Landbouwvertegenwoordiging.
De Dorpsapostel.
No. 5 Tweede blad.
Honderd en vijfde jaargang.
1903.
ZONDAG
U JANUARI.
ALK1HAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag
en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80 franco door het
rijk f 1,—.
3 Nummers f O,©6. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Telefoonnummer 3.
Pry s der gewone advertentlën s
Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N/V. Boek- en Handelsdrukkerij
vlh. HERMs. COSTER ZOON Voordam C 9.
Reeds sedert lang en bij voortduring is de wenseha-
lijkheid betoogd van een zuivere en rechtstreeksche ver
tegenwoordiging van den landbouwda vorige regearing
had een wetsvoorstel daartoe gereed, waarmea echter de
tegenwoordige regeering zich niet kon vereenigen. Zij
heeft nu zelve een wetsontwerp ingediend.
Er bestaat, zooals bekend is, een offieieele vertegen
woordiging van den landbouw. Wij hebben het Land-
bouwcomité, bestaande uit vertegenwoordigers van land-
bouwmaatschappijen en vereenigiugen van moer dan 600
leden en adviseerende deskundigen, door dc regeering
aangewezen. Bekend zjjn de bezwaren tegen de samen
stelling van dit comité. Er zijn een aantal kleinere maat
schappijen of vereenigingen van landbouw, die geen recht
hebben aan de samenstelling van het Lrndbonwcomité
mee te werken, en er zijn een groot aantal landbouwers,
die geen lid zijn van eenige vereeniging en dus op de
samenstelling van dat comité niet den minsten invloed
hebben. Een vertegenwoordiging van den Naderlandsehen
landbouw kan het Landbouwcomité alzoo niet geuoemd
worden. Daar komt nog by, dat er ia de maatschappijen
en vereenigingen, die vertegenwoordigers zenden naar
het Landbouwcomité, niet weinigen zijn, die met den
landbouw weinig of niets hebben uit te staan. Voor het
lidmaatschap wordt niet gevorderd, dat men landbouwer,
veehouder, tuinier of zelfs maar grondbezitter zij. Toe
gegeven moet alzoo worden, dat een znivere vertegen
woordiging van den landbouw door deze wijze van sa
menstelling niet verkregen is.
Na is het wel waar, dat de landbouwers door zich bij
de groote maatschappijen aan te sluiter;, veel hadden
kunnen doen om dezen toestand te verbeterenmaar
aan den wenseh naar een algemeene en zuivere verte
genwoordiging van den Naderlandsehen landbouw kon
deze regeling niet voldoen. Is nn die wensch bij do land
bouwers in ons land levendig en algemeen Niemand
zal dat kunnen beweren. Wel is de wensch van tijd tot
tijd in sommige landbouwvereenigingen en congressen
uitgesproken, maar daartegenover staat het opmerkelijke
feit, dat het laatste Landbonwcongres, in 1902 te Zie-
rikzee gehouden, het nut van een offieieele landbouw -
vertegenwoordiging met aanzienlijke meerderheid van
stemmen heeft ontkend. Men heeft zich afgevraagd, wat
daarvan wel de reden kan zijn De regeering meent,
dat deze opzienbarende verklaring van het congses een
uitvloeisel was van zijn onvermogen om een goede sa-
Roman naar het Duitsch van LUDWICH GANGHOFER
DOOR
W. ZAALBERG.
Uitgave van H. J. W. BECHT te Amsterdam
verkrijgbaar a f 4,50 by de Uitgevers dezer Courant.
82)
Met de laatste woorden van het lied klonk de roepstem
van den priester van buiten afsamen, drie dreunende sla
gen van het zware kruis klonken op de gesloten deur,
de eiken vleugels sprongen open, en terwijl in het leege
schilderijraam op het hoogaltaar het beeld van den op-
gestanen heiland met het witte paaschvaandel oprees,
terwijl de priester in wierookwolk en witte stola de kerk
intrek, begon op het koor het orgel te spelen, aile klok
ken begonnen te luiden, en onder bazuingeschal en
paukenslag jubelden de stemmen der zangers
»De Heer is opgestaan
Ju! Jal Ja!
Hij is waarlijk opgestaan 1
Halleluja 1
Halleluja 1"
Toen mjjnheer Felicianus het hoogaltaar bereikte en op
de treden het kleine kerkje glinsteren zag, ging er een
vroolijk gelukkige glimlach over zijn rond rimpelgezicht.
Hij bukte, hief het kerbj8 op, knikte vriendelijk over
den schouder om naar den uitersten hoek der kerk en
zette de kleine, glinsterende offerande der huisjesffikster
op het altaar. Dat deed hij op zeer in het oog vallende
manier. En toeh merkten slechts enkelen het op. Want
al de anderen, zelfs de koster en de ministranten, keken
nieuwsgierig en verwonderd naar d9 jongensgalerij op.
menstelling van een landbouwvertegenwoordiging to vin
den. Daarmee geen raad wetende zou het congres alzoo
den wanhopigen raad hebben gegeven, er maar geheel
van af te zien. Het is mogelijk, maar niat waarschijn
lijk, als het congres althans waarde hechtte aan een
betere landbouwvertegenwoordiging. tDie een zaak op
hoogen prijs stelt, geelt den moed niet zoo spoedig op,
maar bljjft hopen, dat man er ten slotte in zal slageu
#e moeilijkhedeu te overwinnen, ook al haeft hij zalf de
oplossing nog niet gevonden.
Elders is de onderstelling geopperd, dat deze bevreem
dende uiting van het congres can soort, van protest is
tegen de werkeloosheid der regeering, die met belangrijke
maatregelen in het belaug van den land oouw wJ wachten
tot tijd en wijle een goed gjregalde 1 rudboawvertegen-
woordiging er haar oordeel over geveld zal lubben. Hot
congres zou daa eigenlijk tot de regearing hebben willen
zeggen houd ons niet op mot die maatregelen voor een
betere vertegenwoordiging, maar zorg liever zonder ver
der verwijl voor de zaken waaraan wij dringende behoefte
hebben. Hot is niet onmogelijk, dat eenige ontstemming
van dezen aard op het congres niet zonder invloed is
gebleven; maar dat het workelijk hoeft beioeld wat hier
wordt ondersteld, is toch niet aan te neman zouder het
congres te verdenken van een bijzondere onbeholpenheid
om zijn meening duidelijk uit te drukken.
Hoe men deze uitspraak moge beschouwen, van belang
stelling in de zaak heeft het congres allerminst blijk
gegeven; en onbegrijpelijk is dit niet. Do vertegenwoor
diging van den landbouw zal de regeering moeten voor
lichten en raden en nu is het niet onverklaarbaar, dat
velen een uit het kiesrecht van alle landbouwers voort
vloeiende vertegenwoordiging niet het meest geschikte
lichaam vinden om van voo; lichting en raad te dienen.
Men zon uit sommige bepalingen van haar ontwerp
haast opmaken, dat de regeering zelve min of meer van
die meening is.
Er zullen zijn provinciale landbouwraden en een rijks
landbouwraad. Tot leden van een provincialen raad zullen
verkiesbaar ziju alle mannelijke ingezetenen des rijks
die in de provincie wonen den leeftijd van 23 jaren
bereikt hebben, niet in hechtenis of in gevangenschap
zijn, en het beheer van hun goederen niet bij onherroe
pelijk geworden rechterljjk vonnis hebben verloren. D e
kiezers zullen dus in hun keus weinig of niet worden
beperkt. De vraag is n.l.: door wie zullen de leden van
den provincialen landbouwraad worden gekozen? En
het antwoord luidt voor de helft door landbouwvereeni
gingen van ten minste 25 ledendie mede gedurende
Daar boven heerechte een lawaai, alsof de kerk half in
een herberg was herschapen een groeiend spektakel,
't welk de bazuinstooten en paukenroffels van het Hal
leluja niet geheel overstemmen konden.
In den uitersten hoek der kerk had Nannemie, wie
de tranen over de wangen rolden, de hand van Liesbeth
gegrepen. Voortdurend hingen haar oogen aan het altaar,
waarop haar kerkje stond en in den stralenkrans der
opstandingskaarsen schitterde. En toen de heer Felicianus
de b. plechtigheid had ten einde gebracht en in de
sacristie verdween, fluisterde zij: »kom kind, la'en we
naar huis gaan 1 Nou is 't zoo vroolijk en goed in m'n
zielde lui met hun geklets en met hun gekjjk konden
't heelemaal weer bederven gaan we liever weer naar
huis, eer de lui de kerk uitloopen 1"
Zij verlieten den bidstoel en de kerk, zonder de in
zegening met het wijwater af te wachten.
Ontdaan van zijn mantel, kwam de heer Felicianus
nit de sacristie, ging de geheele kerk door en sprenkelde
zegenend het gewijde water naar alle zijden. Toen hij
in den uitersten hoek kwam en de twee onbezette plaat
sen zag, glimlachte hij tevreden. Zijn zegenwoorden, tot
dat oogenblik slechts gemurmel, werden hoorbaar, en
heel bijzonder rijkelijk sprenkelde hjj het wijwater naar
de leege bank toe.
Nog eer hij de sacristie bereikte, stormden de jongens
reeds met groot lawaai langs de houten trap de galerij
af. Hnnne opgewondenheid scheen nog toe te nemen,
toen zij de leege bidstoeleu van Nannemie zagen. In de
smalle gang drongen ze opeeu tot een dicht ronddrin-
genden klomp. Maar Michiel vermaande met fl uisterstem
»Vort! Naar buiten! Nou maggeu ze geen tijd meer
hebben, die twee 1 Nou komt 't 'r op au En toen de
lawaaihoop zich zelve buiten de kerkdeur gedrongen
had, strekte Michiel in de grjjze schemering de hinden
boven het hoofd uit en deelde het wachtwoord nit
»jongens Allemaal na.r de herberg Nou mot 'r wat
gebeuren 1 Nou weten we 'tNon hebben we 't uitge
probeerd 1 En gebeuren mot 'r wat 1"
Andere menscheD, die uit, de kerk kwamen, liepen
twee jaren bestaan voor de andere helft bij rechtstreek
sche keuze door de landbouw-kiezers op den voet van
de verkiezing van leden voor de Tweede Kamer. Kiezers
zullen zijn alle ingezetenen des Rijks tevens Nederlan
ders de vronweu niet uitgesloten die den leeftijd van
23 jaren hebben bereikt en hetzij ten minste één hec
tare bouw- of weiland of een halve hectare tuingrond
in gebruik hebben en daarvan hun bedrijf maken hetzij
eigenaars zijn van een stuk gromls waarvan de belast
bare opbrengst als ongebouwd eigendom ten minste
f 300 bedraagt en dat bestemd is voor werkeljjk land
bouwbedrijf (niet iot lustgrond of jachtterrein)hetzij
werkzaam zijn als directeur van een land- tuin- of bosch-
bouw-ondernoming als zetboer of boschbaas of in nader
aan te wijzen wetenschappelijke betrekkingen ter be
vordering van de belangen van den landbouw.
De vraag is reeds gesteld waarom niet de verkiezing
van alle leden van den provincialen landbouwraad aan
de landbouw-kiezers zou kunnen worden toevertronwd.
De landbouwvereenigingen die zich ten aanzien van den
laudbouw verdienstelijk hebben gemaakt of zullen maken,
bestaan niet uitsluitend uit ledon die practisch belang
hebben bij den landbouw; zij zouden overigens toch nog
een heilzamen invloed kunnen uitoefenen door als Kiesver-
eenigingen op te treden en geschikte personen voor het
lidmaatschap der provinciale raden aan te bevelen. Vol
gens de voorgestelde regeling zullen daarenboven de leden
van landbouwvereenigingen dubbel kiesrecht hebben le
als lid hunner vereenigir.g 2o als gewoon landbouw-
kiezers. Wellicht hecht de minister aan deze theoretische
bezwaren geen groote waardewellicht vraagt hij zich
eenvoudig af, op welke wijze de beste voorlichtingen
omtrent landbouwzaken te verkrijgen zullen zijn, en vindt
hij er daarom geen bezwaar in, dubbelen invloed op de
verkiezingen toe te kennen aan uitoefenaars van het
landbouwbedrijf die van hun bijzondere belangstelling
blijk gaven door lid te worden van landbouwvereenigin
gen en maatschappijen te meer nu hij aan ieder de ge
legenheid daartoe opent door ook kleine vereenigingen
toe te laten van teD minste 25 leden die zich voor de
verkiezingen weer onderling kunnen verstaan om zoo
doende tegen een enkele groote landbouwmaatschappij
op te wegen.
De rijkslandbouwraad zal simengesteld zijn nit 20 af
gevaardigden van de provinciale landbouwraden, door
eiken provincialen landbouwraad uit zijn midden te
kiezen in verhouding tot het aantal landbouwkiezers in
de provincie, doch zóó, dat elke provinciale raad althans
één afgevaardigde in den rijkslandbouwraad zal hebben.
den jongenstroep na, met nieuwsgierig gevraag, babbelend
en lachend. Overal op het kerkhof vormden zich babbel-
groepen en nit een dier groepen vernam men het
stemmetje van Julie van Standam, schril als een te hoog
gestemde herdersfluit.
Toen mijnheer Felicianus in zwarte talaar en met het
kleine kapje op de grijze haren de sacristie verliet, had
hij slechts een enkelen blik op hat korkhof behoeven
te slaan, om zeer bezorgd te worden. Maar heden scheen
hij geen oogen, geen ooren te hebben. Hg zag en hoorde
de spaarzame groeten niet, die hem geboden werden,
knikte enkel glimlachend en had opmerkelijken haast,
om door den schemeravond thuis te komen.
In zijn kamer brandde de lamp reeds en Juffrouw
Katrien baast,te zioh, om de tafel voor het opstandings-
maal te dekken. Met ietwat schuwe oogen keek zij naar
haar geestelijken heer, die sinds vierentwintig aren geen
woord met haar gesproken had. Heel zaeht en indringerig
klonk haar stem, toen ze zei: »recht goeien aiond, lieve
HoogeerwaardeZoo is ie dan nou weer opgestaan, onze
lieve door en door goeie heiland 1 Is 't niet waar 1 Alzoo
recht veel gelnk op de heilige paaschdagen 1"
Mijnheer Felicianus Horadam nam zijn mntsje af, plaatste
zich voor de keukenmeid en zei plechtig: »mjjne goeie
Katrien achter de H. opstanding mag geen toorn en
wrok blijven bestaan Daarom willen wij vrede sluiten
en als je je door den dag van gister en heden een weinig
laat waarschuwen, dan zal alles vergeten zijn 1 Onze lieve
Heer God zjj dank 1heeft ook m ij mijn onpries
terlijk gedrag van gister niet kwalijk genomen en heeft
't mij doen gelukken, iets goeds te stichteu 1"
Hoogeerwaarde 1 Lieve Hoogeerwaarde..." stotterde
Katrien geroerd, greep ée hand des pastoors en wou
die kussen.
»Laat dat maar!" zei deze, de hand terugtrekkend,
»die likkerij, daar hou 'k niet van 1 Vat in je hart een
goed voornemen op dat is me liever Zoo En breng
me non soep 1 Na die drie vastendagen heb 'k een
beetje honger
»Varkensworstjes hè'k," berichtte Katrien mot branden»
