Op de Waterhoeve No. 15. *weede bi»d. Honderd en vierde jaargang. Zondag 2 Febr. 1902. Banken van leening. KIEZERSLIJSTIÏW. FEUILLETON W. Heimburg-. Vertaling van HERMINA, ALKMAARSCHE COURANT. Over deze instellingen is zeer verschillend geoordeeld In de handboeken over staathnishondknnde worden ze genoemd onder de banken en crediet-instellingen al is het dan ook in de laatste plaats. Ze zjjn bestemd voor den kleinen manen wel om hem tegen onderpand kleine geldelijke bedragen voor korten tijd voor te schieten of te leenen. Gewoonljjk worden zij voorgesteld als min of meer het karakter hebbende vin instellingen van wel dadigheid maar dan met de beteekenisvolle bijvoeging, dat zjj bestemd zijn armoede te voorkomen. Hoeveel orde de mindere man, de minvermogende, da arme, ook op zijn huishouding en zijn zaken stelle, met hoeveel zorg hij de tering zette naar de nering hoe spaarzaam bij leve en elke onnoodige uitgaaf vermijde er kunnen van tjjd tot tijd oogenblikken komen van nood waarin dringende behoefte is aan eenig gelddat naar alle waarschijnlijkheid later wel zal inkomen maar op het oogenblik niet voorhanden is. En dan mag het een geluk genoemd worden dat de bank van leeuing open staat. Hij is dan althans niet gedwongen dadeljjk te verkoopen wat op den duur onmisbaarot waaraan hij gehecht is. De kans om het weer in zijn bezit te krijgen blijft bestaan. Het is schier onnoodig op de keerzijde van de medaille te wijzen. In het Handboek van Praktische Staathuis houdkunde van wijlen den hoogleeraar Yisssring kan men lezen: »Een bekend en bedroevend nadeel aan de bank van leening verbonden is dat zij roekelooze verkwisting gemakkelijk maakt en gelegenheid geeft om nuttige zaken van de hand te zetten ten einde het geld daarvoor ontvangen in brooddronkenheid op te maken." Maar onmiddellijk daarop volgt de opmerking: Doch dit heeft ze met eiken anderen vorm van crediet gemeen''; en ten slotte de vraag: »Zal men om het misbruik het gebruik keeren Er zijn er geweest, en er zijn er ook zeker thans nog, die deze vraag met beslistheid bevestigend beantwoorden Een instelling die tot zooveel misbruik gelegenheid gaf, moest huns inziens worden afgeschaft. Zij zagen voorbij, dat met de opheffing der banken van leening het gebruik of het misbruik van kleine bedragen tegen onderpand op te nemen niet zou verdwijnen, zelfs niet verminderen, want dat andere instellingen er voor zouden zorgen, dat het aan de gelegenheid daartoe niet ontbrak. In een vergadering der Vereeniging voor Gemeente en Volksbelangen te Rotterdam werd dezer dagen dat onderwerp besproken. De voordeelen van de banken van leening tegenover de huizen van verkoop met recht van wederinkoop werden daar in het licht gesteld en op vermeerdering van de gelegenheden om panden te beleenen door de oprichting van bijbanken in verschillende ge deelten van de stad werd aangedrongen. De handhaving der gemeentelijke bank van leening vond in deze ver gadering geen bestrijding en niemand sprak de nadeelen tegen van de zoogenaamde huizen van verkoop met recht van wederinkoopdie inderdaad als pandjeshuizen of banken van leening werken. DOOR 27) -9 Een half jaar is voorbjjgegaan. De maand Augustus is aangebroken wanneer na de groote vacantie de scholen weer beginnen. Naast de deur van de woning der familie Ahrens is een wit geveifd bord aangebracht. >Brei-, borduur- en naaischool, Woensdags en Zaterdags van 2 tot 5 nur, van Mevrouw de Weduwe Dr. Ahrens," staat met groote zwarte letters hierop te lezen. De benedenkamers zjjn tot school.okaal ingericht. Na lange deliberaties beeft de ge heel onbemiddeld achtergebleven weduwe besloten zich een bestaan te verschaffen door een schooltje te beginnen, in de hoop, dat het aantal harer kleine leerlingen lang zamerhand zal toenemen. Robert is nog vóór Paschen getrouwd en heeft het be nedenhuis van zijne schoonouders betrokken. De huur van bet kleine huis in de Ridderstraat betaalt hij, dit is zijne tegemoetkoming voor moeder en znster, ze hebben daar door ten minste een dak boven het hoofd verder moeten zij maar zien hoe zij zieh redden meer kan hij niet doen En dus de school. Twintig kleine meisjes hebben zich ca de vacantie weer aangemeld en mevrouw Ahrens beweegt zich in haar midden, bedroktNen zennwacbtig en afgesloofd. Eva brengt de kinderen naar haar plaats en vraagt boe zjj 't gemaakt en of zij in hun vrijen tijd veel pleizier gehad hebben. Als het troepje eindelijk is gezeten en mevrouw Aürens in haar donkere huisjapon bij het venster plaats heeft genomenblijft Eva nog een poosje aarzelend staan. Zij is erg veranderd. Haar gelaat Het ligt dan ook in den aard der zaak, dat een bank van leening, van gemeentewege opgericht en onder vol doend gemeente-toezicht gesteld, goedkooper kan werken en voor de beleeners meer veiligheid en waarborgen tegen bedrog oplevert dan do bedoelde particuliere gelegen heden, die door iedereen kunnen worden opgericht. Voor op staat natuurlijk dat de gemeente niet beoogt met haar bank eenige winst te behalen, en dat geen hooger rente wordt gevorderd dan tot dekking van da kosten noodig is. Dat er, in vergelijking van het leenen van grootere geldsommen onder hypothecair verband, tegen inpandgeving van effecten of andere roerende goederen of onder anderen waarborg voor rentebetaling en aflossing, bij de banken van leening altijd een veel hoogere rente wordt bedongen, is een bekende grief, maar van den aard van deze inrichtingen onafscheidelijk. De vele kleine panden van allerlei aard, waarvan de waarde dik wjjls zeer moeilijk is te schatten, de kosten der bewaring en van den openbaren verkoop der niet weer ingeloste pan den, de bezoldiging van het personeel voor de geheele administratie zijn even zoovele oorzakea van de betrek kelijk hooge kosten, die nit de rente der geleende gelden moeten worden gevonden en bjj den publieken verkoop der beleende panden kunnen belangrijke verliezen worden geleden. Door de administratie zoo eenvoudig mogeljjk in te richten en maatregelen te nemen in het belang van een jniBte schatting der in beleening aangeboden voorwerpen kunnen deze nadeelen worden verminderd en zoo klein mogelijk worden gemaakt, maar geheel weg te nemen zijn zo niet. Het zal dus altjjd van belang blijven, van deze inrichtingen zoo weiaig mogelijk gebruik te maken en dit nooit te doen uit gemak of gewoonte. Die zonder noodzaak leent, werpt nutteloos aan rente en provisie geld weg. En de voorbeelden zijn er, dat eiken Maandag dezelfde kleeren en sieraden in de bank van leening werden gebracht, die eiken Zaterdag weer werden gelost. In znlke gevallen is geen armoede of dringende behoefte de aanleiding tot beleening, maar gewoonte, sleur, zorgeloosheid en slecht huishoudelijk beheer. Dat kwaad is echter niet weg te nemen door de banken van leening op te heffen, zoolang de huizen van verkoop met recht van wederinkoop blijven bestaan. Veel hangt in deze zaak, zooals in zoovele andere, natuurlijk van plaatselijk toestanden af. Wat in de eene gemeente gemist kan worden, kan in een andere hoogst gewenscbt en van publiek belang wezen. De vergadering te Rotterdam eindigde met te besluiten, zich tot de Regeering te wenden met het verzoek om wettelijke regeling, waardoor aan de particuliere pandjeshuizen, onder welken naam ook, een eind zal worden gemaakt. Daar tevens werd besloten dit adres met verzoek om ondersteuning aan de plaatselijke werkliedenvereenigingen mede te deelen, zal de zaak ook in ruimer kring bespro ken en van verschillende zijden in het licht gesteld worden. is smal en bleek geworden en in plaats van de zware vlechten heeft ze dik, donker kroeshaar gekregen, zooals alle jonge meisjes die uit een zware ziekte hersteld zijn. Mevrouw Ahrens wikkelt juist zwijgend den katoenen draad om de uitgespreide vingertjes van haar jongste en nienwste leerling en tracht haar den breisteek te loeren. Eva staat bij de deur en beschouwt dit tooneel met een bitteren glimlach. »Komaan Evaga wat wandelenzegt mevrouw Ahrens bezorgd. »Ge weetdat ge zooveel mogelijk in de lucht moet zijn. Ik zal mij hier wel alleen redden, kind." »Waar moet ik dan heengaan moeder?" vraagt Eva j maar haar stem klinkt dof en lusteloos. »Ga eens naar Tony stelt mevr. Ahrens voor»en breng haar de stofdoekjes die ik voor haar gehaakt heb." Eva verlaat het vertrek krijgt haar strooien hoed en dunnen zomermantel en gaat de straten door naar de wo ning van haar broeder, 't Is een deftig huis op de Hooi- markthet jonge paar bewoont de fraaie verdieping naast het groote koetshuis, waarin een kleine poort is aange bracht, die de huisdeur voorstelt. Eva merkt onmiddellijk, dat zij ongelegen komt. Tony is met hare moeder in de keuken, druk bezig abrikozen te konfijten, en vraagtals zij met verhit gelaat de huis kamer binnenkomt, waar Eva door het dienstmeisje is ge bracht«Wat komt ge doen, Eva? Is er iets Robert is niet thuis." »Neen er is niets! Ik kom maar even vragen, hoe ge 't maakt, en de complimenten brengen van mama en »Ga even zitten." »Dankje, ik zal je niet ophouden, Tony. Groet Robert als hij thuiskomt en dit stnurt mama je." Waarom is zjj niet met je meegekomen? O, 't is ook waar die schoolZeg eens, heeft moeder van morgen vroeg Robert's brief gekregen »Ik weet 't niet, Tony", antwoordt Eva. »Moeder heeft mij niets daarvan gezegd." »Och weet ge 't is eigenljjk over die schoolRobert heeft gemerkt, dat verscheidene moeders niet tevreden zijn met het onderwijs de wormen kwamen zoo snf thuis DE BURGEMEESTER der gemeente ALKMAAR Gelet op de artt. 11, 12 en 13 der Kieswet; Noodigt de mannelijke Inwoners der gemeente, die den leeftijd van 25 jaren hebben bereikt, uit, om a. zoo zjj in eene andere gemeente over het laatstverloopen dienstjaar in eene der Rijks direete belastingen zijn aangeslagen, wat de grondbelasting betreft in eene andere gemeente of in meer gemeenten te zamen tot een bedrag van ten minste één gulden (in hoofdsom en rijksopcenten) daarvan door overlegging van voor voldaan geteekende aanslagbiljetten vóór den 15 Febru ari a.s. ter secretarie dezer gemeente te doen blijken b. vóór 15 Februari a. s. aangifte ter secretarie te doen (volgens model aldaar verkrijgbaar) van als mede-eige naar, zonder dat zijn naam bij den aanslag in het kohier is vermeld, door een bedrag van ten minste één gulden in hoofdsom en rpks opcenten aangeslagen te zijn in de grondbelasting, wegens onroerende goede ren eener onverdeelde nalatenschap c. voor zooveel zij niet over het iaastverloopen dienstjaar in eenige Rijks directie belasting zijn aangeslagen, be wezen kunnen dat zij voldoen aan eene der volgende voorwaarden 1.dat zij als hoofden van gezinnen of als alleen wo nende personen op den 31 Januari dezes jaars, sedert den len Augustus van het vorige jaar hebben bewoond krachtens huur, een huis of een gedeelte van een huis, waarvoor met of zonder bijbehoorenden of in huur gebruikten grond, niet ter bewoning bestemd, de werkelijke huurprijs per week berekend, ten min ste heeft bedragen f 1.50, of wel achtereenvolgens in dezelfde gemeente twee zoodanige hnizen of gedeel ten van hnizen, of, krachtens eigendom, vruchtgebruik ot huur, eenzelfde vaartuig van ten minste 24 ku bieke meter inhoud of 24000 kilogram laadvermogen. 2. dat zij op den 31 Januari sedert den len Januari van het laatst verloopen jaar achtereenvolgens bjj niet meer dan twee personen, ondernemingen, open bare of hijzondere instellingen in dienstbetrekking of als inwonende zoon in het bedrijf of beroep der ouders werkzaam zijn en als zoodanig over dat jaar een inkomen hebben genoten van f 400 wordende ter bereiking van dit bedrag, vrije woning of in woning, beide berekend op f 75,vrije kost en inwoning op f 275,en vrije kost alleen op f 200, overigens komt alleen geld in aanmerking indien dat inkomen als vast week-, veertiendaagsch-, maand- of jaarloon is genoteD en dit loon wegens ziekte of verwonding gedurende ten hoogste twee maanden niet of niet ten volle is ontvangen, wordt het geacht tot het normale bedrag te zijn genoten of, dat zij op den len Februari dezes jaars in bet genot zijn van een door eene onderneming, openbare of bijzondere instelling verleend pensioen of verleende lijfrente van geljjk bedrag van f400. (voor hen die in beide gevallen verkeeren, worden, zoo noodig ter bereiking van het vereischte bedrag, het inkomen, het pensioen en de lijfrente samen geteld) 3. dat zij op den len Februari dezes jaar sedert een jaar den eigendom met recht van vrije beschikking hebben van ten minste f 100 (nomiuaal) ingeschreven in de Grootboeken der Nationale Schuld of van ten minste f 50, ingelegd in de Rijkspostspaarbank, in eene gemeentelijke Spaarbank of in eene Spaarbank, beheerd door het bestuur van eene rechtspersoon lijkheid bezittende Vereeniging, van eene Naamlooze Vennootschap, van eene Coöperatieve Vereeniging of van eene Stichting de lessen waren zoo weinig opwekkend, de kinderen zonden verstompen, vreesden ze, omdat mevrouw Ahrens zelve er den geheelen tijd stom en stijf bjj zat. Nu, ge begrijpt, Eva, dat is toch ook niet zooals 't behoort. Als men zoo iets begint, moet men 't met lust en liefde doen, en dit heeft Robert haar nu eens voorgehouden. Als de kinderen thuis worden gehouden, wat zult ge dan aanvangen? Ik heb aan Robert gezegd dat g jj mee moest onderwijzen, maar hij wil daarvan niets hooren, omdat je zenuwen nog niet sterk genoeg zijn. Maar ge zijt toch ook geen suiker- popje eindelijk zult ge ook wel eens gezond worden 't Is wezenlijk een ellende met je! Hoelang duurt 't nu al? Al mijn bruidsdagen hebt ge met je typhus bedorven, ziek kuikentje als ge zijt 1" Dit laatste moet schertsend klinkenmaar als twee scherpe punten boren de onvriendoljjke blikken van de spreekster zich in het hart van het jonge meisje. Zij voelt dien dag niet voor de eerste maal, dat bare schoonzuster hare moeder en haar als een lastig aanhangsel beschouwt. Ja ja Robert is wat o erbezorgd voor ons", zegt zij, »maar we zullen hem dat langzamerhand wel afleeren Tony. En wat moeder betreft, we zullen eens zien wat we doen kunnen moeder is nog zoo erg bedroefd. Goeden dag, Tony 1" »Kom toch eens op een geschikten tijdherneemt de jonge vrouw verlegen daar ze voelt, dat Eva haar door grondt en zij bang is v or haar man. »0, ja, heel graag Zeg maar a's 't je eens gelegen komt! Moeder en ik kunnen altijd." »En ge zijt zoo dikwijls bij de Baldaufs 1" Eva krijgt plotseling een kleur. »Wel neen Alleen als Madame Baldauf mij byna met geweld naar haar tuin sleeptom de frissche lucht in te ademen." »Nu ge behoeft daarom niet zoo rood te worden 1" zegt Tony lachende terwijl zij de kamerdeur achter zich en Eva sluit. »Hoe maakt de jonge mevrouw op Char- lottenhof 't »Hoe zou ik dat weten?" »WelMadame Baldauf vertelt je immers alles wat maar los en vast is."

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1902 | | pagina 5