Op de Waterhoeve,
No. 55.
Honderd en vierde jaargang.
1902.
WOENSDAG
7 M E I.
Amsterdamsche Brieven.
Buitenland.
W. Heimburg.
Vertaling van HERMINA.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag-
eg Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80franco door het
rijk f 1,
3 Nummers f 0,06. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Prys der gewone advertentlën
Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HEKMs. COSTER
ZOON Voordam C 9.
Telefoonnummer 3.
XIII.
Men zal den schrijver dezer brieven niet kunnen ten
laste leggen, dat hij den Amaterdamschen onder
wijzers nooit de waarheid heeft durven zeggen. Her
haaldelijk hebben wij in den loop der jaren onze ergernis
geuit over de wijzewaarop sommige Amsterdamsche
onderwijzers hunne grieven blootlegden voor het publiek
en de vrees te kennen gegeven dat onder de zorg voor
eigen belangen de zorg voor de hun toevertrouwde kin
deren moest Ijjdeu.
Wanneer wij dit vooropstellen dan geschiedt dit om
by hetgeen zal volgen elke gedachte aan blinde partij
digheid buiten te sluiten.
Er is namelijk opnieuw hevige gisting ontstaan in de
gelederen van onze opvoeders der jeugd. Reeds is een
vergadering gehouden waarin luide klachten zijn aan
geheven en deze zal nog wel door vele anderen gevolgd
worden. En de meeste Amsterdammers zullen bij het
lezen van het verslag dier bijeenkomst gezocht hebben
«Zijn die vervelende menscben dan nooit tevreden
Laat ons nagaan wat er gebeurd is.
De strijd, die jaren lang gevoerd is, draaide in hoofd
zaak om twee puntensalaris-verbetering en afschaffing
der rang-examens. B. en W. en de gemeenteraad wilden
aanvankelijk van deze beide wenschen niets weten. Maar
de onderwijzers hielden vol. Zij maakten berekening op
berekening, dat hun salaris hen onmogeljjk in staat
stelde behoorlijk te leven en zij betoogden dat rang
examens vernederend en demoraliseerend werkten, waar
van het onderwijs schade leed. Eindelijk werd naar hun
stem pelnisterd. Een nieuwe Verordening op het Lager
Onderwijs trad in werkingdie nog wel niet de vol
komen goedkeuring wegdroeg van de Amsterdamsche
afdeeling van den Bond van Nederlandsche Onderwijzers,
maar waarvan toch erkend werd dat zij groote verbe
teringen bracht. Geen wonder trouwens de salarissen
werden verbeterd en de rang-examens werden afgeschaft.
Na zou er dan eindelijk rnst komen
Zoo dacht de burgerij en zoo was naar wij hopen
ook de bedoeling der onderwijzers.
De vorige week heeft de laatsten echter doen opschrik
ken nit hunne stemming van gelatenheid. Plotseling heb
ben zij ervaren dat er voor de rang-examens nog iets
veel ergers is gekomen. De nieuwe verordening bepaalt
dat de onderwijzers met hoofdaete om de twee jaar hun
salaris zullen verhoogd zien met f 100 tot een maximum
van f 1500, en men had gemeend dat van deze bepaling
alleen in gevallen van grof plichtsverzuim zou worden
afgeweken. De werkelijkheid is evenwei gansch anders.
De verhooging zal alleen toegekend worden op voordracht
van het hoofd der schoolnadat deze een rapport heeft
ingevuldzooals de schooljongens gewoon zijn er een mee
naar huis te nemen.
In dit rapport heeft het hoofd der school de cijfers
van 1 (zeer gering) tot 10 (in alle deelen uitmuntend)
te plaatsen achter de volgende vragen ter beoordeeling
DOOR
62)
Drie jaren zijn verloopen jaren die voor het oude
landgoed en zijn bewoners schijnbaar spoorloos zijn voor
bijgegaan zoo geregeld en kalm was het leven uiterlijk.
De stormwind der wereldgeschiedenis heeft zijn muren
ombruistde Deensche oorlog is gestreden en op de
«Waterhoeve" heeft men trouw en belangstell nd mee
gevreesd en gebeden voor den afloop van den veldtocht,
voor de gekwetsten en de gesneuvelden.
Aan den horizon vertoonen zieh thans weer nieuwe
donderwolken maar Madame gelooft niet dat 't tot een
uitbarsting zal komen zij gelooft niet eerder aan iets
naars, dan als 't vlak voor haar staat, en Manrits spreekt
niet over politiek aan de huiselijke maaltijden hij leest
de couranten voor zichzelfhet voorhoofd min of meer
gerimpeld, anders kan men niets aan hem merken.'t Lijkt
in hnis zoo ouderwetsch rustig en gezellig als alleen d&ar
mogelijk is waar Madame Baldauf den sehepter zwaait.
Aan tafel zit zij nog altijd bovenaan en dient voor. Haar
haar is zoo wit als zilver geworden wat haar iets eer
waardigs geeftmaar hare oogen Dehonden daarentegen
steeds hun jeugdigen glans. Maurits zit evenals altijd aan
haar linkerzijde nog even trouw in de vervulling van
zijn plichten en nog even ijvrig in zijn werk. Tegenover
hem rechts van zijne moeder, zit Eva. Ja deze is toch
ook uiterlijk veranderd, ze schijnt wat grooter en gezetter
te zijn geworden en heelt stille, kalme oogen en een be
daarde manier om te spreken en zich te bewegen, zooals
iemand krijgt, die de plaats, hem door het lot toegewe
zen, tot tevredenheid van zijne omgeving vervult.
van dienstijver en geschiktheid van een aan zijn school
werkzamen onderwijzer(es)
1. Wat is uw oordeel omtrent zijn (haar) ijver, speciaal
wat betreft de voorbereiding van het te geven onderwijs
en het nazien van het schriftelyk werk?
2. Wordt dê instructie voor het hulppersoneel der open
bare Lagere Scholen, zooals die door B. on W. is vast
gesteld in allen deele nagekomen
3. Hoe oordeelt gij over de resultaten van zijn (haar)
onderwijs
Dat de onderwijzers, die de h jogste bevoegdheid ver
kregen hebben bij het lager onderwijs na velerlei examens
te hebben afgelegd, tegen een dergelijke manier van han
delen opkomen zij hebben daarin, wjj verklaren 't
ronduit, volkomen gelijk. Komt er voor hen dan nooit
een tijd, dat zij geacht worden voor de hun toevertrouwde
belangen te kunnen zorgen En dan wordt hier niet
de deur opengezet voor een laffe oogendienarij, waardoor
men aan het karakter van den opvoeder schade toebrengt?
Geen veiliger middel om de verhooging te krijgen dan
als eenig ideaalhet hoofd der school in het gevlei te
komen I
Zonderling zijn nog bovendien de vragen. Stel, dat een
hoofd achtar alle drie vragen het cijfer 1 zet. Dan maakt
dus de delinquent weinig werk van de voorbereiding van
zjjn onderwijs en van het nazien van het schriftelijk
werkdan wordt do instructie van B. en W. slecht
nagekomen en dan zijn de resultaten van het onderwijs
zeer gering. Met een dergelijke verklaring zou toch het
hoofd zich zelf eeu klap in het aangezicht geven I Ziet
hij dan maar lijde'ijk toe, als het onderwijs in een klasse
verkeerd gaat, en doet hij daaraan niets anders dan den
schnldige om de twee jaar zijn loonsverhooging te ont
houden Hooge cijfers zjjn het beste compliment voor het
hoold der school, maar onder die omstandigheden zouden
zij ook best kunnen wegblijven.
Intusschen is de onderwijzer, zelfs niet de prachtigste
getallen, nog niet in het bezit van het hem in uitzicht
gestelde hoogere salaris. Eerst moet daarvoor nog het
advies worden ingewonnen van de Plaatselijke Com
missie van Toezicht op het Lager Onderwijs, zoodat
hij verstandig doet ook die heeren naar do oogen te kjjken.
En als die getuigschriften in orde zijn, wordt de zaak
nog weer door B. en W. in overwoging genomen, die dus
ook nog weer een kink in de kabel kunnen brengen.
Terwijl aan de salaris-regeling van alle ambtenaren te
Amsterdam de gedachte ten grondslag ligt, dat iemand,
die zijn plicht vervult, verzekerd moei zijn dat bij het
klimmen der jaren het salaris in overeenstemming moet
zijn met de stijgende behoeften, moeten de onderwijzers
die hun diploma's hebben ten bswijze van hun be
kwaamheid nog eens driemaal de spitsroeden door-
loopen om na 2 jaar f 100 moer te krijgeu.
Niet ten onrechte heeft de heer J. W. Gerhad dit
systeem gekarakteriseerd als «zoo middeleeuwsch, doch
tevens zoo verderfelijk, dat de rangexamens er de vlag
voor moeten strijken."
Hadden de onderwijzers geweten, wat hun boven het
hoofd hing, men kan er van overtuigd zijn dat zij bij
Eva draagt den sleutelbos in haar ceintuur en heeft
het volle bestaar over de huishouding, want Madame Bal
dauf is nooit weer de oude geworden sedert dien dag op
Oharlottenhof, toen zij flauw is gevallen. Het loopen valt
haar moeilijk. Inwendig hebben zij allen wel is waar
stormen beleefd en doorstaan maar geen hunner spreekt
daarover.
Het meest merkt men 't aan Madame, dat zij inwendig
anders gestemd is dan zij zich uiterlijk voordoet. Zij heeft
iets onrustigs in de oogen ze ziet altijd rond. alsof ze
op iets wacht, en ze wacht dan ook steeds. Ze wacht dat
Karei en Manrits zich zullen verzoenen, ze wacht dat
Karei bij haar komen en zeggen zal «Moeder, gij hebt
gelijk gehad ik zie nu in, dat ik indertijd op den ver
keerden weg was. Gg kunt n ij nu weer vertrouwen
En ze wacht óok, dat het sprookje van Broertje en Znsje
nit is en het andere sprookje van Hansje, die zooveel houdt
van Grietjebegint maar ze wacht te vergeefs die
vreugde schijnt haar huis niet beschoren te zijn.
Op Oharlottenhof heeft ze een kleinkind gekregen en
ze heeft het nog niet gezien dat nieuws zelf toevallig
van vreemden moeten hooren Karei blijft verstokt tegen
over haar. Dat hij en Hanne ongelukkig samen leven
vermoedt zij niet.
Ze weet alleen, dat Hanne den daim op de geldkist
houdt, dat de jonge vrouw met overdreven zorg de huis
houding ter harte neemt en eigenlijk het bestier over alles
heeft. Zij verheugt zich daarover, want ze weet nietB van
den langzaam voortwoekerenden, verbitterden strijd, dien
die twee menschen samen voeren om de opperheerschappij
in hnn rijk. Maar Maurits is daarvan op de hoogte en
hoort 't van den rentmeester op Oharlottenhof, dien
hij nu eu dan aan de grensscheiding ontmoet, van den
onden geneesheer Breoht te Ruhleben, den huisdokter op
Oharlottenhof, en ook vau den advocaat Treaberg, tot wien
Karei zich gewend heeft om gerechtelijke scheiding van
zijne vrouw aan te vragen. Het hart bloedt hem bij al die
verhalen, en hij kan toch niets helpen de broeders hebben
elkaar niet teruggezien sinds dien ochtend, toen zij in waan
zinnige drift met elkaar worstelden.
de behandeling der Verordening in den Raad niet zonden
gezwegen hebben. Men heeft hen echter met een kluitje
in het riet gestaard. Na zij dat ontdekken is hun boos
heid nog te feller en znllen zij nog krasser vechten dan
te voren. B. en W. hebban in deien werkelijk niet van
groot beleid blijk gegeven. En zij kunnen die fout niet
beter herstellen dan door te verklaren, dat de verhooging
vrijwel een conditio sine qua non is en de toekenniog
alleen dan niet zal geschiedenwanneer werkelijk de
onderwijzer zich aan ean niet te weerleggen plichtver
zuim heeft schuldig gemaakt. Wie kalm zijn taak ver
valt moet niet genoopt worden tot allerlei vernederende
middelen om het meerdere geld machtig te worden hij
moet er van verzekerd zijn, dat hij het krijgt.
BBIiGIE. Onder leiding van dan socialistischen afge
vaardigde Demblon is den 4 te Brussel het congres der
Belgische socialisten geopend. De afgevaardigde Van der
Velde hield eeu rede over de mislukte stemrecht-agitatie;
hij schreef dit ongunstig resultaat toe aan het feit, dat
men met te veel overijling tot de algemeene staking be
sloten had, en deze te spoedig had moeten opgeven ten
gevolge der onvoldoende voorbereiding.
»UIT8CHLAIVD. De sneltrein van Mtinchen is den
5 bij Zschortan door het breken van een as ontspoord.
Twee personen, onder wie de afgevaardigde van den
Rijksdag Friedl uit Bayrenth, werden gedood.
De afgevaardigde Von Lama, die met hem reisde,
werd wonderlijk gered. Hij seinde het ongeluk aan den
president van den Beierschen Landdag, die het telegram
in de morgenzitting voorlas.
KAIOUILAA». Nog steeds ontbreekt ieder officieel
bericht omtrent den afloop der vredesonderhandelingen
de Regeering zwijgt en de bladen wisselen hunne opinies
tnsschen «waarschijnlijk.ongunstig" en «beslist ongunstig".
Thans is de «Times" weder zeer pessimistisch gestemd.
«Men moet niet vergeten, zoo schrijft het Jingo-
orgaan, dat het karakter der Boeren voortdurend een
onoplosbaar raadsel is, zelfs voor hen, die meenen het
goed te kennen. Het feit bestaat, dat de Boeren ge
woonlijk denken, wat andere menschen als ondenkbaar
beschouwen en gewoonlijk doen, wat anderen niet ver
wachten.
«Daarom kunnen wij geen enkele zekerheid hebben over
wat er zal gebeuren, voordat de bijeenkomst van 15 Mei
heeft plaats gehad en hoe verleidelijk het doen van voor
spellingen ook moge zijn, het is en blijft altoos raden".
Als er één blad is, dat met grond kan spreken van de
moeielijkheid om te voorspellen wat de Boeren doen of
laten znllen, is het zeker de «Times", die, betaald met
het goud van Rhodes en consorten, den strijd heeft doen
ontstaan, die sedert 3 jaren Eogelands schatten en oor
logskrachten verslindt.
Ook Eva weet 't. Robert en Tony hebben 't haar ver
teld, als zij deze nu en dan bezoekt. Van het oogenblik
af, dat zij Madame Baldanf's pleegdochter is geworden, is
Tony enkel vriendelijkheid en beminnelijkheid voor haar en
heeft haar zelfs verzocht den doop van haar eersteling mee
bij te wonen. In een nieuwe zwartzijden japon, een ge
schenk van tante Baldauf bij deze gelegenheid, is zij, naast
Tony's moeder gezeten, naar de kerk gereden, in éene
verbazing dat ze op eens zoo geheel anders behandeld
wordt. Natuurlijk denken zij ailen, dat 't maar een kwestie
van tijd is en zij wel gauw mevrouw Maurits Baldauf zal
worden daarom zijn allen ook even verbaasd, dat het eene
jaar vóór en het andere na voorbijgaat, zonder dat hun
vermoeden bewaarheid wordt.
Eva beantwoordt hun verbloemde vragen slechts met
een zwijgend hoofdschuddenniemand weet, dat zij in
Maurits een broeder heeft gevonden. En wel een bovenste
beste broeder 1 Attent en vriendelijk, altijd even voorkomend,
en zoo dankbaar dat zij goed voor zijne moeder is Alsof
dit niet van zelf sprak 1
't Is ook Maurits geweest, die bet eerst het denkbeeld
heeft geopperd, dat. 't Eva toekwam wat van haar leven
als jong meisje te genieten. Eu zoo waar toen de rouw-
tijd voorbij was, hebben tante Baldauf en broer Maurits
haar naar het Ca3inobal moegenomen, 't Was een Kerstmis
bal, en in het begin heeft Eva niet meegedanst, omdat
ielereen dacht, dat zij in het geheim met Maurits geënga
geerd was en deze 't liever niet had dat zij danste. Maar
toen heeft hijzelf eenige heeren aan haar voorgesteld en
is bij een kolom blijven staan om haar te zien dansen
altijd maar dansen. Haar oude vriendinnen heeft ze weer
gevonden, hartelijker en vriendschappelijker dan ooit, en
tante Baldauf verzoekt deze van tijd tot tijd op een koffie-
saleije of een avondpartijtje. Eva is daardoor een tijdlang
zelfs in een drukke conversatie gekomen, waaraan zij zieh
slechts met moeite hoeft kunnen onttrekken. «Nu ken ik
dat ook, tante, maar na is 't genoeg 't Is jammer van
den kosteljjken tijd I"
Dit viel voor, toen een jong fabrikant in het oog
loopend werk van haar maakte. AL engs begon men 't toch
