Landbouw - Grediet,
Honderd en vierde jaargang. Zondag 19 Oct.
1902.
Politieke ontaarding?
Ingezonden stukken.
Alkmaar, Yoordam C 13.
NO» 125. Tweede blad.
AUDI VABSCHË COI RAVf.
Bestaat er eenige kans, dat de liberale partij zich zal
kuDnen uitingen zijn van een zienswijze een karakter
een parlementaire tactiek een stelselen wanneer zij
dan bestaan in rnwe scheldwoorden in verdachtmaking
herstellen van de verliezen die zij heeft geleden en van
de verdeeldheid onder hen die haar en haar naam of
haar beginselen getrou w zijn gebleven 1
Die de vraag stelt en bet antwoord zoekt, zal vóór
alles hebben te letten op de gezindheid tot hereeniging,
die zich openbaart by de fraction of partijen, die nog
tot de liberale party gerekend willen worden of uit haar
leden zijn gerecruteerd. Waar de w i 1 is, de ernstige
wil, moge ook de w e g steeds gevonden worden, daar
tegenover staatdat waar dia ernstige w i 1 ontbreekt,
het zoeken van den weg vergeefsche moeite zal wezen
en waar klaarblijkelijke onwil bestaat, het zoeken naar
een weg zelfs niet ondernomen zal worden.
Wie naar den raad van mr. Treub luistert, zal van
die vrnchtelooze poging afzien. Naar zijn meening hebben
de liberalen, die te Amsterdam bij herstemming aan den
heer Bijleveld de voorkeur gaven boven den heer Troelstra,
het roemrijke verleden der liberale partij van vóór 25
jaren verzaakt, waarvan de herinnering haar nog bijeen
hield, ook toen er in werkelijkheid geen andere band meer
bestond dan anti-clericalisme het laatste restje van hun
politieke bagage smadelijk weggeworpen en zich in da
armen der kerkelijke partijen geworpen.
Wel moet de politieke strijd den blik hebben be
neveld, om zoo iets te kunnen schrijven. Met evenveel
recht of onrecht zou immers van de vrijzinnig
democraten en alle tot nog toe niet tot de sociaal-demo
craten gerekende kiezers, die den heer Troelstra verkozen
boven den heer Bijleveld, gezegd kannen worden, dat zij
de beginselen hunner party verzaakt, het laatste restje
van hun politieke bagage smadelijk weggeworpen en zich
in de armen der sociaal-democraten geworpen hebben.
Tot zulke gevolgtrekkingen moet men komen, indien
men principiëel partij kiezen wil zien in de houding van
een party of een fractie bij een herstemming, waarbij de
eigen candidaat is uitgevallen en men staat voor de kenze
tusschen twee personen, waarvan de een al evenmin ge
wild is als de ander. Twee wegen blijven in znlke ge
vallen open onthouding of, zoo men meent, dat het ten
slotte voor de algemeeny zaak niet onverschillig kan zijn,
wie van beide wordt gekozende verkiezing van den
minst gewilde zoo mogelijk te beletten door zijn stem
op den ander nit te brengen. Daarover nn kan verschil
lend gedacht worden. En als de heer Treub, die ons
zegtdat men in den politieken strijd de eandidaten
moet beoordeelen naar hun beginselen en niet naar hun
manieren meent, dat het daarom zells geen vraag had
moeten zyn, of een onverbasterd liberaal zijn stom be
hoorde uit te brengen op den heer Troelstra, dan moeten
wij erkennen, niet alleen, dat wij voor die meening niet
den minsten grond zien, maar ook, dat wij ons verbazen
haar gehuldigd te zien door den heer Treub, die niet
moede wordt het principiëele verschil tusschen vrijzinnig
democraten en sociaal-democraten bij elke geschikte ge
tegenheid voor ieder duidelijk te maken. Moeten wij aan
nemen, dat dit verschil te Amsterdam is zoek geraakt
Van dezelfde zijde, de vrijzinnig-democratische, wordt
den liberalen voorgehoudendat er in elk geval geen
bezwaar in stak, het toch altijd geringe aantal sociaal
democraten in de Tweede Kamer met een enkel lid te
vermeerderen, terwijl het gevaar van versterking van de
rechterzijde in het oog springt. De houding der liberale
kiezers te Amsterdam zon daarom alleen verklaard kun
nen worden door een bepaalde voorliefde voor de kerke'
lijke partijen en hun behoudende politiek. Bij deze voor
stelling van de zaak blijft de beginselqnaestie op den
achtergrond en hebben wij te doen met een vraag van
louter tactiek. Over hetgeen hy deze herstemming door
de liberalen bij voorkeur vermeden moest worden, kan
verschillend worden geoordeeld. Voor de praktyk schijnt
ze ons van weinig gewicht; maar dat voor een liberaal,
die zich op dit standpunt plaatst, de keuze niet twijfel
achtig had kunnen zijn, moeten wij almede ontkennen.
Voor hen die het tegenwoordig kabinet fair play willen
geven, het in de gelegenheid willen stellen om de vruchten
der Christelijke beginselen op staatsrechtelijk gebied te
doen uitkomen, kon er geen overwegend bezwaar bestaan
de ministeriëele meerderheid nog met een enkelen anti
revolutionair te versterken, indien dit alleen voorkomen
kon worden door de verkiezing van een sociaal democraat.
Het land komt daardoor evenmin in gevaar als door de
versterking van de sociaal-democraten -n de Kamer eD
voor verplaatsing van de meerderheid, in enkele kritieke
gevallen in door liberalen niet gewenschten zinslaat
het gevaar aan beide zijden althans wel gelijk.
Niet »naar hnn manieren" moet men de eandidaten
beoordeelen leert Mr. Trenben wij zeggen het hem
na. Toch is hetgeen hier manieren wordt genoemd
wanneer de kiezer een kenze moet doen tusschen twee
eandidaten, die geen van beide zijn beginselen zijn toe
gedaan, voor hem geen onverschillige zaak. Die manieren
en ophitsing dan is het toch niet te verwonderen dat
een liberaal kiezer daarin nog iets anders zietiets van
ernstiger aard dan min aangename manieren. Men mag
aannemen, dat Mr. Trenb bij deze gelegenheid de sociaal
democratische »manieren" althans niet strenger beoordeelt
dan zij verdienen. Toch erkent bij»dat het waarlijk
niet voor het eerst was dat van sociaal-democratische
zyde de bedoelingen en zelfs de goede trouw van anders
denkenden werden in verdenking gebracht." Het is
helaas zoo. Het is niet voor de eerste maaldat we
volksverdommers" en »brandkast-deluiam" lezen
èn als de kiezersdie Mr. Troelstra geweerd hebben
ons worden voorgesteld als een verbond van roovers
en misleiders en dompers", als ons gezegd wordt»de
brandkast heeft heul gezocht in de plooien der soutane,
de effecten en bankbiljetten worden in veiligheid ge
bracht tusschen de bladen van den bijbel", als van een
liberaal bladdat den heer Bijleveld aanbeval boven
den heer Troelstra gezegd wordtdat het »meer dan
eenig ander bereid is alles veil te hebben beginselen
tradities, politieke overtuiging, landsbelang, alles om
de belangen der beurs de algemeene belangen van den
geldzak te beschermen en te behartigen", dan verbazen
wij ons daarover niet al te zeerdan herkennen wij
daarin variatiën op een bekend themaiets meer dan
slechte manieren, een stelsel van verdachtmaking
en opruiingen wij vinden het begrijpelijk dat een
liberaal met alle mogelijke trouw aan zijn beginselen
voor de wering van een aanhanger van dat stelsel uit
de Kamer de verkiezing van een anti-revolutionair een
niet te sterk middel acht.
Wat mag het doel zijn vau 's heeren Trenb's uitvaren
tegen de liberale kiezersdie den heer Bijleveld kozen
boven den heer Troelatra
Het antwoord op die vraag geeft hy ons zelf. Hij
wil hopen dat hetgeen geschied is aan de linkerzijde
der liberalen de oogen openen zal en die linkerzjjde de
onmogelijkheid zal doen inzien om haar democratische
gevoelens overeen te brengen met een blijven in de
liberale partij." Voor de leden van de Liberale Unie
die nog «-liberaal" willen blijven wil hij de ontaarding
blootleggen eener partij, die zij tot zijn groot leedwezen
tot nog toe aarzelen den rug toe te keereu. »Don libe
ralen algemeen-kiesrechters" wenscht hij het volgende
»op het hart te binden"«Ieder voorstands
van algemeen kiesrecht, die thans nog
in de liberale party blijft, heeft het aan
zich zeiven te wijten, als hij straks tegen
zijn partijgenooten of tegen zijn overtui
ging zal hebben te stemmen. Zij moeten zich
afscheiden van de liberale partij om zich bij voorko
mende gelegenheden te kannen scharen aan de zyde van
den »socialist, die in zake het zoo overheerschende kies
recht vraagstuk met hen een van zin is."
Wij zijn het nietdie de bovenstaande woorden ge
spatieerd hebben laten drukken. We hebben ze in dezen
vorm van Mr. Troelstra overgenomen. Om het algemeen
kiesrecht is het te doen. Om dat te bevorderenmoet
de liberale party ten onder gaan, en worden de vrijzinnig-
democraten nauwelijks weer op adem gekomen na het
verwijt aan de liberale party dat zij alleen door ónti
clericalisme werd bijeengehouden in die mate anti-
clerieaaldat ze een liberaaldie bij herstemming zijn
stem uitbrengt op een anti-revolntionair tegenover een
sociaal-democraat, verwijten zijn politieke bagage sma
delijk te hebben weggeworpen door zich te worpen >iu
de armen van de kerkelijke partijen."
Aan de leden der Vereeniging
„de Alkmaarsche Huishoud- en Industrieschool.
De gewone ledenvergadering in 't najaar te houden
is ophanden, de leden zijn geconvoceerd tegen Donderdag
a.s. te 2 ure in het gebouw der schoolen de agenda
spreekt o. a. van verkiezing van drie nieuwe bestuurs
leden en statutenwijziging.
In den regel worden deze vergaderingen zeer slecht
bezocht. Het weet te gebeuren dat niet meer dan een
twee- of drietal der gewone leden blijk geven van be
langstelling door aan de oproeping gevolg te geven. Dat
is niet prettig voor het bestnur en 't is niet goed ook.
Waarom het niet goed ishoop ik rnyue mede-leden
hier in korte woorden duideijjk te maken.
Dat deze schooldie onze sympathie heeft en die wjj
allen dan ook in meerdere of mindere mate stennon, van
groote beteekenis is voor Alkmaar en omstreken, behoeft
geen betoog meer. Een paar cijfers zijn voldoende om
het ons voor oogen te stellen. Alleen de 3-jarige cursus
werd in December 1.1. bezocht door 175 leerlingen, waar
van 88 kwamen uit onze gemeente en 87 nit naburige
plaatsen. Aan schoolgeld werd 't vorig jaar ontvangen
1 3552,28. De vakkendie worden onderwezen zijn
talrijk en van verschillenden aardhet onderwijzend
personeel bestaat nit pl. m. 20 leden.
Znlk eene inrichting goed te besturen is geen geringe
taak.
Zoolang eene wet daarin geen wijziging brengtblijft
ten aanzien der school aan het bestuur opgedragen te
doen alles wat bij het gewone onderwijs door burge
meester en wethouders den gemeenteraadde school
commissie den arrondissements- en den districtsschool
opziener wordt verricht.
De dames-be3tunrderessen bepalen den omvang van het
onderwijs de richting die er aan gegeven zal worden
en oefenen volledig toezicht uit op 't geheel. Zij regle
menteeren, geven instructiën en controleeren de nakoming
ervaD. Zij schaffen de leermiddelen aan hebben voort
durend allerlei met de directie te bespreken en te over
leggen zij zijn tegenwoordig bij de examens beslissen
mede aan welke leerlingen getuigschriften of diploma's
zullen worden uitgereiktbepalen tegen welk schoolgeld
een leerling wordt toegelaten en wie den toegang moet
worden ontzegd. Ze hebben te zorgen dat de noodige
financiën er komen, hebben daarover het beheer, voeren
administratie en komen velerlei verplichtingen na tegen
over autoriteiten openbare besturen de leden en de
onders der scholierenook is de correspondentie niet
onbelangrijk. Zij moeten dikwijls vergaderen klachten
aanhooren en onderzoeken besluiten nemen en worden
in den loop van een jaar gesteld voor tal van vragen
waarop 't antwoord niet steeds zoo maar voor de hand ligt.
Zij regelen de jaarwedden roepen sollicitanten op
nemen informatiën maken de voordrachten be
noemen, schorsen en ontslaan het onderwijzend en ander
personeel, ook de directrice alles geheel op eigen hand.
Van de genomen be iluiten in zake salarissen en benoe
mingen wordt slechts kennis gegeven aan den inspecteur.
Ziedaar een lijstje van werkzaamheden dat geen aan
spraak maakt op volledigheid, maar zeker voldoende zal
worden bevonden om te doen inziendat het bestuur
onzer Vereeniging nog al wat op de schouders heeft en
voor veel verantwoordelijk is. Duidelijk blijkt er nit
dat het volstrekt geen onverschillige zaak is wie daarin
zitting heeft of nemen zalen dat niet zoo maar de
eerste de beste brave huismoeder daar op haar plaats
zal zijn. Elk verstandig mensch zal het dan ook een
groot voorrecht noemen wanneer zoodanig college een
of meerdere leden telt, die, der zake kundig, volkomen
tot- oordeelen zijn bevoegd.
Het verkiezen van bestuursleden is een recht der leden,
waarvan de uitoefening aan het bestnnr een krachtigen
moreelen stenn kan verleenen. Men make daarom van
dit recht gebruik.
Het voorstel tot verandering van art. 6 der statuten,
dat niet van ingrijpenden aard is en slechts de wijze van
aftreding der bestuursleden geldt, deed ons de grondwet
onzer Vereeniging eens ter hand nemen en inzien. We
merkten daarbij op, dat hetzelfde artikel nog bepaalt,
dat »het bestuur bestaat nit ten minste vijf en ten hoogste
«negen personen, door de leden der Vereeniging uit
»de vrouwelijke leden gekozen".
Als wij ons niet vergissen is het regel, dat ook manne
lijke leden in de besturen dezer scholen zitting hebben;
alleen de Alkmaarsche school wijkt hiervan af. Op de
vraag waarom deze uitzondering bestaat, kunnen we geen
bevredigend antwoord vinden. We meenen evenwel, dat
een andere vraag is gewettigd, nl. of het niet wenschelijk
zon zqn deze uitzondering op te heffen. Er zijn er, die met
mij meenen hierop een bevestigend antwoord te moeten
geven. Niet omdat we niet ten hoogste zouden waardeeren,
wat door deze wakkere vrouwen in dienst van dit zoo
schoon en vrnchtendragend maatschappelijk werk reeds
sedert jaren met toewijding belangeloos werd verricht.
Integendeel, hare veelzijdige werkzaamheden waren steeds
boven onzen lof verheven doch wat wij aanbevelen zou
hare taak een weinig kuunen verlichten en bovendien
de bezwaren die bij sommigen bestaan nit den weg
ruimen.
Het is daarom, dat wij het bestuur met bescheiden
heid in overweging geven, wijl art. 12 amendeering ver
biedt, de voorgestelde wijziging terug te nemen om deze
in een later bijeen te roepen vergadering weder aan de
orde te stellen maar dan aangevuld met de bepaling
dat het bestnnr zal bestaan nit vrouwelijke en mannelijke
leden. Getal en verhouding laten we in 't midden.
Het belang der zaak rechtvaardigt uitstel en het bijeen
roepen eener buitengewone ledenvergadering.
Het is niet te verdedigen, dat de leden de algemeene
vergaderingen steeds verzuimen. Ik hoop van harte, dat
velen a.s. Donderdag gelegenheid zullen vinden zieh bjj de
te honden stemmingen uit te spreken.
Een lid der Vereeniging.
KIOO»U-HOLLA9iDIC H
's Gravenhage,
Molenstraat 45.
Helft.
Koornmarkt 99.
Hoorn,
Kaasmarkt 16.
HapltaalHen nlllloen Gulden,
geheel geplaatst waarop gestort 998,20 0.
De VENNOOTSCHAP verleent Credleten, neemt
gelden ln deposito, koopt en verkoopt effecten
en coupons slnit beleeningen en prolongation
en verricht verder alle werkzaamheden tot het
Kassiersvak behoorende.
Staat op 30 September 1902.
Loopende Credietenf 2.289.275.39!
Deposito's1.93ö.969.62è
Reserve139.829.17
Jhn Mr. P. VAN FOREEST, J. F. M O E N S,
Vice-President-Commissaris. Directeur
