Onze tanden.
No. 11 .Tweede blad.
Honderd en vijfde jaargang*
1903.
ZONDAG
25 JANUARI.
Ingezonden stukken.
Hun waarde, beteekenis en onderhouding.
UktllAIISCm: COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag-
en Uieidagsr ond uitgegeven. Abonnementsprijs
por 3 maanden voor Alkmaar f 0,8® j franco door het
gehoele rjjk f 1,
3 Nummers t O,O®. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Prys der gewone advertentlën
Per regel f 0,13. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N/V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. IIERMs. COSTER ZOONVoordrm 0 9.
3)
De physiologische bestemming der tanden is, zooals
we reeds eerder hebben aangetoond, het kauwen der
spijzen. Wanneer nu een orgaan zijn werk niet kan
verrichten, dan gaat zoo'n orgaan door atrophie ten
gronde, m. a. w. wanneer de tanden niet tot kauwen
gebruikt worden, dan worden ze verzwakt, minder re
sistent en nemen in krachtsvermogen af. De bij het
kauwen uit te oefenen druk brengt een regelmatige bloed
circulatie in tanden en tandvleesch te weeg, ja zorgt
bij de tanden daardoor zelfs voor meerdere kalkzout-
afzetting; er vormt zich dus door een tand flink z'n
diensten te laten verrichten, een lichaam, dat meer
weerstand kan bieden tegen schadelijke invloeden van
buiten af. Vandaar dan ook, dat men bij niet gecivili
seerde volken minder tandziekten aantreft dan bij ons
omdat wij door urenlang koken stoven en verdunnen
der spijzen door middel van vuur en water, veel arbeid
aan de tanden ontnemen. Is het bij ons de gewoonte,
om kinderen met pap, soep en week gemaakte spijzen
groot te brengen, bij de bovengenoemde volken worden
de tanden, zoodra ze er zijn, flink gebruikt Men zorge
er toch vooral bij kinderen voor, dat zij geen luiheid
in het kauwen aan den dag leggen en zorge zoodra
t maar eenigszins mogelijk is, voor eene meer consi
stente voedir.a-.
Dat er toestanden voorkomen en wel voornamelijk in
het leven der vrouw, waarin het behoud van een nor
maal gebit op de proef wordt gesteld is voorzeker een
waarheiddoch in bedoelde perioden en toestanden
dient, indien mogelijk, een nog strenger maatregel van
onderhoud te worden toegepast. Men kan het echter
waarnemen, hoe in tijden van ziekte enz het onder
hond van den mond veelal wordt vergeten en 't moest
dan juist veel beter behartigd worden. Verandering
van chemische samenstelling van het speeksel oefent
juist in die tijden oen zeer schadelijken invloed op de
tingen, waaraan geneeskundigen van naam verbonden
mondholte in 't algemeen uit. Geneeskundigen van
naamaan zoovele ziekeninriehtingen verbonden, ach
ten het niet de moeite waardom reiniging van de
monden der patiënten te gelasten, en toch moet vol
gens groote geleerden bij maag-, ingewand- en keel-
lijden en voorts bij vele andere ziekten de oorzaak al
leen in den slechten toestand van den mond gezocht
worden.
In de voorgaande regelen was het mijne bedoeling,
om zoo duidelijk als dit mij mogelijk was te doen be
grijpen, waarom en wanneer een onderhoud van den
mond noodig is en nu rest mij nog een kort begrip te
geven over de wijze, waa op dat onderhoud 't best kan
geschieden. Een heel kort antwoord zou ik hier kun
nen geven met één enkel woord en dat is het woord
reinheid doch sta mij toe, dat ik de reinheid op de
mondholte w t duidelijker omschrijf, opdat misschien
niet het scherpe gezegde van Lavater op dezen of
genen van toepassing zij n.l. „al wie geene voldoende
zorg aan de onderhouding van zijn gebit best edt,
verraadt door deze onachtzaamheid onedele gevoelens
Een volkomen reinheid in den mond moet door rei
nigen ontstaan, want nietwaar, hoevele retentieplaatsen
zijn er niet in den mond, waar zoo gemakkelijk spijs-
resten blijven zitten en daar in bederf zouden over
gaan, indien men niet zorgde voor een geregelde ver
wijdering dier stoffen.
Een eerste vereischte voor een goed onderhoud is
dan ook de mechanische reiniging, dat is die reini-
gingsmethode, waarbij men een of ander instrument
gebruikt. Het is waar, dat de verwijdering van alle
spijsresten in den mond niet gemakkelijk is, ja zelfs
veel moeielijker dan het bij oppervlakkig inzien wel
schijnt, want het is niet voldoende om alleen na eiken
maaltijd de tong-, wang-, lip. en kauwlakten der
tanden te borstelen, doch vooral de approximaalzijden,
dat zijn die zijden der tanden, die elkaar zijdelings
raken, moeten van spijsresten worden gezuiverd en dat
u- dön 'eSel.niet alleen met een tandborstel ge
schieden, vooral niet zoo de tanden zeer dicht naast
elkaar staan.
Laat ik een kort woord over den tandborstel laten
volgen. Een tandborstel dient gebogen te zijn, zoowel
het handvat als het contactvlak (het vlak, dat tegen
de tanden wordt aangebracht.) Want is het contactvlak
recht, dan worden de achterste kiezen aan de wang-
zijde niet geraakt, o dat de tanden op een parabo
lische of gebogen wijze in den m >nd staan. Nog minder
kans om alle tanden goed te raken bestaat er, wan
neer men een te grooten tandborstel gebruikt. Yoor
volwassen personen moet een contactvlak niet langer
dan 3i c.m. en niet breeder dan 1 c.m. zijn Voorkin
deren is 3 c.m. lengte gewenscht. Het haar van den
borstel moet bestaan uit 2, hoogstens 3 rijen en dan
niet te dicht op elkaar. De uiterste haren moeten lan
ger zijn d n het overige gedeelte, zoodat b.v. de haren
aan de punt 1.5 c.m. zijn en in 't midden 1 c.m want
dan eerst zal het mogelijk wordenmet 't oog op den
Telefoonnummer 3.
pirabolischen stand der t.inden, ook de wang- en ach
terzijden der achterste kiezen goed te kunnen reinigen.
En juist aan de wangzijden der achterste kiezen is
mechanische reiniging zoo noodig, omdat daar zoo
licht spijsresten blijven zitten, die door de wang tegen
de kiezen worden gedrukt en vastgehouden. Men hor
stele steeds in verticale richting, van de eene lip naar
de andere, van boven naar beneden en omgekeerd
niet van rechts naar links (horizontaal), want deze
laatste manier kan veel schade veroorzaken, omdat de
voorvlakten der tanden, die het meest naar voren staan,
dan 't krachtigst zullen worden geraakt en de overgangs-
gedeelten in de tandrij niet of bijna niet. Soms zie^ik
bij menschen. die op deze verkeerde wijze borstelen
uitgesleten tandhalzen en dit vooral bij de hoektanden'
omdat die gewoonlijk 't meest naar voren staan ook
opmerkelijk is het, dat zulk een uitslijting 't sterkst is
in de linker mondhelft en dit is toe te schrijven aan
de gewoonte om alleen met de rechterhand den borstel
te hanteeren en zoodoende komt dan de grootste kracht
op de tanden aan de linkerzijde des monds. In den
regel is het 't beste om een middelmatig harden borstel
te gebruiken.
Een tandborstel te zoeken, waarvan de haren niet
uitvallen, is een raad, dien ik ieder geven moet, want
losse haren kunnen soms oorzaak worden van ontste
king in den mond. Tegenwoordig zijn er borstels te
verkrijgen met celluloid handvat, waarin de haren op
een wijze zijn bevestigd, dat het eene onmogelijkheid
is, dat de haren losraken.
Gevaar voor besmetting is bij 't borstelen niet uit
gesloten en daarom zou 't niet verkeerd zijn den bor-
Li. irr
stel voor 't gebruik flink uit te koken doch daar deze
bewerking wel wat omslachtig is, en voor de haren en
soms ook voor het handvat zeer nadeelig zijn kan, zoo
is 't beter om hem in eene bederfwerende vloeistof te
bewaren.
Ook het tandvleesch dient mede geborsteld te wor
den en heeft men daarbij last van bloeding, dan is
het tandvleesch ziek en moet eerst door den tandarts
worden genezen is de bloeding ger ng, dan moet men
juist met borstelen yeregeld 'doorgaa", want spoedig
wordt, het tandvleesch door het borstelen vaster, ge
zonder en kan dan meer weerstand bieden.
Verstandig is het, zooals ik reeds eerder zeide, om
na eiken maaltijd den borstel ter hand te nemen, doch
als gebiedenden eisch stelle men zichzelven om toch
vooral 's avonds, voor men zich te ruste begeeft, den
mond goed te reinigen, wa t 's nachts is de speeksel
afscheiding zeer gering en kunnen dus de microben
kalm haar nadeelig werk op het gebit uitoefenen.
Het is ook reeds gezegd, dat t onmogelijk is om
met een borstel de tusschenrmmten der tanden vol
doende te reinigen; men moet daarvoor gebruik maken
van een ander instrument. Iets doelmatigs vindt men
daarvoor in een eenvoudigen zijden draad. Men neemt
hiervoor witte floszijde en een s'ukje was, waarlangs
de draad eenige keeren wordt heen en weer gehaald
en met den aldus toebereiden draad wordt dan eene op
en neergaande beweging tussohen de tanden gemaakt.
Hierdoor zullen de geretineerde spijsresten uit hare
schuilhoeken te voorschijn komen. Tegen het veelvuldige
gebruik van tandenstokers moet worden gewaarschuwd
daar men met deze voorwerpen de tusschen de tanden
liggende tandvleeschpapillen op den duur wegdruk'
en zoo ontstaat een ruimte tusschen de tanden waar
de spijsresten zich gaarne zullen vastzelten bij een
onvoorzichtig gebruik doen tandenstokers meer schade
dm voordeel en men gebruike dus liever zijden draden.
Maar ook alleen met eene mechanische reiniging
mag en kan men niet tevreden zijn. Er moet worden
omgezien naar middelendie te velde trekken tegen
het heirleger van microben in den mond en daarom is
een werkelijk antiseptischwerkende mondspoeling zeker
zeer aan te bevelen. Doch het is nu maar de groote
vraagof er reeds een dergelijk middel is gevonden
dat waarlijk nuttig werk en niet schaadt in de mond
holte. Over 't algemeen moeten mondtincturen 'e veel
worden verdund en verliezen daardoor haar antisepti
sche eigenschappen. Er zijn misschien wel enkele mid
delen die aan het voor den mond gestelde doel beant
woorden doch deze piiddelen zijn dan gewoonlijk weer
ZOO J-A - - J
giftigdat ze voor een dagelijksch gebruik niet
mogen worden aangeraden. Toch wil ik het gebruik van
mondwaters niet ontraden, want ze sporen aan tot een
meer degelijk onderhoud en kunnen zeer voordeel g
werken op de mondslijmhuid. Voor vele kwakzalver
rijen en geheimmiddelen worden reclame gemaakt en
in elk dagblad vinden we kolommenlange ad verten tiën,
op alle aanplakborden en voor de vensters van vele
winkels reusachtige reclameplakkaten en ik zal niet
ontkennen, dat deze aanbevelingen medewerken om
het den menschen toe te roepen dat bet gebit ten minste
een zorg waard is maar gaan we dan eens na, hoe moeie
lijk het is om een goed werkend mondtinctuur same te
stellen en gaan we dan eens na hoe zulke middelen
door onbevoegden worden aangeprezen, dm zal men
wel begrijpen, dat minder aan de hygiënische eischen
van het mondwater dan wel aan de portemennaie der
spoedig geloovende koopers is gedacht.
Wordt vervolgd.
Naar aanleiding van het Raadsverslag in uw blad
van 23 dezer en betreffende het gedeelte dat onder
n°. 4 handelt over de
„verbetering der omgeving van de groentenmarkt'',
kom ik eene kleine plaatsruimte vragen in uw blad. Niet,
omdat ik zou mogen verc derstellen, dat mijne een
voudige woorden eenigen invloed zouden kunnen uit
oefenen op de aanstaande beslissing van den Gemeente
raad vooral niet meer na de gevleugelde woorden,
door onzen Burgervader in den Raad gesproken, „dat
hij zich niet stoort aan courantengeschrijf maar
omdat ik dit onderwerp van zoodanig groot belang
vind dat het wel haast iedereen moet interesseeren
en een bespreking van dergelijke voor ieder begrijpelijke
en ik zou haast durven zeggen, ieders belang rakende"
onderwerpen ook buiten den Gemeenteraad altijd eenige
aanbeveling verdient
Wellicht dat het kan leiden tot een ruimere wrij
ving van gedachten!
Door het voorstel van B. en W. worden twee dingen
getroffen
1. het schoonheidsgevoel en
2. de gemeentekas.
Mag men over deze beide dingen zoo erg licht wel
denken Over het 2° schijnt men zich hoe langer hoe
meer onbezorgd te maken.
Het se ijnt dat de idee gaandeweg meer veld wint,
dat de publiekrechtelijke gemeenschap op financieel'
gebied zich alles kan veroorlooven I Over de uitgave
van f 5000 met de noodige bijwerken en tegen
vallers geloof ik dit cijfer wel te mogen neerschrijven
zal ik de lans echter niet breken.
Maar ik waarschuw voor een verandering als wordt
voorgesteld, omdat de schoonste schilderij van Alk
maar wordt verbrand Waarom, burger van Alkmaar,
zijt gij zoo trotsch op uw stadje Omdat het de paarl
is van Noordholland, omdat Alkmaar in ons geheele
land, ja zelfs buiten de grenzen van dat land, bekend
en gezocht is '»m haar schoonheid Waarom wor^t er
overal gehakt en gekapt Omdat gij meent dat gij
daardoor de fraaiheid uwer plantsoenen en van uw
Hout zult vergrooten Waarom koopt uw Gemeente
bestuur stukken gronds aan om er kostbare herten
kampen en waterpartij n te maken Om het oog van
inwoner en vreemdeling te bekoren en de aantrekke
lijkheid van ons stedeke te verhoogen
En nu gaat het meest typisch Hollandsche, het oud-
Alkmaarscho, iets wat geen andere mededingster met
schoone plantsoenen en eleetrische trammen, kan
scheppen, waar gij Alkmaarders eenig en alleen 'in zijt,
dat gaat gij met schatten geld zelf begraven
K11gen wij niet vaak zelf over de kortzichtigheid
onzer vaderen, die mooie muurschilderingen hebben
gewit, omdatja omdat zij, gewend aan het dage
lijksch gezicht dier mooie kleuren, er het moois niet
meer van zag n Bewaart u voor die foutDat is mijn
eenige wensch, maar ook mijn harde waarschuwing
Want het woord van den heer de Groot, „dat met de
voorgestelde verandering de schoonheid niet verloren
gaat mag haast niet als een ernstig woord worden
beschouwd Er zjjn dingen die voor verschillende
opvatting vatbaar zijn, maar er zijn ook dingen waar
over men beter doet niet ie debatteeren, en men slechts
zijn schoud rs kan ophalen
Eenmaal bezaten wij nog een plek, die almede tot de
schoonste heeft behoord van die welke Alkmaar ooit heeft
bezeten En tnet veel, heel veel kosten is die schoonste
plek verknoeid en vervormd tot een van de smerigste
en rommelig te gedeelten die Alkmaar thans bezit.
Schatten gelds gaf het toenmalig gemeentebestuur uit
en ontnam zichzelt een zijner schoonste sieraden
Ik bedoel het verlengde van de Laat, de Limmer-
hoek 1 Dat prachtige watergedeelte, uiterst schilder
achtig. wanneer het gevuld lag d or de vloot van turf
schepen, die er een veilige en rustige ligplaats vonden,
is nu een puinplaats en stapelplaats van rommel
van de Gemeente
Men heeft ten tijde van de demping van dat deel
beweerd, dat voor de gemeente zulk een mooi terrein
vrij zou komen, uiterst geschikt voor een remise van
een Stoomtram of desnoods voor marktplein.
Zou het dan thans niet mogelijk zijn, dat een deel
dier woorden in vervulling kwam Zou er geen kans
bestaan, dat die puinplaats van de gemeente eens ver
dween naar de terreinen van de gemeente-reiniging,
waar zij meer op hun plaats zijn dan midden in de
stad En zou Daar hier niet kunnen worden overge
bracht do zoo zeer in het nauw gebrachte groenten-
markt, die aldaar de voordeelen zou genieten van te
liggen aan het water en aan den breedsten verkeersweg
van Alkmaar en bovendien over een ruimte zou be
schikken die zij nergers anders vindt
Dan konden wij Alkmaarders ons hoekje achter de
vischmarkt behouden
Alkmaar, 24 Jan. 1903.
J. P. B.