7 7
Op de Waterhoeve
No. 145.
Honderd en derde jaargang.
1901.
VRIJDAG
6 DECEMBER.
Amsterdamsche Brieven.
Buitenland.
FEUILLETON
WII i m burg.
Vertaling van HERMINA.
ALKMAARSCHE CO III V NT.
Deze OonraDt wordt Dinsdag-, Donderdag
en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f O,SOfranco door het
geheele rijk f 1,
3 Nummers f 0,0G. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Lr
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f 0,13. Groote lettors^naar plaatsruimte.
Brieven jf r a n c o aan de Uitgevers IIER Ms. COSTER
ZOON, Yooidam 0 9.
Telefoonnummer 3.
XXV.
De telefoon is tegenwoordig het praatje van dea dag.
De beer Kamerlingh Onnes heeft zijn nota doen opnemen
in het Gemeenteblad, waarin betoogd wordt, dat de gemeente
op de telefoonjnffrouweD een waar swoating-systeem toepast.
Die nota heeft blijkbaar zeer de verbolgenheid opgewekt
van onzen wethouder voor de Gemeente-bedrjjven, den
heer Heemskerk, zóó er?, dat deze bewindsman in de
jongste raadsvergadering er onmogelijk het zwijgen toe
kon doen. Dat was niet handig van den heer Heemskerk,
lo. omdat hij daardoor vooruitliep op een praeadvies, dat
B. en W. naar aanleiding van deze nota toch moeten
uitbrengen en 2o. omdat 't zoo trof, dat tjjdens de seherpe
opmerkingen van den wethouder de heer Onnes niet aan
wezig was. Dat was een aantal Raadsleden te kras en zy
gingen den heer Heemskerk zoo forsch te lijf, dat deze
in zijn schulp kroop en nu juist niet met blijde verwach
ting eerlang de behandeling van het praeadvies zal te
gemoet gaan.
Een andere nota, in het Gemeenteblad opgenomen en
ook op de telefoon botrekking hebbende, is van deu heer
K. C. Wiersma. Deze heeft weder een oude quaestie, het
telefoon-tarief, opgerakeld. Voor de bezwaren van den
heer Wiersma is zeker veel te gevoelen. Te Amsterdam
wordt per jaar voor een abonnement per enkelvoudige
aansluiting aan het Gemeentelijk Telefoonnet betaald
f 90. Die som is te hoog om de telefoon binnen het
bereik van het algemeen te brengen. Zij zou lager
kunnen zijn wanneer niet een aantal geabonneerden
gewoon waren een menigte aansluitingen per dag te
vragen. Er zijn er, die per jaar 12000 verbindingen
vragen hun komt een gesprek op ongeveer 1/3 cent te
staan. Daarentegen betalen zij, die pl.m. 2 maal per dag
opschellen 9 cent per gesprek. Over de onbillijkheid
daarvan behoeft niet lang geredeneerd te worden. En de
tegenstanders van een uniform-tarief baseeren zich op
dit feit om te betoogen, dat te Amsterdam het bedrag,
dat de veel-sprekers te weinig betalen moet worden
opgebracht door de aboDné's, die weinig van de telefoon
gebruik maken. Van hen maakt de heer Wiersma zich
tot tolk: hij wenscht een gespre-iken-tarief met vaste
grondtaxe.
T Schijnt mij zeer twjjfelaehtig, dat de Raad hieraan
zijn goedkeuring zal hechten.
De telefoon is op het oogenblik een zeer winstgevende
tak van gomeente-exploitatie. Gaat men het tarief veran
deren, dan doet men vrijwel een sprong in het duister
en zou de uitkomst kunnen zijn, dat het winstcijfer
wegbleef. Ten overvloede blijkt het tegenwoordige abon
nement geen al te groot bezwaar te zijn, want elke
week brengt 10 Èt 20 nieuwe aansluitingen. En de po
pulariteit van de telefoon zou zeker niet stijgen, wan
neer boven een grondtaxe van b.v. 2 gesprekken per dag
voor elke meerdere aansluiting zou moeten worden be
taald. Er wordt wel gezegd, dat zij, die we'nig spreken,
te veel betalen, Docb men kan de zaak ook uit een
DOOR
3)
«Madam Baldanf is bij je moeder, Eefje. Ze kwam
met rijtuig en heeft Basso en de paarden weggestnnrd.
Toevallig heb ik met een enkel woord gehoord, dat zij
iets van jon en Hanne Hoidlich vertelde, en ze zeide
dat deze geen omgang meer voor je was. Ik weet ook
niet, Eva hoe ge zooveel met dat brutale nest opbobt
Ze is geen geschikt gezelschap voor je, ge wordt nn al
zoo'u groot meisje
Eva trekt de wenkbrauwen samen ze weet best dat
Dora haar dierbare Hanne niet kan uitstaan.
»Nn, knor maar niet als je moeder soms iets zegt,"
gaat bet meisje voort, «papa voelt zich vandaag weer heel
akelig, en ge kunt toch ook met fatsoenlijker meisjes
omgaan, zeg ik maar."
«Madame Baldanf zal wel verbaasd zijn zegt Eva nu
hoogst ernstig. «Hanne beweerde daar zoo even, dat zij met
Karei zou gaan trouwen."
«Watl?" roeptDora, «wel, hoe astrant I Hoe durft ze
zoo iets in de gedachte mmen Karei Baldanf 1 Hij zal
't wel laten Als Karei Baldanf een van jullie neemt, dan
is 't jon, Eefje 1 Ik heb wel gezien hoe hij je onlangs
nakeek, toen ge hem op straat tegeDkwaamt. En waarom
anders zou zijn moeder zoo dikwijls hier komen en zich
zooveel aan je gelegen laten liggen Dat was toch niet
noodig Pas maar op, Eefje, over drie jaar is 't zoover,
maar dan krijg ik iets van je, als gij de jonge mevrouw
van de Waterhoeve zjjt."
ander oogpunt beschouwen. Iemand, die twee gesprekken
per dag voert, heeft feitelijk geen telefoon noodig en wil
hij zich toch die lnxe veroorloven, dan mag hij niemand
hard vallen, die vac het toestel het gebruik maakt,
waarvoor het is aangebracht.
I3 't ook wel zoo'n voordeel, wanneer de 4000 abonné's
van het oogenblik met nog eenige duizenden zouden
worden vermeerderd Voor de gemeente beteekent dit
hoogere uitgaven voor meer toestellen meer multiplex-
tafels en meer bedieningskosten. Voor de bestaande
abonné's is de kring van aansluiting nu reeds uitgebreid
genoeg.
Eeu telefoon moet blijven een middel voor zakeljjke
mededeeliagen en zij is onwaardeerbaar voor mannen
van zaken. Deze zaken behooven werkelijk nog niet zoo'n
omvang te hebben om eene uitga7o van f 90 per jaar
voor abonnement ruim vergoed te krijgen door besparing
van postzegels, looperskruiers, rijtuigen enz. Door
een lager tarief komt de telefoon onder menschen die
veel beter deden hunne boodschappen maar op de oude
manier te behandelen en zij die daarvan het goede
gebruik maken ondervinden ervan den last. Zoodra de
telefoon wordt getrokken in de rij der moderne conver
satie-middelen en iemand die niets beters te doen heeft,
een ander opschelt, dio 't misschien verbazend druk heeft,
houdt zij op dienst te doen ter vergemakkelijking van
het verkeer in een stad. Wil men een gesprekken-tarief,
daarvoor is veel te zeggen maar men ga daarbij niet
uit van het beginseldat men de aansluitingen zoo
goedkoop mogelijk moet makenmen stelle de vaste
grond-taxe op minstens dezelfde som als het tegenwoor
dige abonnement en sta daarvoor 20 gesprekken per dag
toe zoodat degenen die de telefoonjuffrouwen geen halt
uur van den dag met rast kunnen laten dan toch nog
wat extra's moeten betalen.
Zeker zullen er wel lszers zijn, die met deze beschou
wingen niet kunnen meegaan. Maar zij weten waar
schijnlijk niet, dat te Amsterdam bij het bestaande, te
hoog geachte tarief reeds nn het bezit van oen telefoon
eenig geduld voreiseht. Moesten er na nog eenige dnizenden
aansluitingen bij komen, dan zou men wel verplicht zijn
zich onder de geheime nummers op te geven. Reeds thans
zijn er daarvan een groot aantal. Deze nummers komen
niet in het telefoon boekje voor en zijn alleen aan inge
wijden bekend. Da bezitters kunnen aldus met de ge
abonneerden in de stad sprekenzij worden alleen opge
scheld door hen, van wie men mag aannemen, dat een
gesprek van belang is en zij zijn niet blootgesteld aan
het gevaar te.kens weer van hun werk te worden afge
roepen door dezen of genen, die inlichtingen of iets der
gelijks begeert.
Liever dan het tariet van de telefoon te veranderen
moeten de krachten ingespannen worden om de bedie
ning te verbeteren. Men ceemt een telefoon om Bpoedig
wat aan een ander te kunnen overbrengen en wanneer
men dan, zo als nog wel eens gebeurt, lang moet wachten
op een aansluiting om ten slotte met den verkeerde
verbonden te worden, dan is dat om uit z'n vel te springen.
Het jonge meisje, eigenlijk nog een kind, lennt tegen
den post van de keukendeur en staart met groote oogan
voor zich nit. Een diepe blos is haar naar voorhoofd en
wangen gestegen. «Ik trouw niet, Dora hoe komt ge er
aan Nooit Nooit 1 Ik blijf altijd bij mama."
«We spreken elkaar nog wel eens nader," herneemt
Dora. «Wat zondt ge anders willen doen, Eefje Kikvor-
schen naar Jetuzalem drijven Laat dat maar aan anderen
over, die gebocheld en leelijk zjjn zoo'n mooi meisje
als gg En ge zult eens wat ondervinden, de liefde is het
heerlijkst op de wereld, en, weet ge, in de liefde is er
geen verschil, die is voor armen en ryken even verrukke
lijk 1 Van avond komt mijn vriend bij mij op de stoep,
maar zeg t niet aan je moeder, Eefje 1" En half binnens
monds begint Dora een ond volkslied te zingen, dat in
ongekunstelde taal het geluk van zulk een samenkomst
Vermeldt.
Zij let daarbij minder op haar strijkwerk dan op het
venster van een zijgebouw achter het oude kasteel, waarin
zich de «huzarenkamer" bevindc en waar zij weet dat haar
vriend zich ophoudthij is gedurende zijn diensttijd bij de
handwerkers van het bataljon ingedeeld.
«Maar Door, als nu niemand mij hebben wil klinkt
't aarzelend van Eva's lippen.
«Och kom, is het antwoord, «deze of gene zal je wel
willen hebben. Als t Karei Baldanf niet is, dan een ander
Maar, go znlt eens zien, Karei Baldanf wordt je man. En als
ge maar eens op een bal kunt gaan,'' spiegelt zij het adem
loos luisterende kind vervolgens voor, «wie ban dan mooier
zyn dan gij Soms die lange staak, de dochter van den
burgemeester Of dat rossige meisje van Schmidt, en hoe
ze allen verder heeteu Maar ga nu je schoolwerk maken,
zoodat ge klaar zyt als ge van avond met je papa gaat
wandelen
Eva vliegt de trap op en hoort, op de tweede verdie
ping gekomen, hoe Madame Baldanf beneden aan de huis
deur van hare moeder afscheid neemt. «Gij hebt 't immers
niet kwalijk genomen, mevrouw Ahrens verontschuldigt
de corpulente vrouw zich nogmaals, «maar ik begreep dat
ik t u moest zeggen. Adieu, mevrouw Ahrens Kom nog
Waarschijnlijk zal men de toelatingseischen wat hooger
moeten stellen en daarmee in verband zal 't nuttig zijn
de salarissen te verhoogen, opdat meer meisjes uit den
beschaafden stand zich opgewekt gevoelen als telefoniste
in haar onderhoud te voorzien. Het bestaande personeel
eenvoadig maar meer geld te geven, omdat 't niet aan
de verwachtingen beantwoordt, zou zeker de grootste
dwaasheid zijnde ongeschikte elementen zullen voor
betere moeten plaats maken 't is hard voor degenen,
wien het treft, maar de meisjes hebben 't zelf in haar
macht om to blijven.
Nn zij in de laatste maanden zooveel belangstelling
hebben gewekt kon eene voreeniging natuurlijk niet nit-
bljjven. Daartegen ban niemand bezwaar hebben. Glad
verkeerd is 't echter, dat zich aan het hoofd dier ver-
eenigingsbehoefte heeft gesteld mevrouw Verslujjs-Poel-
man die geen telefoniste is en alleen als revolutionair
woordvoerster bekend staat. Zoo iets irriteert maar en
brengt de zaak niet verder. Waarom is nu b.v. de ver
loofde van den brochure-schrijver Veritas, over wien ik
't in mijn vorige correspondentie hadniet naar den
voorgrond gekomen zij w s de aangewezen persoon ge
weest voor organisatie. Vrees voor nadeelige gevolgen
zou toch geen der telefonisten behoeven te hebben want
de directeur van den dienst zou zich wel tweemaal be
denken eer hij een meisje ontsloeg waarbij hij den schijn
op zich zon laden dat hij het h ilige vereenigingsleven
aanrandde. Dat zou hem in dea Raad opnieuw het pres
tige doen verliezen dat er na de laatste discussies toch
al niet op vooruitgegaan is. In gemeente dienst woont
men in een glazen hnis.
DlHTSCUr.4A.aiD. De rede van den Rijkskanselier
tot inleiding der tariefwetten (zie ons laatste nummer)
wordt zoowel door de Dnitsche als door de vreemde persen
druk besproken. De liberale Duitsche bladen laten zich
zeer scherp over de rede nit, waarin von Bülow zich
geheel aan ue zijde der agraiïers schaarde.
De «Voss. Zeitg. merkt op, dat de beslissing over
het lot van het ontwerp niet slechts afhangt van de houding
van het Centrum, maar meer nog van die der vreemde
regeeringen en van de stappen die deze nit tegenweer
znllen nemen.
De Engelsche bladen kouren de wetten scherp af, zoo
zegt b.v. de «Morning Post"
Tot ongeluk van de Dnitscbe regeering valt de behan
deling van dit onderwerp samen met een tijdperk waarin
de arbeidsloonen gezonken zijn en in de fabrieken hon
derden arbeiders worden ontslagen. En de geheele handig-
h0id van graaf von Billow zal geen hongerlijden en
fabrieksarbeider overtuigen, dat de zaak van den Oost-
Piuieisehen landbouw dringender is dan zijn nood....
«De geest van het ontwerp zooals het daar ligt'is
in directe tegenspraak met de staatkunde die Duitschland
in de laatste jaren heeft gevolgd.''
En ook de Russische bladen binden den strijd tegen
eens gauw met Eefje oen kopje koffie bij mij in het prifél
drinken; ik houd zooveel van het kind. Ze herinnert mjj
altijd aan mijn overleden Marietje!"
Weer vaart het kind een schok door deleden als deze
woorden tot haar doordringen. Zon Dora wezenlijk golijk
hebben Zij hoort, hoe hare moeder de trap opkomt, en
vlucht een verdieping hooger daar blijft zij staan en wacht,
totdat zij haars vaders kamerdeur heeft hooien openen en
sluiten. Nu zoekt ze haar eigen kamertje op, zet zich op
haar bed en neemt een verzenboek ter hand, waaruit ze
een ballade van Schiller moet leeren. Maar ze denut aan
heel andere dingen.
«Eva Eva 1" klinkt de stem van hare moeder. Het kind
springt zoo haastig op, dat ze bijna een stoel omgooit, die
haar in den weg staat.
«Ja, mama I" Het volgend oogenblik is ze een verdieping
lager. Hare moeder staat haai daar by de dear te wachten.
«Kom eens binnen 1"
Eva's hart begint zoo loid te kloppen als zij 't nog nooit
heeft gevoeld. Haar vader, die voor zijn schrijftafel zit,
draait zich haif om en zegt verdrietig over zyn schouder'
heen: «Hoor eens, Eva, die vriendschap met Hanne
Heidlich moet na nit zijn. Ge zijt na al zoo groot, bijna
een volwassen meisje, en met Paschan over een jaar
zult gij je belijdenis doen. Ge voert enkel kattekwaad
mt, zooals vandaag weer dat geplas en geploeter in het
water, en dat komt niet te pas, zeg ik je 1 Als daar nu
eens een officier van de huzaren was voorbijgekomen
of je broer met Karei Baldanf of zoo hadt gij jé
immers moeten doodschamen."
Eva slaat, de handen voor het gelaat en snikt hart
brekend. Hare moeder neemt het bind glimlachend in de
armen. «Zoo n groot meisje 1 Ge knnt over een paar
jaar tronwen en
«O, mama! Lieve mama!" snikt het meisje.
«En dns, Eva, ga gaat nu niet meer naar Hanne,"
vervolgt hare moeder. «Ge behoeft daarom niet onvriende
lijk tegen haar te zijn, maar sluit je bij de anderen aan 1"
Eva knikt toestemmend. «Ja, ja maar die zitten
altijd bij elkaar en praten over de dansles en haar mooie
