Een ontwerp-gemeenteprogram. No. 15 lüerste blad. Honderd en vijfde jaargang. 1903. WOENSDAG 4 FEBRUARI. Hoenderteelt als bedrijf en nevenverdienste. ii. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Conrant wordt Dlnsda g-, Donderdag- en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80franco door het rijk f 1, 3 Nummers f ®,06. Afzonderlijke nummers 3 ets. Telefoonnummer 3. Pr(Js der gewone advertentiën Per regel f 0,13. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N/V. Boek- en Handelsdrukkerij v/h. HERMa. COSTER ZOON Voordam C 9. i. Den 24 Januari e.k. heeft de Vrijzinnig-Democratische Bond een belangrjjk program aangenomen van .sociale wetgeving'' op het gebied der gemeente door de plaat selijke overheid. In de inleiding werd door de commissie, die het program ontwierp, in herinnering gebracht, dat er naast en onder de algemeene overheidszorg van den Staat een uitgebreid terrein overblijft voor de werk zaamheid der gemeentebesturen, die ten onzent een groote mate van zelfstandigheid bezitten, niet slechts op bestu rend, maar ook op wetgevend gebied. Daarom is in dit land, waar by de Germaaosche stammen in het begin hunner historische ontwikkeling de gemeente bijna alge meen de grondsteende aanvang van alle staatsleven was, de taak der gemeentebesturen zoo belangrijk en veelomvattend. Bij het groote verschil in omvang, be volkingaard der bedrijven en economische belangen tusschen deze volksgroepen, tussehen groote steden en plattelandsgemeentenkan de Staat slechts in enkele gevallen tot in bijzonderheden algemeene voorschriften geven en dient hij zich in menig opzicht te bepalen tot het aangeven van hoofdlijnen en het wegruimen van schadelijke belemmeringen. Een regeling waarbij te letten is op plaatselijke eigenaardigheden, plaatselijke behoeften, plaatselijke zeden kan van den algsmeenen wetgever niet uitgaan. Daarvoor is de plaatselijke wetgever aan- gewezep. Wjj hebben op deze schets niets aan te merken en erkennen dat noch de Staatnoch de Provincie den plaatselijken wetgever kantvervangen of overbodig maken. Zoo wij er iets aan wilden toevoegen, zou het dit zijn, dat wij een college bezitten, dat, ofschoon tot ruimer arbeidsveld geroepen dan binnen de grenzen eener ge meente ligt beslotenniettemin in staat geacht kan worden plaatselijke eigenaardighedenbehoeften en ge bruiken voldoende te kennen om er rekening mee te kunnen honden en waaraan daarom zonder overwegend bezwaar een onmisbaar toezicht kan worden toevertrouwd op de werkzaamheden van de plaatselijke besturen, zoo wel om buitensporigheden tegen te gaan als om werke- looze gemeenten tot handelen laan te sporen, desnoods om zelven te doen wat door het plaatselijke bestuar wordt verzuimd. Het zijn onze Gedeputeerde Staten en bet verschil van gevoelen is bekend, of in de Woning wet van hunne taak op dit gebied de uiterste grenzen zijn bereikt, of reeds overschreden. Als nu de commissie haar ontwerp-program voor de gemeentebesturen mededeelt, maakt zjj vooraf twee op merkingen, die bij de beoordeeling van haar werk niet over het hoofd gezien mogen worden. Om alle misver stand te voorkomen, zegt zij uitdrukkelijk, hoewel dan wellichtals geen betoog behoevende, ten overvloede, .dat niet al de maatregelen in het hier aangeboden ontwerp opgesomd voor alle gemeenten ook voor de kleinere en zonder te letten op de bestaansvoorwaar den van haar bevolking in aanmerking komen". In derdaad is dit een zeer belangrijke opmerking, wel ge schikt om in vele gevallen voorbarige bedilzucht den mond te sluiten. Zoo zal, om een paar voorbeelden te noemen niet elke gemeente hebben te zorgen voor onderwijs aan gebrekkige, geesteljjk zwakke of achterlijke kinderen in bijzondere klassen of scholen, voor volksbibliotheken mnziekuitvoeringen, goede tooneelstukken, volks-logemen- ten en gaarkeukens, deskundige voorlichting omtrent de toepassing van wetten en verordeningen aan on- en min vermogenden enz. Verliest het voorgestelde program daardoor misschien veel van zijn waarde Er znllen er zijn, die het beweren. Ook omdat hier en daar aan een aanbevolen gemeente werkzaamheid wordt toegevoegd .zooveel mogelijk'' of voor .zooveel noodig". Maar zij mogen bedenken, dat dit een onvermijdelijke schaduwzjjde is van alle alge meene programma's van gemeentezorg. Reeds voor een werkprogram voor den Staat zal moeten gelden voor zoover onze krachten reiken, onze inkomsten toelaten, of niet op andere wijze in de behoefte wordt voorzien maar daar heeft men althans te doen met één bekenden Staat, met een bevolking waarvan men de inkomsten kent en de financiëele draagkracht kan beoordeelen. Hier daarentegen geldt het een program samen te stellen voor honderden afzonderljjke volksgroepen mat in hoofd zaak zelfstandig bestuur, zeer verschillend in bedrijf, in dichtheid van bevolkingin behoeften, in particulier initiatief, in inkomsten en in finauciöale draagkracht. Het onvermijdelijk gevolg is, dat men niet veel anders doen kan dan een aantal min of meer wenschelijke maat regelen opsommen, tot stand te brengen waar en voor zoover daaraan behoefte bestaat en de noodige middelen voorhanden zijn of zonder te groote bezwaren gevonden kannen worden. Een en ander blijft ter beslissing van het gemeentebestuur. Daar staat echter tegenover, dat, waar de behoefte en de mogelijkheid om er aan te vol doen niet geloochend kannen worden, door de aanneming van het program de roeping en de plicht van het ge meentebestuur worden erkend, in het nemen van de ge noemde maatregelen niet te vertragen. Zoo kan hot inderdaad een zeer wenschelijke zaak zijn, gelijk de com missie in de .inleiding" opmerkt, .de maatregelen aan te wijzen, die van gemeentewege met inachtneming van plaatselijke behoeften en eigenaardigheden op dit gebied dienen te worden genomen, tot richtsnoer voor de ge meentenaren bij de keuze hunner vertegenwoordigers, voor de gekozenen bij hun arbeid". De tweede voorafgaande opmerking der commissie is deze, dat, afgezien van de eerste, de uitvoering van het voorgestelde pr'gram op moeilijkheden zal stuiten, voort vloeiende nit de bestuursinrichting dor gemeenten en het stelsel drr plaatselijke inkomsten volgens de Gemeente wet. Daarin verandering te brengen, ook wat de verhou ding tusschen rijks- en gemeente-fiaanciéa betreft, be hoort niet tot dea werkkring der gemeente-besturen, en kon daarom ook n et in het program worden opgenomen. 'Toch heeft de commissie gemeend niet te mogen nalaten in hoofdtrekken aan te geven, welko wijzigingen in de bestaande wettelijke regeling allereerst in aanmerking dienon te komen, volkomen overtuigd dit voor een niet gering deel de uitvoerbaarheid van haar program daarvan afhangt. Wjj vinden, wat de organisatie van hst gemeentebestuur betreft, eenige maatregelen vermeld, waarvan de wensche- lijkheid reeds in enger of rui mar kring erkend wordt als da*r»zijo: overneming door het Rijk of betaling door het Rijk van alle werkzaamheden door de gemeenten verricht, doch niet behoorende tot de huishouding der gemeente of in haar belang haar opgelegd opdracht van een deel der dagelijksche leiding 6a uitvoering der zaken, inzondei heid van die, welke een min of meer overwegend commercieel karakter hebben, niet aan Burgemeester en Wethouders, maar aan zelfstandige raadscommissiën of aan buiten den raad gekozen, doch aan den raad verant woordelijke ambtenarenmet comtnissiën van toezicht nit der. raad, tegenwoordigheid van hoofdambtenaren der gemeente in de raadsvergaderingen, tot het geven van inlichtingen; uitbreiding van het maximum-aantal raads leden in de grootste gemeenten presentiegelden ten be hoeve van de raa Isladen voor het bijwonen ook van commissievergaderingen, om het lidmaatschap van dm raad onafhankelijk te maken van persoonlijke geldelijke omstandigheden; voot bereiding van "de beslissing van ge schillen over de uitvoering van wetten en verordeningen en het verleenen van wettelijke vergaan ngeo, in open-- bare vergaderingen waar belanghebbenden hun zaak kunnen bepleiten verscherping van het toezicht op de gemeentekassen onder leiding van Gedeputeerde S'aten. Onder de wenschelijke zaken wordt ook genoemd een speciale .sociale commissie" uit, den raid .voor bet ver zamelen van gegeveiis ten behoeve van de werkzaamheid der gemeente op sociaal gebied". Of nu inderdaad zulk een raadscommissie het meest geschikte lichaam z >n wezen voor het verzamelen van gegevens voor den socialen arbeid van den raad in het algemeen, zouden wij voor alsnog betwijfelen. Wanneer do behoefte aan eenige werk zaamheid van het gemeentebestuur zich openbaart en dat kan, als die behoefte inderdaad bes'-aat, niet nit- blijven, ook zouder een speciale raadscommissie om haar op te sporen zal, zoo het aan gegevens mangelt om de zaak te beoordeelen en te regelen, een bijzondere com missie, tot dat doel gekozen, die taak allicht beter ver vullen dan een permanente commissie voor alle werk zaauibeid op sociaal gebied, Niemand zal zich er over verwonderen, dat ten slotte de financieele quaestie van .uitnemend gewicht" wordt geoordeeld voor de verwezenljjking van het ontworpen program. Nu reeds blijkt in vele gemeenten, groote en kleine, het uitzettingsvermogen der plaatselijke belastingen geringer te zijn dan de stijging der uitgaven; en al moge het in het algemeen altijd waar blijven, dat hier en daar .op de uitgaven wat bezuinigd kan worden, in .redding door bezuiniging" zal het geneesmiddel niet gezocht kannen worden. De commissie zwijgt daar dan ook over. Wat meent zij dan kortolijk »in hoofdtrekken te moeten aan bevelen P" Om onze hoenderteelt tot hoogen bloei te biengen, moet men er de gepaste middelen toe aanwenden, hebben wjj in ons vorig artikel gezegd. En welke zijn die mid delen Het eerste en voornaamste is, dat men die hoen derrassen houdt, die voor onze landstreek het meest ge schikt zijndat wil zeggen hoenders die bestand zijn tegen het koude en vochtige klimaat aan de moeste gewesten van ons land eigen en gehard tegen d' plotse linge en zoo menigvuldig voorkomende veranderingen van het weer. En die rassen moeten wij zoo zuiver mogelijk trachten te houden en ze vrijwaren voor ondoel matige kruisingen met andere rassen waardoor de productiviteit vaak zeer lijdt. Wanneer men over hoeDderrasspn of rashoenders spreekt, dan verstaat men daaronder dikwijls vreemde hoenders; maar strikt genomen is deze opvatting verkeerd. Onze gewone Hollandsohe kippen, zooals de Assendelttsche of zoogenaamde geeldopj s of geeipeUen, in de verschillende kleurschakeeringen ais gouddoppen geeldoppen, eiergeel- t.jes, zit ver pellen, onze bonte en zwarte boerenkipp n, de Kraaikoppen, U lebaarden, hat Dren'sche H ien, de Priesehe pellen zjjn even goed rassen -als d« Cochin chi na's, Brahma's, Langshas, Minorca's, S, aansche Italiaan- scbe enz. on wanueer zij zuiver gefokt worden, doen zy noch in schoonheid, noch in eieropbrrngst, noch als slacbt- hoen voor eenig ander ras onder, en boven al de vreemde rassen hebben zij dit voor, dat zij veel beter tegen ons klimaat kunnen en minder onderhevig zij aan de besmet telijke ziekten, waaraan ten vorige jire in ons land duizenden en duizenden dieten bezwokeu zijn. Jngelukkigerwijze heeft men, sedert nu ongeveer een vijftig jaar geleden de vreemde rassen meer en meer werden ingevoerd en, daar zij een nieuwigheid waien en men er wonderen van vruebtbaardeid enz. van verhaalde, zoooat iedereen ze wilde hebben, onze in ludeche rassen veel verwaarloosd, waardoor zij in grootte, in weerstands vermogen en zelfs in productiviteit zeer acateruit zijn gedaanook al omdat meu zo, zouder voldoende keunis met andere rassen kruiste, en dit, wij zeiden het reeds, kan zeer nadeelig op de nakomelingschap werken. Op een goede teeltkeuze bij de hoenders woidt maar zeer weinig acht geslagen, en toen is dit een noofizaak. Wanneer een boer een goeden veestapel wil hebben, er naar streeft om koeien te bekomen, die veel m Ik bjj een zeer groot vetgehalte leveren, dan zal hij, wil hij met kennis van zaken handelen, bij voorkeur zijn veestapel uit die dieren aanvallen, welke de bes e eig nscbappen bezitten, en dit heelt zoowel betrekking op de mannelijke als de vrouwelijke tokdiereu Wil by z* oij amis «n koo- pen, dan zal hij het rundvee-stauibo k raadplegen om zeker te weten, dat by vee zal kiijgeu *au goede af stamming, en in geen gevai zal dy tokken nit bloedver wante dieren Wat hij dij bet groot vee doei, moet bjj ook bij het klein vee doen, want. de lokieer hielt voor het laatste geen andere regelen dan «oor het eerste, en nergens wordt m*er tegen deze leer gezondigd dan juist bij het pluimgedierte. De in-teelt, zou .t- m u dut noemt, de Engelsonen noemen het Breeding in and, in, d. w. z. het tokken onder naverwant- dtetou even. een zwakke nakomelingschap op. De di-ren worden kl iuei en ver liezen veel van hun weerstandsveimogeu, d. w. z. zij worden zwakker en zija meer ondeilr vig aan ziekten; de eierenepbrengst wordt minder eu de eieren kleiner van stak. En toch kan dat euvel zo licht vooikumen worden. Men behoeft slechts dij de z it gelokte heuuen een haan van hetzelfdo xas te breugeu, die men by een ander heelt gekocht ot geruild en waai vae men weet, dat hij met te naverwant is met zpu cgeu U-muou. Even wel kan bet ook gebeuren, dat de haan, die men zua willen hebbm, ook afstamt vau zulk een vei bis ord r.s, en daardoor zou men al weinig ere ken in dat geval kan men kruisen met een ander zu vei ius, dat ei be tering kan aanbrengen men meet, zooals men zegt, e; nieuw bloed ïu brengen. Men zon, b.v.b. ij neuneu van onze zwarte fcnereukippen een gladbeeui ei Langsbanbaau of wel een zwarten Italiaauscben haan kunneu brengen en later bp de bennen, nit deze kraisiu verkiegeu Woer een haan doen van hot gewone boeieuias. Nu wil ik wel aannemen, d »t deze methode een wem g omslachtig 18, on daarom zou de boer wei doen, van eeu ei varen hoon- deikwoeker de lokdioren te betrekken, d e bp noooig deelt. Hp zal voor zulk een zuiver en goed gefokten biau Wel wat meer moeien betalen dan hjj gew.mn is aan een opkooper te geven, maar die kleine opulfering zal hij zich niet bekJagen. In ons land besiaat sinus een paai jaren een vereeniging, die zich uitsluitend toeogt op hei ver edelen van onze Hrilandscbe Rassen en daar zal hij met alle zekerheid terecht komen zonder vrees van bedrógen te worden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1903 | | pagina 1