De Dorpsapostel.
No. 90.
Honderd en vierde jaargang.
1902.
"WOENSDAG
30 JULI.
Gemeente-rekening.
PARIJSCHE BRIEVEN.
Buitenland.
FEUILLETON
AIKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Minsda g-, Donderdag-
en üaterdagarond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80franco door het
geheele rijk f 1,
3 Nummers f Afzonderlgke nummers 3 ets.
Telefoonnnmaner 3.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f ©,16. Groote lefcters^naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COSTER
ZOONVoordam 0 9.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Alkmaar
brengen ter algemeene kennis dat de gemeente-rekening,
dienst 1901op de secretarie van heden af voor een
ieder ter lezing nedergelegd en tegen betaling der kosten
in afschrift verkrijgbaar is.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, G. RIPPING, Voorzitter.
26 Juli 1902. L. VAN DER VEGT, lo. Sec.
XI.
Parijs, 24 en 27 Juli 1902.
Sedert eenige dagen is Parijs wel niet in revolutie,
maar toch in een staat van opstootjes. Van hooger hand
worden hier en in geheel Frankrijk verscheidene broeders-
en zusters-scholen gesloten, en dit gaat niet altjjd zonder
protest en betoogingen van hen, die met deze wijze van
handelen ontevreden zijn. Wij willen trachten in het
kort eene toelichting te geven, opdat de lezers beter be
grijpen mogen, welke de redenen zijn, die de regeering
noopten, handelend tegen die scholen op te treden. Hoewel
wij in Frankrijk sedert meer dan dertig jaren deu repu-
blikeinschen regeeringsvorm hebban, en hoewel in alle
programma's van gematigde, radicale en socialistische
republikeinen steeds de scheiding van kerk en staat op
den voorgrond trad, zoo is het tot op heden nog niet tot
eene scheiding gekomen, en blijven integendeel kerk en
staat nog altijd aan elkander verbonden door een verdrag,
het zoogenaamde .concordat" van het jaar 1801, gesloten
tusschen den Paus van Rome en Napoleon, eersten consul
van Frankrijk. Verder hebben wij in Frankrijk een groot
aantal .congregatiën", dat wil zeggen vereenigingen van
godsdienstige personen, hetzij mannen of vrouwen ver
eenigingen gevormd door geestelijken en leeken beiden,
en waarvan een groot deel zich in het bijzonder bezig
hondt met het onderwijs. Hebben wij das aan den eenen
kant het staatsonderwijs, de staatsscholen zonder gods
dienst, zonder gebed en zonder bijbel, zoo zien wjj aan
de andere zijde een aantal vrije scholen, in hoofdzaak
gevormd door de congregatiën, en waar de .broeders"
en .zusters" onderwijs geven, .écoles libres des höres"
en .écoles libres des soenrs." Onder het vorig ministerie
van den heer Waldeek-Roussean hebben de Kamer van
Afgevaardigden en de Senaat eene wet gemaakt op die
.congregatiën", en in hoofdzaak bepaalt deze wet, dat
alle congregatiën verlof moeten vragen aan de regeering,
en dit verlof dan moeten krijgen van de Tweede Kamer,
om als zoodanig to mogen bestaan. Dat is dus zooveel
als het aanvragen van rechtspersoonlijkheid. De regeering
kreeg daarbij tevens het recht alle godsdienstige veree
nigingen, die dit verlof niet aanvragen, te ontbinden.
Van dit recht maakt thans de regeering gebruik tegen
de congregatiëndie verzuimden zich aan die nieuwe
wet te onderwerpen, zij ontbindt die vereenigingen eu
sluit hare scholen.
Natuurlyk gaat die sluiting niet altjjd even gemak
kelijk. Het groote publiek begrijpt de redenen niet
waarom eene regeering handelend optreedt, het is niet
altjjd op de hoogte van het doel en het nut eener nienwe
wet, het publiek ziet slechts één ding, opeens worden
eenige vrije scholen gesloten, en de menschen, die na
eenmaal hun kinderen willen zenden bij de broeders en
zusters, beginnen te morren, te schreeuwen, te betoogen,
en wij kiijgen eene revolutie in miniatuur. Dat begon
j.l. Maandagmiddag na eene prijsuitdeeling in de vrije
school van Saint-Roch, de dames, die daarbij tegenwoordig
waren, gingen in kleine groepen met hare lieve kinderen,
deze laatsten beladen met fraai ingebonden boeken, naar
de Champs Elysées, daar vormden al die kleine afdee-
lingen zich tot een allerliefst dames- en kinderenlegsrtje,
en zoo ging het in optocht naar het paleis van President
Lonbet. Natuurlijk liepen talrijke nieuwsgierigen mede,
zoodat de politie in allerijl de straten moest afzetten,
en het geheele vronwenleger tegenhield. Vier dames over
handigden toen een protest tegen het sluiten der zuster
scholen, protest aan Madame Loubefc en geteekend door
een aantal moeders van het eerste arrondissement van
Parijs. Vervolgens ging de betooging rnstig uiteen.
Maar de volgende dagen waren minder rnstig. Iu de
geheele stad worden adressen en protesten verspreid, men
wordt verzocht daarop te teekenen bij wijze van protest
tegen het sluiten der vrije scholen. Op de muren lezen
wij allerlei billetten, waarbij zij, »die de vrijheid lief
hebben worden opgeroepen zich met alle mogelijke
middelen tegen de regeeringsmaatregelen te verzetten. Ook
zien wij spotachtige affiches, als b.v. »De politie loopt
.hard wie wl zij pakken? de familie Humbert?
.wel neen, »de zusters .les petites soears." Dinsdag en
Woensdag had de politie de handen vol, vele bekende
persoonlijkheden, afgevaardigden van Parijs, parijsche ge
meenteraadsleden en vooral het bekende lid der fransohe
Academie, de dichter Francis Coppée, deden hun uiterste
best de menigte op to hitsen tegen regeering en politie.
Hoewel deze laatste over het algemeen kalm en bezadigd
te werk ging, zoo kon het niet uitblijven, of vele per-
soDen werden te midden dier opatootjes in arrest genomen.
En dat is alti, J. de onaangen .mj zijde van zulke wanorde,
Zoolang het bljjft bij dringen en schreeuwen, loopt men
niet veel gevaar, maar wanneer het gedrang dreigt de
politie te machtig te worden, dan komt op eens de order
de menigte uiteen te drijven. In een ommezien verandert
het tooneel, de agenten, zenuwachtig geworden door ge
schreeuw en gedrang, maken op ruwe wijze ruimte, zij
arresteeren links en rechts wat onder hun bereik komt,
en een paar dagen later worden alle aangehoudene per
sonen door de strafrechtbank veroordeeld. Die veroor
deelingen zijn bepaald onzinnig, van de tien personen
zijn er acht onschuldig, men ziet ze voor de rechtbank
verschijnen met blauwe oogen en andere kenmerken der
hardhandigheid van de politiedienarenen bovendien
worden die slachtoffers dan nog veroordeeld wegens verzet
en geweld tegen de agenten.
Na zullen vele lezers zich afvragen, waarom men die
broeders en zusters niet liever met rust laat, doch het
antwoord op die vraag zou ons te ver voeren. Laten wij
slechts opmerken, dat de volksvertegenwoordiging eene
wet maakte, dat bij die wet bepaald werd, dat de con
gregatiën de [rechtspersoonlijkheid moeten aanvragen
velen onderwierpen zich aan die wet, anderen deden dit
niet, tegen deze laatsten treedt de regeering handelend
op. Het is hier niet de vraag, of de wet goed is of niet,
maar wij gelooven, dat alle bargers, tenzij zij anarchisten
zijn, zich aan die wet moeten onderwerpen.
De dagbladen hier weten al niet wat te bedenken om
lezers te trekken. Thans heeft de .Matin" bedacht aan
al zijne lezers .surprises", dat zijn verrassingen, uit te
reiken. Om zulk eene surprise te ontvangen, behoeft meu
slechts op straat een der bladen »Le Matin" of »Le
Francais" op zichtbare wijze te lezen of te dragen.
Dan kan U op eens het gelnk te beurt vallen, dat een
redacteur van de .Matin" U eene enveloppe in de hand
drukt, en zijt gij de gelukkige bezitter van een auto
mobile-wagen, eene obiigatie der stad Parjjs, een do
flesscben wijn, een kleinood, eon parapluie,een tafeltje, eene
bibliotheek, ja wat niet al. De verrassing is alleraardigst,
maar het middel vrij zot gekozen, want wie heeft nu
tijd en last den geheelen dag voor mal met zjjne courant
in de hand te loopen, in de hoop, dat misschien een
redacteur met eene surprise komt opdagen. Andere bladen
nemen reeds het denkbeeld van Le Matin over, maar,zg
zullen een ander middel kiezen om de verrassingen onder
de lezers te brengen, door b.v. alle bladen te nummeren,
en dan opeens een aantal nummers op te roepen. Dan
heeft men dus slechts zijne courant een paar dagen te
bewaren, en kan het lot een ieder begunstigen. Met het
middel der .Matin" hebben wij veel kans, dat de galante
redacteuren liever eene aardige juffer begunstigen, dan
een lid van het leelijke geslacht. J. M. T.
Roman naar het Daitsch van LUDWICH GANGH.OFER
DOOR
W. ZAALBERG.
Uitgave van H. J. W. BECHT te Amsterdam
verkrijgbaar a f 4,50 bij de Uitgevers dezer Courant.
18)
Hanspeter herademde een weinig. As jij't niet slimmer
opneemt f'
.Och nee 1" Zij schudde het grijze hoofd. De Ini motten
'r kevertje hebben anders gaat 't niet. As kinderen
trekken ze 'n kevertje de pooten uiten as ze vol
wassen zijn, dan pakken ze den een of ander op straat
an en vragen niet lang, wie 't is, en rukken z'n hart nit
z'n blijfweet je, enkel om iets te hebben waarom ze
lachen knnnen 1"
.Nee nee, moedertje, neestortterde Hanspeter erg
verschrikt, .nou doe'j hun onrecht. De meesten zijn goed
of ze konden 't wezen, as iemand 't hun maar goed
anwees."
.Was er toch niet een die 't hnn anwees?" Nanne-
mie's stem klonk ietwat scherper. .Heette ie niet de Heer
Jezns Christus
.Non ja zeker maar weet je, da's al wel een
beetje heel lang geleden Nou, meen ik, non mot iemand
't hnn zeggen
.Nou Eu de heer pastoor dan Vandaag hèt ie pas
weer gepreekt
»En zoo heel mooiMaar ik weet niet, waarom van
hem gelooven ze niks
»En jij
Hanspeter kreeg een kleur en stotterde .maar loop
heen, moedertje ik
.Zeg jij 't ze niet ieder keer? En lachen ze je niet nit?
»lTIT8CHIiAWD. Uit Kingstown, de bekende haven
plaats op het Engelsche eiland Jamaica wordt geseind
dat den 26 van af een klein eiland in de haven op de
Dnitsche stoomboot .Takla" zóó hevig is geschotendat
do bemanning benedendeks moest vluchten. De kapitein
liet van het voorgevallene te Kingstown procesverbaal
opma ten en de Dnitsche Regeering zal zeker niet nalaten
te Louden opheldering en genoegdoening te vragen.
BGÏPTJE. Tot dusverre is aan het gezondheids
departement te Kaïro aangifte gedaan van 118 gevallen
van cholera.
MGBLAND. Het bulletin van 28 Juli luidt
»De toestand van deu Koning blijft uitstekend voor
uitgaan de wond geneest snel en Z. M. kan van de rust
bank op een rolstoel overgebracht worden".
Officieel wordt berichtdat aan de vlootrevue te
Spithead, die den 16 zal plaats vinden, zullen deelnemen
21 pantserschepen, 24 kruisers, 16 kanoneerbooten, 32
torpedobooten en 10 opleidingsschepen.
Te Southampton is den 26 de bekende Lueas Meyer
uit Kaapstad aangekomen. Hij verklaarde dat de toe-
En beschimpen ze je niet achter je rug, en noemen ze je
niet den .boehelapostel"
Bedeesd weerde Hanspeter met beide handen dat woord
van zich af. ApostelMari' en Jozef... nee, moe
dertje, nee 'n Apostel ben ik niet." En aarzelend
voegde hij er aan toe .Maar da'k en breeje pokkei heb,
da's waar, dat kan 'k de lui niet liegen heeten."
.Maar wa' j' hun zegt, dat hèt geen pokkeielk
woord van jon is juist en goed. Waarom luisteren z'r
dan niet naar? Nee, praat me niet van die lui. Wat mij
angaatlaat ze praten, wat ze verkiezen Zoo iets
drupt alleen en regent niet." Zij zocht de kleine plankjes
voor het dak bijeen. .En wat je mij gezegd hebt, is niks
nieuws voor me. Heks noemen ze me al langen
heksen motten 't toch met den duivel houen. As de lui
nou van de heks op 'n duivel overspringen, dan is daar
toch zin in, zon 'k zoggen 1" Droogjes lachte Annemie in
zich zelve, terwijl ze naar den haard hompelde, om het
lijmpannetje in den oven te plaatsen. .Jammer, dat alles
onzin is 1"
.Jammer Hanspeter zette groote oogen op. Hij scheen
dat woord niet te begrijpen. .Wa's jammer?"
.Dat men geen contract met den dnivel sluiten kan
Da's een leepert Met zoo'n zaakje kat ie zich niet
in omdat ie de lni veel goedkooper krijgen kan. An
ders zou 'k 't eens probeeren enkel om te weten,
wat de lui 'r van zeggen zonen, als 't waar was. Dan
most ie me een hoop geld brengen. Nog een beetje meer
as de boer van de Woudhoeve bèt. En. heks en dnivel
hier [en daar dan verkozen ze me als burgemeester.
Zoo zijn de lui I"
.Moeder Nannemie klaagde Hanspeter, waarbij zijn
stem hem ter nanwernood gehoorzamen won, en zijne
oogen zwommen al weer, .da'k veel van je hou, kijk,
dat weet je... maar zóó-wat mag je mij nooit zeggen,
hoor niet eens voor de grap I Znkke redeneeringen
mag ik niet!"
Lachend hompelde zij naar hem toe, trok hem bij zijn
borstelhaar en schudde zijn hoofd een beetje heen en weer
.Peterman, je bent 'n goeie kérelMaar je heb gelijk
Om jon won 'k, da'k die nare grap niet gemaakt had 1"
Zuchtend keerde zij naar hare plaats terug. »We willen
't laten rusten. Laat ze praten, de lui Luisterend hief
zij 't hoofd. »'t Kind komt 1 Wee3 bedaard die hoeft
niks te weten zoolang 't niet wezen mot 1"
Haastige schreden in de gang, en Liesbeth kwam,
haar hoofddoek van de haren rokkend, de kamer in.
Hare oogen gloeiden, haar gelaat was bleek en ontdaan,
alsof er op straat een ongeluk gebeurd was, dat ze mee
had aangezien.
.Kindje? Wat heb je toch?" ontsnapte aan Nannemie
ln haar schrik en bezorgdheid,
Liesbeth kwam bij de tafel. Haar hoofddoek door de
bevende handen trekkend, zei ze.moeder, 'k breng
geen lijm mee. De winkelier. haar stem brak: »de
winkelier heeft gezegd, dat ie niks meer verkoopt."
Hanspeter, die niets anders meer scheen te zien dan
het bleeke gezichtje van Liesbeth, stond log op en plantte
zijn lompe vuisten op het tafelblad, dat het er door ver
schoof. Zijn breede lippen werden smal en bleek, en zjin
oogen vonkelden, alsof in die drie centenaars zware men-
schelijke goedigheid de toorn was ontwaakt, die in vijf
entwintig jaren nog nooit plaats in dat groote hoofd ge
vonden had.
Zuchtend knikte Nannemie hem toe: .Non alzoo, non
hebben we in 't geheel geen verheimelijking meer noo-
dig En zich daarop naar haar dochtertje wendend
.zoo zoo? Niks meer verkoopen wil ons de winkelier?
Die is ook zoo'n beste Christen, is 't niet Die mag
den duivel niet tot klantMaar van de wilddieven koopt
ie reebokken en den smokkelaar betaalt ie eiken zondag
nit... Non ja, dan mot ik mijn lijm maar uit de stad
laten kommen 1" Lachend nam ze haar werk weer op.
Met radeloozen blik zag Liesbeth haar moeder aan
alsof zij die kalmte niet begreep. Heel dol klonk baar
woord: .Moeder: weet je dan al, wat de menschen van
ons zeggen
»We hebben 'r jnist over gepraat. Peter hèt 't me
gezegd." Nannemie keek op naar haar kind en toen ze
dat bleeke gezicht en die gramstorige oogen zag, verloor
