Portefeuiile-Almanak
De koemelk als yoeilmgsmlel.
Zeemilitie.-
QH-51
Honderd en vijfde jaargang.
1903.
DONDERDAG
1 JANUARI.
ALKMANAK gratis
Hondenbelasting.
1 9 O 3.
Aan alle geabonneerden van ons blad werd
bovengenoemde
verzonden
Inrichtingen, welke gevaar, schade of hin
der kunnen veroorzaken,
NO» 1. Kerste blad.
ALK11AARSCI1Ë C l HM.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag-
ei X a't erdagarond uitgegeven. Abonnementsprijs
por 3 maanden voor Alkmaar f O,SOfranco door het
geheele rijk f 1,
3 Nummers f O,O®. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Telefoonnummer 3.
Prys der gewone advcrtentlën
Per regel f 0,13. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N/V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTÉR ZOON; Voordam 0 9.
DE UITGEVERS.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Alkmaar
Gezien de eerstt zinsnede van art. 138 der militie-
wet 1901.
Brengen ter openbare kennis
dat lotelingen voor de Nationale Militie, die voor vol
ledige oefeningen bij de militie te land zouden moeten
worden ingelijfd, een dar hierna te noemen beroepen
uitoefenen, en verlangen bij de Zeemilitie te dienen
worden nitgenoodigd zieh vóór 1 Februari a.s. ter
gemeente-secretarie aan te u.elden, of te doen opgeven.
De hierboven bedoelde beroepen zijn
Stuurlieden, stuurmansleerlingen en verdere zeevarenden
op koopvaardijschepen van de groote en kleine vaart
stuurlieden, schippers en verdere opvarenden van Rjjn-
schepen, aken, tjalken en kleinere vaartuigen; stuurlieden
en verdere opvarenden van passagiers en sleepbooten,
loodsvaartuigen en tonnenleggersdiepzee- en Noordzee-
kustvisschers Zuiderzeevissehers visschers op de Zeeuw-
sche wateren en op de groote rivieren; mossel- en oester-
visschers; schuitenvoerders en veerlieden; vletterlieden
machinisten, machinist-leerlingen en stokers op schepen
en vaartuigen, bij spoor- of tramwegen en op fabrieken
of andere inrichtingen; machinedrijvers; tremmers; smeden;
bankwerkers; werktuigmakers; ketelmakers voorslagers
seheepsbeschieters scheepstimmerlieden (scheepmakers)
brood-, koek- en banketbakkers; koks; koffiehuis- en
hotelbedienden ziekenverplegers apothekersbedienden
barbiers personeel van 's Rijks Marinewerven
verder herinneren zij, dat ten aanzien
der zeemiliciens bij de wet ls bepaald
Art. 140.
Ingelijfden bij de zeemilitie kunnen in gewone tijden
alleen d&u voor de dienst buiten Europa worden bestemd
indien 's land3 belangen vordert, dat het schip, waarop zij
voor eerste oefening dienen, onverwijld naar de koloniën
of bezittingen des Rijks in andere werelddeelen ot elders
bniten Europa worden gezonden. Ingeval van oorlog of
andere buitengewone omstandigheden kan de zeemilitie
in het algemeen voor diensten buiten Europa worden be
stemd volgens door Ons te geven voorschritten.
Ingelijfden bij de zeemilitie, die in de koloniën en be
zittingen des Rijks in andere werelddeelen en tuascheu de
keerkringen dienen, genieten de voordeelen aan vrij willig
dienenden bij de zeemacht wegens verblijf aldaar toe
gekend.
Art. 141.
De manschappen der zeemilitie worden tot eerste-
oefening acht en een halve maand in werkelijke dienst
gebonden, tenzij Wij znlks niet noodig achten.
Voor hen, die na eene acht en eea halve maandsche
eerste-oefening blijken niet te voldoen aan de eischen van
practische en theoretische bekwaamheid, door Ons te be
palen, kan de eerste oefeningstijd tot ten hoogste twaalf
maanden worden verletgd.
Zij die dienen op een schip bniten 'slands, welk schip,
hetzij door plotseling opgekomen politieke verwikkelingen,
hetzij door averjj of wel wegens andero onvoorziene
omstandigheden langer moet uitblijven dan oorspronkelijk
was gerekend knnnen tot ten hoogste twaalf maanden
in werkelijke dienst worden gehouden.
In geval van oorlog of andere bnitengewone omstan
digheden kan de zeemilitiehetzij geheelhetzij ten
deele door Ons buitengewoon worden bijeengeroepen.
Ten zelfden tijd wordt een voorstel van wet aan de
Staten-Generaal gedaan om het samenblijven der zeemilitie,
zooveel noodig te bepalen.
Art. 142.
De manschappen der zeemilitie, die hnnne eerste oefe
ning hebben volbracht en niet in werkelijke dienst zijn,
komen in het derde dienstjaar eenmaal te zamen om
gedurende niet langer dan zes weken te worden geoefend,
tenzij Wij het raadzaam mochten oordeelen, dat samen
komen geheel of gedeeltelijk achterwege te laten.
Art. 143.
Aan de manschappen der zeemilitie, die verlangen, na
volbrachten oefeningstijd in werkeljjke dienst, te blijven
of te komen, zonder zich als vrijwilliger te verbinden,
wordt znlka vergund.
Art 145.
De manschappen der zeemilitie die zich met verlof
bevinden, mogen zich zonder toestemming van Onzen
Minister van Marine niet langer dan gedurende drie
achtereenvolgende maanden bniten 's lands ophonden.
Hun wordt in gewone tijden vergunning tot uitoefening
van de bnitenlandsche zeevaart en visscherij verleend.
Zonder die vergunning worden zij niet tot eene ver
bintenis tot uitoefening van de bnitenlandsche zeevaart
toegelaten.
Aan de manschappen der zeemilitie, die zich met ver
lof bevinden en niet in verzuim zijn wordt de in de
eerste zinsnede bedoelde toestemming, wanneer zij gevraagd
wordt en blij 1st noodig te zijn ter zake van uitoefening
van of opleiding tot landbouw, handel of nijverheid, in
gewone tijden niet geweigerd.
Bjj de toestemming knnnen die manschappen worden
vrijgesteld van de verplichting tot deelneming aan de
oefeningen vermeld in art. 142 en tot het komen in
werkelyke dienst in geval van oorlog oorlogsgevaar of
andere bnitengewone omstandigheden.
Aan de toestemming knnnen overigens zoodanige voor
waarden worden verbonden als in het belang van de
dienst noodig worden geoordpeld.
Art. 146.
Elk bij de zeemilitie ingelijfde die daarbij den bij de
wet bepaalden diensttijd heeft volbrachtontvangt op
den dag van diensteindiging, lenzjj hij nit anderen hoofde
nog tot krijgsdienst verplicht is, een bewijs van ontslag
nit de dienst bij de militie.
Alkmaar den 2en Januari 1903.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
G. RIPPING Voorzitter.
C. D. DONATH, Secretaris.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALK
MAAR brengen ter algempene kennis:
dat heden op de gemeente-secretarie ter visie is gelegd
het aan hen ingediende verzoek, met de bijlagen, van
de firma SCHOEN en Go. aldaar om vergnnning tot het
oprichten van eene inrichting, bestemd voor houtloods,
waarin zal werden geplaatst een stoomketel met machine
tot het drijven van hontbewerkingswerktnigan, in het te
bonwen perceel aan de Nienwpoortslaan, sectie E, No.
750 en dat op Dinsdag 13 Januari 1903, 's voormiddags
to elf uur, ten stadhs:;^ gelegenheid wordt gegeven,
om tegen het oprichten van die inrichting bezwaren in
te dienen.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, G. RIPPING, Voorzitter.
30 Dec. 1902. C. D. DONATH, Secretaris.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Alkmaar
brengen in herinnering, dat volgens de op 20 September
1882 vastgestelde verordening op de heffing eener belas
ting op de honden ieder eigenaar bezitter of houder
van een of meer aan de belasting onderworpen honden
verplicht is, daarvan jaa> lij fes vóór 31 Jannari ten kan
tore van den gemeente-ontvanger aangifte te doen.
Die aangifte geschiedt door de inlevering van eea be
hoorlijk ingevuld en door den belastingschnldige onder
teekend biljetkosteloos aan dat kantoor verkrijgbaar.
De betaling der belasting geschiedt dadelijk bij de aan
gifte tegen kwitantie en afgifte van een penning, onver
minderd het recht, om, zoo de aangifte ODjnist bevonden
wordtherziening te doen plaats hebben.
Burgemeester en Wethouders voornoem 1
Alkmaar, G. RIPPING, Voorzitter.
2 Jan. 1903. C. D. DONATH, Secretaris.
IF.
Thans zjjn we genaderd- tot de waardebepaling der
eiwitstoffen in de melk. Wie leest heeft vernomen, dat
de eitwitstoffen een gewichtige rol spelen bij de voeding.
Zonder eiwitstoffen is groei en herstel der organen, die
bij het verrichten der levensfunctiën als 't ware zjjn atge-
sl ten, onmogelijk. En 't sterkst is, dat geen andere
voedende verbindingen in de plaats van de eiwitstoffen
knnnen treden. Waar het de vetvorming en de productie
van dierlyke warmte en arbeidsvermogen betreft is 't
wat anders. Zoowel eiwit en koolhydraten (zetmeel, sui
ker) als vet knnnen verbranden en arbeidsvermogen
leveren en nit alle drie kan onder bepaalde omstan
digheden vet gevormd worden, maar als leverancier of
grondstof voor de vorming van lichaamseiwit, zonder
welke geen vleesch geproduceerd kan worden, staat het
eiwit geheel alleen.
Volwassen menschen dekken hun behoefte aan eiwit
door het eten van eiwit bevattende voedingsmiddelen.
Hiervan noemen we vleesch, eieren, kaas, erwten en
boonen. Om dns den prys te leeren kennen van 1 kilo
melkeiwit, moeten wij nagaan wat de gemiddelde eiwits-
prijs in bovenstaande voedingsmiddelen is.
Het rnndvleesch kost tegenwoordig per kilo niet min
der dan f 1. Dit bevat 50 gram vet en 200 gram eiwit.
De rest bestaat nit water, bindweefsel, zouten enz. 50
gram vet heeft volgens da in het vorige artikel gegeven
becijfering een waarde van gemiddeld 0,05 X 1 1
f 0 05. Voor 200 gram eiwit in vleesch betaalt n dns,
beste Mevrouw, niet minder dan 95 cent of per kilo
vijfmaal zooveel, bedragende f 4,73.
Voor honderd eieren laat men u den eenen tjjd door
den anderen toch zeker niet minder dan f 3.60 betalen.
Honderd eieren wegen dan zijn 't geen kleintjes
6!/2 kilo. Een kilo eieren kost n dan 55 cent. (Waarom
worden eieren niet bij het gewicht verkochtwant er
zijn er van 45 en ook van 75 gram en dit bevat
130 gram eiwit en bijna 130 gram vetmet nog een
weinigje koolhydraten, asch en extractiefstoffendie hier
gerust bniten beschonwing mogen blijven als zijnde op
de waardebepaling niet van invloed.
130 Gram vet vertegenwoordigt een waarde van 13
cent dns betaalt men voor 130 gram eieren-eiwit 42
cent of f 3.33 per kilogram,.
(Als men u na wil wijsmaken mevrouw dat één ei
in voedingswaarde gelijk staat met een half pond of 1/i
kilo vleesch dan trekt u de schouders niet waarn
weet thans wel beter
Ga maar eens na. Een half pond vleesch bevat 50
gram eiwit en 121/2 gram vet, een half pond eieren
bijna 4 eieren bevat 32'/2 gram eiwit en evenveel vet.
In één ei is dns ongeveer aanwezig 8 gram eiwit en
8 gram vet. Het vetaanwezig in een ei is dns gelijk
aan het vet in een half pond vleesch, maar de hoeveelheid
eiwit in één ei voorkomend is maar gelijk aan het eiwit van
het 6e deel van een half pond vleesch.)
Nn naar de kaas. Een kilo Edammer kaas kost in
den kleinhandel 90 cent per kilo. Hierin is aanwezig
(volgens Maijer) 332 grain eiwitstoffen en 296 gram vet.
Het vet berekend a f 1 per kilo heelt dns van een kilo
kaas een waarde van ongeveer 30 cent; 332 gram kaas-
eiwit kost derhalve 60 cent of per kilo f ISO.
Erwten een eiwitrijk voedingsmiddel van piantaardigen
aard zijn te koop voor f 16.30 per 100 kilo evenals
brnine boonen.
De eerste bevatten 22J pet. eiwit, 2 pet. vet en 53 pet.
zetmeelachtige stoffen, voor de laatste zijn deze cijfers
23,2 en 50.
Het vet in 100 K.g. erwten vertegenwoordigt een
geldswaarde van f 2. Stellen wij een 1 K.g. zetmeel
achtige stoffen gelijk met da waarde van 1 K.g. tarwe
bloem, die voor 't grootste deel uit zetmeel bsstaat, dan
hebben de zetmeelachtige stoffen in 100 K.g. erwten een
waarde van f 5,30. Er blijft alzoo over voor 22 kilo
erwten-eiwit een bedrag van f 9 of per kilo 40 cent.
Daar de samenstelling van brnine boonen nagenoeg over
eenstemt met die van erwten, knnnen we wel aannemen,
dat ook boonen-eiwit 40 cent per kilo kost. U ziet,
beste mevrouw, dat boonen een goedkoop voedingsmiddel
zijn 1 Neem er nota van.
We kennen nn 4 eiwitprijzen, t. w.
Veesch-eiwit f 4,75 per kilo.
Eieren-eiwit 3,25
Kaas-eiwit 1,80
Penlvrnchten-eiwit 0,40
4 K.g. eiwit, in 4 soorten, kost dns f 10,20.
Een kilo eiwit mag dns in doorsnede op f 2.55 ge
rekend worden.
Het eiwit in 100 kilo (bijna 100 L.) melk heeft dns
een waarde van 3J maal f 2.55 of f 8.92J. Nu kost 100
kilo melk maar f 8, terwijl deze hoeveelheid melk boven
dien, volgens onze berekening, voor f 3 aan vet inhoudt.
Wij komen un reeds tot een batig saldo op 100 kilo
melk ten bedrage van f 3.92'/ï-
En nog zjju we er niet.
De koemelk toch bevat nog de aschbestanddeelen
buiten beschonwing gelaten ongeveer 4V2 suiker,
melksuiker, iichtverteerbare suiker dns. Deze heeft voor
de voeding meer waarde dan het verwante zetmeel. Als
we dns voor de waarde van melksuiker aannemen een
prijs, die het midden houdt tnsschen die van tarwebloem -
zetmeel, rijstzetmeel en riet(biet)suiker, dan taxeeren wij
ook deze alweder niet te hoog.
1 kilo tarwebloem-zetmeel kost ongeveer 12 cent.
1 rijstzetmeel 25
1 riet(bietsuiker) 48
3 zetmeelachtige stoffen (koolhydraten) tot een
gezamenlijk bedrag van 85 cent, dns gemiddeld 28 cent.
De 4'/j kilo melksuiker in 100 kilo melk zijn dns
voor 4'/2 x 28 cent =z f 1,26 in rekening te stellen.
We komen nn ten slotte tot do volgende eindbecij-
feriDg.
100 kilo melk a f 8 bevat:
pl.m. 3 kilo vet a f 1 f3.
3'/2 kilo eiwit 4 f 2.55 8.92'/2.
4j/2 kilo melksuiker a f 0.28 1.26
100 kilo onvervalschte koemelk is dos waard f I3.I8V2.
En hoe staat het nn met afgeroomde melk en karne
melk. De waardeberekening daarvan is betrekkelijk
eenvoudig. U maakt geen groote foutmevronw als
u er voor de 2,8 kilo vet, welke de eerste per 100 kilo
minder bevat dan afgeroomde melk, eenvoudig f 2,80
van het bedrag a f 13,181/2 aftrekt n komt dan tot
een som van f 10,
Karnemelk bevat in den regel iets meer vet maar
weer wat minder melksuiker. Laten we hier het meer
en minder tegen elkaar opwegen, dan is ook dit bijproduct
der zuivelbereiding oDgeveer IO'/ï cent per liter waard.
Of sommige melkboeren water bij de volle melk doen,