Laatste Berichten.
Stadsbericiiten.
Telegrafische Berichten.
3e kl., Ie lijst, 18 Aug.
No. 9806 f 5000; No. 14057 f 1000; Ns. 7060 en
13007 f 400Ns. 2354, 17018 en 17834 f 200 Ns.
7780 831113413 en 18243 f 100.
Nr. 15083 f 25000; Nr. 14885 f 2000; Ns. 3717,
8549 en 20550 f 1000Ns. 15414 en 17739 f 400Ns.
6526, 16511 en 20163 f 100.
BURGERLIJKE STAiN J).
haar huis met belendende slagerij, benevens het huis en
de timmerschuur van den heer W. Bakker een prooi der
vlammen werden. Ook het brandspuithuisje is verbrand.
De oorzaak is tot nog toe niet bekendde schade is
door verzekering gedekt.
370ste Staatsloterij.
3e Klasse, 2e lijst, 19 Aug.
He Boeren-generaals.
LONDEN, 18 Aug. Aan het Reuterbureau wordt mee
gedeeld dat Botba, De Wet en De la Rsy, begeleid door
Fischer, hedenmiddag om vijf uur uit Londen vertrekken
aan boord van de Hollandsche stoomboot Batavier III",
naar Rotterdam, om de heeren Kruger en Steyn te be
groeten, en tegenwoordig te zijn bij de begrafenis van
Lucas Meyer.
Het Reuterbureau is gemachtigd om te vorklaren dat
de generaals van plan zijn binnen korten tijd naar Lon
den terug te keeren, om hunne zaken af te doen.
Gedurende hun verblijf in Londen ontvingen de gene
raals vele uitnoodigingen en vriendelijke begroetingsbrieven.
Het gerucht dat de ronde doet als zou het besluit der
generaals om de vloot3chonw niet bij te wonen genomen
zijn onder den invloed van den heer Fischer, is ten eene
male onwaar. Voor de uituoodiging was bedankt, omdat
hunne kleederen niet van dien aard waren, dat zij deel
konden nemen aan zoo'n feest, en wijl zij geen tijd ge
had hadden om de noodige voorbereidende maatregelen
te treffendaar zij Zaterdagmorgen vroeg eerst aan
kwamen.
De generaals waren zeer verheugd in de gelegenheid
gesteld te zijn den Koning te bezoeken, nadat zij de
noodige inkoopen hadden kannen doen.
De clericale beweging In Frankijk.
LESNEVEN 18 Aug. Om 11 uur eischte een commis
saris van politie, vergezeld door troepen en gendarmes,
het openen van de school te Ploudaniel. Toen dit gewei
gerd werd, maakte een slotenmaker aanstalten om het
slot open te steken, maar hij werd overstroomd met emmers
water en vuil. De boeren zongen geestelijke liederen.
Toen een luiteEant der gendarmerie, de commissaris en
een gendarme trachtten over een muur te klauteren,
werden zijn met stokslagen ontvangen, zoodat zij op
den grond vielen, bedekt met modder en vuil. De boeren
wierpen met bossen stroo, die met petroleum begoten en
daarna aangestoken waren. Men zegt dat versterkingen
noodig zijn.
Ook te Folgoet en St. Meen wordt een krachtige tegen
stand geboden.
Bekroning.
Tot ons genoegen kunnen we mededeelen dat de
heer G. 8. kroencwoud, Payglop alhier, heden bericht
ontving uit Keulen dat zijne inzending brood op de
tentoonstelling aldaarbekroond werd met de gouden
medaille. Wij vernemen dat er voor dit artikel niet min
der dan 40 inzendingen waren.
Hiesrechtmeeting.
Zondag 17 Aug., des nam. één uur had op het
Doelenveld alhier de openluchtmeeting plaats, die belegd
was door de Arbeiderskiesvereeniging.
Het was bijna half twee toen ongeveer een honderdtal
personen bijeen was en de Voorzitter, de heer Uiten-
b o s c h, de aanwezigen om het spreekgestoelte verzamelde.
Waar tegenwoordig alom in den landezoo sprak de
voorzitter ongeveerdank zij het landelijk kiesrecht
comité krachtig geagiteerd wordt voor het algemeen kies
recht, waar men op provinciale meetings herhaaldelijk den
eisch der arbeiders laat hooren dat ook zij stem moeten
hebben in het kapittel daar meende de arbeiderskies
vereeniging te Alkmaar die door omstandigheden niet
mee kan doen aan de groote provinciale meeting die
op 24 Aug. a.s. zal worden gehouden niet achter te
moeten blijven, en had zij deze meeting belegd. Na nog
zijn teleurstelling te hebben uitgedrukt over het feit
dat zoo weinigen aanwezig waren sprak hij den wensch
uitdat desniettemin de meeting mocht slagen en gaf
toen het woord aan den eersten spreker den heer
KICHELSHEIiH.
In aansluiting met de woorden van den voorzitter gaf
ook deze zijn teleurstelling er over te kennen dat bij
de arbeiders en arbeidsters iD Alkmaar en omstreken het
politiek bewustzijn nog zoo weinig is ontwikkeld. Waar
men zoo weinig belangstelling zietis dat niet prettig
doch dat zalzei sprekerons niet weerhoudenom
steeds te blijven strijden, tot we hebben ons eerste bur
gerrecht het kiesrecht.
Den toestand van den arbeider ten opzichte van hot
kiesrecht schetsende, vergelijkt spreker hem bij een huis
vader, die voor een oortje thuis ligt, die allerlei plichten
heeft te vervullen en dat ook getrouw doetmaar niets
te vertellen heeft. In dien toestand verkeeren nog 3/4
van de Nederlandsche arbeiders en alle arbeidsters. Wel
worden die arbeiders opgeroepen om soldaat te worden
wel mogen ze werken aan gevaarlijke machinesop
spoorwegen, in fabrieken, op het land, dat alles is hun
toevertrouwdmaar niet hun meening te zeggen over
hunne belangen. Met de vrouwen is het nog erger, geen
enkele vrouw wordt toegelaten om mee te werken aan
's lands belang. Dat de toestand zoo is ligt voor een
groot deel ook aan de arbeiders zelf, die niet genoeg
politiek bewast zijn. Waren zij datdan zou al lang
de bezittende klasse genoodzaakt zijn geworden, hun het
kiesrecht te geven. Juist omdat de bezittende klasse
zich sterk gevoelt nu slechts J/4 der arbeiders tot de
stembus is toegelaten zitten we opgescheept met de
kieswet-van Houten, een wet, vol voetangels en klemmen,
zooals spreker uit verschillende bepalingen aantoont, die
het den arbeider moeilijk maken op de kiezersljjst te
worden gebracht.
En toch, waar beschikt wordt over de door den arbeider
opgebrachte belastingenwaar beslist wordt over het
onderwijs voor den arbeider bijv. zonder dat deze wordt
gehoord daar moeten toch de oogen opengaan en moet
men tot de ontdekking komen, dat het noodig is, dat de
arbeider is vertegenwoordigd in de regeeringslicbamen.
Men zegge niet: »ik betaal geen belasting"; de arbeidende
klasse betaalt van de indirecte belastingen 45"/0. Waar
dat het geval is, dient de arbeider rechtens mee te spreken
hoe dat geld besteed zal worden en daarom moet het
censuskiesrecht plaats maken voor algemeen kiesrecht.
Werd al dat geld nu op het oogenblik nog besteed in
het belang van het Nederlandsche volk, men zou met den
tegenwoordigen toestand eenigermate vrede kunnen hebben,
doch nagaande hoeveil er nog voor den arbeider blijft
te wenschen zooals bijv. pensionneering, hoe weinig er
gedaan is voor hem, men denke aan de geschiedenis met
de ongevallenwetmoeten de arbeiders inzien dat het
noodzakelijk is kich te bemoeien met de politiek
De hooge uitgaven voor het militarisme worden door
spr. ten sterkste afgekeurd. Die uitgaven hebbeu volgens
hem alleen ten doel den binnenlandschen vijand der
bezittende klasse, d.i. den arbeider, te bestrijden, wanneer
die opkomt voor zijn rechten.
De bezittende klasse heeft door de uitsluiting van s/4
der arbeiders geheel vrij spel en waar men dat ziet
vraagt men zich wel eens af hoe een groot deel der
arbeiders nog zoo laksch kan zjjn.
Spreker geeft toe het kiesrecht is niet bet panacé
voor alle kwalen dat weten wij wel beter zegt hij
maar het is toch in ieder geval het middel, om de macht
der bezittende klasse af te brokkelen. De bourgeoisie
onderschat de macht van het kiesrecht geenszins en weet
dat zij door 't algemeen kiesrecht baar macht verliest
zooals door Woeste de conservatieve volksvertegenwoor
diger in België onomwonden werd gezegd. Daarom hoopt
spr. dat elke arbeider ook daardoor zal inzien dat hij
moet streven om dat machtsmiddel te bezitten.
Nu hopen wij nietzegt hijdat wij op dezelfde
manier moeten optreden als in België en Zweden is ge
schied maar als de noodzakelijkheid het gebiedt als
het conservatisme te ver gaat dan weten wjj niet wat
de toekomst zal baren.
De houding der bezittende klasse zal den arbeider er
steeds toe aansporen om des te harder te kampen voor
zijn recht. Alle moeilijkheden die in den weg worden
gelegdal de lakschheid der arbeiders zal ons niet weer
houden zoo besluit spr. om het uit te roepen uit te
schreeuwen »Wjj zullen niet rusten voor we hebben het
algemeen kiesrecht 1 Leve het algemeen kiesrecht 1"
(Applaus).
HELSUBIClEiy.
Het woord werd toen gegeven^an den heer Helsdingen.
Deze spreker klaagde niet over de slechte opkomst
wat ouder in de bewegingwas hij gewoon tegen den
stroom op te roeien te kampen tegen onwilzelfs ook
moedwilmaar zegt hijwij kennen hetwij laten ons
niet ontmoedigen. Onze taak is het bewustzijn in den
arbeider wakker te roepen. Den strijd voor het algemeen
kiesrecht nagaande meent hij, dat die niet ontmoedigend
is. Sedert 1883 toen de strijd begon is het aantal
kiezers telkens met sprongen van 10 jaar verdubbeld.
We moeten echter nog verder komen de helft der man
nen boven 25 jaar bezitten het kiesrecht nog niet en
zelfs geen enkele vrouw die het heeft. Waarom die
uitsluiting. Te domzegt men wel eens, maar dat kan
men niet volhouden. De bezittende klassedie de uit-
geslotenen behandelt als onmondigen legt op hunne
schouders de zwaarste taak en levert daardoor juist het
bewijsdat ze geen onmondigen zijn. Neen het is het
klassenbelangdat de oorzaak is, waardoor het kiesrecht
niet behoorlijk is geregeld. In korte trekken schetst
spr. den klassenstrijd in onze maatschappij toont aan
hoe de bezittende klasse die alle arbeidsmiddelen heeft
bovendien alle macht heeft in de regeeringslichamen, hoe
het leger, de justitie, elk servituut in den staat gebruikt
wordt voor hare belangen alleen. In zoo 'n klassenstaat
is het niet te verwonderen dat de bezitters ook het
kiesrecht voor zich willen behouden. Zij weten dat
indien de thans onmondigen het ook krijgen die er het
zelfde gebruik van zullen maken als zjj het is het be
dreigde klassenbelang dat hier spreekt.
Ook zij hebben in dien toestand van onmondigheid
verkeerd vóór 't jaar '48. Toen hebben ook zy het be
lang van het kiesrecht begrepen en hebben ze den con
servatieven Willem IT gedwongen hun den invloed te
geven dien ze verlangden. Maar nu wij komen, zeggen
ze: »Neen wij hebben heten jullie moet maar zien,
dat je 't ook krijgt". Dat alleen het klassenbelang de
drijfveer is, om het kiesrecht den arbeiders te onthouden,
blijkt ook duidelijk uit de bestaande wettenop elk
daarvan staat de stempel der geldmacht. De plaatsver
vanging is heet hetafgeschaftmaar diegenen die
moeten uab ijven kunnen zich nog vrijkoopen. Bevoor
rechting dus. Sterker is dit nog op het gebied der be
lastingen. Deze zijn volstrekt niet geregeld naar draag
kracht doch het geheele stelsel is jezuitisch ingericht
onder den schijn dat men weinig betaaltbetaalt men
naar rato het meest. De indirecte belastingen en accijnzen,
die men ongemerkt betaalt bedragen te zamen 60 mil-
lioen de 4 directe belastingen nog geen 36 millioen.
Die 60 millioen betaalt het politiek onmondige volk
zooals spreker aan de hand van berekeningen van dr.
Vitus Bruinsma aantoonde, die als zijn meening uitsprak,
dat als de bezittende klasse van de indirecte belastingen
naar rato moest betalen zij allang afgesehaft zouden
zijn. Verder werd op nog al humoristische wijze
aangetoondhoe het kiesrecht zoo niet geheel aan de
directe belastingen toch in elk geval aan het bezit van
't een of ander is vastgekoppeld zoodat men vaak kan
zeggen niet de personen maar de voorwerpen van bezit
hebben het het kiesrecht.
De bezittende klasse schijnt te meenen dat men als
men maar wat bezitook alle capaciteiten heeft om
kiezer te zijn. Hoe dat bezit verkregen isdoet er
niet toe.
Bevoorrechting is er ook en in niet geringe mate bij
ons onderwjjs een kind der lagere school kost het rijk
f 20 per jaar de leerlingen van de gymnasia f 130 en
een student f 800. Elke week ontvangt zoo. iemand dus
f 16 bedeeling uit de staatskas en hij blijft kiezer, terwijl
de arbeider met zijn gekregen brood of erwten, ook zyn
kiesrecht opeet. Op de gymnasia en andere inrichtingen
beeft men kleine klassen van leerlingen en goed bezol
digde leerarenop de volksschool groote klassen en
slecht gesalarieerde onderwijzers. Ziedaar de liefde van
de bezitters voor het volksonderwijs. Zoo zon spreker
verder kunnen gaanalleen bespreekt hij nog met een
enkel woord de jachtwet, die, 't is in de Tweede Kamer
gezegderalleen is om het wild in stand te houden
voor het vermaak der groote heeren. Alle aanvallen
heeft die wet doorstaan en dat kan men alleen verwachten
in deze klassenmaatschappij. Zal die maatschappij anders
worden dan is daarvoor eene eerste voorwaarde de
invoering van het algemeen kiesrecht. Zonder dat zal
men de voordeelen alleen zien toevloeien naar degenen
die het kiesrecht hebben en de anderen kunnen toekijken,
daarom behoort elke arbeiderelke vrouw op te komen
voor het recht om mee te spreken. Vragen wijzullen
we tot algemeen kiesrecht komen dan staat daar als
eerste moeilijkheid de lakschheid der arbeiders zelve
doch door aanhoudend hameren zullen de slapenden eens
wakker worden.
Een tweede moeilijkheid is dat men ons het kiesrecht
wil onthouden, de liberalen uit partijbelang, de kerkelgken
wijl zij de volkssouvereiniteit niet willen. Ze willen wel
uitbreiding van kiesrecht in den vorm van huismans
kiesrecht dat iets isdoch van deze regeering't is
duidelijk gezegd door minister Knijper is niets te ver
wachten in zake het kiesrecht. En het valt gemakkelijk
dat te zeggen daar men weet den steun te hebben van
all8 conservatieven en liberalen.
Toch moeten wij niet wanhopen als 't volk iets wil,
kan geen regeering zich daartegen verzettenmen heeft
het nog onlangs gezien bij de beweging tegen het oproepen
van de lichtingen '95 '96 en '97als er maar contact
is tusschen het volk en degenen die in de Kamer voor
de belangen van het volk opkomen. Als duidelijk de
meeningen omtrent het algemeen kiesrecht worden uit
gesproken, dan krijgt men het. In '84 en '85 is krachtig
gemanifesteerd en toen is menvan Houten schreef het
gedwongen iets toe te geven uit vrees. Als dat alleen
het argument iswaarvoor men zwichtdan moet men
ons niet verwijten, als wij het volk aansporen, andere
propaganda te maken.
Met de opwekking dat ieder democraat zich aansluite
en medestrijde en den wensch dat mogen herleven de
dagen van 1885 besloot spreker onder luid applaus.
Daar niemand der aanwezigen van gedachten wenschte
te wisselen met de sprekers en nadat één uit het publiek
den beiden heeren dank had gezegd, sloot de voorzitter
in aansluiting daarmede de vergadering.
Concert Buitensocietelt.
Door het Stedelijk Muziekkorps, onder directie van
den heer J. M. Otto, zal op Woensdag, den 30, des
avonds ten 7J/2 unr, een concert worden gegeven in den
stadshoutwaarvan het programma als volgt luidt
1. »Triomf-Marsch", herinnering aan het Nationaal Con
cours op 17 en 18 Aug. 1902 te Purmerend v. J. P. Groot.
2. »Jubel-Concert-Ouvertnre' v. Ohr. Bach.
3. »Ein Walzer ist mein Lsben" Con-
cert-WalzerRob. Vollstedt.
4. Fantaisie op motieven uit de Opera
»Der Freischntz"C. M. v. Weber."
5. 2de Grande Ouverture de Concours
pour Harmonie, concoursnummer
PurmerendL. Langlois.
6. »La Montagnarde" Ouverture de
Concours pour Harmonie, concours-
nummer Purmerend v. F. J. Schweinsberg.
7. a. »Auf der Wacht", solo für Trom-
pete in der Entfernung v. P. Diezig.
b. »Marche turque" ponr Harmonie L. Guillaume.
8. »Offenbachiana" Potpourri über Helo-
diën aus Offenbachschen Opern Aug. Conradi.
Concours Purmerend.
Bij het Groot Nationaal Concours, uitgeschreven
door het Stedelijk Muziekkorps te Purmerend, werd op
Maandag den 18 door het ïStedelijk Muziekkorps'' alhier,
de 2e prijs behaald met 156 punten. Den len prijsver-
wierf Utrechts Harmonie-Orkest Genietroepen'' met 161
punten, terwijl de 3e prijs met 134 punten werd toege
kend aan de Harmoniekapel Apollo" van's-Gravenhage.
GETROUWD.
17 Aug. Johannes Schouten en Ida van Driel.Abraham
Englander en Rozettha Berkleij.
GEBOREN.
16 Aug. Adriaan Laurens, z. van Bernard Joseph Hil-
bers en Anthonia van Dam. Johanna Cor
nelia Maria, d. van Theodorus Hendricus
Hoedjes en Geertje Portegijs. August Johannes
Antonins Maria, z. van Louis Adolf von Lachner
en Harmina Apolonia Hoedjes.
19 Grietje, d. van Jan Benjamin en Griet je Rooker.
Obdam.
Getrouwd.
8 Juli. Jacobus Hendricus Rikken en Trijntje Boots.
Geboren.
2 Juli. Maria Alida, d. van Jan Feld en Aagje Pater.
Overleden.
20 Juli. Lourens van der Laan, echtgen. van Aaltje Groot,
50 j. Jacobus, z. van Gerrit Koster en Geertje
Molenaar, 2 j.
's-Gravenhage 19 Ang. 1902.
Aankomst Boerengeneraals.
De ontvangst der Boerengeneraals was buitengewoon
geestdriftig. Eene ontzettende menschenmassa was aan
het station vulde de straten en begaf zich later naar
het hotel. Na begroeting door de deputatie vandeZaid-
Afrikaansche vereenigingsprak Egter van Wissekerke
allerhartelijkste woordenwaarop Botha antwoordde
Nederland dankende voor alles wat het voor de Boeren
deed en voor de zorg voor de vrouwen en kinderen, hetgeen
de strijders tot troost was geweest op het slagveld. Voor
het Doelenhotel werd »Leve de Boeren" geroepen en het
Transvaalsche Volkslied gezongen. De Generaals traden
naar voren, groetende en dankende. Onder de bezoekers in
het hotel w«ren o. a. generaal Verspyck en kapitein de Ram
