De Dorpsapostel.
No. 109.
Honderd en vierde jaargang.
1902.
V R IJ D A G
12 SEPTEMBER.
Voltrekking van huwelijken.
Buitenland.
Privaat- en rioolmest of stalmest
naast kunst- of hulpmeststoffen bij
de groentencultuur
FEU1LLETON.
HkMAARSCHE OOIRAAT.
Deze Courant wordt Dlnsda g-, Donderdag
en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f O, SOfranco door het
rijk f 1,
3 Nummers f 0,06. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Telefoonnummer 3.
Prys der gewone advertentlën t
Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.)
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COSTER
ZOONVoordam C 9.
De ondergeteekendeAmbtenaar van den Burger
lijken Stand der gemeente ALKMAAR,
Brengt ter algemeene kennis, dat door de gezamenlijke
Ambtenaren van den Burgerlijken Stand dezer gemeente
is bepaald, dat met Ingang van 35 September aan
staande, de voltrekking van huwelijken, waarvoor geone
gemeentebelasting is verschuldigd, zal plaats hebben op
Woensdag en Donderdag, beide dagen des morgens
ÏO ureen dat das met ingang van bovengenoemde
dagteekening geene kostelooze voltrekking van huwelijken
op Zondag meer zal plaats hebben.
Alkmaar De Ambtenaar voornoemd.,
6 September 1902. G. R I P P I N G.
(Horplaatsing wegens misstelling.)
Het HOOFD van het Plaatselijk Bestuur te Alkmaar
brengtop grond van artikel 1 der wet van 22 Mei
1845 (Staatsblad No. 22) ter kennis der ingezetenen
dat bij hem ingekomen en aan den Ontvanger der Rijks
directe belastingen binnen deze gemeente ter invordering
is overgegeven:
het kohier der personeele belasting No. 9voor het
dienstjaar 1902 executoir verklaard door den Directeur
der directe belastingen in Noordbolland te Amsterdam
den 9 September 1902
dat ieder verplicht is zijn aanslag op de bij de Wet
bepaalde wijze, te voldoen en dat heden ingaat de termijn
van zes weken, binnen welken daartegen bezwaarschriften
kunnen worden ingediend.
Het Hoofd van het Plaatselijk Bestuur voornoemd,
Alkmaar, den 10 Sept. 1902. G. RIPPING.
if.
Ieder landbouwer weet of kan en dient althans te
weten, dat stikstofverbindingen in het bijzonder op de
ontwikkeling der bladacbtige deelen werken. Het gevolg
van een stikstofbemesting is, dat de bovenaardsche deelen
snel groeien, doch ten koste van ban samenstelling, hun
wederstandsvermogen tegen dierlyke en plantaardige vij
anden, hnn welsmakendheid, hnn geur en hnn duurzaam
heid. Dit is geen wonder bet zon integendeel een wonder
zjjn, als 't anders was.
Door de sedert jaren en jaren toegepaste eenzijdige
stikstof bemesting met organischen mest, is op de war-
moezerijen bij vele steden voor zoover het phosphorznur,
kali en kalk betreft, roofbouw gedreven. In de hulp- of
kunstmeststoffen bezitten wij bet middel de vruchtbaar
heid van die gronden weder te herstellen, hun phos
phorznur-, kali- en kalkhonger te stillen. Het zou ons te
ver voeren, als wij hier gingen spreken over de werking
der chemische meststoffen in den tuinbouw, meer be-
Roman naar bet Duitsch van LUDWICH GANGHOFER
DOOR
W. ZAALBERG.
Uitgave van H. J. W. BE03T te Amsterdam
verkrjjgbaar a f 4,50 bij de Uitgevers dezer Courant.
37)
In de groote gelagkamer nam hij aan een der dicht-
bezette tafels plaats. Doch de »verstandzame manlui",
die bier zaten voerden een gesprek, dat Roman weinig
behaagde. Met den duisteren uitroep »dat ba'k thnis
ook knnnen hebben!"... pakte hij zijn maat bier en ging
naar een andere tafel. Maar daar vielen ze hem aanstonds
met de vraag op het lijf of bet dan waar was dat Wald-
hofer het dochtertje der hnisjesflikster verder kwa
men zij met hun vraag niet. Alsof men hem gloeiende
tonder in bet oor had gegooid zoo sprong Roman op
»Mijn vree wil 'k hebban 1 Niet eens in de herberg beeft
men z'n rustDaar bedank ik voor." Benauwd adem
halend wierp hij de kelnerin een geldstuk in de schort
school den hoed uit zijn gloeiend voorhoofd en ging weg.
Toen hij de Woud hoeve bereikte, zag hij, dat de woon
kamer reeds donker was.
»0 ja, vader! Die tiekt 't zich niet an 1 Die slaapt!
En andere menschen kunnen ronddraven met hun zorg
Ook al de andere gevelramen van het groote huis gluur
den zwart in den stillen sterhelderen nacht. Slechts een
enkel klein venster, heel achter bij de stallen was nog
omglansd door een zwakken lichtglans.
»Zoo zoo Natuurip, ja
Roman treuzelde een poosje eer hij de huisdeur opende.
In hnis vond hjj ook in de kenken nog licht en de meid,
die het vaatwerk spoelde, nog op. Haastig, alsof het hem
te doen was om gauw te gaan rusten steeg hg op naar
zp kamer. Doch halverwege de trap bleef hij staan en
riep de keukenmeid toe »hé, jij daar
paald bij de groententeelt. Wij willen alleen aantoonen,
dat we door middel van den chemischen mest in de ge
legenheid zgn onzen groenteD de benoodigde voedende
verbindingen te verschaffen zonder gevaar voor de open
bare gezondheid en niettemin in meer gemakkelp op
losbaren vorm en goedkooper dan in riool- en privaat-
mest. Deze toch bevatten phosphorznur, kali en kalk in
zeer ongelijke hoeveelheid, samenstelling en oplosbaarheid,
zoodat men daarmede den bodem niet met zekerheid kan
toevoeren al datgene, waaraan die bodem behoefte hoeft.
Deze onzekerheid omtrent gehalte en oplosbaarheid be
staat bij de knnstmeststoffen niet. Gehalte en oplosbaar
heid hiervan zgn bekend en worden gegarandeerd.
Derhalve kan men er de voeding der planten nauw
keurig mede regelen, wat bij het gebruik van bovenge
noemde organische meststoffen maar zeer zelden het geval
zal zgn.
Een groot voordeel is ook, dat een zekere hoeveelheid
plautenvoedsel in hulpmeststoffen goedkooper is dan de
zelfde hoeveelheid in organischen vorm in stal-, privaat-,
en compostmest. Dan komt er nog bij, dat de eerste zich
minder moeielijk en met minder kosten over den grond
laten uitspreiden en zich hierin gemakkelper verdoelen.
Wanneer men dit alles in aanmerking neemt, is 't
mo ilp te begrijpen, dat het gebruik van hulpmeststoffen
bij de groententeelt nog zoo betrekkelp weinig voor
komt. Vele groentekweekers zp van meening, dat de
door hun vooronders immer gebruikte faecaliën, compost
en dergel. onmisbaar zp, terwijl de landbouw hun toch
jaren het tegenovergestelde hooft moeten leeren.
Evenwel, niettegenstaande hnn vele goede eigenschap
pen missen de kunstmeststoffen eenige andere, waaraan
in den tuinbouw groote beteekenis wordt gehecht en op
welke eigenschappen wij hier in he: bponder de aan
dacht willen vestigen. Deze eigenschappen vindt men
alleen bij den stalmest en anderen organischen mest. Bij
hun ontleding wordt nl. de zoo onmisbare humus ge
vormd. Deze maakt den stijven bodem los, geeft overigens
te losse bodems meer samenhang en regelt hot water
gehalte, daar zij het overvloedige vocht vasthoudt en in
tijden van droogte weder afstaat. Da grond krijgt er
een donkere kleur van, waardoor zijn opslorpingsvermogen
voor de warmte wordt verhoogd. Deze natuurkundige
eigenschappen bezit de kunstmest nietdit mag bij een
oordeelkundige bemesting niet over het hoofd gezien
worden.
Daar nu de stalmest, bniten zp gehalte aan vrjj
moeielijk oplosbare voedende verbindingen, alleen de
zooeven vermelde natuurknndige eigenschappen bezit, volgt
hieruit, dat men met de bemesting de beste en meest
zekere uitkomsten verkrijgt, als men ook bij den verbouw
van groenten den stalmest gebruikt naast den kunstmest.
Van een opzettelpe groenbemesting kan in den tuin
bouw, waar de landhuur meestal zeer hoog is, wel geen
sprake zp, daar de grond hierdoor te lang aan de
cnltnur zou zp onttrokken. Werden vele groenten niet
afgeleverd met de oneetbare deelen o. a. worteltjes,
knollen en radijs met het lof, peulen met de doppen,
kropsalade met de omgevende losse bladeren, dan zon
»Wat
»Is die daarachter 'r nog altoos
'k Weet niet... vortgaau he'k ze niet hooren doen."
»Kp dan 's even achter... wat hij doet, den Hanspeter.
Ik dacht onderwp!"
Brommend nam de meid het licht en slofte met klik
kende pantoffek de lange gang door.
»Trek die sloffen nitriep Roman haar achterna.
Wachtend bleef hij in het donkere voorhuis achter, tot
dat de meid terug kwam. »Hoo gaat 't 'm zeg
»Goed, denk ik. Slapen doet ie."
»En en de ander
»Die zit 'r bij as de arme ziel bij de ppbank. En
oogen zet ze op, a s twee heilige altaartjes. As men niet
wist wat voor een dat is die kon iemand bevallen
De meid was reeds in de keuken verdwenen, eu Roman
stond nog altoos over de leuning der trap gebogen, alsof
hij van de boodschap der keukenmeid het beste eerst nog
moest te hooren krijgen.
Zuchtend richtte hij zich eindelijk op en stapte in het
donker naar zp kamer. Zonder licht te maken schoof
bij enkel de schoenen van zp voeten trok het buis uit
en wierp zich half gekleed op bed.
Een petroleum-lantaarn, die beneden op de straat brand
de, wierp door het venster een flauw zwak lient tegen de
zoldering. Naar dat schpsal keek Roman altoos maar
door. Nu eens was hij koud, zoodat hij rilde, dan weer
brak hem het zweet aaü alle kanten uit, alsof een onweer
zwangere midzomernachtluoht rond het buis drukte en
de kamer met stikstof was gevnid.
Altoos en altoos door zag hij het schpsel tegen de
zoldering. En zp gedachten slingerden heen en weer,
als het willoos geschominel van een molenrad, waar
boven de slniskom gebarsteu is, zoodat de waterval zich
in twee armen splitst, waarvan de een het rad vooruit
en het ander het achteruit wil drpen.
»Jnlie Mijn Julie
Terwjjl hij zich uitrekte, dat de rustbank er van kraakte,
sprak hij dat luid uit als wou en zon hij zichzelven
dwingen slechts aan die eene te deuken.
men, door die deelen af te snijden en aau den grond
terug te geven, alreeds een groenbemesting toepassen,
maar dan zon toch de in een bepaalden tijd gevormde
hoeveelheid humus te klein zijn. De grohd voor de groen
tencultuur moet meer humus bevatten dan die voor de
landbouwgewassen. De meesie groeuten hebben een be
trekkelijk kort groeitijdperk en de meeste zp alleen
smakelijk en malsch, ais ze snel groeien. Daarom ver
langen zij een voedselrijken, veel hnmns bevattenden, zoo-
genaamden zochten grond. Waar goed verrotten stalmest
naast kunstmest gebruikt wordt, zp compost, beer en
rioolmest overbodig.
In Duitschland bestaat in vele groenteverbouwende
streken reeds de gewoonte op die wijze te bemesten de
laatstgenoemde meststoffen hebben daar uitgediend.
Prof. Wagner, die zelf te Ettelbrück in Luxemburg
woont, zegt, dat men in de vrij sterk bevolkte gemeente Eich
bij de stad Luxemburg, waar veel aan groententeelt wordt
gedaan, sedert jaren de stads-faecaliën als stikstofmest
vervangen heeft door chilisalpeter en dat men door deze
in verbinding met thomasphosphaatmeel te gebruiken,
veel betere uitkomsten met de groententeelt verkrijgt
dan vroeger bij het gebruik van faecaliën en dergel.
Dit voorbeeld staat niet op zichzelf en terwijl hier
(te Eich) de kalibemesting nog dikwijls wordt nagelaten,
etelt prof. Wagner ons in de gelegenheid kennis te maken
met een reeks van proeven bij verschillende groenten en
aardbeziën genomen nit welkeruitslag het boven be
weerde ten duidelijkste is gebleken. Daaruit is ook te
zien dat de meeste groentekweekersdie zelfs niet
denken aan een opzettelijke kalibemesting, zich in hooge
mate knnnen bevoordeelen, als zij ook op deze bemesting
meer dan tot heden hun aandacht vestigen.
Over de bedoelde hoogst belangwekkende proeven in
ons slotartikel. Slot volgt.
RJUITSCMjAÏÏD. Den 9 had te Berlp de plech
tige begrafenis plaats van haar eere-bnrger, den als ge
leerde wereldberoemder) en om zijn flink en zelfstandig
karakter hooggeachten prot. Virchow.
Voorop ging een muziekkorps dan volgde een bode
van het stadhuis dragende op een kussen de ordetee-
kenen van den overledene en verder de lijkwagen en daar
achter de rouwenden. In de eerste rij liep de burgemees
ter van Berlp met den minister van Eerediensten. Dan
volgden tal van gemeenteraadsleden en de afgevaardigden
der studenten.
Een talrijke menigte wachtte eerbiedig de komst van
den lijkstoet af. Om 3 nnr bereikte men de begraafplaats.
Aan de groeve werd door een geestelijke enkele woor
den gesproken.
Aan het gala-diner te Potsdam ter eero der groote
Dnitsche legeroefeniugen heeft de geheele Engelsche missie,
bestaande nit Brodrick, minister van oorlog, lord Roberts,
de generaals Kelly Kenny, Sir Ian Hamilton en Sir John
French, aangezeten.
Te Berlijn zal een groote protestmeeting door de
Julie!... mp Jnlie I'1
En het oogknippen van den Standamerknecht, èn Julie's
blik, als zij bij haar thuiskomst de boodschap verneemt
èa haar stem. die veranderd scheen in 't gekras vaneen
kraai heksheks heks èn weer haar rond, rozig
kuiltjesgezichtje, haar onschuldige kapelle oogen, de aan
blik van haar berouw, haar ongeduld op den morgen
waarop zij komen zou en haar Roman verzoenen zal
dat alles warrelde in zp gedachten kakelbout dooreen.
Daarbij luisterde hij steeds naar iets, ergens in hnis.
En zp gehoor was bijzonder gescherpt. Heel duidelijk
vernam hij eiken tred van de meid in de keuken beneden
en haar halfluid nonriënde stem boorde hoe zij de keu
kendeur sloot en naar haar kamer ging hoorde het
zachte kettinggerammel in de stallen en het gedruisch
als een van de beesten opstond of zich neerlei en hoorde
hoe zp vader in de kamer beneden snorkte en zich van
de eene zij op de andere omwierp.
Vervolgens doken geheel onverwacht twee herinnerin
gen in hem op: hoe hij als knaap eens ziek was geweest,
precies zoo koorts,g en beet als thans, en hoe zp moeder
in den nacht de trap kwam opsluipen en luisterde aan
de kamerdeur, of haar zieke joDgen sliep. Zoo duidelijk
als toen meende hij het lichte gekraak der trap te hooren
en evenals toen riep hij«moedertje Maarzij kwam
de deur niet in zooals toen.
En dan nog eene andere herinnering ook nit zp
jongenstijd. Op een jaarmarkt was er een draaimolen in
het dorp gekomen en op de spits van hot ronde, witte
tentdak, waaronder de bonte paardjes en de zwanesleden
bij het gespeel van een draaiorgel rondzwierden, was een
merkwaardige fignur aangebracht, die vier armen en twee
gezichten had en als de figuur draaide, sneller en altoos
sneller, scheen zij honderd armen te hebben en slechts éón
gelaat dat rondom den geheelen kip draaide. Die figuur
op het draaiende tentdak zag hij plotseling, midden in de
donkere kamer, heel helder, eu hare beide gezichten
waren het gezicht van Jnlie en het gezicht van II
van Liesbetb. En als de figuur zich draaide sneller en
sneller, weiden die gezichten slechts één gezicht een
