In de parlementen.
De Dorpsapostel.
No, 149. fierste blad.
Honderd en vierde jaargang.
1902.
ZONDAG
14 DECEMBER.
Buitenland.
FEÜILLETOIV
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt D 1 n s da g-, Donderdag
en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaab f 0,80franco door het
geheele rijk f 1,
3 Nummers f 0,06. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Telefoonnummer 3.
Prys der gewone advertentlën
Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N/V. Boek. en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON Voordam C 9.
Een «Poolsche landdag" was vroeger de gebruikelijke
uitdrukking om een politieke vergadering aau te duiden
waarin de wanorde een behoorlijke beraadslaging on
mogelijk maakte en hartstocht en partijschap alle ver
trouwen op billijke en verstandige beslissingen onder
mijnden. Poolsche landdagen behooren sinds meer dan
een eeuw tot het verledene maar de kwalen waaraan
zij leden zjjn met den ondergang van Polen en zjjn
landdagen niet van de aarde verdwenen. Om ze te ont
waren heeft men de keuze tnsschen verschillende parle
menten van volken, die zich beroemen aan het hoofd der
beschaving te staan.
Hoe menigmaal heeft een warm vriend van den par
lementairen regeeringsvorm zich geërgerd aan tooneelon
in de Eransche Kamer. Hoe menigmaal heeft een ander,
die het wat luchtiger opnam zich er mee vermaakt.
Allicht was men geneigd die bedenkelijke verschijnselen
toe te schrjjven aan het warme zuidelijke bloed, daarin
te gelijker tijd een waarborg meanende te vinden tegen
een mogelijk doordringen van slechte manieren op den
vaderlandschen bodem. België is er intnsschen niet altijd
van verschoond gebleven wat wij in Oostenrijk hebben
gezien, laat Frankrijk verre achter zich en Duitschl and
is in den laatsten tijd niet in gebreke gebleven aan de
wereld te toonen dat ook de Germaan tegen dit envel
evenmin gevrijwaard is als eenig ander volk.
Het is nu eenmaal niet anders in elke vergadering
is het de meerderheid die beslistde minderheid heeft
daarin te berusten. Moeilijk en onaangenaam is dit
ontegenzeggelijk vooral wanneer de minderheid niet
overtuigd is, dab de meerderheid het met rechten billijk
heid heel nauw neemtmaar integendeel gelooft dat
partijbelang of particuliere belangen zoo niet van de
afgevaardigden zeiven, dan toch van hnn kiezers en van
de toongevende kringen die zij vertegenwoordigen het
overwicht geven. Dan is het voor velen moeielijk te
zwijgen dan moet aan toorn en verontwaardiging lncht
worden gegeven en dat geschiedt niet zelden in woorden,
die voor de tegenpartij krenkend en beleedigend zijn. Het
ligt in de menscheljjke natuur 'dat daarop gewoonljjk
in gelijken toon op wordt geantwoord. Zelfs in dit
opzicht willen velen zich niet laten overtroeven op een
scherp woord wordt een nog scherper antwoord gezocht
en menigeen stelt er een eer in, wanneer eenmaal het
terrein der onbeschoftheden is betredenook bij dezen
sport het record te slaan.
Men kent de gewone tooneelen. Er is een woord ge-
Roman naar het Dnitsch van LUDWIOH GANGH.OFER
DOOE
W. ZAALBERG.
Uitgave van H. J. W. BEOHT te Amsterdam
verkrijgbaar a f 4,50 by de Uitgevers dezer Courant.
71)
»Is 't niet zoo," voer hij voort, «die ken je I Zoo een,
die mot men ommers kennen 1 Zoo'n toonbeeld as mijn
Jnlie, weetje! Zoo is 'r op de wereld gauw geen meer 1
Die is de eenige 1 Eu zoo'n geluk heb i k 1 Die is net
Kjjk jjj die maar an Gegroeid als 'n bloemstengel 1
En het een kopjeieder frischbloeiend roosje ken
jaloersch op 'r wezen om zoo'n kopje, zoo'n lief. En
'n bakkesje hèt ze en kuiltjes 'r in je kondt 'r heel
en d'al inspringen van plezierEn oogjes ik zeg 't
je, oogjes hèt ze men mot 'r bepaald van schrikken,
zooveel onschuld as je daar uitankijkt IMijn Jonltje,
aah As ze d'r catechismus nog 'n beetje beter leert,
dan kan mijnheer de pastoor 'r pleizier an hebben.l En
ik 1 Want ze is zoo heel deugdzaam 1Mijn Jnultje
aah Die hèt je maar alle mooie dingen en beste
dingen 1 En de liefde en de goeiigheid voor de menschen,
die hèt ze bij het pond wel 'n bietje anders als Hans
peter 't bedoelt 1 Maar al 't aardsche hèt z'r bij 1 En
geld én hypotheken meer kan 'k me toch onmogelijk
wenschen 1 En goed 1 Kleeren 1 Drie ladderwagens kannen
't niet laden 1 En ossen, die krijgt ze nog bovendien van
d'r moeder.... en koeien en katten... 'k Weet niet
al 1 En zoo'n bruidje heb ik!... M ij n Juultje! Aaah
Daar gaat niks boven! De liefste en d' allermooiste 1 En
die heb i k I Daarmee kan 'k ommers te vree-en
wezen 1 Is 't niet, zeg Maar de brnlleft, weetje
-Die overgelukkige 1 Met wien het lot het zoo meende 1
brniktwaarop een fatsoenlijk man niet kan antwoorden;
er is een ergerljjke voorstelling gegeven van de houding
der tegenpartij en van haar geheime bedoelingen; er zijn
onderstellingen geopperd en toespelingen gemaakt die
de eer en den goeden naam te na komen. De aangevallen
party de beleedigde persoon en zijn vrienden en geest
verwanten stuiven open de voorzitter komt in het
belang van de orde in de vergadering tusschen beide.
Zijn woord, zija terechtwijzing zijn tot de orde roepen
bljjven zonder uitwerking, worden in het toenemend
rumoer niet gehoord. De vrienden en geestverwanten
van het lid dat de opschudding heeft veroorzaaktzijn
evenmin rustig gebleven toen hij door de andere leden
werd aangevallen en door den voorzitter in het ongelijk
gesteld. Verschillende leden wenschen het woord te
voeren en dringen naar de tribune door hnn vrienden
omgeven. Er ontstaat een worsteling om den voorrang
Te vergeefs luidt de schel van den voorzitter aan zijn
bevel om het spreekgestoelte te verlaten wordt evenmin,
voldaan als aan de uitspraakwaarbjj een lid tijdeljjk
het recht om de vergadering bii te wonen wordt ont
zegd. Er ontstaat gedrang tnsschen de vooruit dringende
partyen er vallen leeljjke woorden en men dreigt
handgemeen te worden. De voorzitter weet ten slotte
niets beters te doen dan de vergadering te schorsen en,
omdat men hem niet kan verstaan of niet op hem let
ten blijke daarvan zjjn hsed op te zetten. Dit heeft
dadelijk het groote voordeel, dat het pnbliek de tribunes
moet verlaten en das geen toeschouwer meer kan zijn
van het treurig tooneeldat de vergadering aanbiedt.
Reeds waren de boden tnsschen beide gekomen om de
leden terng te houden en dreigden op bevel van den
voorzitter militairen de zaal binnen te komen.
Maar bet zijn niet alleen on vei togen woorden en onge
paste uitdrukkingen, die de orde stoien. Andere prak
tijken kannen den geregolden gang der werkzaamheden
onmogelijk maken. Er zijn voorstellen aan do orde,
waarvan de aanneming door de meerderheid zeker is
maar waartegen de minderheid zich tot eiken pry s wil
verzetten. Verschillende sprekers vragen het woord over
elke bepaling van het wetsontwerpen ieder spreekt
zoolang als zijn krachten bet toelaten, met aanhaling van
een aantal bladzijden drnks. Er wordm amendementen
voorgesteld en uitvoerig toegelicht en besproken waar
van men zeker is dat ze niet zullen worden aangenomen.
Men tracht de meerderheid af te matten, de meerderheid
of de regeering af te schrikken door een allerheiligste
bestrijding en een mogelijke agitatie in de pers en onder het
volk tegen de aanhangige voorsteilen. De vergaderingen
Onder zjjn schreeuwend gelach werd zjjn ziel verscheurd,
en zjjn keel dichtgeworgd.
«Trouwen is trouwen, ja... 't is altoos 'n onzeker
spelje kunt nooit weten wat 'r uit 't kastje springt
Er kon 'r allicht een uitspringen, waar de nachtwaker
zich voor bekrusen mot 1 Daarom, zie je daarom kon
'k juist gebruiken, zoo heel goed, nèt nou jou geheim
kruidje van 't wisse geluk. de lui zeggen toch, dat
'r zoo een is, zoo'n krnidje en en zoo'n geluk
wat nooit wankelt en nooit breekt... Dat mo'je mjj
geven, jjj Zoo'n krnidje
En Roman strekte reeds de armen uit, als had bij
sRchts te grjjpen, als was het wonderkrnidje des gelaks,
dat gewis en onverliesbaar was, reeds voor hem gevonden
en geplakt. Maar verschrikt trok hij de handen weer
terng.
Aan alle leden bevend, met gramstorige oogen, waarin
tranen stonden, had Liesbeth zich opgericht. Tnsschen
de krampachtig gesloten armen hield zij de met mos
beladen boezelaar tegen zich aan gedrnkt, alsof haar iets
heiligs en kostbaars gewelddadig zon ontnomen worden.
Zoo stond ze en zag hem lang zwijgend aan en be
woog de lippen nog eer zij spreken kon.
«Roman zei zo en wat onderwjjl nit haar voch
tige droeve oogen sprak, scheen op den jongen Wald-
hofer te werken als vuur. »Roman zoo een, as je nou
van je zelf maaktzoo een bè'je niet en mag je niet
wezen I Dan zon onze Hanspeter geen rustig uurtje meer
hebben 1 Kjjk Haar stem kwam trillend over bare
lippen. «Kjjk, Roman, je weet niet, wat je je zeiven
andoeten weet niet wat je mjj Een tranen
stroom, een jammergesnik verstiktewat ze nog won
zeggen, »zonder een poging te doen om die tranen te
verbergen en dat snikken te doen ophouden, keerde zij
zich om en ging door het donkere bosch heen.
XXIV.
Alsof ;hjj een zwaren slag tegen zjjn voorhoofd gekre
gen had, zoo staarde Roman ontsteld en radeloos Lies-
duren tot in den nacht en het einde van de beraadslaging
is niet te voorzien. Vele leden geven het op dagen
lang tegenwoordig te zjjn en de vergadering moet her-
haaldeljjk geschorst worden wegens een te gering aantal
leden ol dreigt verrast te worden door de aanneming
van voorstellen door een minderheid, die, waakzamer
en volhardender dan hun medeleden, door de afwezigheid
van velen, tjjdeljjk meerderheid is. De meerderheid
aldus getergd, verliest het geduld en tracht door buiten
sporige, door haar doorgedreven besluiten en wjjzigingen
in het reglement van orde deze harduekkige obstructie
te breken en den gang der zaken te bespoedigen.
Van het laatste heeft de Duitsche Rijksdag dezer dagen
een afschrikwekkend voorbeeld gegeven. Niet alleen is
voorgesteld over het geheele tarief van invoerrechten
slechts eenmaal en bloc, te stemmen maar om een
einde te maken aan het voortdurend spreken over het
reglement van orde, waartoe in den Rjjksdag om allerlei
redenen dikwijls aanleiding bestond, heeft de meerderheid
daarenboven bepaald, dat niemand langer dan vijf minn-
ten daarover het woord zal mogen voerenenwat
werkelijk ongehoord mag heeten, dat de voorzitter alleen
die leden over het reglement het woord zal verleenen
die bij daarvoor geschikt acht.
Een dergelijke bepaling heeft inderdaad iets monster
achtigs. Het is te begrjjpen dat men middelen zoekt
om stelselmatig obstrnctionisme te onderdrukken. Het
kan nu eenmaal aan een minderheid niet worden vrij
gelaten door eiadelooze redevoeringen en nieuwe voor
stellen de afdoening der zaken zoo goed als onmogeljjk
te maken maar een bepaling waardoor aan den voor
zitter de opdracht wordt gegeven alleen die sprekers toe
te laten die hjj voor een bepaald onderwerp geschikt
achtis een bespotting van de vrjjbeid van discussie en
de parlementaire geljjkheid. Een reglement van orde is
voor elk parlement onontbeerljjk een streng reglement
dikwijls noodzakeljjk en uitbreiding van de bevoegd
heid van den voorzitter evenzeermaar de grens is stel
lig overschreden waar willekeur optreedt in plaats van
wettelijken regel. Gelukkig het land waar de gematigd
heid het envel van het obstrnctionisme en de niet
minder bedenkeljjbe middelen daartegen weet te voor
komen.
UUITSCHLAN». Gelijk te voorzien was gaat het
thans, nn de minderheid door de meerderheid geheel
gemuilband is, met de tariefwet als van een leien dakje.
Discussies komen niet meer voor omdat zij niet meer
toegelaten worden. In tweede lezing is het voorstel-
beth, zich verwjjderend, na, totdat zjj in de grjjze avond
schemering verdwenen was. «Mari4 en Jozefstamelde
hjj. »Mari' en Jozef!" En de handen uitstrekkend: «II-
sabeth 1 Jezus Maria Usabeth 1 Usabeth !"J
Geen gelnid ten antwoord, geen tred liet zich hooren.
Stil en slaperig donker lag het woud rondom den een
zamen zieleljjder heen.
Eensklaps lachte Roman luid op, alsof er een zalig
makende gedachte door zjjn verward bre n gevaren was
een lach helder en klinkender nog, dan zyn lachen
was geweest in zijn gelukkigen tijd. Maar evenals tns-
scbeu door de jagende wolken een kruimeltje zonneschijn
valt, om haastig weer te verdwijnen, gleed over Romans
aangezicht van hoop weer des twijfels donkere wolk.
«Man' en Jozef! Mari' en Jozef 1" stotterde hjj. »Nou
begrijp 'k me zelf in 't geheel niet meer 1" Hij tastte
met beide handen in de lucht, alsof hij in de verwarring
van het oogenblik naar iemand grjjpen moest, die de
naakte waarheid kent en raad voor alle nooden weet.
«Hanspeter Hanspeter 1" schreeuwde hjj den vallenden
avond in, hall lachend, half koortsachtig opgewonden, an
begon te loopen als een bezetene.
Over de grasvelden beneden, door de lange dorpstraat
vloog hij en met verbaasde oogen keken de menschen
hem na en lachten »hèt ie soms gestolen, dèn 1"
Maar Roman zag en hoorde niet, rende al maar door en
rende, nam bij de poort van de Woudhoeve zyn zwaai
te kort en vloog met zijn schonder tegen den hekkepost,
zoodat de zware paal er van trilde.
«Oehoe! Langzaam I" hijgde hjj, stiet in de deur de
meid op zjj met de woorden «Hanspeter! Hanspeter
mok hebben!..." en rende door de duistere gang naar
de kamer van den gebochelden apostel.
«Hanspeter 1 Lnister's 1 Non mo'k je wat zeggen
Sprakeloos toerde hjj in de stille, donkere kamer rond.
Van Hanspeter was niets te zien of te hooren. Maar
midden in de kamer harkte een zonderling bewegingloos
monster, een roofdier, duikend ten sprong, 't Was de
nienwe «boerestoel" van juffer Katrien, Peter-Johannes
Zdazilek onder de zetels. En de vernis, waarmee hij