Twee stroomen.
IAAE LEWSEOEL,
Honderd en derde jaargang.
1901
ZONDAG
16 JUNI.
FEUILLETON.
_B n i t e ti 1 a n d.
NO. 71» Mers*e Mad.
Annie E. Holdsworth.
Schrijfster van „Dolores."
HOOFDSTUK III.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Uinsda g-, Donderd a g-
en Zaterdagavoad uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f ©,80 franco door het
geheele rjjk f 1,
8 Nummers f Afzonderljjke nummers 8 ets.
Pry» der gewone advertentie»
Per regel fO,16. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COSTER
en ZOON.
Telefoonnummer 3.
Wereldburgerschap en nationaliteit zijn twee krachten,
die onsen tijd en de menschen van onzen tijd in beweging
brengenmaar niet in dezelfde richting. Moet daarnit
noodzakelijkerwijze een botsing ontstaan? Of is het moge
lijk, dat de vereenigde werking van beide krachten een
zoo heilzame beweging zon kunnen veroorzaken als die
van de aantrekkingskracht en de middelpuntschuwende
kracht in ons zonnestelsel
In de Revue des deux mondes wijdde onlangs de be
kende Bchrijver de Vogné een artikel aan die beide nei
gingen Van den mensehelijken geest, die zich trouwens
hebben doen kennen in alle tijden, waarbij beurtelings
nu eens de eeue dan wede." de andere de machtigste
bleek. Iu de middeleeuwen, zegt onze schrijver, bestond
voor dien strijd geen aanleiding. De volken hadden in
de algemeene Christenheid een gemeenschappelijk zedelijk
vaderland, en de band der teodale afhankelijkheid nam
bij hen de plaats in van het begrip van een vaderland
in engeien zin. Later, toen de kleine volksgroepen allengs
tot zelfbewustheid kwamen, was haar grootste zorg haar
vrijheden te doen eerbiedigen door de meesters wien zij
door verovering of erfopvolging waren ten deel gevallen.
Maar de onderlinge gevoeligheden tusschen de volken
waren minder, en alleen tegen vreemd geweld kwam
hnn onafbatkelijkheidsgevoel in krachtig verzet.
Na de middeleeuwen en het verdwijnen der kerkelijke
eenheid, bü het ontstaan der groote moderne staten, ont
stond ook het nationaliteitsgevoel, totdat in het laatst
der 18de eeuw in Frankrijk de cosmopolitisehe geest
ontwaakte, die de verbroedering der volken predikte.
Vrijheid, gelijkheid en broederschap werd de leus; maar
de wijze waarop die in westelijk Europa werd verbreid,
deed meer denken aan de manier waarop de volgelingen
van Mohammed hun nieuwe leer aan de volken brachten,
dan aan de apostelen die het Christendom verkondigen.
Het geschiedde met de bajonet op het geweer en onder
geleide van al de booze geesten, die de oorlog ontketent.
Toch waren sommigen nog te goeder trouw, en terwijl
zij bezig waten Europa te onderwerpen aan de bevelen
van een enkelen meester, geloofden zij datzelfde Ënropa
te bevrijden, omdat zij het den Code Civil, de vrijheid der
gedachte en de overige rnchten van hun revolutie brach
ten. Maar het overweldigde, vernederde van mannen
en geld beroofde en ontgoochelde Europa vatte de zaak
anders op; en de zaden van algemeene vrijheid en ver
broedering door de Franschen uitgestrooid, ontkiemden
VAlï
Catharina staat in de Coulissen.
6)
Van dien tijd af deed Catharina al haar best te ver
geten, dat ze ooit Franklin had bemind. Haar hart was
gewond en vaueengereten, maar ze verborg haar smart
onder een schijn van onverschilligheid.
Ze was ook trotsch, en als ze hem ontmoette, was er
niets in hare manieren, dat haar verried. Misschien was
ze wat meer op een afstand, wat minder vriendelijk dan
vroeger, maar dat was alles. De verandering was zoo on
merkbaar, dat noch Franklin, noch Mark er iets van
zag. Doch voor Catharina zelf was 't overgang van
zomer tot winter, van den dageraad tot middernacht.
Ze wist, dat deze ommekeer in hare gevoelens een
gevolg was van zijn meening omtrent haar. Maar ze
zeide tot zichzelf en geloofde dit ook half, dat de ver
andering te wijten was aan haar ontdekking, dat ze hem
geheel verkeerd beoordeeld had. Hij bezat zwakheden,
die minstens even groot waren als de kracht, die aan
vankelijk een aantrekkingspunt voor haar was geweest.
Zijn kalmte was enkel onverschilligheid, zijn macht zelf
bewustheid. Zijn handig cynisme was een dekmantel voor
zijn verwaandheidde volharding, waarmee hij zijn doel
in 't oog hield, louter koppigheid.
Ze deed de stekels van Franklin's karakter recht over-
tot een krachtige begeerte naar nationale onafhankelijk
heid, die zich tegen de bevrijders keerde. In plaats van
de volken te vereenigen bracht hun werk scheiding en
schifting en afsluiting vau ras en nationaliteit- Ook de
wetenschap droeg later daartoe bij toen zjj uit het ver
leden plaatselijke legenden oude volksgebruiken natio
nale liederen en taalvormen opdiepte. Zoo zijn nationa
listen ontstaan waar vau een vroeger geslacht zelfs de
namen niet kendeTzecl-.su Rhnteeneu Bulgaren
Serviërs, Slovakeu die mat hartstochtelijke jaloezie
strijden voor eigen taal en eigen bestuur. Duitschland
en Italië heett dit nationaliteitsgevoel tot eenheid ge
brachtelders bracht het scheiding, overal de zucht
naar onafhankelijkheid en een streven tot bevestiging of
verovering van een zelfstandig volksbestaan.
Bescherming van eigen landbouw en nijverheid tegen
de mededinging van vreemde producten werkt het vrije
ruilverkeer tegen in denzelfden tijdwaarin stoom on
electriciteit de grenzen hebben uitgewischtin Enropa
de afstanden tnsschen steden en landen hebben doen ver
dwijnen en da volken tot elkander brengen meer dan
voorheen de bewoners der verschillende provinciën van
hetzelfde land. In Frankrijk, van den eersten rang onder
de Enropeesche natiën vervallen, beperkt in zijn grond
gebied in zijn fierheid gekwetst en vernedord, met een
bevolking die in aanwas bij haar baren verre achter
staat, heeft zich de vrees van overvleugeld en verdron
gen te worden sterker dan elders geopenbaard. Het is
wantrouwend geworden ook tegen vreemde kunst en
letterkundeen spant zich in tot verdediging van den
Fransehen geest en dan Franschen smaak, vooral nu ook
binnen de eigen landpalen Russische, Noorsche, Engel-
sche en Dnitsche litteratuur wordt geuoten en Wagner,
BrowningIbsen en Nietzccho worden vereerd. Dit ver
klaart veel van de prikkelbaarheid der nationalisten, en
wij kannen begrijpen, hoe die tot de hoogste spanning
word gebracht door hetgeen zij nit gaheel Enropa naar
aanleiding der treurige Dreyfns-zaak te hooren kregen
over het hransche leger, zijn generaleu staf en zijn
rechtspraak.
Onze schrijver ziet in die ODrnst, in die vrees voor
vreemden invloed en vreemde critiek een bewijs van
zwakheiden wat hij in dit opzicht, tot de Fran
schen zegtkannen ook andere volkeninzonderheid
de kleinere, ter harte nemen. Een volk met een gezond
gestel en een krachtig nationaliteitsgevoel vreest niet de
aanraking met het vreemde, de mededinging van vreemde
industrie, vreemde knust, vreemde letteren vreemde
eind staan, maar als ze het stekelvarken dan zoo voor
z ch zag in al zijn prikkerigheid, dan nam ze het weer
aan haai boezem, en vergat haar gewonde vingers ter
wille van het schepsel, dat ze heihad.
Om niet, toe te geven aan haar gevoel, wierp ze zich
in een roes van bezigheden. Nooit zat ze een oogenblik
stil. Ze ging hierheen en daarheen en overal heen gaf
verslag van meetings, beschreef huwelijken, woonde re
cepties bij, maakte kennis met beroemdheden, en liet
zieh rusteloos heen en weer werpen op de golven der
moderne beschaving.
Ze leefde het leven van de beroemde jonrnaliste, en
dit bracht haar een zeker soort van macht. Ze ontmoette,
hoe deed er niet toe de mannen en vrouwen, die er al
boven op waren, en werd gezocht door hen, die nog
niet zoo ver waren en de waarde kenden van zoo n stukje
in de courant.
Ze voelde zich gevleid door de attentie, die men haar
schonk, hoewel ze de menschen verachtte, omdat ze het
deden. Ze zag de naakte beenderen van hnn motief, doch
weu de zich niet af van 't geraamte. Ze zat vroolijk aan,
telkens als ze aan een of anderen disch werd genoodigd.
Wat kwam 't er op aan, dat enkel menschelijke ijdelheid
haar tot een persoon van gewicht maakte aan het feest
maal des levens Ze was nog niet lang genoeg in de
journalistiek geweest, om er genoeg van te hebben. Deze
bood haar het volle leven aan en de smaak daarvan be
dwelmde haar. De bitterheid van den beker kwam pas
met den droesem en tot nn toe had ze nog geen diepe
teng genomen.
Als ze er aan dacht, hoe snel ze hier leeide in verge
lijking met de vroegere dagen op de hoeve en zelfs te
Newnham, dan zeide ze tot zichzelve, dat ze eerst nn
waarlijk was beginnen te leven.
Ze vergeleek de theorieën, die indertijd te Newnham
de diepste philosophie leken te zijn, met die van de
mannen, die ze nn ontmoette. En de laatste kregen in
hare oogen een waardedie gelegen was in het verschil
van sexe en in het onbegrepen gezichtspunt en in 't
geheel niet in de waarde der theorieën zelt.
zeden en gewoonten, vreest niet het wereldburgerschap
van dezen tijd. Zyt daarom niet schnw voor wat vreemd
is en ongewoon; begint evenmin met uw eigen begrip
pen en opvattingen, instellingen en gewoonten voor de
beste te honden als n et onverwpd aan wat vreemd is
de voorkeur te geven stelt vertrouwen in nw volk en
iu nw eigen oordeel doet nw voordeel met hetgeen ge
van andere natiën kunt leeren, maar laat n niet van nw
plaats dringen. Zorgt dat ge een goede maag hebt om
het vreemde en cosmopolitisehe op te nemen en om te
zetten in degelijk nationaal voedsel.
Is het te verwonderen, dat de Fransche schrijver wpt
op China, waar het cosmopolitisme op zoo ruwe wijze
het nationaal gevoel van het volk had gekrenkt, dat het
in wilde woede tegen de vreemde indringers is losgebro
ken en op Transvaal, waar het overweldigend cos
mopolitisme der nitlanders een krachtig, zich zelf bewust
ras heeft doen opstaan, dat liever sterft dan zich daaraan
te onderwerpen
KXUELAAiU. De Engelsche Regeering volhardt in
hare luchthartige overtuiging, dat de oorlog feitelijk nit
is, (gelijk Roberts negen maanden geleden reeds zeide)
en dat de taak van het reusachtige Engelsche leger in
Znid-Afrika slechts is, het geannexeerde land te pacificeeren
en daar oen behourlijk bnrgelijk bestuur voor te bereiden
en te vestigen.
Zoo zeide den 13 minister Balfour in het Lagerhuis in
antwoord op een desbetreffende vraag, dat er geen sprake
meer was van een strijd tusschen groote militaire troepen,
doch dat de Boeren slechts in kleine commando's van 100
a 200 in 't veld waren. Toch moest hij erkennen, dat
hnn gezamenlijke macht nog ongeveer 17000 man be
draagt en tevens verklaarde hp in strijd met de
courantenberichten der laatste dagen, dat alle ge-
rnchten omtrent vredesonderhandelingen absoluut onge
grond zijn.
Intnssehen worden de correspondenties uit Znid-Afrika,
waaruit de barbaarsche oorlogstaktiek van Kitchener
zonneklaar blijkt, met den dag menigvnldiger.
De »Westm. Gazette" geeft de volgende beschrgving
van het district Lijdenburg
»Lijdenburg is onder militair bewind een vervloekte
plaats geworden. De meeste der vroegere bewoners zijn
gedood, gevangen of weggevoerd ieder huis is door de
troepen bezet.
j>Het gebied tnsschen Pretoria en Lijdenbnrg ziet er
ontzettend troosteloos nit. Iedere hoeve is vernield, de
boomen zijn omgehakt, schattingen en omheiningen weg
gerukt, en waar eens een gelukkige woning stond, vindt
men nn nog slechts een rnïue.
Ik denk dat De Wet of Botha zich niet zullen over
geven vóórdat de oorlog over is. En ik vrees, dat het
noordelijk deel van Transvaal nog in jaren niet ontruimd
zal zijn, tenzij andere militaire maatregelen worden ge
nomen. Voor iemand, die niet in het veld is geweest,
is het onmogelijk te gelooven hoe De Wet ol Botha door
een cordon breken. Doch, zooals ik ondervonden heb, is
Ze vergeleek het leven zooals het gezien werd van nit
de scholen, met de levende aanraking met mannen en
vrouwen, en ze was blp dat ze nn niet langer zooals de
meeste meisjes enkel had toe te kijken. Ze stond vlak
bij bet menschen-drama als 't ware in de coulissen, en
zag vandaar uit het spel, dat door andere vrouwen van
nit de stalles ot de galerij werd gezien. Wat deed het
er nn toe of er van haar standpanl nit weinig speel-
raimte bleef voor de verbeelding en nog minder voor
aangename illnsies
Moest niet de verbeelding het ten slotte toch opgeven,
volgde niet een ontwaken ook na de schoonste illnsies
Met groote bitterheid dacht ze aan het ontwaken uit
haar schoonen droom, en haar hart kwam in hevigen
opstand tegen de conventies, die de vronw maakten tot
een modernen Prometheus. Laat ze maar even het god
delijk vuur aanraken, en ze wordt vastgeklonken aan de
rots, waar haar lever wordt verscheurd door de gieren,
ten aanschonwe van goden en menschen.
Catharina verborg haar litteekenen en hooghartig zeide
ze tot zichzelve, dat ze blij was mee te spelen in het
groote menschen-drama. Van hare plaats tnsschen de cou
lissen zag ze naar de tragedie van haar eigen hart, en
leerde zoo het stuk op de planken begrijpen. Eenmaal
had ze zich twijfelend afgevraagd, of ze wel had gedaan
mot zich aan de journalistiek te wijden en had met be
nijdende blik op haar. vriendinnen van Newnham ge
zien, leeraressen aan de H. B. School, secretaressen,
schrijfsters enz. Maar enkele dezer zelfde vronwen waren
bij haar gekomen om hen te ponsseereu oij het publiek,
en dat wrkte haar minachting. Zij behoefde voor haar
werk niet om een aanbeveling te bedelen hare vrien
dinnen kwamen in aanraking met de buitenzijde des
levens op een enkel pnnt zij stond midden in, tnsschen
de ongeziene machten, die aan hunne wereld den inhoud
gaven. Wordt vervolgd.
