Amsterdamsche Brieven.
Buitenland.
Laatste Berichten.
Nederla n d.
0.1
0.2
0.3
100
38 2
76.4
114 6
200
76 4
152.8
229.2
300
114.6
229 2
343 8
400
152,8
305 6
458.4
500
191
482
573
1000
382
764
1146
10000
3820
7640
11460
ii.
VoorbeeldAls bij het verwerken van 400 kilo melk
per dag de ondermelk 0.2 °/0 vet meer bevat dan bij
goed werken het geval behoeft te zijn, bedraagt bet bo-
terverlies per jaar niet minder dan 305.6 Kilo.
Wie 15 melkkoeien hondt, die gemiddeld 3650 kilo
melk per jaar geven, lijdt in hetzelfde geval en bij een
gemiddelden boterprijs van f 1.10 per kilo een schade
van rnim f 126 per jaar.
En toch vertegenwoordigt een tiende procent vet in 5
kilo melk slechts een halven cent aan boter.
Cyfers zijn wel eens dor en droog, maar, zooals ook
nit het voorgaande artikeltje blijken kan, geven zij te
denken en te leeren.
Hebt gij, waarde lezer, wel eens een bezoek gebracht
aan de Bibliotheek der Universiteit van Amster
dam op het Singel tusscheu Spni en Heiligenweg
Als ik op die vraag antwoorden zon knonen krijgen,
dan geloof ik, dat de meesten ontkennend zonden lniden
slechts enkelen, die de wetenschap dienen, komen er toe
gebruik te maken van de schatten, die bier zijn bijeen
gebracht. In Amsterdam zelve zijn er honderden, die hier
graag hun dorst naar„ kennis zonden willen lesschen,
maar er behoort zekere moed toe de zware deur open
te duwen, den enormen corridor door te wandelen en de
trappen op te klimmen naar een gang, waar niemand is,
die u verder den weg wijst naar de lees- en studie-zalen
ot naar het bureau, waar boeken worden uitgeleend. Is
men er eenmaal door een kennis geïntroduceerd; weet
men waar de verschillende afdeelingen zich bevinden en
tot wie men zich te wenden heeftkent men bovendien
op z'n duimpje de uren, waarop de bibliotheek overdag
en 's avonds geopond is dan begint men er zich lang
zamerhand thuis te gevoelen en waardeert men deze
kosteljjke golegenheid om boeken en tijdschriften zonder
eenige betaling onder de oogen te krijgen.
Misschien is er wel goede reden om het bezoek niet
al te veel aan te moedigen. In de studie-zalen is de
ruimte niet al te overvloedig en de stoelen zijn er gauw
bezet. Er is ontzaglijk veel ruimte noodig voor al de
boeken en die is gevonden ten koste van de b zoekers.
Werd de Universiteits-Bibliotheek een toevluchtsoord voor
weetgierigen, dan zouden de zalen beel anders verdeeld
moeten worden.
Intusschen mag men wel de vraag Btellen, of op deze
wijze de gelden, die de stad Amsterdam aan de inrichting
besteedt, tot hun recht komen. Niemand zal daarop »ja"
kunnen zeggen. De enorme hoeveelheid wijsheid, die hier
ligt opgestapeld komt lang niet genoeg onder de men-
schen het stof vindt maar al te veel gelegenheid om
z'cb in een laagje over de folianten te verspreiden.
Zou van de Universiteits-Bibliotheek de weldaad uit
gaan, dio zij bij machte is te bewijzen, dan zou zij haar
denreu wijd moeten openzetten van den vroegen morgen
tot den laten avond, dan zon zij de menscheu moeten
lokken in plaats van ze af te weren dan moest eik be
zoeker beschouwd worden als een nieuw bewijs voor de
gezegende resultaten van de instelling. Maar dan zon er
ook een splitsing moeten komen inssehen de boeken, van
beteekenis voor de strenge wetenschap en de anderen,
die begeerd worden voor het verhoogen der algemeene
ontwikkeling. Nn zitten naast elkaar de geleerde, die
bronnen-studiën maakt voor een diepgaande munogiaphie
en de onderwijzer, die er Potgieter komt lezen zij
beiden hebben groot nut van de Bibliotheek maar toch
voelen zij zich niet thuis in elkanders gezelschap.
Onder de getrouwen in het gebouw aaa het Singel
zoo beperkt is het getal, dat, wanneer men er veel komt,
men elkaar van gezicht leert kennen en alleen opkijkt,
wanneer zich een vreemde eend in de bijt waagt zullen
er zeer weinigen zijn, die vorenstaande opmerkingen niet
beameD. Zij zullen dan ook met het grootste genoegen
gezien hebben, dat dezer dagen door een achttal Raads
leden een voorstel is ingediend om in deze richting een
hervorming tot stand te brengen.
De aanleiding daartoe is een voorstel van B. en W.
om door aantrekking van een paar gebouwen in de
Handboogstraat over te gaan tot verbouwing en vergro
ting van de Bibliotheek. De bewuste Raadsleden willen
nog een Hinken stap verder gaan. Zij willen het gebouw
nog meer uitbreiden door er ook nog aan toe te voegen
de Militiezaal en de Koninklijke stallen, die aan het
Singel daaraan grenzen. Voor deze beide doeleinden
zeggen zij behoeft men nn juist niet een dor beste
punten van de stad te nemen. Voor de Militiezaal kan
grond dienen, die tien percent der waarde van deu thans
gebruikt wordenden grond vertegenwoordigt en de Konink
lijke stallen voldoen al sinds lang met meer aan de
behoeften, zoodat die ter eeniger tjjd toch e geus anders
zullen moeten worden ondergebracht.
Wauneer men op deze wijze over eea prachtige ruimte
de beschikking zou krijgen, dan zou ver wezenlij kt kunnen
worden het idee der voorstellers, dat de b.blio heea,
naast hare roeping als Uuiversiteits boekerij, vooral ook
moet strekken ter verspreiding vau kennis en beschaving.
Derhalve ook zij wenschen een splitsing. En zy stellen
zich die zóó voor, dat toch wetenschap en volksontwik
keling onder hetzelfde dak huizen eu elkaar de hand
reiken en steunen. De boeken der wetenschap zouden
zij geborgen willon zien en gebruikt worden in de thans
bestaande zalen, vermeerderd met de roimte in de Hand
boogstraat. Naast het hoofdgebouw zouden zij echter
willen zien verrijzen een gebouw voor volksbibliotheek,
den ganschen dag en avond geopend, gevuld metl.ctuur
voor iedereen, juist in de vacant e-tijden, wanneer de
Univeisiteits-bibliotheek voireweg het grootste deel van
den dag gesloten is, drakker bezocht dan anders. Naar
deze afdeeling zonden zy overgebracot willen zien alias,
wat thans eigenlijk de wetenschappelijke afdeeling in den
weg staat en bederft. Laat daarby zoo zeggen zij
langzaam maar zeker, en naar een vast plan gewerkt
worden aan vervolmaking der beide afdeelingen. Het
aantal strekkende meters boekenplank is van onderge
schikt belangde vraag is meer, of hetgeen erop staat
bruikbaar is voor hen, wien het dienen moet. En dan is
voorloopig »weinig maar goed'' verkieslijk boven een
grooten chaos.
De mannen, die zoo redeneeren, hebben blijkbaar zelf
meermalen van de Universiteits-Bibliotheek gebruik ge
maakt. En een nuttig gebruik ook, want zij zonden dat
alles niet zeggen, wanneer er niet veel van de wijsheid
nit de boeken in hun hoofd gevaren was.
Wat zullen B. en W. echter tot deze dingen zeggen
Tk geloof, dat men zich daarover niet al te ongerust
behoeft te maken. In de dagen, dat de wehouderlijke
beslommeringen de heeren Gerritsen, van Hall en Heems
kerk nog niet aan het Stadhuis kluisterden, heb ik dik
wijls met hen in de Bibliotheekzalen gezeten en -.ij weten
dus ook uit eigen ervaring, wat de inrichting het meest
van noode heeft. Mr. van Leeuwen en Dr. Blooker trof
ik er nooit aan, wat nog nkt wil zeggen, dat zij er van
nooit hebben geprofiteerd. Doch al was dat zoo, dan heb
ben zij maar naar links en rechts te informeeren om te
Weten te komen, dat het voorstel der acht heeren is
gebaseerd op wat de practijk als behoeften heeit doen
kennen.
Ook hier zal natuurlyk de geldqnaestie weer een woord
meespreken. Zij mag echter niet te zwaar wegen. Amster
dam is wel niet rijk, maar toch ook nog niet zoo arm,
dat het schatten van kennis onontgonnen moet laten blij
ven, omdat met het verbouwen en bet salarieeren van
bibliothecarissen en assistenten eenige duizeuden guldens
ziju gemoeid. Wat op deze wijze wordt uitgegeven is
zeker geen weggeworpen geld.
De eerste onderteekenaars van het voorstel zijn de heeren
P. W. Sutorins en J. A. Wormser, zoodat waarschijnlijk
van hen het initiatie! is uitgegaan, dat gereedelijk steun
vond bij de heeren Spakler, IJzerman, de Sanvage Nolting,
Blankenberg, Josephus Jitta en Roelvink. Als bun poging
slaagt zal bet huidige en het toekomstige geslacht hnu
daarvoor grooten dank verschuldigd ziju. Nn h.ngtopde
Bibliotheek het, portret van de Afrika-reizigster Freule
Tiune, die z ch te midden van alle wetenschap ietwat
vreemd moet gevoelen komt de hervorming tot stand,
dan zullen de beweldudigden met meer eerbied opzien
naar de portretten van h3n, die de kennis en de bescha
ving onder ieders bereik brachten. Als de handelsstad
Amsterdam een aantrekkelijkheid te meer krijgt door haar
zorg voor de ontwikkeling niet alleen van de Amster
dammers, maar van alle Nederlanders, dan is't te hopen,
dat de namen der acht Raadsieden, die hieraan den stoot
gaven, niet aan do vergetelheid worden prijs gegeven.
KUUULAXO. In antwoord op hetgeen in den Duit
schen Ryksdag over zijne beruchte redevoering is ge
sproken, zeide Chamberlain den 11 op een meeting te
Birmingham onder meer
«Ik trek niets terng, ik qualificeer niets, ik verdedig
niets, maar geen Engelsch minister heeft ooit zijn land
trouw gediend eD te gelijker tijd populariteit genoten op
het vasteland. Daarom neem ik de critiek van het bui
tenland niet zoo heel kwalijk, maar ik zal niet het my
gegeven voorbeeld volgen en geen lessen uitdeelen aan
een buitenland ch minister. Ik zal er ook geen uit zijn
handen aannemen, daar ik alleen verantwoordelijk ben
aan mijn vorst en mijn landgenooten.
«Er is iets dat vau meer belang is dan de goedkeu
ring van buitenlandsche volkeren hoewel ik de be
teekenis daarvan geenszins wil onderschatten en dat
is do toegenegenheid en het vertrouwen van onze stam
verwanten over de zee, ondanks zware verhezen. Daar is
gebleken dat, indien we ooit weder moeten s' rij den tegen
de geheele gewapende wereld om ons bestaan, wij niet
alleen znllen zijn. Voor zulk een resultaat is schier geen
opoffering te groot."
De Jingo-pers vat do zaak niet zoo philosophisch op:
vooral de Times' is zeer veiontwaardigd over ven Bülow's
woorden.
«Zeiden, zoo ooit, fchrijlt dit blad, is een vreemde
natie in een vreemd parlement zoo grof beleedigd ge
worden, en nooit, voor zoover onze heiiauoring reikt,
heeft de beleediger van den officieelen vertegenwoordiger
eoner bevriende mogendheid znlk een zachtaardige terecht
wijzing ontvangen, a:s die welke Billow Liebermann toe
diende.
«Alles wat de Rijkskanselier als vertegenwoordiger van
zijn monarch, die zeit veldmaarschalk in het Engelsche
leger is, en die aan den oppei bevelhebber van het Engel
sche leger de hoogste Piuisische onderscheiding schonk,
over dat leger zeggen kon, was dat in dat leger dat
nit dieven en roovers zou bestaan mannen te vindon
zijudie weten te sterven.
«Wat wij van den minister van een bavrienden Staat
gerechtigd ziju te verwachten, is de beslist) t genspraak
van de thans geuit wordende lasterpraatjes over Eugel-
sche soldaten.
«Engelands geduld en lankmoedigheid zullen uitgeput
raken, wanneer graaf Bülow zich verbeeldt, dat hij, ter
wijl hij om Engelaud's vriendschap vleit, te gelïjker tijd
de uniform des konings, de uuifoi m waarin onze vrienden
en verwanten thans eervol strijden in Zuid-Afnka, mag
gebruiken om er zijn parlementaire voeten op af te
vegen."
ZUIB-AFBIHA. Het oorlogsnieuws is de laatste
dagen wederom schaarsch. De gewone berichten van
nachtolyko tochten waarbjj Boerenkampen met veel
ammunitie en vee zya overrompeld, outbrekeu natuurlijk
ook thans niet en worden zonderling onderbroken door
een telegram aan de «Standard", dat er, niettegenstaande
die voortdurende gevangennemingen nog 13000 Boeren
te volde zijn en door een bericht van Kitchner dat de
vyaud steeds zeer grooGn toevoer van allerlei voorraad
ontvangtdie van over de zee wordt aaugavoerd en
tersluiks uaar 't binnenland getransporteerd. Op die
wijze is het einde van den oorlog blijkbaar nog zeer
verre.
De verliezeiilijst geelt de gesneuvelden en gewonden
ia het gevecht bij Onverwacht (district Etmelo) op 4
Januari. Gesneuveld zyu majoor Vailentin, de bevelhebber
van de Britsche colonne en luitenant Johastone, zwaar
of gevaarlijk gewond vier officieren en 30 man, van wie
een aan zya verwondingen is bezweken.
Verder zijn op verschillende plaatsen nog zes man
gewond en 17 man aan ziekte gestorven.
Postwissels naar Transvaal en Vrijstaat.
De gelegenheid tot verzending van postwissels uit
Nederland naar de navolgende plaatsen in de Zuid-Afri-
kaansche Republiek (Transvaal)
Barberton, BokBburg, Cleveland, Germiston, Heidelburg,
Johannesburg, Krugersdorp, Machadodorp, Middelburg,
Modderfontein, Potchefstroom Pretoria, Roodepoort
Springs, Standerton en Volksrust, zoowei als naar den
Oranje-Vrijstaat, is, blijkens mededeeling der Engelsche
administratie, weder opengesteld.
Te Petersburg is den 12 's nachts het asyl voor
dakloozen afgebrand. Het vnnr verrastte de slapenden,
van wie twaalf verbrandden en zes zwaar gewond wer
den bij den sprong nit de vensters. Men vreest dat het
aantal slachtifiers grooter is, daar het vnnr zoo snel om
zich heen had gegrepen dat bij de komst der brand
weer het tiet meer mogelijk was aan redden tedenken.
Be Ungelsche liberalen.
LONDEN 13 Jan. Sir Henry Campell Bannerman
presideerde heden avond alhier een vergadering van de
Liberal Federation.
Er was een schrijven ingekomen van lord Rosebery
dat hij door afwezigheid nit Londen verhinderd was te
komen en waarin bij de hoop uitsprak dat de vergade
ring zich als doel zon stellen de eenheid en bet gezond
verstand van het liberalisme, waartoe zijn rede van
Chesterfield had bijgedragen.
Sir Henry Binnerman zeide zich hartelijk te verhengen
over lord Rosebery's terugkeer tot het politieke leven
hij had herhaaldelijk zoowel in 't openbaar als onder
vier oogen er bij Rosebery op aangedrongen zich weer
aan te sluiten bij de liberale partijdie hem hartelijk
we kom zon heeten en hij had geineend dat uit de Ches-
terfidd-rede den wensch tot terugkeeren bleek.
Bannerman verklaarde verder dat de oorlog slechts
k u eindigen door verzoening niet door onderwerping
van de Boeren. Hij zag geen verschil van eenig belang
tnsschen zijn eigen meening en die van lord Rosebery
omtrent den vrede, maar hij keurde Rosebeiy's wensch
om een onafhankelijka positie te behouden af.
Oudcarspel. Den 13 des namiddags, ontstond
op den zolder van het perceel van Jan van Exter alhier
brand, die zoo sterk toenam, dat de geheele kap van het
pel ceel is afgebrand en veel waterschade is ontstaan.
Alles is verzekerd.
Prof. C. P. Tide, t
In den ouderdom van 71 jaren is den 11 plotseling
overleden prof. dr. Ooinelis Petrns Tiele, hoogleeraar in
de godgeleerdheid aan de Leidsche Universiteit. Hij werd
op 10 Dee. 1830 te Leiden geboren. Na de voltooiing
zijner studiën aan het Athenaeum en het Remonstrantsch
Seminarium ie Amsterdam, werd hij achtereenvolgens
predikant te Moordrecht en Rotterdam. In 1873 werd
hij tot hoogleeraar benoemd aan het Remonstraut-ch Se
minarium en in 1877 tot hoogleeraar aan de Universiteit
te Leiden.
Tiele's arbeid, zoowel zijn groote werken als zijn tal-
ijke vei handelingen in velschillende tij schriften is
gewijd aan geschiedkundige bronnenstudie. Hij is de man
geweest, die de godsdienstwetenschap in velband heeft
gebracht met het algemeen historisch on ethnographisch
onderzoek en die dit groote samenvallende plan heeft
opgevoerd tot wijsgeerige beschonwingeu. (Haarl. Ct.)
Overreden.
Gisteren namiddag is de brugwachtersknecht E.
van de Hembiug door een van Amsterdam k menden
trein aangereden met het eevolg, dat de ongelukkige
terstond gedood werd. Hij laat een weduwe na met 9
kinderen.
Stompctoren. Uit het jaarverslag van het Scher
mer Veelonds over 1901 blijkt, dat er in dat jaar zijn
afgekeurd 28 ruudereu waarvoor aan vergoeding werd
uitbetaald f 3439, t5). Voor de afgekaurde dieren werd
ontvangen f 930,64J, zoodat. er een schadepost was van
f 2568.51 of 1.75 per rund. Per kwartaal waren gemid
deld 1439 stuks vee verzekerd.
Slijp. Op 31 D-c. 1901 telda deze gemeente 1517
inwoners, waaronder~762 m. en 755 v. In den loop van
het jaar 1901 werd de bevolking vermeerderd door ge
boorte met 30 en door vestiging met 95 personen. Door
sterfte verminderde de bevolking met 26 en door vertrek
naar elders met 128 peisouen, zoodat de bevolking in
dat jaar in 't geheel verminderd werd met 29 personen.
In het jaar 1901 werden tusscheu Stavoren eu
Knlihuir.cn met de stoompont «Stavoren" vervoerd
20 locomotieven eu ruim 10650 ledige en bevrachte
wagens,
Te Jloerbeke, naby de Zeeuwsche grens, hield
een drie-jarig meisje onder het spelen een knikker in
haar mond. Op eens schoot, den knikker haar in de
luchtpijp en het kind was weldra aan de gevolgen be
zweken
Stamboekvce.
Vanwege het bestuur van het «Friesch Rundvee-
Stamboek" is verscheuen het «Kalverenboek over 1901'',
bevattende de namen enz. van de tot 15 Nov. in dat
jaar geboren kalveren afstammelingen vin stambookvee,
met vermelding van het stamboeknummer den datum
en plaats van geboortenaam en woonplaats van den
eigenaar de stamboiknamoaers van de ou iers enz.
Van enkele kalveren zijn de vooroa Iers zoowel van
vaders- als van moederszijde, tot in acht geslachten be
kend en in de registers der vereeuiging ingeschreven.
In Friesland zijn thans 22 veehouders wiet' geheele
beslag uitsluitend bestaat uit stamboekvee of volbloed
afstammelingen daar va".
Hoorn. Alhier hebben burg. eu weth. bij don ge
meenteraad een voorstel ingedieud tot het vaststellen
van een pensioenverordening voor de aste werklieden en
beambten in dienst der gemeentelijke gasfabriek.
Voor de oveiige gemeente-ambtenaren bestaat reeds
eene zoodanige regeling.
D helfiag van wik- en weogloonen tot een bedrag
van 60 cents per 50 K.G. is bij Kon. Besluit goedgekeurd.
Hier ter stede is een kostelooze on: sus opgericht
voor melkonderzoek, teneiode zich te bekwamen in de
bepaling van vetgehalte, soortelijk gewicht, stremproef.
