Op de Waterhoeve
No. 58.
Honderd en vierde jaargang.
1902.
V R IJ D A G
16 MEI.
Hinderwet.
Amsterdamsche Brieyen.
Buitenland.
F13UILLETON.
W. Heimbnrg.
Vertaling van HERMIN A.
ö5)
ALKHAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag
en Katerdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80franco door het
rijk f 1,
3 Nummers f 0,06. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Prys der gewone advertentlën t
Per regel f O,IS. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COSTER
ZOONVoordam C 9.
Telefoonnummer 3.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Alkmaar
brengen, ingevolge art. 8 der Hinderwet, t9r openbare
kennis, dat zij bij besluit van 13 Mei 1902 vergunning
hebben verleend aan
lo. den heer F. H. RINGERS, te Alkmaar, tot het
oprichten van een gasmotor van 23/4 paardekracht in
het perceel Laat, wijk A, no. 134, kadastraal bekend,
gemeente Alkmaar, sectie A, no. 715
2o. de firma Gebroeders FUHRMANN te Alkmaar,
tot het uitbreiden der bestaande schoenenfabriek, Schou
tenstraat, wjjk A, no. 22b, kadastraal bekend, gemeente
Alkmaar, sectie A, no. 3124, door vervanging van een
gasmotor van 2% door een van 7 paardekracht.
Bnrgemeest.er en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, G. RIPPING Voorzitter.
13 Mei 1902. C. D. DONATH Secretaris.
XIV.
Tien jaar geleden werd in de Rozenstraat, dank zij
de milddadigheid van een bekend stadgenoot„Ons
Huls" geopend. De bedoeling er van was het nader tot
elkaar brengen van de inteliectueele krachten onder de
bezittende klasse en het volk, dat do middelen miste om
zijn kennis te verrijken en zich op aesthetisehe manier
te ontspannen. Dat was iets heel ongewoons en derhalve
werd daarom in den aanvang vrij algemeen gelachen.
De ondervindingrijke »men'' voorspelde groote teleurstel
ling en deed met zeker leedvermaak nitkomen, dat het
nastreven van utopieën ook niet veel anders verdiende.
De stichter liet zich daardoor echter niet ontmoedigen.
Hij wist ds. J. A. Tours te bewegen het predikambt te
laten varen, opdat hij zijn geheele werkkracht aan de
instelling kon doen ten goede komen. De heer Tonrs
vond zeer veel medewerking; sommigen, waaronder vooral
Héléne Mereier, stelden zich geheel beschikbaar om het
ideaal van den stichter te helpen verwezenlijken. Trouwens,
de arbeid was animeerend. Want de bezoekers van »Ons
Huis" namen sterk toe en zij bleken te apprecieeren,
wat hun hier zoo belangeloos aangeboden werd. Gaande
weg breidde zich het terrein, waarop de instelling zich
bewoog, uit en nu heeft men daar een leeszaal, waar
alle mogelijke boeken en couranten zijn te vinden, clubs
die speciale wetenschappen beoefenen, gratislessen in het
Fransch, Dnitsch en Engelsch, gratis-adviezen in rechts
kundige aangelegenheden, gymnastiek-lessen, kook-, huis
hond-, knip en verstel-cursussen, voordracht-avonden,
veelal met lichtbeelden, concerten, speeltuinen, komedie
voorstellingen en misschien nog wel meer. »Ons Huis'
is geworden een weldaad voor den arbeider en zijn gezin,
daar ontspringt een bron van kennis en van amusement,
Mannen en vrouwen, die de kunst of de wetenschap
beoefenen, treden gaarne in »Ous Hnis" op. Men moet
maar eens een rooster zien, zooals die in het begin van
eiken winter wordt opgemaaktdaarop komen namen
voor, waarnaar het grootste nutsdepartement in ons land
hnnkert. Het auditorium is er altijd zeer aandachtig
DOOR
Hij hoort en ziet niets, hij is ontevreden op zichzelf
en op de geheele wereld. Wel, goede hemel, waarom vraagt
hij haar niet eenvoudig en draagt de gevolgen, hetzij goed
of kwaad, zijn geluk of zijn ongeluk als een man En
toch, als hij bedenkt, dat zij »Neen 1" kan zeggen, voelt
hjj, hoe het trotsche, vertoornde bloed hem naar het hoofd
stijgtdón zon hij een menschenhater worden dat weet
hij. Hij let er niet op, dat 't bijzonder levendig op straat
is, dat do menschen in groepjes bij elkander staan en drnk
praten eerst als Frans met een klenr van opgewondenheid
hem te gemoet komt en haastig uitbrengt De ritmeester
wordt terstond bij den kommandant verwachtmerkt hij
dat er iets hnitengewoons gaande is. »Mobiel verklaard
roept Frans. »Wij zijn mobiel verklaard het heele leger
moet op de been. Overmorgen rakken we uit, zegt de
wachtmeester, die hier zoo even was om den ritmeester
te spreken."
Finkendorp keert op staanden voet om en gaat naar
den overste, 't Is vreemd, zoo kalmeerend als die tijding
op hem werkt I Hij is op eens een ander mensch,, een
overschrokben militair, die weet wat hij wil, met den veld
tocht, misschien wel met den dood voor oogen. Als hij een
nnr later de woning van den kommandant verlaat, slaat
hij terstond den weg naar de Waterhoeve" in. Hij passeert
hierbij, daar de overste een der weinige hnizen bniten de
stad bewoont, de plek waar hij 's morgens ovor den uitge
graven zandberg is geklauterd om zich bij de familie Bal-
danf te voegen. Zonder zich lang te bedenken, baant hij
men komt er om te leeren of om zich te verzetten, bjjna
steeds is de zaal stampvol en aan aanmoediging van spre
ker of spreekster door applaus ontbre-kt 't niet. Er is
geen hoogleeraar en geen artist, die 't beneden zich zon
achten in »Ons Huis" op te treden.
Een aardige afdeeling vormen ook de reisclnbs. Een
aantal bezoekers stort elke wsek een sommetje in een pot
en als dan de zomer gekomen is wordt gezamenlijk een
reisje gemaakt naar het buitenland, dat zich uitstrekt
naar gelang van de fondsen. Da. Tours, die van alles de
ziel is, gaat dan mee en zijne voorlichting maakt natunr-
ljjk het reizen nog dubbel amusant.
Van de pers ondervindt de stichting welwillendheid.
Eiken Maandagmiddag komt er een communiqué, inhou
dende het programma van de week en geen blad denkt
er aan de aanmerking te maken, dat men hier het gebied
der advertentiëa betreedtsteeds wordt het onveranderd
onder de rubriek »Stadnieuws" opgenomen. In den loop
van de week komen dan dikwijls nog verschillende andere
mededoelingen, waaraan ook gaarne plaatsing wordt ver
leend, uiteraard is dat een groote steun.
Natuurlijk mocht het tienjarig bestaan niet onopgemerkt
voorbij gaan. Zaterdag- en zondagavond is er in de mat
groen en bloemen versierde zaal met groote opgewektheid
feest gevierd. Wel mocht de heer Tonrs in zijn rede een
juichtoon doen klinken, want na tien jaren arbeid heeft
hij volkomen bereikt, wat bij de opening van »Ons Huis"
op den 10 Mei 1892 als het doel van de stichting werd
geschetst. En zijn denkbeelden hebben ook anderen aan
het werk gezet; in verschillende stadgedeelten, ver van
de Roozenstraat verwijderd, heeft men »Ons Hnis" ge-
imiteerdoveral vindt de werkman gelegenheid hoofd
en hart te verrijken. Voor de arbeidersklasse in de pro
vincie is dat wel om jaloersch te zyn, doch de geest van
»Ons Hnis" dringt meer en mser door ook bniten Am
sterdam en op den dnnr zal ieder leergierige gelegenheid
krijgen zijn lost te bevredigen.
Het succes van »Ons Huis" is ook een triomf voor
het feminisme. Want de heer Tours zou 't nooit zoo ver
gebracht hebben, wanneer niet een groot aantal dames
aan zjjn zijde hadden ge3taan. Meisjes van ontwikkeüug,
die zich op eenig gebied nuttig willen maken, vinden bij
hem daarvoor gelegenheid zeer veel cursussen staan onder
leiding van een vrouw. En dames, die voordrachten hou
den, zijn in »Ons Hnis" zeer gewoon.
Een andere zegepraal voor do Amsterdamsche Vrou
wen is, dat zij nu, naar alle waarschijnlijkheid, eerlang
ook benoemd znllen kannen worden in de Schoolcom
missie. Hoe zijn de ideeën op dat punt in betrekkelijk
korten tijd veranderd I Men behoelt nog niet zooveel jaren
terng te gaan om te stuiten op het gevoelen, dat een
vrouw in de schoolcommissie niet thuis behoorde en nu
vinden de moesten dat zij daar zeer nuttige diensten
kan bewijzen. Alleen onze Katholieke mede burger i heb
ben er bezwaar tegen, dat vrouwen de bijzondere jongens
scholen znllen bezoeken en om daaraan tegemoet te komen
hebben een drietal Raadsleden een voorstel ingediend om
aan art. 6 van het concept der bevordening betreffende
de School-commissie de volgende woorden toe te voegen
zich nogmaals een weg orer het puin en loopt schielijk
het middelpad van den tuin af, in de stille hoop Eva
hier te ontmoeten, om aan het buis zelf niet naar haar
te behoeven te vragen.
En het gelnk begunstigt hem daar komt ze aan met
een mandje aan den arm op het pad, dat naar den-moes
tuin voertom den regen heeft ze een blanwen doek over
de schonders geslagen. Blijkbaar is het groote nieuws nog
niet tot haar doorgedrongen, want ze loopt zoo kalm en
bedaard als maar mogelijk is. Eigenlijk heeft zij, toen
zjj hem onderaan de trap verliet, zich ijlings naar den
tuin begeven, om eens met haar gedachten alleen te zijn
en onderwijl wat asperges te zoeken. Ze trekt de wenk
branwen samen als ze den ritmeester in het oog krjjgt,
en meent dat hij verontschuldigingen komt maken voor
wat hy zich straks heeft laten ontvallen. Daar hij echter
zeer vormelijk en ernstig groetweet zij niet recht hoe
zij zich honden zal en denktdat zij 't best doet de zaak
Echertsend te behandelen.
»De weg door onzen tuin is verboden," zegt zij lachend
rik zal 't aan Maurits vertellen, of wilt ge naar hem
toe, mijnheer Finkendorp
»Ik wil naar n, om u goedendag te zeggen: de order
om nit te rukken is voor een paar nnr gekomen.',
»Is 't waar vraagt zij nog twijfelend.
»Wij vertrekken overmorgen."
»En vindt ge 't wezenlijk prettig?"
»Ik ben militair van beroep."
»Hoeveel tranen, hoeveel ellende zal dat weer na zich
sleepen zegt zjj bezorgd, »en wij, die hier thuisblijven
we kannen niets doen dan pluksel maken en bidden voor
u allen, dat God n moge beschermen 1"
>Gij znlt meer te doen hebben, juffrouw Eva 1 Ge zult
bij Madame de plaats van haar zoon moeten vervullen
Mijnheer Baldauf zal zeker eerstdaags zijn oproepiDg ont
vangen. Pas op, val niet 1"
»Neen neen 1" zegt Eva die haastig en wankelend
een stap voorwaarts heeft gedaan en nuals tot bezin
ning komend, stilstaat met de hand aan het voorhoofd
en ontsteld doodsbleek aangezicht. En hij staat vóór
»Bij do verdeeling der werkzaamheden wordt aan de
vrouwoljjko leden niet het verplicht bezoek aan bijzondere
scholen opgedragen." Waarschijnlijk zal de Raad wel
verdraagzaam genoeg zijn om op die manier noodeloozen
aanstoot te voorkomen.
KUïGMIjAIÏD. De overwinning der liberale party
bij de Parlementsverkiezing te Bary (1200 kiezers gingen
in dit regeeringsgezinde district op den liberaal over)
bewijstdat de voorgestelde belastingen vooral op de
eerste volksvoedingsmiddelen den kleinen Engelsehen
burger langzamerhand genezen van zijn oorlogsznchtigen,
imperialistischen waan. De »Morning Leader" zegt dan
ook terecht, dat deze 1200 kiezers bijna allen behooren
tot de werkende klasse in Lancashiredie van hun
khaki koorts genezen zijn door de graanrechten en de
verhoogde broodprijzen.
Wat zal de op handen zijnde conferentie der Boe
renleiders te Yereeniging geven vrede of oorlog 1 die
vraag is in alle Engelsche bladen de overheerschende.
En zij allen doen hetzij scherper hetzij minder scherp
uitkomen, dat, indien de Regeering inderdaad, gelijk
zij zegtgeen water in haar wijn gedaan heeftde
kans op vrede uiterst gering is.
Nog pessimistischer dan de Britsehe pers is die van
het vaste land. Met name de frankfurter Zeitung",
die een lang artikel aan de Zuid-Afrikaansche aangele
genheden wjjtacht de hoop op vrede uiterst gering.
Gaat men nazegt het Dnitsehe blad wat omtrent
de onderhandelingen bekend is dan kan men over het
resultaat geen groote verwachtingen koesteren. De Boeren
hebben nog heelemaal niet den indruk dat hunne zaak
hopeloos is of dat zij onherstelbaar overwonnen zijn.
Integendeel, de successen door De la Ray nog kort voor
de onderhandelingen in West-Transvaal behaald hebben
den moed doen stijgen en het vettrouwen doen toenemen.
FRANKRIJK. Zelfs de ontzettende ramp op het
eiland Martinique, waarvan men den omvang in de verste
verte niet bevroeden kan, is niet in staat de aandacht
van de Fransche bladen af te leidon van de zaak Hum
bert-Crawford, de meest sensationeele en reusachtigste
oplichterij, die de geschiedenis weet aan te wijzen als door
particulieren gepleegd. Het echtpaar Humbert d'Aurignao,
verwant aan de zoo niet hoogste kringen van Parijs,
dan toeh aau zeer hooggeplaatste regeeringspersonen,
(Humbert zelf was eeuige jaren Kamerlid, zijn thans over
leden vader, President der Rekenkamer) heeft, onder
voorspiegeling eener beweerde erfenis van 100 millioen
francs, honderden leveranciers, vele particulieren en zelfs
een aantal der meest soliedo bankinstellingen voor pl.m.
30 millioen francs weten op te lichten.
De geschiedenis (waaraan onze Parjjsohe correspondent
ongotwjjfeld eenige brieven zal wijden) is in het kort
deze. Twintig jaar geleden, zon door het overlijden van
een zekeren Engelschman Crawford, de vrouw van Hum-
bert als eenige erfgenaam tot diens nalatenschap van
haar, legt de hand op haar arm en staart haar aau. Hij
voelt, hoe zij aan al hare leden beeft. De geweldige ont
roering, die zich van haar meester maakt bij het bericht,
dat Maurits Baldauf mee moet uittrekken, leest hij in de
verschrikte oogen van het meisje 't is tevens het ant
woord op de vraag, die hem op de lippen zsveeft, dui
delijker dan in woorden 1
Hij laat haar arm los en loopt naast haar; en zij, ver-
geefsche moeite doende om zich goed te honden praat
schieljjk en verward, naar alle kanten heenkijkende be
halve naar hem.
»Wat znlt ge wel van mij denken," besluit zjj eindelijk,
terwijl ze haar betraande oogen afveegt, maar ik ben zoo
geseürokken. Oorlog is zoo iets vreeselijks, het woord alleen
doet mij beven en sidderen. Maar, ja, ik zal het hoofd niet
laten hangen en goeden moed houdeD. En hoe aardig van
u dat ge mij nog even goedendag komt zeggen 1" Zij is
weer blijven staan op het kleine platean in de nabijheid
van di steenen abdis, waarboven de jonge bladeren van
de lindeboomen ruischen. 't Regent niet meer, maar nog
liggen er kleine droppels als diamantjes in het brnine haar
boven Eva's voorhoofd, en na steekt ze hem met een
weemoedig glimlachje de rechterhand toe.
Hij neemt die in de zijne met een tot dasver onge
kende gewaarwording. Kon hij nu maar iets geschikts
zeggen, wist hij nu maar een antwoord te bedenken, al
was 't de eene of andere flauwiteit, en dan op eens weg,
een straatdeuutje fluitend Maar hij brengt niets anders
uit»Ontierm u over mjjn >Mylord", juffrouw Eva, hij
ligt mij n& aan 't hartik wil het dier niet graag aan
vreemden overlaten. En, weet ge, als mij soms iets mocht
overkomen dat's mogelijk, schud het hoofd maar niet 1
laat hem dan doodschietenals ge hem niet wilt
honden. Dóarom kwam ik nog eens bij u en ook na
tuurlijk om n nog eens de hand te drukken."
»Stnnr mij den hond, ik zal goed voor hem zorgen,"
zegt zij hartelijk. »Zie ik u nog eens, mjjnbeer Finkendorp,
of hebt ge 't te drnk
»Ik vrees van ja. 't Zal mij niet mogelijk zijn nog
eens terng te komen, juffrouw Eva! Ontvang mijn dank,
