Be onthulling van het gcdenkteeken
te Bergen.
'tWaa in de voor de wereldgeschiedenis zoo merk
waardige en tevens zoo veel beroering wekkende jaren,
die verliepen tnsschen de Fransche Revolutie en den slag
van Waterloo. Men schreef 1799. Nederland ging gebukt
onder Fransche heerschappij en was de Bataafsche Repu
bliek geworden, waarin geen Nederlanders, doch Fransche
indringers den toon aangaven. Het waren dagen van be
roering, waarin men in werkelijkheid vandaag niet zeggen
kon wat de dag van morgen brengen zou. De oorlogs
vaan was opgeheven over gansch het werelddeel en daar
buiten in Egypte streed Bonaparte.
Dat werd door Oostenrijk, Engeland, Rusland de tijd
geacht om te trachten de Franschen terug te dringen
tot binnen hunne landpalen Eugelschen en Russen zou
den binnenvallen in Holland en de Fransche legers, thans
door de Bataafsche troepen gesteund, terugdrijven.
Het was in die dagen dat de slag gestreden werd in
Kennemerland, die velen deed vallen op het veld van
eer, zonder dat aan de Fransche heerschappij een
einde kon worden gemaakt. In Augnstus was een En-
gelsch leger op do hoogte van Kallantsoog geland en
dwong in een veldslag van 10 September de Franschen
na een hevig gevecht terug te trekken. Maar de Fransche
troepen kregen versterking en nadat op 10 Sept. een
bloedige slag bij Petten was geleverd geraakten de
Fransche en Bataafsche troepen, tegen de Engelsche troe
pen, die door de Russische bondgenooten versterkt waren
op den 25 September bij Bergen slaags, vanwaar do vic
torie voor de Franschen begon, want op 3 October waren
de vijandelijkheden bij Castricum oorzaak, dat de En
gelsche generaal moest parlementeeren.
Dat is in zeer korte trekken de geschiedenis van het
geen een eeuw geleden in Kennemerland is geschied en
men uitvoerig kan lezen in de nummers van «Eigen
Haard" van 30 Sept. en 7 Oct. 1899, waarin de heer
Js. de Vries de feiten in den brcede heeft uiteengezet.
Van weerszijden hadden honderden dappere mannen er
het leven bij gelaten; de overwinnaars hadden vele kanonnen
veroverd sn een drietal Russische vaandels, die eerst naar
Parijs zijn vervoerd en waarvan er later nog onkele
met groote plechtigheid onder de regeering van Lodewijk
Napoleon zijn overgebracht naar het Paleis op den Dam
te Amsterdam.
De militaire attaché bij de Russische legatie te 's-Graven-
hage, de luit.-kolonel Von Muller, die zich steeds gaarne
bezig houdt met studiën op krijgskundig gebied, heeft
omtrent de rol, die de Russische troepen in die dagen
van 1799 speelden, een ernstig onderzoek ingesteld en
heeft daardoor met juistheid het terrein ontdekt waarop
in 1799 de slag bij Bergen geleverd werd en waar zoo-
velen zijner landgenooten het leven lieten.
De bewoners van Bergen noemen dat terrein het «Rns-
sische Kerkhof", omdat daar ook dikwijls de beenderen
worden gevonden van daar in den krijg gevallen mannen.
Het terrein behoordo vroeger tot de domeinen der Van
Nassauen wier familieleden in de grafkelders der dorps
kerk begraven liggen.
Toen overste Von Müller eenmaal de zekerheid
omtrent het terrein van den veldslag gekregen had, rijpte
by hem het plan deze plek aan de vergetelheid te ont-
rnkken en daarop te doen verrijzen een gedenkteeken
van blijvenden aard dat ten eeuwigen dage zou gewa
gen van de Russische dapperen in den krijg gevallen.
Dank zij de medewerking der familie van Reenon, aan
wie het terrein thans behoorde, waarbinnen het »Rus
sische Kerkhof" is gelegen werd deze plek, ruim 300
vierk. M. grootkosteloos en in vrijen eigendom aan de
Russische Regeering overgedragen en overste Von Mul
ler verzekerde zich daarop de medewerking van don
Haagschen beeldhouwer Michel F. Philips teneinde een
gedenkteeken voor deze historische plek te ontwerpen.
Weldra was het ontwerp gereed dat den minister van
oorlog in Rubland ter goedkeuring werd toegezonden en
door de Russische Regeering werd goedgekeurd.
»Handelsblad" 19 Sopt. 1899 «De vaandelsin het
eis op don Dam", ontleend aan de «Militaire Spectator."
Paleis
Gatharina dronk de versterking van den middernacht
in, haar lippen lagen aan don boezem der natuur, ze
voelde zich weder moedig.
De wind zweefde door de stilte heen als een melodie,
welke haar bekende woorden in herinnering bracht
«Een tempel hebt ge niet,
Geen altaar vol van bloemen
Geen maagdenkoor met lieflijk weegeklaag
In middernachtlijk' uren
Geen luit, geen stem, geen fluit, geen wierookwalm
Gezwaaid uit wierookvaten
Geen heilig vat, of woud, en geen orakel
Van der profeten peinzend bleeken mond."
Hear gelaat leefde op, vastberadenheid nam do plaats
in van verdriet en vernedering. Dezen nacht zou ze een
tempel bouwen voor smart en verdriet, en daar zou zij
den dienst waarnemen. Ze zou haar woud met mensche-
lyke boomen beplanten Tom zou de eerste zyn. 't
Was nog niet te laat; zij zou bet zich ten taak stellen,
zijn ziel te redden.
De verkwikking van dit besluit drong haar door alles
heenze trachtte zich te bedwingen en verweet zich
zelf haar harteloosheid. Geen uur geleden was ze ten
doode toe getrofien geweest, bedwelmd, verbrijzeld, ver
ootmoedigd en toch die afschuwelijke diepe duisternis
was nu geweken. Het begon reeds te dagen Ze ver
haastte den tred en kwam ademloos thuis.
Haastig liep ze de kamer in, doch er was niets van
Tom te zien. De tafel lag vol stoom, de lamp walmde
afschuwelijkZe ging naar de keuken, die er ge
zellig uitzag door de dansende vlammen, maak'e daar
het souper klaar en zette koffie tegen den tijd, dat Tom
zou komen.
Toen alles gereed was, nam ze een kaars en ging naar
boven om de deur te sluiten, die ze niet dicht had gedaan.
Hij stond wijd open en ze hield op het portaal stil. Het
licht scheen voor haar uit de kamer binnen Tom zat
op het bed met Peggy in zjjn armen.
Wordt vervolgd.
Toen kon met het maken van het monument begonnen
worden doch de formaliteiten te vervullen bij de schen
king van den grond en de overdracht aan de Russische
Regeering en de moeielijkheid om het benoodigde graniet
te krijgenwaren oorzaak, dat de onthulling van het
gedenkteeken niet op den eeuwdag van 19 Sept. 1899 kon
geschieden, doch eerst twee jaar later zou plaats hebben.
Het monument dat thans geplaatst is op korten af
stand van den hoofdweg vóór een boschje op den Kerk
dijk benoorden Bergen, steekt daar mooi boven het gras
land uit.
Het bestaat uit een voetstuk van drie ruwe uit Rusland
gezonden fonkelende granietblokkenwaarop een fraai
Russisch kruis met een lange en kleine scheeve dwars
balk. Om het monument staan zes zware vierkante gra-
nietpalen, door dikke kettingen met langwerpige schakels
verbonden.
In het voorvlak is in Russische karakters gebeiteld
«Eeuwige Herinnering
aan de Russische Krijgers
gevallen in de slagen by
Bergen 8 en 19 September 1799",
aan de rechterzijde staan de woorden
«Opgericht Anno 1901".
De onthulling van het monument zou reeds plaats ge
had hebben op 26 Sept. j.l., doch door het ongeval den
overste Von Müller bij het automobiel-ongeluk te Val
kenberg overkomen moest de plechtigheid tot den 30
worden uitgesteld.
Den 30 heeft de plechtige onthulling van het gedenk
teeken plaats gehad. Reeds in den ochtend begaven zich
velen van uit Alkmaar naar Bergen naar de plek, waar
het monument staat. Om het gedenkteeken, nog door zeil
doek aan het oog onttrokken, stonden masten door slin
gers groen verbonden en waaraan de Russische kleuren
blauw, wit, rood, wapperden.
De burgemeester van Bergen, de heer J. van Reenen,
wiens familie het terrein voor het gedenkteeken afstond,'
was reeds vroeg ter plaatse en verbeidde daar den Rus-
sischen luit.-kolonel Von Müller, die mede reeds vroeg'
tijdig tor plaatse was. Onder de kransen waren er van
de familie Van Reenen, van overste Von Müller, van
een der Russische kozakbenregimenten, van het regiment
Koning^ Frederik IIIvan het regiment Tobolsk, van
het regiment Podofsky, dat in den slag van Bergen tot
het eerste treffen kwam, enz. Do meesten der kransen dra
gen op veelkleurige linten in Russische karakters hulde
betoon aan de in 1799 gesneuvelden.
Ovorste Von Müller van het regiment Paolovsky
keerde daarna naar Alkmaar terug om de officieele
genoodigden te halen, die de plechtigheid zouden bij
wonen. Dit waren de Russische gezant bij het Neder-
landsche Hof, ridder De Strove, diens beide secretarissen,
de heeren Berends en Gambs, de Engelsche legatieraad A.
Court, de Fransche militaire attaché Haillot, de generaal-
majoor m de eerste divisie Laman Trip, de adjudant van
den minister van oorlog kapitein Doorman, majoor Koole
mans Beijnen, door de Nederlandsche Regeering belast
met het schrijven van de militaire gebeurtenissen in deze
streken in hot laatst der 18e eenw en die op dat gebied
reeds heel wat merkwaardige nasporingen heeft gedaan.
Verder de eerste luitenant Tomilin van het regiment
«Paolovsky", de luitenant-kolonel dar Cadettenschool te
Alkmaar an der Wijck, alsmede de Russische geeste
lijken uit Parijs, de aartspriester Smirnoff, die, bijgestaan
door den geestelijke Diakoff, de godsdienstige plechtig
heden bij de onthulling zou vervullen. Al deze genoo
digden werden ontvangen door den burgemeester Van
Reenen en de wethouders der gemeente Bergen, de heeren
T Oldenburg en W. Veenhuizen.
De burgemeester heette de heeren met een eenvoudig
woord welkom, terwijl het fanfarecorps uit Bergen, ver
sterkt door enkele leden der schutterij-kapel uit Alkmaar,
achtereenvolgens de Russische, Engelsche, Fransche en
Nederlandsche volksliederen ten gehoore bracht.
Voor de genoodigden, waartoe ook de leden van den Raad
van Bergen behoorden, was om het gedoukteeken een ruimte
gereserveerd, terwijl aan de andere zijde van den rijweg
een groot aantal belangstellenden uit de buurt was samen
gestroomd, waaronder een aantal photografen, die reeds
hun toestellen op het monument hadden gericht. Even
voor de aankomst der vreemde gasten was onder tr m-
geroffel een detachement cadetten uit Alkmaar aangekomen.
Tegen halftwaalf kwamen de rijtuigen met de officieele
personen aan, allen gestoken in groot uniform. De uniform
van den luitenant van het Paolovsky-regiment met den
eigenaardig gevormden vergulden casque wekte zeer
de bewondering. Een landauer vol fraaie kransen
volgde de heeren. Nadat do Russische goestelijke zijn
gewaad had aangetrokkenzijnde een lang blauw
kleed, waarover een kostbaar gewaad van lichtblauw met
zilver brocaat, en zich de paars fluweelen Russische muts
op het hoofd had gezet, begon de plechtigheid. De geeste
lijke plaatste zich achter een gereedstaand tafeltje, waarop
het kruis was geplaatst. De officieele genoodigden kregen
allen een kaars in de hand, de priester deed daarna de
gebeden, wijdde den grond waartoe hij, een wierookvat
zwaaiende, om het monument heenliep en zong met den
adsistent-geeatelijke daarna de bymmen bij de GriekBche
kerk in gebruik.
Een oogenblik later gaf overste Von Müller een teeken
en toen viel het doek, dat tot dusverre het monument
aan het^ oog van de toeschouwers had onttrokken. Met
het kruis in de hand sprak daarna de geestelijke zijn
zegen over het gedenkteeken uit, tevens hemels zegen
afsmeekende over den Czaar en zijn huis. De Russische
heeren kusten allen het kruis dat de geestelijke hun
voorhield, waarna de kransen werden gelegd.
Overste Von Müller namons het Russische leger een
krans leggende bracht een woord van eerbiedige hulde
aan deze plek waar de gebeenten rusten van zoo velen
zijner landgenooten, die, hun plicht doende, vielen in den
strijd. De kransen, uit zoovele deelen van het Russische
rijk naar deze plek gezonden, mochten, zeide hij, het
bewijs zijn van den eerbied dien het Russische volk voor
zijn gevallenen gevoelt. Dit gedenkteeken zal de nako-
meiinggenap spreken van hunne dappere daden.
Overste Koolemans Beijnen bracht namens den minis
ter van oorlog een welsprekend woord van hulde.Deze plech
tigheid spreekt van don plicht van den soldaat en bodoelt
hulde te brengen aan de dapperheid dier gevallenen.
Deze dagzeide hij tot overste Von Müllermoet voor
u een gewichtige zijnwaar gij n voor het tot stand
komen van dit monument zooveel moeite hebt gegeven
en gij zelf pas ontkomen zijt aan een zoo vreeselijk ge.
vaar. Spreker zeide, dat dit monument steeds zal spreken
van de dapperheid der Russische soldaten, zal herinneren
aan den Russischen generaal Hermanndie zich in den
slag van Bergen zoo flink hield en die met de Engelsche
troepen destijds met den inval ten doel had, te helpen
herstellen het bewind van den Prins van Oranje.
De Engelsche legatieraad legde daarna een krans neder
namens den Koning van Engeland. De Fransche legatie
raad voegde er een bijnamens de Fransche regeering
er op wijzendedat de Franschen en Russendie 100
jaar geleden te Bergen tegenover elkander stonden, thans
zulke goede vrienden zijn. Reden te meer dat de Fran-
sche regeering thans gaarne een krans legt waar zoovele
dapperen rusten.
Overste Von Müller bracht daarna nog hartelijk dank
aan degenen die de plechtigheid met hun tegenwoordig
heid vereerden, aan do familie Van Reenen en aan het
gemeentebestuur van Bergen en droeg het monument
aan den burgemeester in de zorg van de gemeente over.
Burgemeester Van Reenen dankte voor de welwillende
woorden, waarna de genoodigden ieder een herinnerings
boom een Italiaanschen populier, om het monument
plantten.
Daarmee was de indrukwekkende plechtigheid geëindigd
en ging men het dejeuner gebruiken by de familie Van
Reenen.
Wij vernemen, dat 9e rij der toasten aan den lunch
geopend werd door den heer J. van Reenen met een
heildronk op den Russischen Czar en werd deze onrnid-
delijk beantwoord door den gezant, ridder de Strnve,
met een dronk op H.M. de Koningin, H.M. de Koningin-
Moeder en Z. K. H. Prins Hendrik.
Gedurende den maaltijd gaf hetzelfde muziekkorps,
onder de verdienstelijke leiding van den heer Otto, met
medewerking ook van den heer Reidel, nog eenige muziek
nummers ten beste.
Wij zagen van den heer C. van der Aa, alhier, eene
uitmuntende fotografie van het monument die voor
f 1,— door hom in den handel wordt gebracht. Boven
dien zullen nog door denzelfden stadgenoot worden ver
krijgbaar gesteld een zestal opnamen van verschillende
momenten der indrukwekkende plechtigheid, en wel:
gebed door den Pope; het bowierrooken de onthulling;
de Pope zegent de overledenen en de vertegenwoordigers
tijdens de rede van deu franschen militairen attaché;
algemeene groep van alle autoriteiten. Ook maakte hij
eeno fotografie, op de grootte van 50 bij 50, van de
rondom het monument geschaarde officieele personen.
- 1
Ivan lt
het an
werd)
kunne:
berg,
kunne:
direct'
dat rr
dagen
het p
alhier
13 in!
120 i
dageli
den I
wissel
bedrof
Bijp. Voor de verkiezing van een lid van deu ge
meenteraad f vacature Visser) zijn caudidaat gesteld de
heeren A. Blokdijk Jz., P. A. Romijn en W. J. van
Vloodorp. De stemming is bepaald op 3 October.
Harsingcrhorn. Den 29 werd de Floralia-ten-
toonstelling te Kolhorn goed bezocht. Behalve de in
het voorjaar, uitgegeven plantjes en stekjes, waren vele
planten ter opluistering ingezonden. Daarbij gevoegd de
bijzonder fraaie tuin- en sierplanten en varens, door den
heer leermk, bloemist te Alkmaar, aangebracht, gaf
het geheel een bijzonder aangenamen aanblik. De dit jaar
uitgereikte stekjes, bleken in het algemeen goed verzorgd
een aantal bekroningen hadden plaats, ook van de ter
opluistering ingezondene. De prijzen bestonden in bloemen
en planten, uit de verzameling van den heer Teerink.
Ook hieruit werden de prijzen eener verloting aange
kocht, terwijl ook door het publiek veel werd gekocht.
Loterij en uitreiking der bekroningen heeft den 30 plaats,
het fanfarekorps treedt hierbij op. Welgeslaagd kan dit
bloemenfeest in elk opzicht heeten.
Schagen. Den 29 had op den weg van Schager-
brng naar Lagedijk een wielerwedstrijd plaats om een
wisselbeker, vóór tweo jaren aan de Schager wielerver-
eeniging geschonken door de Alg. Nederl. Wielrijders-
bond. De heer A. O. Roggeveen, te Schagen, die den
beker het vorige jaar had gewonnen, bleef ook nn weer
van 8 deelnemers overwinnaar, zoodat de beker, die
tweemaal achter eikander of in het geheel driemaal moest
gewonnen worden, het eigeDdom werd van den heer
Roggeveen. De eerste maal won de heer Beisenherz van
Amsterdam hem. De uitreiking van den prijs had plaats
in het lokaal «De Beurs" alhier. De heer J. Merz merkte
daarbij op, dat deze beker tevens de laatste prijs was,
welke de Bond had beschikbaar gesteld deze doet n.l.
sinds een paar jaar niet meer aan wedstrijden in snel-
rijden.
De heer W. v. d. Berg, assistent aan het station der
H. IJ. S. M. alhier, is met ingang van 1 October als
zoodanig overgeplaatst naar Krommenie.
Me Pest.
Den 29 had alhier de jaarsvergadering plaats van de
afdeeling «Volharding" van den bond van postambtena
ren :n Nederland rDe Post." Het bestuur werd herkozen,
de beer C. van Eeten te Anna Panlowna als voorzitter,
de heer C. Semeins te Schagen als secretaris in tijdelijk
penningmeester. Wijl do afdeeling juist 5 jaar bestond,
had de vergadering eon eenigszins feestelijk karakter.
Smedenbond.
Den 29 vergaderde in het lokaal Cérès alhier de af
deeling Schagen e. o., van den Smeden'oond. Besloten
weid gezamelijk smeekolen aan te koopen en daarmee,
ook met de bezorging, te belasten den heer J. Korf, te
Lntjewinkel. Pogingen zullen worden aangewend, als den
vorigen winter, alhier een cursus te krijgen voor hoefbeslag.
Onderwijzers-Salarissen.
De besturen der afdeelingen Amsterdam en Haar
lem van den Onderwijzersbond hebben besloten eene pro
vinciale beweging voor Noord-Holland op touw te zetten,
ter verkrijging van goede salarisregelingen.
Daartoe is tegen Zaterdag 5 October eene vergadering
te Alkmaar uitgeschreven, alwaar deze zeak (ver hooging
der minima) nader besproken en geregeld zal worden. Aan
de afdeelingen der onderwijzersverenigingen in deze pro
vincie is verzocht één of meer afgevaardigden te zenden.
Ken gelukkige winner.
Te Noordeloos (Z.-H) heeft een klotnpeumakc rsknecht
in de Oudewatersche landboowverloting een Utrechtseh
wagentje met paard getrokken, waarvoor hem reeds een
bod van 600 is gedaan.
