Stadsberichten.
Ingezonden Stukken.
Zaak gemeente-ontvanger.
De Hooge Raad heeft vrijdagden 7verworpen
de voorziening in cassatie van de zaak van de gemeente
Alkmaar contra den ontslagen gemeente-ontvanger D. Poll
en de Maatschappij van Zekerheidsstelling voor ambtenaren
en beambten zoodat aan de gemeente Alkmaar hare
vordering tot uitbetaling van het door verzekering gedekte
deel van het tekort in de gemeentekas, plus de renten
over de jaren dat de procedure hangende is is toege
wezen.
Gezlng C. A. Zelvelder.
In ons nummer van 1.1. Zondag staat voor den
datum, dat de heer Zelvelder hier als spreker zal optreden
donderdag, den 3, wat natuurlijk moet zyn donderdag,
den 13. Hij spreekt in de Harmonie, des avonds
te 8 uur.
Badhuis Witte Bruis.
In de week van 3 Juni tot 8 Juni zijn in het bad
huis van het Witte Kruis genomen 58 kuipbaden,
69 regenbaden le kl. en 158 regenbaden 2e kl., te zamen
285 baden.
Door het Stedelijk Muziekkorps, onder directie van
den heer J. M. Otto, zal op woensdag, den 12 Juni,
's avonds, ten S1/^ uur, in den Stadsbont, van wege de
Buiten-societeiteen concert worden gegeven, waar
van het programma als volgt luidt
1. »Berlihmte Militair Marsch" v. Pr. Schubert.
2. Ouverture de concours »La cou-
ronne d'or''
3. a. Andante a.d.G. DnrSinfonie
No. 6
b. »Herz um Herz" Gavotte
4. »Fantaisie concertante sur des
chansons russespour harmonie
Briot.
Jos. Hay dn.
C. Latann.
F. Blumentritt.
v. H. J. Christophe.
Donnizetti.
5. 2e Ouverture de concert pour
harmonie
6. Fantaisie sur des motilsdel'opéra
»La Favorite"
7.Chants d'Hyménóe" suite de valse» Alph. Czibulka.
8. »Im Automaten-Salon", humoris-
tischer Potpourri mit Original-
MelodienRob. Vollstedt.
J. G. van Kuijkhof en F. Ii. Ossendorp.
Maandag den 10 traden bovengenoemde heeren
op in een zeer druk bezochte openbare vergadering be-
legd door de Arbeiderskiesvereeniging in het lokaa
Harmonie.
De voorzitter, de heer M. Uitenbosch, deelde o.a.
mededat men gen eend had vooral naar aanleiding
van de insinuaties door de vrijzinnig-democraten gericht
aan het adres der Arbeiderskiesvereeniging, nog een laatste
propaganda-vergadering te moeten beleggen in Alkmaar,
en gaf daarna het woord aan den heer Ossendorp.
Na met een enkel woord aangetoond te hebben hoe
er vooral in de noordelijke provinciën in deze dagen ge
werkt en geijverd wordt voor de verkiezingenvroeg
spr. of die zooveel moeite en zorg waard waren en ant
woordde daarop met een volmondig »ja". De Tweede
Kamer maakt de wetten, waarbij allen en vooral ook de
arbeiders groot belang hebben wetten die de nooden
der arbeiders moeten verzachten, de welvaart verhoogen.
Plicht is het daarom aan die verkiezingen deel te nemen.
Vraagt men wie moeten wij kiezen, dan dient men eerst
na te gaan hoe de toestand van den arbeider isen
hoe die moet worden. Den z. i. treurigen toestand
schetsende nagaande van welk loon de arbeider moet
leven de oorzaken daarvan aanwijzenden.l. de econo
mische verhoudingen in de maatschappij verder bespre-
kende hoe geproduceerd wordt niet naar de behoefte van
den arbeider maar hoe alleen daarbij het winstbejag van
den werkgever op den voorgrond treedtbetoogde hij
dat alleen krachtige oiganisatie der arbeiders een middel
is om daarin verbetering te brengen. Waar die organ i
satie opkomtziet mendat de werkgevers alle mid
delen te baat nemenom de arbeidersbeweging tegen
te gaan, als bijv. door een uitsluiting der georganiseerden
als in Denemarken nu drie jaar geleden, of door den steun
van politie en leger als bij de werkstakingen te Rotterdam
en Dordrecht. Daaruit blijkt het verschil van belangen
van patroon en arbeider, een strijd tusschen bezitters^en
niet-bezitters. Een goede toestand kan eerst na beëin
diging van dien strijd intreden, als productiemiddelen en
grond gemeenschappelijk eigendom zijn geworden.
De klassenstrijd wordt erkend door vrijzinnig-demo
craten en sociaal-democraten. Bij de eerste echter is men
het over dit hoofdpunt zelfs onder de voormannen als
Treub en Heldt niet eens. De tempering van dien strijd
acht hij onmogelijk oogenblikkelijk kan men door sociale
wetten hem eenigszins verzachten, maar om hem daarna
slechts te feller te doen ontbranden. Erkent men den
klassenstrijd, dan moet men zich ook plaatsen op het stand'
punt der sociaal-democraten.
De wetten moeten in het belang zijn van allen, of
liever, allen hebben er belang bijbij de sociale wetten
hebben allereerst de arbeiders belang, daarom dient, zal
het niet gaan als bij de ongevallenwet, algemeen kies
recht te worden ingevoerd.
Nagaande de houding der verschillende partijen ten
opzichte van het kiesrechtvraagstuk, toonde hij aan, hoe
noch van anti-revolutionairen, noch van liberalen, noch
van de vrijzinnig-democraten, als partij, is te verwachten
dat ze met kracht daarvoor zullen ijveren. De eeuige party
die consequent daarop zal aansturen is de soe.-demo-
cratische partij.
Inconsequent noemt hy het, dat de vrjjzinnig-democraten
niet verklaren bij herstemming eiken candidaat voor de
urgentie van Grondwetsherziening te zullen steunen. De
partij waarop men in dat opzicht kan rekenen
S. D. A. P., hare eandidaten moeten dus in de
plaats gesteund worden (applaus).
Besprekende de sociale wetten in den laatsten tijd tot
stand gebrachtwees hij er op hoe men niet wetende,
waar het geld vandaan te halen, ofschoon de inkomsten
de laatste jaren met 19 miljoen per jaar toenamen, alles
op een koopje moest doen; daarom zeggen de soc. dem.
staak dat sociaal hervormingswerk: eerst algemeen kieS'
recht.
Het geld kan gevonden worden als men breekt met
het militaire stelsel, waarvoor door alle andere partijen
is de
eerste
behalve de socialisten, jaarlijks J/4 der begrooting gevo
teerd wordt, terwijl men voor arbeidspensioneering geen
8 miljoen per jaar beschikbaar heeft (applaus).
Ten slotte toonde de spreker aan, hoe èn bij de leger-
wetten en bij de leerplichtwet èn bij de sociale wetten
niet de kerkelijke partijen niet de liberalen niet alle
vrijzinnig-democraten zijn opgekomen voor de belangen
der arbeiders, doch alleen de soc. dem. als één man die
belangen hebben voorgestaan en eindigde met een aan
beveling van den arbeiderscandidaat.
Hierna werd het woord gegeven aan den heer van
Kuijkhof.
Deze besprak eerst met enkele woorden het besluit der
Arbeiders Kiesvereeniging om met een eigen candidaat
te komen. Dwaasheid werd het genoemd, men voorspelde
een geducht échec, op zijn hoogst zou bereikt worden dat
een conservatief in herstemming kwam in plaats van den
heer Fokker. De vereeniging heeft zich daaraan niet ge
stoord en dat zij juist heeft gezien bewees de steeds
toenemende belangstelling.
De oorzaak van die belangstelling isdat de soc.
dem. een element in den strijd brengendat bij de
burgerpartijendie de tegenwoordige maatschappij nog
zoo kwaad niet vinden, ontbreekt, omdat zij uitgaan
van het beginseldat de sociale hervorming geen doel is,
doch middel om te komen tot een andere betere maat
schappij. Mochten de voorspellingen niet gelogenstraft
worden, wat spr. nog geenszins aanneemt, dan zal toch
door deze verkiezing de arbeiderspartij versterkt zijn
geworden doordat men van de andere partijen de elementen
heeft afgehaald, die er niet bij hooren.
Daarna behandelt spr. nog enkele punten uit den ver
kiezingsstrijd in dit district. Omtrent do candidatuur
Oosterbaan houdt hij vol, dat deze zich tooit met een
democratisch manteltje, omdat men weet, dat de arbeider
zich begint te onttrekken aan het antirev. party verband.
Daarom zoekt de heer Oosterbaan den steun niet van
dr. Kuyper, maar van den heer Staalman, dien we op en
top kenneno.a. uit Extra-Tijding. Dat de antirevoluti
onairen zijn de partij der kleine luijden" strookt niet
met hun samengaan met de katholieken, wier geloof met
het hunne vijandig is, die eigenlijk geen party vormen,
daar door de Kamerleden het programma wordt gemaakt
en eenvoudig aan de kiezers wordt voorgelegd, in strijd
met alle begrip van democratie. Staalman en ook Oos
terbaan mogen eens wat uit de band springen, doch men
zal hen wel in bedwang weten te houden, als het noodig is.
Verder maakt spr. eenige opmerkingen omtrent de
candidaatstelling van Mr. Fokker door de Arbeiders-kies
vereeniging te Schagendie de vrijzinnig-democraten
begrijpelijkerwijze heelt verheugd.
Dat die arbeiders op hunne vergadering niet op de
hoogte waren van de vraagstukken van den dag, blijkt
uit de argumenten tegen sprekers candidatuur. In de
eerste plaats het argument, dat spr. zich plaatst op het
standpunt van den klassenstrijd. Als men dat afkeurt,
moest men ook den heer Fokker niet nemenn
Bosman, die dien strijd niet bewerkt of Oosterbaan, die
hem ontkent, omdat het niet in den Bijbel staat.
Verder werd gezegdVan Kuykhof wil afschaffing van
het privaatbezit. Ik heb niets te willen, zegt spr., het
privaatbezit schaft zich zelf af iedere groote industrie
vernietigt het onafhankelijk bezit der arbeiders, in die
richting ontwikkelt zich de maatschappij. Dat gaat
zoncier dat iemand daar iets aan kan doen.
Ten andere werd beweerddat spr. oorzaak zoude
zyn dat een behondsman wordt gekozen, terwijl bij een
eventueele herstemming de antirevolutionaire canuidaat
zou worden gesteund. Wat dat laatste betieft, zegt spr,
ons gedrag bij herstemming kan eerst den dag na de
stemming worden bepaald. Wat dienaangaande gezegd
is üoor iemand, was zyn persoonlijke meening, doch als
de vrijzinnig-democraten het onaangename in hun houding
niet laten varen, niet meer brutaalweg verklaien, dat in
het district nooit een soc.-dem. zal worden gesteund, dan
zouden wij een dergelijke houding weten te betalen.
Thans het argument, dat de arbeiderscandidaat geen
kans heeft. Spreker kan niet in de toekomst zien, maar
wijst op Veendam, waar men ook de verkiezing van
Schaper in 't geheel niet verwachtte, op den uitslag der
verkiezingen van 1897. Overal waar de soc.-dem. op
treden, wordt hun kans giooter, omdat zij optreden met
een beginsel, waardoor zij de arbeiders afhalen van de
andere partijen (applaus.) De kansberekening heelt niet
de minste waarde.
Spreker heeft nog niet den minsten spijt van zyn
candidatuur juist omdat het in hoofdzaak gaat tegen
de vrijzinnig-democraten tegen den heer Fokker, tegen
wiens parlementair verleden hy ernstige grieven heelt.
Een schandaad noemt hij het dat deze meegewerkt heeft
tot handhaving van het militairisme, dat hij met de andere
leden der partij niet verhinderd heeftmet alle kracht
de totstandkoming der legerwetten dat hij niet stemde
voor het brengen van het percentage in de ongevallenwet
van 70 op 90. Verder keurt hij af zijn stemmen tegen
kindervoeding en kleeding bij de behandeling der leer
plichtwet en noemt hij het niet antwoorden op sprekers
vragen omtrent de urgentie van het algemeen kiesrecht
n.l. of de heer Fokker terstond zal meedoenom dat
aan de orde te stellen, een uitvlucht. Wie daarop ter
stond willen aansturen en telkens daarmede zullen komea
zijn de soc.-dem. Nog bespreekt hij met een enkel woord
de kwestie republikein of niet een vraag die ook in
het debat werd gebracht. De vrijzinnig democraten, die
omtrent het koningschap dezelfde meening hebben als de
soc.-dem. en als liberalen als van Houten, Gort van der
Linden e. a., dat het n.l. na 48 zijn invloed verloor en
niets anders werd dan een sieraadspeculeert op de
traditie en het gevoelen voor het Oranjehuis en eigen
aardig is het dat èn eonservatief-liberalen men leze
den open brief van den heer Bosman èn soc.-dem. in
dat opzicht den heer Fokker bestrijden. Dat alles is een
gevolg van de halfheid der vrijzinnig-democraten. Ten
slotte zegt spr., dat hy gelooft niet meer nieuwe gezichts
punten in bet midden te kunnen brengen en eindigt hij
met de hoop dat alle onafhankelyken hun stem zullen
uitbrengen op den candidaat der arbeiders. (Applaus.)
Debat.
Alleen de heer Gosker, die eerst wees op het vaak
onverkwikkelijke van het debatwaarom hij het liever
zag afgeschaft, en daarby opmerkte, dat bij, ware hij
daartoe in de gelegenheid geweest, gaarne den heer
Oosterbaan had willen vragen, of bij gelijkstelling van
bijzonder en openbaar onderwijs niet behoorljjk rijkstoe-
zicht ook op het eerste noodig zou zijn, gaf te kennen,
dat by het vreemd vond, dat de heer van Kuijkhof zich
gesteld had tegenover den heer Fokker, die toch ook voor
algemeen kiesrecht is, en vroeg daarna wat de spreker
denkt te doen voor den middenstand.
De heer van Huijkhof antwoordde, ofschoon de vraag
niet tot hem gericht was, dat zijn meening was, dat er
bij gelijkstelling van bijzonder en openbaar onderwijs wel
degelijk toezicht moest wezen opdat het onderwijs zoo
goed mogelijk zij en de subsidie komt ten voordeele van
het onderwijs en de bijzondere onderwijzers. Waarom hij
zich tegenover Mr. Fokker candidaat liet stellen heeft
hij duidelijk genoeg aangetoondde arbeiders kunnen
in de vrijzinnig-democraten als party geen vertrouwen
stellen.
Wat den middenstand aangaat, merkt hij op dat alle
sociale hervormingen ook ten goede zuilen komen aan de
zoogenaamde tusschenlagen der maatschappij.
Daar niemand meer het woord verlangt, wordt de ver
gadering gesloten met een krachtige aanbeveling voor
den candidaat, nadat de voorzitter de collecte voor de
verkiezingscourant heeft aanbevolen, enkele inlichtingen
gegeven heeft over de stemming en geconstateerd heeft
dat niemand thans de candidatuur Fokker heeft verdedigd.
R f j kstul nhouwieeraar.
De heer J. G. Hazeloop, te Alkmaar, Rjjks-
tuinbouwleeraar voor Noord-Holland, zal voortaan eiken
2en en 4en Zaterdag der maand te Hoorn te spreken zijn.
Traas Alkmaar-Xangcilijk.
Met 12 Juni a.s. wordt de tram-omnibusdienst
Alkmaar-Langedijk gestaakt. Een groot ongerief voor
de bewoners der Langedijker dorpen, die, om de naaste
spoorwegstations te bereiken, zich eene wandeling van
'/2 4 s/4 uur hebben te getroosten.
Klnderkleeding en kindervoeding.
De vergadering, ten Stadshuize gehouden, op Zater
dag, den 8, en bijeengeroepen door de dames R'pping,
Boelmans ter Spill, de Langede Lange en van Buijsen,
was voor deze een waar succes. Een zestigtal waren
verschenen, om getuigenis te geven van hare belangstel
ling in de zaak niet alleen, doch, zooals in den loop der
vergadering ten duidelijkste bleek, om daadwerkelijk het
hare bij te dragen tot definitieve vestiging der Ver
eeniging. Behalve bovengenoemde dames, werden in het
bestuur gekozen de dames Conijnvan der Drift, W.
Harms en Simon Thomas. De statuten werden goedge
keurd en de jaarlijksche contributie bepaald op minstens
f 1. Wij vernemen verder, dat het voornemen bestaat,
om op ruime schaal pogingen in het werk te stellen,
het ledental zoo groot mogelijk te doen worden en zal
men den ingezetenen door een inteekenlijst of op andere
wijze de gelegenheid geven, zich aan te sluiten Alleen
uitgebreide steun zal het mogelijk maken, dat de Veree
niging geheel aan haar doel beantwoord en van onze
meer of minder gegoede stadgenooten zal het nu afhangen
of de Vereeniging de door haar met vee) liefde aanvaarde
taak zóó zal kunnen uitvoeren, dat er van bepaald gebrek
geen sprake meer behoeft te zyn als reden van schoolver
zuim. Wie onzer zou weigeren daartoe mede te werken?
De Kamerverkiezing.
Aan de Redactie!
conservatief
De open briefdoor den candidaat dercentraie~
Liberale Kiesvereeniging te Alkmaar tot mij gericht
noopt mij u te vei zoeken het volgende in uw eerstver-
schijnend nummer te willen opnemen.
De candidaat der
conservatief
centrale
Liberale Kiesvereeniging,
door niemand in het openbaar tegenover mij verdedigd
en alleen te Schoorl bijgestaan door den heer Schipper
verdedigt nu verder zelf schriftelijk zijne candidatuur.
Op niet gelukkige wijze.
Hij vraagt mij (p. 2), de grenslijn aan te geven die
mij scheidt van het streven der socialisten.
Ik antwoordmen leze de Beginselverklaring en het
Verkiezing-program der Sociaal-Democratische Arbeiders
partij die den heer van Kuykhof onder hare aanvoerders
teltbeide stukken zyn in druk verschenen.
Op alle plaatsen, waar ik in dit district sprakheb
ik in hun geheel voorgelezen en toegelicht èn de Be
ginselverklaring èn het Verkiezingsprogram van den
Vrijzinnig-Democratischen Bond; die Bond zal, zij het
dan ook als afzonderlijke groep, aan de linkerzijde in de
Kamer staan, dus in het algemeen tegenover de kerkelijk-
staatkundige partjjen en tegenover de sociaal-democratie,
samenwerkend met hen, die sociale hervormingen krachtig
ter hand nemen doch gezind en bereid tot grondwets
herziening.
Dit is mjjn antwoord op de vraag (p. 9) of ik mij
schaam, de beginselen van den V. D. B. aan mijne kiezers
te verkondigen.
De vraag, waarom ik ben gegaan uit de Liberale Uni0
conservatief
eene vereeniging tot welke noch de cerlti-ale 0 0
Kiesvereeniging, noch baar candidaat ooit hebben behoord
en tot welke ik ook na de scheiding nader sta dan zjj
heb ik herhaaldelijk uitvoerig behandeld: ik verwijs naar
het op dit punt volkomen juist verslag dat voorkomt
o.a. in de Alkmaarsche Courant van 31 Mei, de N. Lan
gedijker Courant van 1 Juni, de Schager Courant van
2 Juni en de Algemeene Gids van 2 Junidoch niet
zonder protest blijve de bewering dat ik met mijne
democratische vrienden mij heb opgeworpen tot eene zelf
standige partij met een geheel ander programma.
Ik heb herhaaldelijk betoogd dat het hervormings
programma van de L. U. en het verkiezingsprogram van
den V. D. B., buiten de vraag van grondwetsherziening
en van staatsexploitatie der spoorwegen, geen zakelijk ver
schil opleveren (behalve dat 't laatste veel beknopter is
dan het eerste).
De candidaat der C. L., mij vragende (p. 8) »acht
»gjj het wegnemen van alle den wetgever houdende be-
palingen uit de grondwet niet juist daarom noodzakelijk,
»vóór alle dingen urgent, omdat gij dadelijk wilt komen
»tot algemeen kiesrecht voor mannen en voor vrouwen,
»met verkiesbaarheid der vrouw voor alle vertegenwoor-
»digende lichamen verliest uit het oog het onderscheid
tusschen de beginselverklaring en het verkiezingsprogram:
