Nabetrachtingen.
Honderd en derde jaargang.
1901
WO E N S D A G
23 OCTOBER.
Buitenland.
Laatste Berichten.
De Oorlog in Znid-Afrika.
NO. 126. Eerste blad.
ALK1AARSCHË COURANT.
Deze Courant wordt Elnsdag-, Donderdag
en Katerdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f O,SOfranco door het
geheele rijk f 1,
3 Nnmmers f 0,06. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COSTER
ZOONVoordam 0 9.
Het spreekt wel van zelf, dat na de nederlaag van de
liberale partij bij de laatste verkiezingen het onderzoek
en de beoordeeling der oorzaken velen bezig houden,
en aan de politieke vooruitzichten dier partij zelf door
menigen geestverwant getwijfeld wordt. Wat zijn eigenlijk
toch wel uw beginselen P wordt van de overzijde spot
tend gevraagdwij hooren wel den twist tusschen de
Unie-mannen, de zoogenaamde Oud-liberalen en de Vrij
zinnig-Democraten maar wat zijn eigenlijk de beginselen
die u bijeen moeten houden De liberalen zijn daaren
tegen niet zoo kort van memorie, dat zij zich de twisten
tusschen den rechter en den linker vleugel der anti
revolutionairen, tusschen de anti-revolutionaire partij, de
vrij-anti-revolutionairen, de christeljjk-historisc'non en de
katholieken, wier kerkelijke eenheid evenmin verschil op po
litiek gebied buitensluit, niet zouden herinneren, al trokken
die allen bij de laatste verkiezingen gezamenlijk op onder
één banier. Zij houden vol, dat politieke eenheid niet op
de Schrift kan worden gegrond, en het Evangelie geen
basis kan zijn voor gemeenschappelijk staatkundige rich
ting. Daarmee is natuurlijk niet gezegd, dat liberale
beginselen aan het Evangelie vijandig zijn, of een libe
raal bewind tegen de Schrift ingaat. De liberalen be
weren alleen, dat hun tegenstanders de grenslijn tusschen
de politieke richtingen en de eenheid voor poli
tieke geestverwanten zoeken waar die niet te vinden
zijn, namelijk in het kerkverband of een zekere
eenheid omtrent sommige belangrijke punten van gods
dienstige overtuiging.
Dwaasheid zou het zijn, thans door eenige redeneering
te trachten elkander te overtuigen. Da ervaring zal ook
hier de eenige leermeesteres moeten zijn. Wij znllen zien,
waarin een bestuur en een wetgeving onder de leiding
der tegenwoordige meerderheid afwijken van de tot dusver
gevolgde richting, en in hoeverre de Schrift inderdaad zal
blijken de bron te kannen zijn eener gemeenschappelijke
staatkundige overtuiging. Dit verhindert niet, met belang
stelling kennis te nemen van hetgeen omtrent de oorzaken
van de nederlaag der liberale partij en haar vooruitzichten
in de toekomst wordt geschreven.
Onder de schrijvers die in dit opzicht eene weinig bemoe
digende taal doen hooren, behoort de heer Hoetink in zijn
artikel .Politieke vooruitzichten", opgenomen in de Septem
beraflevering van het tijdschrift Onze eeuw. Laat ons
er dadelijk bijvoegen, dat de schrijver niet wanhoopt aan
het proefhoudend blijken der liberale beginselen,
maar wat er na de onderlinge twisten en openlijke afschei
ding van de liberale p a r t ij moet worden is hem duister.
Hij blijft gelooven aan de kracht der liberale beginselen
al zou de tegenwoordige zich noemende liberale partij
moeten ondergaan. Mocht de vrees van den schrijver
gegrond blijken, de liberalen znllen zich kunnen troosten,
zoo hun beginselen in hoofdzaak worden gevolgd,
zelfs, al wordt het niet erkend en geschiedt het onder
een anderen naam, door hun tegenstanders. Of de liberale
p a r t ij zich zal knnnen handhaven, zal moeten blijken.
Juist als minderheid tegenover een ministerie en een
meerderheid van tegenstanders zal zij goede gelegenheid
hebben haar beginselen en haar politiek standpunt te doen
uitkomen. Dan zal tevons blijken, of er stof is voor
nauwer verband en ineensmelting of wel voor scherper
en bestendige afscheiding harer verschillende fracties.
Niet te ontkennen is het, dat er voor de staatsbemoeiing
op sociaal gebied, thans inzonderheid aan de orde, moeilijk
een vaste grenslijn zal te vinden zijn. Die dit van de
liberalen vordert, eischt het onmogelijke. De een acht
de schaduwzijden grooter dan de ander, al worden zij
ook door niemand geheel ontkenden zoo ook zullen de
voordeelen op een of ander bepaald pnnt door den een
met beslistheid overwegend worden genoemd, maar dooi
den ander niet van zooveel beteekenis, dat men daarvoor
de niet te betwisten nadeelen zon moeten aanvaarden.
Dit verschil doet zich voor in elke party, al zorgt men
er daar voor, dat het minder duidelijk uitkomt, en al
leidt het daar niet tot afscheiding. Voorloopig althans
kan op dit punt alleen voor de sociaal-democratische
partij een uitzondering worden gemaakt.
Eén der voornaamste oorzaken van het verminderd
vertrouwen in de liberalen bij de kiezers ziet de heer
Hoetink in het gebrek aan voldoenden tegenstand en
aan duidelijke afbakening van grenzen tegenover de
sociaal-democraten, in de zwakheid en de meegaandheid
van het vorige kabinet en de toenmalige meerderheid
tegenover het drijven, het bekende .porren" der socia
listen in de Kamer. Ondanks al die meegaandheid kon
de regeering aan den anderen kant niet voldoen aan de
vele opgewekte verwachtingen, inzonderheid ook omdat
het geld ontbrak en niet aanstonds was te vinden. En
op dit punt treedt juist het nieuwe ministerie sterker op dan
het vorige. Voor de zoogenoemde sociale wetgeving, met
name de verzekeringen tegen de gevolgen van ziekte,
invaliditeit en ouderdom zal het de noodige gelden vinden
door verhooging van invoerrechten.
.Zóóver is het dan nu gekomen", schrijft de heer
Hoetink .dat wij staan voor de verwezenlijking van
dat programsociale wetgeving door middel van het
protectiestelsel. Aan dit noodlot zal das ook het vrij
zinnige Nederland niet ontsnappen. Ik heb nog lang
gehoopt, dat ons land aan de bezoeking eener noodwendig
huichelachtige politiek van algemeene verzorging van
staatswege zou ontkomen. Doch wat lang gevreesd werd,
staat nu eindelijk werkelijkheid te worden. Het egoïs
tische stelsel van protectie vraagt belastingen op het
gansche volk, waarvan de opbrengst slechts ten deele in
de schatkist komt, ten deele inde beurzen der bevoorrechten.
Van hetgeen in de schatkist belandt, wordt dan weder
de arbeidende bevolking, die do belasting eerst grooten-
deels zelf moest opbrengen, .gesteund."
Gevaar voor de beginselen van ons burgerlijk recht
en onze staatsinstellingen ducht de schrijver niet en
evenmin vreest hij een ernstigen aanval op hei gehalte
van ons onderwijs in zijn verschillende vertakkingen.
De leiders der zegevierende partijen zjju z. i. te zeer
overtuigd van de behoefte aan goed onderwijs, aan ont
wikkeling op velerlei gebied, om ons volk in staat te
stellen een behoorlijke positie onder d9 andere volken te
handhaven. »De wijzigingen" aldns luidt zijn oordeel
.door eene clericaie meerderheid in ons onderwijsstelsel
te brengen, zullen, dunkt mij, meer schade berokkenen
aan de beurzen der belastingbetalende burgers, dan aan
de deugdelijkheid van het onderwijs. Ongewenschte ge
volgen zullen hier en daar wel niet uitblijven, doch vau
eene campagne van reactie, van een opzettelijken aanval
op de wetenschappelijke grondslagen vaa ons onderwijs
zal daarop ga ik vast geen sprake zijn."
BEHitxIEL Volgens een telegram uit Brussel heeft
het internationale bureau van de socialistische partij,
gevestigd te Brussel, besloten een manifest uit te vaar
digen waarbij alle parlementen worden nitgenoodigd
stappen te doen om de moorden in Armenië te doen
ophouden.
De .Petit Bleu" noodigt het internationaal socialistisch
bureau uit in dit manifest ook te vermelden het schan
daal van de concentratie-kampen in Zuid-Afrika.
DUITSCM.AAD. De Duitsche bladen ontvangen
voortdurend de meest ongunstige berichten omtrent
Engelands positie in Zuid-Afrika en plaatsen die corres
pondentie met blijkbaar genoegen. Zoo bevat de .Post"
een brief uit Kaapstad van 24 September, waarin de
schrijver o.a. zegt
.Hier lijkt de toestand heel ernstig. De Boeren be
ginnen te strijden met de kracht der vertwijfeling en
het komt mij voor, dat deze oorlog een geheel andere
ontknooping zal hebben dan de Engelschen hopen en
verwachten. Men verwijt lord Kitchener zijn werkeloos
heid, maar de arme man kan niets doen met de wezens,
die men hem uit Engeland zendt. Hij zal nooit met
znlke ellendige recruten de Boeren ten onder kunnen
brengen die tegen alle beproevingen gehard zijn. Men
is waarlijk onbillijk jegens Kitchener.
»N ar mijn meening is het enkel aan zijn organisee-
rend talent te danken, dat de Engelschen Pretoria en
Johannesburg nog bezitten. Laat het u niet bevreemden,
wanneer ge op zekeren dag verneemt, dat de opperbevel
hebber van het Britsehe leger naar Johannesburg is terug
getrokken, wegens de onmogelijkheid om zich te Pretoria
te handhaven. Dat kan eiken dag gebeuren
MJSGKEiAlSD. De sombere toon der Duitsche pers
over Engeland's krijgskansen wordt geëvenaard door die
in vele Engelsche bladen te vinden is. De .Standard" ont
vangt uit Brussel, (wijzen wij er echter dadelijk op, dat
de Brusseleche berichten reeds vaak zeer gekleurd zjjn
gebleken), mededeelingen, die bijna niet ongunstiger zou
den kunnen zijn.
Te Kaapstad zelfzoo meldt genoemd bladis de
toestand van dien aarddat de overheden er het hoofd
bij kwijt raken. De .uitlanders" van den Rand, daarheen
gevluchtverkeeren in de grootste ellende en worden
met don dag roeriger. Speculanten die op het einde
van den oorlog rekendenhebben bovendien geheele
scheepsladingen Russische joden verzonden en die zitten
nu te Kaapstad en kunnen evenmin weg. Tot overmaat
van ongeluk komen nu nog duizenden koelies uit Indië,
die men te Durban niet wilde laten ontschepen naar
Kaapstad en de Handelskamer heeft reeds geprotesteerd
tegen deze toelating van kleurlingen. Erge onlusten
worden te Kaapstad gevreesd als dat zoo blijft voortduren.
FRASiKBIJH. De secretaris van den mijnwer-
kersbond heeft het oordeel van den minister-president
Waldeek-Rousseau gevraagd over de eischen waarvoor
de arbeiders bereid zijn de algemeene werkstaking te
beginnen.
Waldeek-Rousseau antwoordde dat de regeering zich
niet kan inlaten met de loonquaestiedie geregeld be
hoort te worden tusschen werkgevers en werklieden en
niet geneigd is een minimum-loon vast te stellen. De
pensioenquaestie is in onderzoek en ook het vraagstuk
van den achtnursdag. Maar, zegt de minister, doelende
op het stellen van 1 November als uiterste datum voor
de inwilliging der eisehan
.Hervormingen worden niet tegen een bepaalden tijd
gedecreteerd. Men kan ze alleen verkrijgen door stadie
en een nauwgezette en vreedzame voorbereiding. En nu
ik na uzinspelen moet op de mogelijkheid van een
algemeene werkstaking laat ik u dan zeggen dat het
te vreezen is dat dsze in het nadeel van het land zal
zijn en dat ze wellicht niet zal strekken tot bevordering
van de belangen die gij u voorstelt te verdedigen."
Met diep medelijden zal men ongetwijfeld vernemen,
dat de bekende en bij uitstek populaire schrijver Jules
Vernethans 73 jaar oud, volslagen blind is geworden.
Eindeljjk is het deu volhardenden onvermoeiden
luchtvaarder Santos-Dumont, gelukt den vaak beproefden
tocht om den Eiffeltoren te volbrengen. Wel kwam hij
even te laat op zijn punt van nitgang terug maar ver
moedelijk zal de uitgeloofde prijs Deutsch van 100.000 frs.
hem toch worden uitgekeerd. De koene luchtvaarder werd
door de talrijke mbmgie aniuuuaiast ontvangenmen
strooide bloemen op zijn weg en een vereerster bood hom
in hare opgewondenheid zelfs een wit konijntje aan
beroemdheid heeft ook hare schaduwzijde.
SPAAJIiJ. Te Sevilla is de rust geheel teruggekeerd.
Wel doorloopen nog patrouilles de strateu maar er be
staat geen vrees voor verdere ongeregeldheden. De rad
draaiers die de accijnskantoren in brand hebben ge
stoken en de beelden in het Karmelietenklooster hebben
vernield zijn gevangen genomen.
ZUID-AF111KA. Lossedoor niets bevestigde
geruchtendat de Wet zoude zijn gestorven werden
uit Durban geseind maar zelfs te Londen hecht men
daaraan geen geloof. Overigens bevatten de telegrammen
geen nieuws, of 't is zóó tegenstrijdig dat er toch goen
touw aan vast te knoopen is. Alleeu is 't duidelijk dat
Botha weer ontsnapt is uit de insluiting, en hij schijnt
zelfs weder vrij wel op zijn oude plaatsnabij Itala
teruggekeerd te zijn; zeker een weinig succesvolle poging
om hem noordwaarts te drijven.
De Pretoria-correspondent van de .Times" seint over
een gewijzigde Boerentaktiekaangenomen sedert de
Engelsche taktiek uitgedacht is om 's nachts te opereeren.
De Boeren verplaatsen nu 's nachts hun kampen, zoodat
de Engelsche colonnes bij ettelijke gelegenheden na een
langdurigen marseh, meenden het vogeltje te hebben, en
bij het krieken van den dag het kooitje leeg vonden.
In het hooge veld leven de Boeren van vee en mielies,
die zij in afgelegen hoeven vinden. Op vele plaatsen
hebben de Boeren zelfs geploegd. Zij verdwijnen als de
Engelsche colonnes aankomen en steken de spade in
den grond als ze voorbij zjjn.
Zoo hebben de colonnesopereerende op het steeds
opnieuw weer schoon geveegde gebied, dat zuid-oostelijk
van Bloemfontein ligt, gelegenheid gehad nog 70 gevan
genen bijeen te krijgen waarschijnlijk ploegende
vrouwen en kinderen die voor het land zorgden nu
man en vader van huis is.
Kitchener's weekoverzicht.
LONDEN21 Oct. Een telegram van lord Kitchener
nit Pretoria van heden meldt dat 25 Boeren zijn gesneu
veld 18 gewond 190 werden gevangen genomen en 50
gaven zich over.
De commando's door generaal Botha in het district
Vrijheid gebrachtzijn thans teruggedreven naar het
Ermelo-district en de plaatselijke commando's verspreidden
zich allen zoodra de Britsehe troepen voeling met hen
kregen.
Het weder in deze streken blijft ongunstig waardoor
de bewegingen der colonnes zeer bemoeilijkt worden.
Linies van politie-poston zijn in verschillende richtingen
uitgebreid.
Een patrouille van Pilchers's colonne is den 19en
October bij Smithfield gevangen genomen door Boeren
die in khaki waren gekleed.
