No. 11 fierste blad.
Honderd en vijfde jaargang.
1903.
ZONDAG
25 JANUARI.
Stadsberichten.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Dlns da g-, Donderdag-
en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkma.au f 0,80franco door het
geheele rijk f 1,
3 Nummers f ©,Ö6. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Telefoonnummer 3.
Pr|Js der gewone advertentlën
Per regel f 0,13. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N/V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/b. HERMs. COSTER ZOON Voordam C 9.
De BURGEMEESTER der gemeente ALKMAAR
brengt, voor zooveel noodig, ter kennis van belanghebbende
lotelingen, dat volg ns art. 55 van het K B van 2 Dec.
1901 (Staatsblad No. 230) het bewijs, dat aan de
elschen van Militaire bekwaamheid ea ltcha
melijke geoefendheid ls voldaan bij den heer
Commissaris der Koningin in de provincie tot welke de
loteling behoort, moet worden ingeleverd uiterlijk op
den 85 Januari R903, zoo mogelijk met aanduiding
van het lotingsnummer.
AlkmaarDe Burgemeester van Alkmaar,
24 Januari 1903. G. RIPPING.
Honden.
Op de den 24 en 25 te houden internationale
hondenten toonstelling te Haarlem, in het Brongebouw,
waar zeer veel honden aanwezig zijn, kwam oi ze stad
genoot, de heer «F. F. van der Oord, met 8 St. Ber
nards uitallen door hem gefokt en behaalde 8 eerste,
7 tweede prijzen en 1 speciale prijs.
Aanbesteding.
Bij de gisteren alhier gehouden aanbesteding voor
het amoveeren van perceel No. 198, aan de Oudegracht,
hoek Ridderstraat, en het terzelfder plaatse weder bouwen
van een bier- en melksalon met woning en bovenhuis,
naar plannen en onder beheer van den architect K. Bak
ker Dz., is ingeschreven als volgt
J. ObdamHeiloof 11396,—
H. de RoverAlkmaar10649,
Gebrs. Apeldoorn Egmondbinnen 10480,
Gebrs. GrootAkersloot 10480,—
G. BaasAlkmaar9999,
Firma Spruit en Wils 9989,
H. J. Bek9725,-
Firma F. H, Ringers Zoon, 9666,
P. Heere, Egmond aan Zee, 9524,—
J. DorregeestAlkmaar9444,
A. de Mank9313,—
E. van Dijk9229,
E. N. VolkerBZAmsterdam9Ü60,
C. Hartog Co., Alkmaar8900,
C. Bol, 8800,—
De raming bedroeg f 8916,
Het werk is gegund aan d*n laagsten inschrijver.
Pianola.
De Firma C. C Bender te Amsterdam heeft op
29 dezer in de zaal .Harmonie'' eene bespeling van de
Pianola en het Aeolian Orchestrelle gearrangeerd, waar
voor ons het programma werd gezonden dat veelbe
lovend mag heeten. Voor hen, die met deze instrumenten
nog geen kennis hebben gemaakt, kan het dienstig zijn
te vermelden, dat de Pianola een instrument is, dat
langs pneumatischen weg met de grootste technische vol
komenheid de piano bespeelt, waarbij echter tegelijkertijd
door hem of haar, die er een muziekstuk op voordraagt,
zulk eene uitdrukking in het spel kan norden gelegd,
dat de uitvoering al het natuurlijke en individueele ver
krijgt van het spel met de hand. Hetzelfde geldt van het
Aeolian Orchestrelle, dat voor de wedergave der orgel-
en orkestwerken bestimd is.
Invitatiekaarten voor deze soirée kunnen tegen afgifte
eener visitekaart worden aangevraagd bjj den Bureaulist
der .Harmonie", den Heer H. Meyer.
V. v. V. v. V.
Het bestuur der afd. Alkmaar heeft den heer
Abr. Meijer te Haarlem nitgenoodigd zijne tricot reform
goederen voor het Alkmaarsche publiek tentoon te stellen.
De goede naam van dezen exposant wiens brochure
„De geest des tijds" zooveel opgang maakte waarborgt
eene schoone uitgebreide collectie. Wij vestigen dan ook
gaarne de aandacht van de Alkmaarsche ingezetenen op
achterstaande advertentie.
Mr. T. de Vries en A. P. Staalman.
Voor een stampvolle zaal traden bovengenoemde
heeren Vrijdagavond ia het lokaal .Harmonie'' op. De
heer Staalman opende de vergadering met de veront
schuldiging dat er geen bestuur van een of andere ver-
eeniging aanwezig is, doch juist om hun onafhankelijk
standpunt in deze hebben zij zieh evenmin als elders
gewend tot Patrimonium of een antirevolutionaire kies-
vereeniging. Een tweede reden daarvan is dat zij in de
partij niet met onverdeelde sympathie worden begroet.
Dat ze een zeer moeilijke taak op zich hebben genomen,
daarvan zijn bside sprekers overtuigdzij verzoeken
daarom hnn die taak te vergemakkelijken door gebruik
te maken van de gelegenheid tot debat om hen zoo noodig
de noodige tereohtwijzigingen te gevendie met dank
zeilen worden aanvaard. Na een kort gebed geeft hjj
thans het woord aan den heer de Vries, die tot onder
werp had: Volharden hij het ideaal!
Wanneer we, zegt spreker, de wereldgeschiedenis der
laatste vier eeuwen nagaandan komen we tot de slot
som dat we leven in een ernstige tijd. In de 16e eeuw
was de reformatie de groote gebeurtenisdie wijziging
bracht in den toestand der kerk, in de 18e eeuw brak
de revolutie uit, die bet wezen van den Staat veranderde,
thans is een crisis in wordingniet op kerkelijk gebied,
niet als de revolutie den staat betreffende, maar een crisis die
even onverbiddelijk als de beide genoemde gebeurtenissen
hervormingen zal tot stand brengen in het maatschappe
lijk leven. Dat die crisis in wording is ziet men uit tal
van teicen uit het op den voorgrond treden der sociale
vraagstukken uit werkstakingen, uit het aaneensluiten
van duizenden en tienduizenden arbeiders hier en elders.
Dat wijst er op, dat de strijd reeds is ontbrand. Niet
een strijd tusschen twee doode, kapitaal en arbeid, maar
tusschen menechen, waarvan het eene deel de overmacht
heeft en de rechten van het andere verkort, terwijl dit
laatste z ch daartegen te weer stelt. Reeds 25 jaren
geleden sloegen de iaalsten de handen in een in organi
8aties als Patrimonium het Ned. Werkliedenverbond,
de Soc.-dem. Arbeiderspartjj en de r. k. Volksbond, om
zieh daarin voor te bereiden voor den strjjd, die hen
moet verlossen van den socialen drnk.
Het gaat hierbij om het huiselijk geluk, om mede
zeggingschap, opdat recht zal treden in de plaats van
macht, 't Is geen klassen'trijd, daar personen uit ver
schillende klassen gezamenlijk optrekken, maar een strijd
om het wettig erfdeel, recht en vrijheid voor ieder borger.
Met dien strijd is ook de politiek direct gemoeid, de
politiek die beheerscht wordt door de sociale vraagstuk
ken waarna de politieke partjj-nogram's zijn gewijzigd.
Verschillende arbeiderspartijen zijn opgekomen. In
Duitschland de Ohr. arb. partij, in Balg 6 de Cbr. de
mocraten, in Engeland de Cbr. socialisten. In Oostenrijk
hebben de Katholieke arbeiders zich geweerd en z -lfa de
Paus heeft door zp encyclieken invloed willen uitoefenen.
Ook in oub land zagen de organisaties in, dat ze niet
buiten de politiek konden en een krachtige organisatie
ontstondde Soe. dem. arbeiderspartij, thans krachtiger
dan ooit te voren. Het Ned. Werkliedenverbond verfloeit
tot de vryzinnig-democraten en ook Patrimonium heeft
zijn politieke' eischen Dit alles is een gevolg van de
strijd, is een natuurlijk proces. Uit de liberalen zijn
voortgekomen de radicalen en sociaal-demoorateu, en in
de anti-revolntionaire par'ij hebben zien van boVen af
twee aldeelingen afgescheiden, nl. de Cbristelp-Histori-
scben en de vrije antirevolutionairen, zelfs door Dr.
K u y p e r niet bijeen te houden, die ze reedB moes', los
laten, toen het vraagstuk van Lei. kiesrecht opkwam,
toen hij ter wille van de kieswet Tak in Zwartsluis de
ongeloovigen tegen de geloovigen aan de kiezers aan
beval. Dat kon niet anders waar hjj eerst in Ie kerk
was opgekomen voor do rechten der gemeenteleden, en
daarna voor het volk achter de kiezers en voor het goed
recht der arbeiders. Dr. Kuyper was het, die in 1875
reeds aandrong op een wetboek op den arbeid. In den
laatsten tijd echter is zijn machtige stem verzwakt.
Het beroep op zjjn vroegere geschriften is hem niet
meer welkom. Voor den hear L hman bmgt hij eerbie
dig het hoofd en begeerde de verzoening met wie hij
nog voor kort de grootste vijanden was geweest.
De schoolkwestie moest opgelost, de liberale partij onder
zijn handen te zien sterven, moest zijn overwinning zjjn.
Het sociale kwaad moest door hem kunnen worden be
streden. Met dat doel kwam de coalitie van 1901 tot
stand, die de liberale partjj uiteen sloeg. Dienzelfden
man zien we echter een verzoenende houding aannemen,
de schoolkwestie geeft slechts schrale hoop op oplossing
ea voor de sociale vraagstukken is weinig te wachten.
Nog op de deputatenvergadering gaf hjj te kennen, hoe
weinig er van samenwerking met vrjj-antirevolotionairen,
christeljjk-historischen en roomsch katholieken was te
verwachten. Eu bestond nu de antirevolutionaire partij
maar geheel uit democraten doch ook na Lohman's uit
treden zijn nog vele conservatieve elementen er in ge
bleven die zwijgend met Dr. Knyper zjjn meegegaan
doch die nn weer op menige plaats overheersehend ztjn.
Men wordt in de antirevolutionaire partij meer geregeerd
van boven af. Candidaten worden den kiezers een voudig
opgedrongen zooals b. v. te Gouda is geschied. Dat is
het gevolg van de coalitie met de conservatieve strooming
in de party die wil dat men zal vertrouwen op het
beleid der »heeren''. De coalitie, die het in een opzicht
alleen geheel eens is, nl. de bestrjjding der sociaal demo
craten, waarbij men zelfs do oud liberalen als bondgenoot
opneemt. Toch is het een schjjnbestirjding, daar men niet
het beginsel der soc.-dem. bestrijdt zooals wjj, doch hunne
practische maatregelen, die niettemin goed zijn.
Die verkeerde bestrjjding maakt juist het socialisme
sterk, omdat men tegen zjjn recht strjjdt. Hot resultaat
is, dat nooit de Christel democratie zoo ontzenuwd was
als thans en de soc.-dem. zooveel vorderingen maakt.
Daarom wordt het tjjd om tegen het conservatisme ook
de banier hoog te houden, te volharden bij hit ideaal,
de toekomst is, dr. Knyper zei het eenmaal zelf aan de
democratie. Daarom is het noodig die democratie te
doordringen der christelijke beginselen. Dat is ons pogen,
dat men in verdenking wil brengen waaraan de Stan
daard graag meedoet, door elk lengenberichtje omtrent
Spr. en den heer Staalman op te nemen, door de Kamer
verslagen, speciaal de redevoeringen van den heer Staal
man te verknoeien. De Standaard noemt spr., tot zjjn
smart, het minst betrouwbare politieke blad.
Reeds in 1901 is men begonnen de coalitie met de
conservatieven goed te praten, de organisatie, zei men,
is alles, daaraan moet ge n onderwerpen. Maar, zou spr.
vragen is de organisatie dan doel geworden, zjjn de
volksbelangen er dan om de organisatie en de vriend
jes, die die organisatie draaien. Toen hit in de r. k.
kerk en later in de Ned. herv. kerk ging om de
organisatie toen jnist werd de groote kracht gebroken.
De organisatie, roopt men, maar dit jnist maakt, dat
thans de geheele rechterzjjde in de Kamer ongeveer ge
leid wordt door jonker de Savornin Lobman. Roekeloos
is het de democratie op te offereu aan de organisatie.
Op de vraag, of conservatieven en democraten samen
knnnen bljjven optrekken antwoordt spr. dat het niet aan
hem staat, dat te becordeelen, de omstandigheden zullen
dat zelf openbaren, maar hij is er van overtuigd, dat het
recht is aan de democratie en het onrecht aan het con
servatisme.
De groote sociale strijd zal volgens hem ook niet
loopen tnsschen geloovigen cn ongeloovigen.
De geloovigen, die in de practische politiek geen vrach
ten dragen, zegt hij, staan vierkant tegenover ons, de
ongeloovigen, die echter door Gods genade een open oog
ontvangen hobben voor de verkeerdheden in onze samen
leving, met hen strjjden wjj aan èéne zijde tot herstel
van recht.
Nu voegt men ons wel toe, dat het verkeerd is het
u teengaau der partjj te bevorderen, maar dat is het
doel niet,. Wjj hopen, zegt spr. nog altjjd, dat men zal
terngkeeren op het oude pad, maar men bestrijdt ons
van conservatieve zjjde reeds zoo fel, dat men een sa
mengaan bjjna onmogeljjk maakt. De gevolgen zijn echter
voor rekening onzer bestrijders. Wij willen alleen het
begiDsel hoog houden, gaat men ais doode visschen met
den stroom mee, dan bloeit alleen de soc. democratie,
wat Knyper in 1891 reeds vroeg, vragen wjj ook
thans, zal de antirev. partij zich er toe bepalen tegen te
honden wat te ver zon gaan of zal ze zich aan 't hoofd
der beweging stellen om ze te leiden in Christelpe bid
ding Met Dr. Knyper antwoorden wij daaVop, dat we
op de bres moeten staan en de democratische ontwikkeling
in Christeljjken zin moeten bevorderen. Volh'rden bij
het i leaal, doch dan moet er tevens actie van ons uit
gaan. Dat er geen geestdrift is, komt door de conser
vatieve strooming in de partij. Wordt het spel van heden
voortgezet, dan duwt men ons in den boek, daarom
hoopt, spr., dat er meer kracht, meer gloed in de gele
deren zal komen. Het conservatisme laeht om dc tevre
denheid der arbeiders. Tevredenheid, alsof men tevreden
mag zjjn met ongerechtigheid en zonde. Ten slotte, laat
men zich toch niet laten wijsmaken, dat wat vrjjz. demo
craten en soc. democraten willen verkeerd is ook zjj
willen zaken, die wjj jarenlang hebben gevraagd, alleen
tegen hunne beginselen loopt onze strijd.
Als meerderheid zonden zij gevaarlijk zijn, docb daar
voor bestaat geen vrees. Evenwel zou nog te bezien
staan, wie als meerderheid gevaarlijker waren, deze demo
cratische partjjen of onze boudgenooten, waarvan o. a.
tie Katholieken door Dr. Kuyper zelf als meerderheid
z9n genoemd uiterst gevaar]jjk. Een coalitie van alle
democraten acht spr. zeer wei mogelijk en geoorloofd,
evenals Dr. Kuyper een samengaan met alle partjjen ge
oorloofd acht, zooals wordt aangetoond met een aanhaling
nit de Standaard van 2 Mei 1898. Geen samengaan voor
een enkelen keer, bedoelt hjj, zooals wel eens wordt be
weerd, daar dat zou strijden met Dr. Kuypers moraal.
Spreker eindigt met zjjn hoorders op bet geweten af
te vragen, of zjj zich zonden willen scbaren aan de zijde
der wachthebbers of aan dio der verdrukten en komt
tot de slotsom dat wie doet wat Ohr stns bevolen heeft
z'ch naar de zijde der verdrakten richt 1 Dan zal niet
de soc. democratie, maar de Chr. democratie groeien en
bloeien.
Na een kleine panze is thans het woord aan den heer
Staalman.
De christelpe democratie in het ministerie was het
onderwerp, dat deze zich had voorgenomen te behandelen
Vooraf zegt spr., bijzonder op zjjn gemak te zp, daar
hjj ODder leiding staat van zp collega den heer de Vries.
De S andaard toch had by de verschping van de Chris
ten democraat gezegd dat zjj dit blad zou begroeten
als een znsterorgaan, als daar niet aan 't hooid stond den
naam van Sta.lman. Die Staalman, zoo zei men onge
veer, is eigenlp eene gemeene kerel, die zoo maar met
onze tegenstanders stemtterwjjl men verzwijgtdat
Staalman o.i. bij de kwestie van den leerplicht zich aan het
beginsel hield en tegenstemde, terwjjl Schaapman en
Kolkman medewerkten om de leerpLcbtwefc er door te
krijgen. Men vergeet er op te wpen, dat Staalman zp
beginsel nooit heeft verloochend en dan alleen met de
tegenstanders heeft gestemd, als dat niet in gedrang
kwam. De Standaard is echter wel wat gerustgesteld,
doordat de naam van mr. de Vries ook op decor, demo
craat staat. Gaat Staalman te ver, dan zal mr. de Vries
hem wel weer op het rechte spoor brengen. Daarom is
spr. erg op zp gemak.
Zoo gevaarlp als de Standaard achten de antirevo
lutionaire Kamerleden spreker niet. Zij hebben nooit een
protest laten hooren tegen zp optredeu en waaromniet?
»Omdat ze weten, dat we gelp hebben", zegt de spr.
De bestrpding laat men liever over aan een of ander
eenvoudig man, of men neemf in kiesvereenigingen enz.
moties van afkeuring aan over ons optreden. Daarmede
maakt men ons echter niet dood, evenmin als door verdacht-
makende verslagen in de Standaard of artikelen in de
Stichtsche Courant van den heer de Waal Malefp, die
