m LEVENSDOEL.
No. 116. Tweede blad.
Honderd en derde jaargang.
1901.
ZONDAG
29 SEPTEMBER.
Loting voor de Nationale Militie.
De voedering van het pluimvee.
FEUILLETON.
Kostelooze bezichtiging yoor onvermogenden
Annie E. Holdsworth.
Schrijfster van „Dolores."
Bü slecht weder en in den winter voedert men de
losloopende hoenders in een ruimte (in schuur of wagen
huis), waar zij voor regen en koude winden beschut zijn.
Het is goed den bodem hiervan met stroo of stroo-
afval te bedekken. Hierover strooit men dan het voeder
de dieren moeten dit dan als 't ware zoeken.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Dlnsda g-, Donderdag
en zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80franco door het
geheele rijk f 1,
3 Nummers f 0,06. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Pr|js der gewone advertentlën
Per regel f 0,14. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COSTER
ZOONVoordam C 9.
Telefoonnummer 3.
BEZICHTIGING tegen ÏO ets. de persoon op Kon
dag, 29 September, 's namiddags van 13 uur.
op Kondag7 October a.s., 's namiddags van 13
uur, waarvoor toegangskaarten te verkrijgen zijn ter ver
gadering der commissie op Donderdag, 3 October a.s.,
's namiddags van 23 uur, ten stadhuize.
Aan en voor kinderen beneden 13 jaar worden geene
toegangskaarten afgegeven.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der gemeente
ALKMAAR brengen ter kennis van belanghebbenden,
dat de LOTING der in 1901 alhier voor de lichting
van 1902 voor de Militie ingeschrevenen zal geschieden
op Woensdag 23 October aanstaande, ten raad-
huize der gemeente Alkmaar.
Zij worden mitsdien opgeroepen, om zich op dien dag,
voor zooveel betreft de lotellngen wier fami
lienamen beginnen met de letters A tot en
met K des voormiddags te ÏO ure, en met de
letters li tot en met K des namiddags te 1 ure,
aldaar te bevinden om te 1 o t e n en opgaven te doen
van de redenen van vrijstellingdie zij ter zake van de
Militie vermeenen te moeten inbrengen.
Indien zij vermeenen vrijstelling te kunnen erlangen
wegens broederdlenst of op grond van te zijn eenlge
wettige zoon, moeten zij op Woensdag 20 Nov.
e. k., des voormiddags te 10 ure, op het raadhuis ver
schijnen, vergezeld van twee by den Burgemeester te
goeder naam en taam bekend staande meerderjarige in
gezetenen, die de vereischte getuigenis kunnen afleggen
en het aldaar op te maken getuigschrift onderteekenen,
terwijl zij verplicht zijn de noodige opgaven voor het op
maken der stnkken vóór 1 November a. s. ter se
cretarie te verstrekken.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, G. RIPPING, Voorzitter.
28 Sept. 1901. C. D. DONATH, Secretaris.
Nn in ons land een beweging ontstaan is ten gunste
van verbetering van onzen pluimveestapel en een veree-
niging met provinciale onderafdeelingendie zich
verbetering ten doel stelt, opgericht is, zullen tal van
leeken, die tijd en geld hebben »het eens met de kip
penfokkerij gaan beproeven."
Geld en tijd zijn om te slagen niet voldoendemen
moet ook de noodige kennis van fokken, verplegen, voe
deren, enz. hebben. Heeft men die niet, dan vermorst
men zijn tijd en gooit men zijn geld weg.
Zelfs zij, die hun geheele leven hoenders gehouden
hebben, trekken daarvan dikwijls weinig voordeel, omdat
ook hnn vaak de noodige kennis ontbreekt. Omdat de
VAM
49)
In de keuken veegde Martha haar oogen af, en onmid
del ijk was ze weer de onde in al haar levendigheid.
«Je maakt je ziek door er zoo over te tobben, hartje,"
zeide zij, «en door tobben zijn gebroken beenderen nog
nooit geheeld. Dat de mannen onstandvastig zijn ligt zoo
in hun natunr, dat weten we allemaal wel. Maar ik heb
menigmaal tegen Mr. Tom gezegd, dat het niet goed
was met de nieuwe liefde te beginnen vóór het uit was
met de oude. 't Zou heel wat kwelling voorkomen, als de
mannen dat bedachten wanneer ze uit vrijen gaan."
»Wil je vannacht hier big ven vroeg Catharina ver
moeid.
»Neen hartje, het jonge hondje is niet in orde, dat
lievertje! En ik kwam u juist vragen of u er eens naar
won kjjken, en kon zeggen wat hem scheelde. Dat is ze
ker, dat hjj veel pjjn beeftmaar 't is al zoo laat en
jnflfie is vermoeid."
«Neen, ik zal wel meegaan," zeide Catharina. «Ik heb
behoefte aan frissche lucht. Tom komt toch nog niet.'
«Kom dan maar, liefje, het is hoog tijd. Ik denk, dat
de arme jongen de onde vrouw al zal missen."
Catharina ging de dear uit, en begaf zich in de duis
ternis. Ze kon nog niet denken, nog niet Toelen. Het
leven draaide om haar heen, de grond zelfs draaide. Met
de werkelijke wereld meed warrelend had ze geen enkel
pnnt van zekere eid. De eenige zekerheid was het onzeker
ste van alles »Peggy is dood. Peggy is dood
hoenderfokkerij door hen als een bijbedriji beschouwd
en door hen niet wordt boek gehouden, weten zij niet
eens of zij met de kippenhouderij geld verdienen dan
wel geld verspelen.
Het ljjkt ons daarom niet ondienstig hier een en ander
mede te deelen omtrent de voedering van het pluimvee.
De leek, die nog beginnen moet, en dat natuurlijk doet mot
hoogstens 6 kippen en een haan, en de landbouwer-kip-
penhouder, die maar voedert uit den vollen zak, zullen
er hun voordeel mede kannen doen.
Voorop stellen we, dat het pluimvee evengoed als het
grootere vee, aanspraak mag maken op een doelmatige
verpleging en een oordeelkundige voedering. Velen schij
nen er evenwel anders over te denken. Zij herinneren
ons aan de sentimenteele dame, die geen hond en geen
paard kan zien slaanmaar zonder een spier te ver
trekken, een levende paling het vel afstroopt en een
vlieg halfdood slaat en dan laat liggen. Ziet ude
paling schreeuwt niet, terwijl de hond jankt, de vlieg is
klein, terwjjl het paard groot is. Dat zijn de eenige ver
schillen. De hoendars zijn klein en de koeien, paarden
en varkens zijn groot, maar alle stellen dezelfde eischen
aan voeding en verpleging.
Op een boerderij behoort men pluimvee te houden
dit brengt veel van wat anders verloren gaat, tot waarde.
Het leeft daar van de kruimpkens, die van de tafel van
't gezin vallen en in de voedertroggen der grootere huis
dieren achterblijven. Het zoekt de laatste graankorreltjes
uit het kaf en pikt op, wat onverteerd het lichaam van
de paarden enz. verlaat.
De hoenders brengen alr.oo veel tot waarde, wat anders
verloren gaat of in den mest terecht komt, waarin het
veel minder waarde heeft dan als voeder voor het pluim
gedierte. Sedert de landbouw meer intensief gedreven
wordt, hebben de hoenders minder gelegenheid dan vroeger
buiten een groot deel van hun voedsel te zoeken. In
vele streken van ons land loopen tegenwoordig ook op
de boerderijen de hoenders alleen des winters vrij rond
s zomers worden zij in hok en ren opgesloten. Het
gevolg hiervan is, dat zjj op de meeste plaatsen veel
minder groenvoeder en dierlijk voedsel krijgen dan vroeger.
Ook des winters hebben zij het niet zoo goed. Vroeger
dorschte men met den vlegel en toen bleef er veel meer
graan in het stroo achter dan tegenwoordig bij het machi
naal dorschen. Als de boer daarmede rekening houdt, is
't zoo erg niet, maar anders komt het neer op onvol
doende voedering.
Meer dan vroeger treedt dus het voederen door den
mensch op den voorgrond en hiermede is vanzelf aange
toond, dat eenige kennis van de eerste beginselen der
voedingsleer ook voor den pluimveebezitter groote betee-
kenis heeft.
Maar de meest beredeneerde wijze van voederen be
teekent niets, als daarmede niet een oordeelkundige ver
pleging gepaard gaat.
De beste voedering is die, welke de natuurlijke voeding
het meest getrouw nabootst de goedkoopste die, welke
de grootste zuivere winst oplevert, de doelmatigste die,
welke de dieren krachtig en gezond houdt en het meest
productief maakt.
Die gedachte hield haar geest bepaald bij de onbesten
digheid van haar wereld. Het was niet waarHoe kon
Peggy dood zijn Hoe kon Peggy nu daar boven dood
liggen?.... Door eigen hand? Dat plotseling indringen
van de andere wereld in deze, gaf haar weer dat onzekere
gevoel omtrent den band, die ons met beide verbindt
Catharina's ziel verwijlde duizelend bij dat grenBpunt
van waar Peggy zoo plotseling in het onbekende was over
gegaan. Maar Catharina's uiterlijke verschijning volgd-
Martha met vaste, gelijkmatige schreden.
HOOFDSTUK VII.
De liefde eens mans.
Catharina was nog bij Martha, toen Tom thuis kwam
De kamer was vol stoom van een walmende lamp, en
roet-vlokken uit den schoorsteen lagen op het tafellaken
en de schalen.
»Poe 1" bromde Tom, »een prettige verwelkoming als
je thnis komt 1 Kit had wel kunnen opblijven."'
Zijn humeur was vrjj wat beter dan dien morgen. Hg
was kokend van verontwaardiging en telenrgestelden
hartstocht naar Ridgmond Gardens gegaati, en Tonina
was hem met onbevangen vriendelijkheid te gemoet ge
komen en had hem vrooljjk voor den gek gehouden om
zijn boos humeur. Onder haar vrooljjkheid was iets, dat
hem geheel overblufte; hij moest big ven staan voor den
stagboom van haar zusterlijkheid.
Terwijl bij daarover mokte en verdrietig was over de
verandering, babbelde zjj voort over zijn ge voel" voor
mnziek tot hij begon te denkendat zijn bewondering
voor haar, enkel bewondering was geweest voor haar
kunst, het ontwaken van een werkelijken hartstocht voor
muziek. Hg zeide dat hij wel stem had en ze liet hem
voor zich zingeu, sprak in verrukking over zijn gewonen
bariton en bracht hem 't hoofd op hol met haar lof
De vleierij verzachtte die andere woorden, waarin Tonina
geven.
Men zou kunnen zeggen: »de kip legt door den snavel''.
Dat is zeer juist, maar toch wordt dit gezegde niet door
iederen kippenhouder goed begrepen. Het is toch niet
de hoeveelheid, maar de hoedanigheid van het voeder,
waarop het in de eerste plaats aankomt. Een overdreven
rijke voedering, vooral met graan, schaadt steeds in twee
opzichten, want in de eerste plaats is zij duur en in de
tweede plaats leggen de kippen minder eieren dan anders-
Hoenders moeten kort vóór het op stok gaan gevoederd
worden en wel met graan. Tegen dien tijd moeten de
dieren behoorlijk honger hebben.
Voedert men 's morgens het minder snel verterende
graan, dan hebben de dieren des daagB geen honger en
zoeken zij niet zoo vljjtig als anders naar voedsel. Ook
hoenders, die niet los loopen, mogen alleen des avonds
graan ontvangen, omdat zij dan een half etmaal tege
moet gaan, waarin zij geen voedsel ontvangen, terwijl
zij des daags driemaal gevoederd worden.
De ochtendmaaltijd besta voor alle hoenders uit zoo
genaamd weekvoeder, een met oordeel samengesteld meng
sel van verschillends meelsoorten. Dergelijke mengsels
zijn ook in den handel.
In den winter wordt het weekvoeder lauwwarm ge-
T e warm voedsel is hoogst nadeelig voor het
is van den bek. Hoenders, die niet vrij rondloo-
pen, moeten ook tegen den middag nog voeder ontvangen,
b.v. keuken- en tafelafvalgeraspte wortelgewassen of
groenvoeder.
In den winter als een dikke sneeuwlaag den grond
bedekt, moeten ook de hoenders, die gewoon zijn los te
loopen tegen den middag gevoederd worden.
Men moet ze ook, evenals de vastzittende hoenders,
den gebeelen dag bezigheid verschaffen door ze veel kaf
met enkele graankorrels voor te werpen. Hierdoor voor
komt men dikwijls het veder vreten".
De dieren en hierdoor ook hun eigenaar, trekken alleen
dan het grootst mogeljjk voordeel van het voeder, als zij be-
hoorlgk beweging kannen nemen. Daarom is 't zoo goed,
ook den hoenders, die niet vrg rondloopen, bezigheid te
verschaffen, desnoods door in het hok een koolplant of
doorgeschoten Blakroppen op te hangen, zóó hoog, dat de
dieren er slechts aan kunnen pikken door omhoog te
springen.
Door de beweging wordt de stofwisseling bevorderd.
En slechts waar de stofwisseling levendig plaats heeft,
kan het voedsel, in zooveel mogelijk eieren omgezet wor
den. Aan het vljjtig zoeken herkent men onder de los-
loopende hoenders de beste legkippen.
Ook de wijze, waarop dezen dieren het voeder gegeven
wordtis van invloed op de productiviteit daarvan,
Gruanvoeder moet steeds over een grootere oppervlakte
uitgestrooid worden, opdat de physiek zwakkeren niet
door de sterkeren verdrongen en van het voeder ver
jaagd worden.
had gesmaald op mannen, die de vronwen helpen hun
huwelijksleven te bemodderen." Tom was teruggedeinsd
voor dat bedekt verwijtdoch was mannelijk genoeg om
te voelen dat hij het had verdiend.
En onmiddelijk daarop deed ze hem dien steek verge
ten door toespelingen op zijn paardrijden en het kranig
figtar, dat hij sloeg op het zadel. Toen leidde ze behendig
het gesprek op Pegsy, haar geest en moed en oorspron
kelijkheid, totdat Tom's gedachten weer terugkwamen op
Peggy's flinkheid, die hem het eerst in haar had aange
trokken Hg begon ook te zien, dat zijn gevoel voor
Tonina veranderde met haar veranderden toon. Peggy's
oogen maakten meer indruk op hem dan Tonina's zuster
lijke blik.... Juist omdat ze hem niet langer toebehoorde
ging zijn verlangen naar haar uitToen hg Ridgmont
Gardens verliet, was hg weer zoover, dat hij voor zich
reeds half en half had uitgemaakt, trouw te willen big-
ven aan zijn onde liefde»Bg Peggy ben je iemand,
maar Tonina geeft je het gevoel van een gestraften school
jongen
In het voorhuis hing hg jas en hoed op.
«Kit is stellig naar bed gegaan omdat ze boos was,
dat ik toch naar de stad was. Nu, dan ga ik naar boven
om nog even met haar te praten. Dan kan ik haar
zeggen, dat ik het met Peggy weer zal bijleggen, ik weet,
dat ze nog niet slaapt."
Hg had het licht voor het raam gezien. Het was bijna
het eenige geweest in 't dorp en een vriendelijke licht
straal voor hem op zjjn terugweg.
>Ik zal 't haar maar dadelijk gaan vertellen," zeide Tom.
Zachtjes flaitend en zeer tevreden met zichzelf liep hg
de gang door, en zjjn voetstappen weerklonken in het
slapende hnis. Een lichtstreep door de deur, die Catharina
niet gesloten had viel over het portaal en lichtte hem
voor naar boven. Hg klopte aan de deur en toen hg nietB
hoorde, duwde hg die open en ging naar binnen. De
kaars was bjjna afgebrand, en de kleine flikkerend vlam
wierp breede schaduwen. Tom zag enkel de omtrekken
van de gestalte op het bed.
«Probeer nu maar niet mij te misleiden, Kit," zeide
