Laatste Berichten.
Nederland.
De Oorlog in Znid-Afrika.
»confetti" en toen deze op waren en zij zichfaan 't buf
fet met champagne en cognac gelaafd hadden, met taar
tjes en allerlei lekkernijen elkander en de tooneelspelere
bombardeerden dat de voorstelling eindelijk moest ge
staakt worden. De Koning, die in zijn loge de voorstel
ling bijwoonde, kreeg een stnk rozijnenpudding op zijn
overhemd en slingerde dit onder gejuich lachend terug.
LONDEN, 26 Febr. Lord Kitchener meldt van eer
gisteren uit Pretoria, dat een leeg konvooi 10 mijlen ten
zuidwesten van Klerksdorp door de Boeren is aange
vallen en na een scherp gevecht vermeesterd.
Het eskorte bestond uit. het vijfde batt. yeomanry en
drie comp. Northumberland fuseliers met twee kanonnen.
Bijzonderheden niet bekend do Boeren kwamen blijkbaar
van verre af en worden vervolgd.
De toltariefcommlssle tegen de Dultsche
Regeering.
BERLIJN, 26 Febr. Dj toltariefcommissie heeft met
14 stemmen tegen 10 aangenomen het door de regaering
bestreden compromisvoorstel tot verhoogiug van de
maximum- en minimum-rechten voor de vier voornaamste
graansoorten. Twee leden onthielden zich van stemming,
twee leden waren afwezig.
(Overgenomen uithet Nieuws v. d. Dag.)
Men gevaar voor het Hooldlstrict.
(Een ziekte in de kool, die men
nog niet weet te bestrijden).
I.
Noord-Holland levert jaarlijks enorme hoeveel
heden kool aan 't buitenland, en 't ligt voor de hand,
dat alles wat de koolteelt benadeelt, direct groote finan-
cieele schade berokkent aan duizenden.
Met alle kracht werkt men samen om verkeerde in
vloeden te weren, tot men voor 't onmogelijke staat.
En zoo staat men thans voor een ziekte, die, zoo
zij niet gestuit wordt, de verschrikkelijkste gevolgen
na zich zal slepenwant die ziekte bedreigt de ge-
heele koolteelt, omdat zij geen enkele soort of variëteit
spaart.
Gelukkig bezitten wij een Phytopathologisch Insti
tuut, met den hoogst-bekwamen en ijverigen Prof. Dr.
Ritzema Bos tot directenr, naar wien thans duizenden
kooltelers uitzien als naar den reddenden engel. Zij
begrijpen, dat hulp thans alleen van de wetenschap
komen kan.
Voor wij willen aangeven, wat beproefd zal worden,
de ziekte te leeren bestrijden, wenschen wij eerst iets
mede te deelen over het verloop der ziekte.
Oorzaak is een bacterie, Pseu domonas
campestris.
Voor 'teerst werd de ziekte beschreven door den
Amerikaan Erwin Smith in 1897, zoodat het karakter
der ziekte pas enkele jaren bekend is. Bij ons kwam
de ziekte reeds voor in 1895, doch door verschillende
omstandigheden kon er toen geen voldoende aandacht
aan gewijd worden.
Kenteekens van deze ziekte zijn
lo afvallen van de buitenste bladeren, waardoor de
kooltjes klein worden 2o. afvallen van de onderste
bladen aan den stengel3o. de blijvende bladeren
toonen zieke, zwarte, slappe, leerachtige plekken, bij
witte kool met bruine randen 4o. inwendig aangetast,
dat gedurende den winter erger wordt5o. de stengels
zijn vaak rottend, vol scheuren, hol6o snijden wij
een stengel door, dan i de kring van houtvaten zwart
of bruin gekleurd, w.it doortrekt tot in de nerven der
bladeren; 7o. deze gekleurde houtvaten zitten vol bac
teriën,
Houtvaten vindt men in stengel en bladeren (in de
z.g. aderen) en dienen om 't water en voedsel uit den
grond opgenomen, te vervoerenals die dus verstopt
raken door de vele bacteriën, dan staat de voeding
stil, wat bij jonge plantjes gemakkelijk is aan te too
nen- Bij oudere planten worden de bladeren geel, wat
op honger wijst.
De bacterie is dus schadelijk
a. door verstopping der voedingskanalen,
b. door het afscheiden van stoffen, nadeelig voor
de plant.
Het is nog niet bekend, waarom de bacteriën juist
de houtvaten opzoekenalleen als de plant zeer ver
ziek is, tasten zij ook andere deelen aan, misschien
uit gebrek aan iets beters.
De g oote vraag, die eerst dient te worden opgelost,
is deze hoe, waar en wanneer komen de bac
teriën in de kool
Komen zij door den wortel, den stengel of de bla
de en naar binnen
Wanneer wij bladnerven tot haar uiteinden vervol
gen, dan eindigen zij aan de randen in z.g. w at er
p o r e n, zeer kleine openingen. En nu beeft E. Smith
door proeven aangetoond, dat bacteriën door die poren
naar binnen kunnen gebracht wordenbij beeft dus
de planten geïnfecteerd.
Doch boe geschiedt dit in de vrije natuur
En hier staat men nu voor de groote moeilijkheid.
Nemen wij am, dat de bacteriën in den bovengrond
vertoeven, dan kunnen zij bij droog weer wel door den
wind op de bladeren worden gebracht, en zoo in de
poren komen, evenals bij slag egen enkele aarddeeltjes
opspatteren en zoo de besmetting kunnen overbrengen.
Doch dit zijn slechts vermoedens.
De infectie kan nog anders geschieden.
E. Smith nam eenige naakte slakken (de be
kende, zonder huisje) en dompelde die in een oplos
sing, waarin bacteriën aanwezig waren ca ze er uit
gebaald te hebben, plaatste hij de slakken op gezonde
koolbladeren, en wat bleek na enkele weken? Dat al
de aangevreten bladeren besmet waren door de bac
teriën m. a. w., de slakken hadden de ziekte
verbreid.
Maar wat de slakken kunnen, vermogen nog meer
dieren, b.v. aardvlooien, tupsen, koolvliegen, tal van
andere insecten en wellicht ook de rattenen aan
ratten beeft meu in het kooldistrict geen gebrek.
Verbreidt de rat ook de pest niet
Met beslistheid is evenwel nog niet te zeggen, wie
de verspreiders der ziekte zijn.
Ook weet men nog niet op welken tijd de be
smetting geschiedt in de jeugd, als de koolplantjes
nog op de bedden (banen) staan, of op verderen leef
tijd, als zij uitgeplant zijn op de groote koolakkers.
Sommige ervaringen Jeiden er toe te besluiten, dat
de infectie zoowel op de bedden als op 't land kan
geschieden, al naar de weersgesteldheid is.
Veel vermoedens, doch geen zekerheid.
En toch, daarop komt het aan.
De wijze van koolteelt in Langendijk geeft anders
wel aanleiding tot verspreiding der ziekte. Vrucht-
wisseling schijnt men niet te kennen, ten minste
niet toe te passen, op sommige stukken teelt men al
meer dan 20 jaar achtereen kool. En op de bedden,
waarop men zaait, hetzelfde verschijnsel.
Of de vijanden zich dus prettig en snel kunnen ver
meerderen Ook de bemesting leidt tot uitbreiding der
ziekte.
Al wat rot is laat men staan op het veld m. a w.
de misdadigers laat men ongemoeid, 't Kan moeilijk
slechter. Elke zieke kool, die blijft, bederft het vol
gende jaar wie weet hoeveel andere.
Zoo'n zieke kool behoorde op 't vuurwaardoor alle
bacteriën ook zouden verbranden. Of anders in een put
met veel ongebluscbte kalkde kalk zou dan wel
voor een warm bad voor do bacteriën zorgen.
Een algemeen gebruik is het, stengels in de sloot
te werpen, om die later na rotting weer op te bagge
ren. En nu is het waar, dat in het water veel schijnt
dood te gaan, want veel ziekten neemt men niet waar.
Of het zoo blijven zal, is een a dere vraag.
Hoe Prof. Ritzema Bos zich nu voorstelt proeven te
nemen om de ziekte in haar geheel te leeren kennen
en daardoor ook haar te leeren bestrijden, willen wij
in het volgende nummer mededeelen.
Drooglegging der Zuiderzee.
Het dagelijksch bestuur vaa de Zuiderzeevereeni-
ging is dezer dagen op audiëntie geweest bij den minister
van Waterstaat, Handel en Nijverheid.
Het bestuur heeft aan doa minister het groote belang
dezer zaak uiteengezet.
Naar wij vernemen zijn de denkbeelden van minister
De Marez Oijeus omtrent bet plan vrijwel ia overeen
stemming bevonden met de gedachten van het dagelijksch
bestuur, zoodat de commissio een bevredigenden indruk
van 's minister m ening ontving.
Het college voor de zeevisscherijen en 's Rijks Water
staat zijn bereids door den minister over het plan gehoord.
(Haarl. Ot.)
Een gedenkteeken.
Bij het comilé te Nijmegen is reeds t 10,0(0
ingekomen tot het stichten van een monument voor
bisschop Hamer en zijne gezellen, die met hem den mar
teldood gestorven zijn.
Het gedenkteeken zal vermoedelijk een standbeeld zijn
van mgr. Hamer. In een opschrift zullen de namen van
de met d3n bisschop vermoorde missions' issen vermeld
worden. Voorts zullon er nog eenige voorstellingen uit
de Chineesche christenvervolging on bas-relief bij aange
bracht worden.
Tot hoofdingeland van da banne Wervershoof
is herkozen de heer 0. Oad on tot lid van hef dage-
lijksch bestuur do hoer J. Koopman.
Te Tilburg is de 15-jarige G. v. d. L. uit Boxtel,
die in de koperslagerij van do firma B. S to Tilburg,
bij het, gebruik van benzine in brand geraakte, aan de
gevolgen zijner verwondingen in hot Ziekenhuis overleden.
Molens In rouw.
Wie thans iu de Sehermeer komt, zoo meldt men
aan de »N. R. Ct." uit Scherme'horn, merkt aau ieder
der twee en-vijftig molens van dien polder iets eigenaardigs
op. Sfaan de molenwieken in deu winter op dagen van
rust gemeenlijk zoo, dat ze een staand kruis een
optelteeken vo-men, terwijl ze daarentegen in don
zomer aau een vermenigvaldigteeke» doen dankeD, nu
hebben ze een stand, dia tusscben beide het midden houdt.
Het is, of de wieken, nit dan winterstand in den zomer-
stand willende overgaan, in haar kwartcirkeldraai halver
wege zijn blijven stekon.
Wat dat beteekent Het is het rouwteekon van de
watermolens en wel het teeken van den droeven rouw,
wegens het overlijden vau don dijkgraaf des polders, den
heer S. de Jongh. Telkenmale als er oen lid van het
polderbestuur overleden is, moeten de molens hunne wieken
eenigen tijd bij rust in dien stand vau droeven rouw
zet'en. Van »droeven" rouw, want enkele malen ziet men
ook esn molen het teeken van »blijden rouw'' vertoonen
n.l. als den molenaar een kind geboren is. Dan schijnen
de wieken halverwege te zijn blijven steken bij hare poging
om van don zomerstaud in den winterstand over te gaan.
Amsterdamsche Kegelbond.
In de op Maandag 24 Februari jl. gehouden Ver
gadering van bovengenoemden Kegelbond is besloten ter
gelegenheid van het 12jarig bestaan, een gr >ot natio
naal kegelconconrs te houden op de banen van het
gebouw »Parkzicbt"' t,e Amsterdam.
De wedstrijd, te houden op 8, 9, 10 eu 11 Mei ek
zal bestaan uit: A.Korpswedstrijd, B. Personeele wedstrijd
medailles (3 kaarten) C. Kampioen-wedstrijd, D Perso
neele wedstrijd, Kunstvoorwerpen (2a kaarten).
Mr. Jacob van Lcnnep.
Ter herinnering aan onzen onderhoudenden en gees
tigen romanschrijver mr. Jacob van Lennep, willen de
heeren H. J. Schimmel, voorzitter, dr. H. Kiowiet de
Jonge, F. Labonchère, mr. Frank van Lannep, dr. M. F.
van Lennep, C. D. Minnaert, J. Brninwold Riedel, L.
Simons, F. Smit Kle.ne, O. Tilanns en H. S. M. van
Wiekevoort Ciommelin, secretaris-penningmeester, Raam-
singel 42, Haarlem, een poging doen, op 24 Maart as.,
den honderdsten gedenkaag zjjner geboorte, een groot aantal
exemplaren van zijn romantische werken, in de bekende
12 deeltjes van Sythoiï's uitgaaf, ten geschenke te zenden
aan Natsbibliotheken volksboekerijen Nederlandsche
openbare boekerjjen in Noord- en Zaid Nederland, Indië,
(O. en W Znid-Afrika, Amerika, benevens aan de Boeren-
krijgsgevangenen.
De firma A. W. Sythoff heeft van haar ingenomenheid
en groote belangstelling in dit denkbeeld doen bljjken,
door aanstonds beschikking te geven over 150 stel van
die uitgaaf en zich bovendien bereid te verklaren, zooveel
exemplaren als verder ter verspreiding mochten gewenscht
worden, tegen kostenden prijs af te staan. Alle worden
voorzien van een portret des schrijvers met vergun
ning der Koninklijke Academie van Wetenschappen geno
men naar een olieverf conterfeitselin het Trippenhuis
aanwezig en gekaft in een omslag dat door een onzer
beste boekbandteekenaars is ontworpen.
Zjj verwachten dat velendoor toezending van een
bijdrage aan een van hen znllen willen medewerken aan
deze feestzendingwelke zeker den schrijver veel meer
welgevallig zon zijn geweest dan de onthulling van een
beeld of ander gedenkteeken te zijner eere.
Groenteteelt.
Hoe grooten omvang de groenteteelt aan den
Langendijk heeft verkregen, blij kt o, a. hieruit, dat
alleen op de markt te Broek op Langedijk in 1901 wer
den aangevoerd 3.600.000 bloemkoolen, 3.200.000 roode
kooien 900.000 gele en 1 200.000 witte kooien, ruim
1.000.000 bossen wortelen, benevens eene aanzienlijke
hoeveelheid uien, aardappelen enz. Hiervoor weid ont
vangen f 500,000 f 600,000.
Bij de restauratie van de Ned. herv. kerk te Me-
dembllk heeft men dezer dagen bij het schoonmaken
der mnren onder de kalklaag der pilaren muurschilde
ringen gevonden uit 1602. Voor zoover nu reeds zicht
baar bebben ze weinig geleden. (N. R. Ct.)
Export naar Polen.
De Vereeniging tot bevordering van den Neder-
landschen Export te 's Gravenhage doelt mede
Polen heeft sedert eenigen tijd eene vijandige houding
aangenomen tegenover den Duitschen handeldie tot
dusverre iu dit land i ijzonder bloeide.
De oorzaak van dezen omkeer is te zoeken in de jongste
ongeregeldheden, waarvan de stad Wreschen, in Prui-
sisch-Polen. het tooneel was. Uit de dagbladen heeft
men gezien, dat Poolsche scholieren, die geweigerd hadden
iu het Duitsch te bidden, zesr streng zijn gestraft. De
ouders protesteerden tegen deze maatregelen van da
Dnitsche school, waarvoor sommigen hunner met twee-
eneenhalf jaar gevangenisstraf moeten boeten.
Groote verontwaardiging heeft gewekt, dat men die
ouders heeft geboeid, om hen naar de gevangenis te leiden.
Men spreekt na slechts van wraak, en men bereidt
zich voor om alle handelsrelaties tusscheu Polen en Dnit-
schers af te breken.
Te Krakau is een groote meeting gehouden, waar een
besluit is genomen, strekkende om voor altijd de Duit-
sobe producten uit Gallicië te boycotten. Een te War
schau verschjjnend blad heeft bij do binnenlandsche in-
dastrieelen en handel iren eeu onderzoek ingesteld om
vast te stellen, welke artikelen uit Duitschland werden
ingevoerd, en of er mogelijkheid bestaat hen door ge
lijksoortige van andere herkomst'te vervangen.
De lesultateu van dit onderzoek, waarmede 20 ko
lommen van bedoeld blad gevuld zijn, zeggen ons veel
belangrijks.
Iedereen is het eens, dat men het monopolie van den
Duitschen handel, dat zwaar op Polen drukt, moet be
strijden maar die taak is allesbehalve gemakkelijk.
De groote macht van den Daitschen handel wordt
verklaard door
1. Levering van goedkoope artikelen, welke zich aan
passen bij de behoefte der cliëntèle 2. Lange en ruime
credieten 3. Nauwkeurige kennis van de afnemers 4.
Voortdurend onderhouden voeling met de koopers, door
middel van prijscouranten, handelsreizigers, reclame, enz.
Toch zijn er nog vele artikelen, voor de levering
waarvan Duitschland niet in aanmerking komt, o. a.
Wijnen en spiritualiën, met uitzondering der Rijnwijnen
parfumerieën (een Berlijnsch kuis doet er slechts geringe
zaken in); luxeartikelen (articles de Paris), waarvan de
afzet vermindert door de economische crisis zeer fijne
chirurgische instrumenten, koloniale producten, als koffie,
thee, verder manufacturen, zaden, emaillewareu, enz.
Artikelen, voor welke men zich moeilijk tot andere
landen dan Duitechlaud kan wenden, zijn o. a. Land
bouwwerktuigen naaimachineschemische producten
(Zwitserland levert slechts kleine hoeveelheden), ijzer-
kramerijon en kleine artikelen van metaal (Solingen enz.),
rijst, borstel waren, fijne wollen goederen, optische in
strumenten van mindere quaiiteit, rijwielen, thermome
ters, er<z.
Velsen. Iu antwoord op een door het gemeente
bestuur aan don minister van Waterstaat gedaan verzoek
om niet eer over te gaan tot opruiming van den brug
te Velsen over het Noordzeekanaal voor en aleer de
stoompout zal bljjken te voldoen aan redelijke eischen,
is door den minis er in toewijzenden nin bescnikt.
Vlekiyplius.
Den 25 zijn door den burgemeester van Zaandam
bij publicatie, de wenken en raadgevingen bekend gemaikt,
die door den inspecteur van het geneeskundig staatstoe
zicht in Noordholland, dr. Dozy, don inwoners ter op
volging zijn aanbevolen om verdere verbreiding der ziekte
te voorkomen. Met het oog op het gevaarlijk en zeer
besmettelijk karakter der ziekte beveelt ook de burgemees
ter dringend aan deze voorzorgsmaatregelen in acht te
nemen.
De oorsprong der ziokte is onbekend. Zooveel mogelijk
wordt bevorderd, dat de zieken in de barak worden opge
nomen. Bij weigering wordt eeu post bij de woning ge
plaatst, om te zorgen, dat niemand de woniug kan bin
nenkomen zonder bekend te zijn met het gevaar voor
anderen, dat hij zon veroorzaken, in welk geval proces-
verbaai wordt opgemaakt wegens overtreding van art.
8 van de epidemiewe'. Door de zorg van het gemeente
bestuur is een gebouw ingericht voor personen, die in
aanraking zijn geweest met lijders, doch nog niet ziek zijn.
Te Koog a/d Zaan zijn drie mannelijke personen en te
Zaandijk één vrouwelijke door de vlektyphus aangetast.
Nieuwe gevallen zijn sedert Zaterdag noch ie Zaandam,
nog in beide andere gemeenten voorgekomen. De toestand
der lijders wordt in het algemeen, de omstandigheden
in aanmerking nemend, bevredigend genoemd.
De Hollandsche Spoorwegmaatschappijzoowel als
de Stoombootdienst Alkmaar Packet", hebben geweigerd
besmette goederen bestemd voor den ontsmeltingeoven
te Alkmaar, te vervoeren. Om die reden heeft de burge
meester machtiging gevraagd voor de overbrenging van
den verplaatsbaren rijks-ontsmettingsoven van Enkbuizen
naar Zaandam. Deze zal dan geplaatst worden op
