door roe
keloos verspillen van geld en bloed, maar als wij dat
hatelijk werk hebben volbracht, dan znllen onze moeilijk
heden eerst recht begianen.
»Is het Ohamberluinisme den prijs wel waard, dien wij
er nu al voor hebben betaald?''
De «Daily News" bevat verder een interview met dr.
Pontsma een jong Nederlandsch geneesheer die bij de
troepen van generaal de Wet is geweest en door de
Britten gevangen werd genomen. Dr. Pontsma deelde
mede, hoe de Wet herhaalde malen aan zijn vervolgin
wist te ontkomen. Vooral zijne ontsnapping aan de troe
pen van generaal Knox was een heldendaad.
De Britsche kanonnen bestreken de positie der Boeren
en de uitgangen, waardoor zij moesten heentrekken.
Iedereen versaagde, zelfs Steyn. «Wij moeten er door,"
zei de Wet. En daarop reed de gansche troep dwars
onder het vnnr der stukken den Nek over en kwam er
door. Een groot wonder was, dat al die braven er het
leven afbrachten.
LONDEN, 7 Juni. In hot Lagerhuis zeide Broderick,
dat aau Kitchener geen instructiën waren gegeven om
voorstellen van de Boeren met aan te nemen integen
deel moest bij die rechtstreeks aan de regeering zenden
maar zoowel Kitchener als de regeering zonden weigeren
in discussie te treden over de onafhankelijkheid. Labou-
ehève vroeg, of de mate van onafhankelijkheid die aan
Canada en Australië was verleendook verleend zon
worden aan de Boeren. Chamberlain antwoordde Thans
tellig niet.
Londen, 7 Juni. «Central News" verneemt nit Kaap
stad dat de Boeren geen oogenblik hebben beproefd
Jamestown bezet te honden.
»De „Standard" meldt dat kolonel Gorringe Kruitzin-
ger dicht op de hielen zit.
De «Morning Post" verneemt nit Brussel dat aan het
hoofd dei Boeren in de Kaapkolonie Christiaan de Wet
staat.
Be Koningin te Schwerln.
SCHWERIN, 7 Jnni. De hoffeesten werden besloten
met het avondfeest in den Bnrggarten. De wonderschoons
tuin, die terrasgewijze naar het meer afloopt, was overal
met lampions verlicht en tal van verlichte vaartuigen
lagen er voor.
Toen de boot met koningin Wilhelmina en hertog
Hendrik aan boord, om half tien van Rabensteinfeld
naderde ging de groothertog hen te gemoet. Op dat
oogenblik straalden het paleis en de tegenover gelegen
oevers in Bengaalsch licht. De boot der Koningin voer
onder het gejubel van het publiek tusschen de rijen
vaartuigen door, terwijl de muziek het Wien Neerlandsch
Bloed speelde.
Daarna begaven de vorstelijke personen zich op het
groote terras om bet vuurwerk te zien, dat eindigde in
een tableau met de initialen van de Koningin en priDS
H:ndrik en de symbolen van Geloof, Liefde en Hoop.
Onder het vuurwerk begon het te regenen maar dit
deed er weinig afbreuk aan.
Treinbotsing.
In het station Breba op de route Leipzig Kassei
kwamen een sneltrein en een goederentrein met elkaar in
botsing. Twee personenwagens werden vernield en tien
reizigers liebt gekwetst.
V erklezlngen.
Tot leden van de Tweede Kamer zijn terstond
gekozen verklaardin het district Almeloo dr. H. J. A.
M. Schaepman (r. k.) in Druten Mr. J. A, N. Travaglino
(r. k.)in Ede Jhr. Mr. L. H. J. M. van Asch van Wijck
(a. r.); in Grave Mr. J. J. I. Harte van Tecklenbnrg
(r. k.)in Oosterhout Jhr. Mr. J. B. D. v. d. Bergh van
Heemstede (r. k.)in Roermond Mr. F. Boisius (r. k.)
in Tiel Mr. M. Tydeman Jr. (lib.); in Vechel B R. F.
van Vlijmen (r. k.)in Waalwijk N. P. A. Mutsaers
(r. k.) in Zevenbergen A M. van der Kun (r. k.) en in
Venloo dr. Nolens (r. k.) zoodat nn reeds gekozen zijn
10 Roomsch Katholieken, 1 Anti-revolntionnair en 1
Liberaal.
Harlngcarspel. Dinsdagden11 zal de heer
B. H. Heldt in de kolfbaan van S. Brommer te Dlrks-
horn eene politieke rede honden ter aanbeveling van
de eandidatuur Mr. E. Fokker voor de Tweede Kamer.
Woensdag den 12, znllen aldaar optreden de heeren N.
Oosterbaan, candidaat voor de Tweede Kamer van de
Antirevolutionairen en Roomsch-katholieken en A. P.
Staalman lid van de Tweede Kamer voor het district
Helder.