Runenschrift.
No 16. Tweede blad.
Honderd en vijfde jaargang
1903.
VRIJDAG
Hoenderteelt
FEUILLETON.
StadsberichteiiT
voor tien 1 andma».
H o r- m i n 2 i
Abia VU
Deze Courant wordt ltlnsdag-, Donderdag-
en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f ©,80 franco door het
geheelo rijk f 1,
3 Nummers t O,O0. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Pr||s der gewone advertentlën r
Per'regel f O,ld. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N/V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOONVoordam 0 9.
Telefoonnummer 3. 0 FEBRUARI.
lil.
De verwaarloozing van onze inlandsche hoenderrassen
heeft, zooals wij zeiden, tengevolge gehad dat de dieren
in grootte en productiviteit hebben verloren en de eieren
kleiner zijn geworden. Dit laatste vooral is een kapitaal
punt. Sommige mensehen gaan van de veronderstelling
uit dat kleine eieren smakelijker zijn dan groote. Die
opvatting is verkeerd. De smaak der eieren hangt af van
de rassen en het voeder, groote eieren kunnen smakelijker
zijn dan kleine en omgekeerd, en juist de eieren van onze
rassen zijn bijzonder smakelijk wanneer wjj dus zorgen,
dat zij grooter van stuk worden zullen zij ook meer
waarde verkrijgen, wat natuurlijk een voordeel is. Om
die grootere eieren van ouza kippen te bekomen, moeten
wij de dieren zelve wat grooter zien te fokken en door
doelmatige voedering zoowel de productiviteit als de
zwaarte der eieren zien te vermeerderen. Onze inlandsche
kippen hebben nog een ander groot voorrecht, n.l. dat
zij zeer smakeljjk vleesch leveren. In dat opzicht staan
zij verre boven de Italiaansche kippen en veel andere
bnitenlandsche rassen. Het vleesch van onze geolkopjes
is blank, malsch en sappig, en de braaikoppen leveren
de zoo hoog gewaardeerde Bredasche kapoenen.
Het vleesch van de Italianen daarenteg»n is vezelig,
droog met een taai vel omgeven en daar deze soort vooral
veel op de markt komt en als slachthoen gebruikt wordt,
hebben veel personen niet veel op met hoendervleesch,
dat zjj bovendien te duur vinden. Toch is hoendervleesch,
mits van goede dieren afkomstig, niet duurder dan het
eerste soort vleesch van runderen of kalveren, terwijl
het door zijD echte verteerbaarheid voor zieken en her
stellenden door geen ander wordt overtroffen. Ook deze
bijzonderheid mag niet uit het oog verloren worden,
want daar een broedsel kuikens gewoonlijk voor de helft
ait hanen bestaat, die bijna allen voor de slacht ver
kocht worden, is het lang niet onverschillig of die jonge
hanen een paar stuivers meer of minder opbrengen.
Kippen die voortdurend of meestal losloopen, mogen
geen zwaar bevederde beenen en geen zware kuiven
hebben; vooral deze laatste lijden veel door vocht en nat
tigheid en veroorzaken daardoor oogziekten, bovendien
beletten zij de dieren voor zich nit te zien, wat een be
lemmering is bij het voederzoeken.
Ook zeer zware kammen verdienen geen aanbeveling,
daar deze in den winter licht bevriezen.
Wanneer men ons dns zon vragenwelke hoender
rassen zijn voor den landman het meest aan te bevelen?
dan antwoord ik Kunt gij uwe dieren een groote uit
loop op erf of land vergunnen, neem dan onze goede
hollandsche rassen, zooals: kraaikoppen, Assendelftsche
of boerenpellen in de verschillende kleuren, zwarte en
hoerenkippen, mits deze geen verbarsterd klein ras zijn,
en verder Italianen, witte, patrijakleurige, koekoeksveeren
of zwarte. De witte Italianen leggen grooter eieren en ook
veel eieren, maar het vleesch is minder goed dan dat van
U. W K ft 91 11.
Vertaling
VAN
5)
»Die heb ik dan nu 1" zeide de baron koel. »In de eerste
plaats wil ik hem dadelijk zien."
Hij schelde en gaf den binnentredenden bediende de
noodige bevelen. Dit geschiedde niterst kalm, maar Fern-
stein scheen toch niet gerust, toen hij zjjn vriend aanzag,
en sloeg een anderen toon aan.
»Behandel hem niet te hard! Ik vrees, dat hij evenmin
als zijn vader strengheid kan verdragen en 't is toch ook
niet zijn schuld, dat hij op die manier is opgevoed. Wat
denkt ge eigenlijk met hem aan te vangen Wilt ge hem
meenemen naar Berlijn
»Neen, Je brief en de berichten van mijn secretaris
hadden mij al doen inzien, dat we van meet af aan met
zijn opvoeding moeten beginnen. Hij moet naar Roten-
bach evenals Koen. Dat instituut van Bergen staat uit
stekend bekend. Heerscht er een strenge tucht
»Zéer streng, op echt militaire leest geschoeid. Mijn
wildzang zal dat geen kwaad doen, maar Bernhard
zal ik je eens vertellen, hoe 't daarmee gaatP De jongen
loopt weg al binnen acht dagen 1"
»Dat zal voorkomen worden 1" antwoordde Hohenfels
droogjes. »Maar daar zijn ze
De beide knapen traden binnen en Koen begroette, »oom
Hohenfels" hartelijk en ongedwongen. Deze stak hem de
hand toe en wendde zich daarop tot zjjn neef, die bij de
deur was bljjven staan. »Kom eens bij mjj, Bernhard 1''
de eerstgenoemdeook zwarte Minorca's en Andalusiërs
leggen vele en groote eieren. Evenwel hebben deze twee
laatste rassen, benevens de Italianen het nadeel van zeer
groote kammen te bezitten, die in den winter licht be
vriezen, waardoor de dieren ontsierd worden. Voor Itali
anen, zon bet, dns aanbeveling verdienen om de zwarten
met rozen- of dubbelen kam te nemen, omdat deze min
der gevaar voor bevriezen opleveren.
Wil men onze landhoenders verbeteren, d.w.z. ze groo
ter maken, ze grooter eieren doen leggen, ze sterker en
meer weerstaudbiedend maken, dan is kruising zeer aan
te raden. Bij de zwarte kan men met veel voordeel een
Minorca of zwarten Italiaanschen haan brengen, de kui
kens uit deze kruising geteeld, znllen zwaarder worden
en grooter eieren leggen. De geelpellen en eiergelen kan
men kruisen met een gelen Italiaanschen haan, de zil
ver pellen met een witten haan van Italiaansch ras. De
kleur en teekening worden daardoor wel minder zuiver,
maar aangezien de eierproductie hoofdzaak is, komt het daar
minder op aan. Wil men later weer in correcter kleur
of teekening komen, dan kan men bij de hennen, uit
zulk een kruis ng geteeld, een haan van het ras doen,
waartoe de kippen behoorden en zoo weer in de kleur
en teekening komen en tevens zwaardere dieren hebben
die grootere eieren brengen. Om te krnisen moet men
altijd dieren nemen die bekend staan voor goede eier-
legsters een kruising b.v. met Maleiers of Vechthoenders
zou niet het verlangde resultaat opleveren, daar deze
rassen weinig eieren produceeren.
Een kruising met Italianen, Minorca's of Andalnsiërs
heeft uog dit voordeel dat men hennen krijgt die niet
veel broedsch worden, dus meer en geregelder doorleggen.
Wil men evenwel hennen fokken die vroeg broeden, dan
kan men kruisen met Wyandotte, Brahma, Langshan
of Oochin-china-haan. Hierover spreken wij evenwel
nader, als wij over het broeden zullen handelen.
Kippen met zware kuiven, zooals Padua's, Houdan's
enz. verdienen voor den landman geen aanbeveling, want
de kuiven beletten de dieren in Ae eerste plaats veel het
zien en dus het voederzoeken, terwijl, wanneer zij in het
natte gras of bjj nat weer bui'en ioopen, de kuiven nat
worden, voor de oogen der dieren hangen en daardoor
veeltijds oogziekte veroorzaken.
De hiervermelde hoenders zijn alle goede legrassen,
maar daarmede is nog niet gezegd dat elke kip van zulk
een ras een uitmuntende legster zal zijn. Het legver-
mogen hangt niet alleen af van bet ras, maar ook van
het individu.
Hierover in een volgend artikel.
A. NUIJENS.
Verbeterde Vrouwenkleed!ng.
Het hoofddoel eener verbeterde vrouwenkleeding
is »de vrouw te bevrijden van de overmacht der mode.''
Wat zjj in de mode mooi vindt, mag zij gebruiken in
zooverre het niet in strijd is met de gezondheidsleer
doch nooit mag zij haar lichaam dwingen een mode té
Deze nitnoodiging bleef zonder gevolg j de knaap ver
roerde zich niet.
»Hoort ge niet? Ge moet bij mij komen 1"
Bernhard scheen inderdaad niet te hooren en bleef staan
waar hij stond. Nu trad Koen als bemiddelaar op hij
pakte zijn vriend bij den arm en trok hem met geweld
voorwaarts, terwijl hij hem toefluisterde: »Wees toch or
dentelijk 1 Dat hebt ge mij immers beloofd
Dit hielp eenigszins. Bernhard weerstreefde althans niet.
Hij stond na voor zijn oom, die hem zwijgend en onder
zoekend aanzag, zonder hem echter de hand te geven.
Misschien bespeurde hij de vijandige uitdrukking in de
oogen van den knaap, die hem even strak aanstaarde.
»Ik heb tot dusver de gastvrijheid van Ottendorf voor
je moeten inroepen," hief hij aan. »Maar nu heb ik plan
geruimen tijd hier te blijven en verwacht eerstdaags mjjn
vrouw en dochter. Ge zult dus met ons op Gnnstersberg
wonen."
»Neen. Ik wil niet naar Guntersberg luidde het kop
pige antwoord.
»Zoo? Waarheen wilt ge dan?"
»Naar huis. Naar Raansdal."
»Maar ge woont niet meer te Raansdal," hernam Ho
henfels, koel en bedaard. »In het vervolg is Gnntersberg
je »thuis".
»Maar daar wil ik niet wezen," protesteerde Bernhard.
»Ik zal er blijven zoolang Koen er is. Als zijn vacantia
uit is, ga ik ook."
»Ziet ge wel ge krijgt niets meer van hem gedaan 1"
zeide Fernstein zacht tot zijn vriend, die slechts de schou
ders ophaalde.
»Wees zoo goed en laat ons even alleen I Excuseer mij
een half unr 1"
»Kom, Koen Fernstein wenkte zjjn zoon, maar wierp
een bezorgden blik achterom, terwijl hij met dezen de
kamer verliet.
Toen de deur achter beiden was gesloten, nam Hohen
fels opnieuw het woord. »Ge weet immers, dat ik je oom
en voogd ben. Wat verbeeldt gij je eigenlijk gedaan te
zullen krijgen met die kinderachtige koppighoid Denk
volgen, die het belemmert in zijne natuurlijke bewegin
gen. De natunr zal haar in de keus barer modellen het
beste en betrouwbaarste richtsnoer zijnen boe meer
zich haar smaak ontwikkelt, hoe meer zij ook die mo
dellen mooi zal vinden, die de natuu lijn van het lichaam
het best do^n uitkomen.
In het Maartnummer van 1902 van een nienw Dnitsch
tjjdschrift »Dnkumente der Franen" schrijft Professor
Roller uit Weenen op bladz 652: »Geen j.mge ontwik
kelde vrouw of dame der hoofds'eden draagt tbanB nog
een corset dit bleedingstnk is gelukkig nog slechts in
gebruik bij de provincialen. En al zi»n wij in deze ver
andering nog niet geheel een blijvende verbetering, en
slechts meer een modegril, zoo willen wjj toch hopen,
dat de vrouwen niet vrijwillig opnieuw tot dit martel
werktuig zullen terugkeeren en dat de niet minder scha
delijke en dwaze rokken vracht met het kemslijf ver
dwijnen zal."
Mode, afwisseling, en behoefte aan nieuwe modollen,
zal er altjjd zijn, is er altijd geweestmaar geen enkele
vrouw is verplicht een mode te volgen, die strijdt mot
haar goeden smaak.
Het eerste wat wij bij het aanschaffen van kleederen,
voornamelijk van onderkleeding, moeten vraven, is dit
sis de stof licht? Is zij poreos en dus warm Juist po-
rense stof verwarmt het lichaam beter dan dicht gesteven
stof. Dns geen fijn dicht batist voor hemden of bro> ken,
geen booge gesteven halsboorden en zware met stjjfsel
gevnlde rokken, lijfjes en broeken.
Ter vervanging van flanel onz* gewone eerste bedek
king, dat meestal na eenige malen gewaesohen te zjjn in
elkaar loopt en dicht wordt, doet men het best met op
de huid J&gerBtof te dragen, verkrjjgbaar in de verschil
lende depots gebreide wollen hemd broeken of naar ver
kiezing hemd en broek los op elkaar geknoopt. Dit
gebreide goed, zoowel van wol als van katoen, is heel
goed te verkrijgen bij Gezusters van Hnyden te Zwolle,
in de machinale brei-inrichting Burgemeester Hofman
plein te Rotterdam, in de Apeldoornsche brei-inrichting
en in die van Schol-EDgberts te Almeloo. De heer Abr.
Meyer in tricotage te Haarlem is voorzien van allerlei
reform modellen in verschillende porense weefsels.
Ook kan men die goederen zelf breien op houten pen
nen een model vindt men in de doos der Afd. Alkmaar
der V. v. V. v. V., die voor leden kosteloos verkrjjg
baar is. Witte wol, die niet krimpt of geei wordt, mits
in lanw water gewasschen met witte zeep, is verkrijg
baar bij de firma Baljon Tigler, hnis de Samaritaan te
Rotterdam. Ongebleekt breikatoen is overal verkrjjgbaar,
Over deze eerste bedekking draagt men als tweede
meestal een lijfje met ruimte over de borst, verder aan
gesloten, waaraan eeD opgeknoopte broes; met ronden
band, die om de heupen sluit en dus op het bekken
hangt. In ons koud Noorderkwartier kan men er 's win
ters heel geschikt oog een wollen of tricot onderljjfje
overdragen, d t da met een rok, g»knoopt op het eerste
lijfje, de derde bedekking voltooit. In streken, waar het
minder koud is, draagt men meestal over de eerste be
dekking alleen een lijfje met een rokbroek. In plaats van
go soms dat ik zal toegeven als gjj zegt»Ik wil
niet
Bernhard antwoordde niet, maar wierp het hoofd achter
over en op zjjn aangezicht lag meer dan enkel jeugdige
eigenzinnigheid: de buitengewone ontwikkeling, waarvan
Fernste.n had gesproken, was daarop dnidAjjk zichtbaar.
Dit ontgiDg zijn oom niet, maar hij vervolgde bedaard
»Ge komt nu in geheel andere omstandigheden en een
geheel andere omgeving en moet voortaan den naam van je
familie helpen ophouden. Ge zijt een baren van Hohenfels 1"
»Nèen, dat ben ik niet 1" verklaarde de knaap op be
slisten toon. »Mijn vader heeft zijn adeldom afgelegd toen
hij heenging. Hij wilde sl»chts vrjj man zjjn, en dat wil
ik ook. Joachim Hohenfels heeft hjj zich genoemd, en ik
heet Bernhard Hohenfels meer niet."
Wat je vader gewild en gedaan heeft, moet hijzelf
verantwoorden," zeide de baron koel. Gij hebt echter
nog niets te willen. Een jongen als gjj kunt znlke diDgen
nog niet beoordeelen. Leer eerst de knnst om een man
te worden, en ge moet nog véél leeren eer ge dat zjjt.
Ge zijt in alles nog ver ten achter, zooals ik hoor, en bij
ons is onwetendheid schande vergeet dat niet!"
Er lag iets biologeerends in die onwrikbare kalmte en
verzekerdheid, iets dat gebiedend gehoorzaamheid eischte.
De wilde jongen merkte 't wel, maar jnist dit kon hjj
niet verdragen, daartegen verzette hjj zich urt al zijn
macht. Hij legde 't er nn blijkbaar op toe om zijn oom
boos te maken.
»Ik hoef niets meer te leeren," hernam hjj trotsch.
»Wat ik ken en weet, is genoeg voor ons vrjje leven in
ons noordelijk land, heeft mijn vader gezegd. Wat men
hier bij n leert, is maar lengen en gehnichel, waardoor
de menschen tot slaven woiden opgevoed."
»Goed gedresseerd 1" mompelde Hohenfels. »Ja, je
vader heeft 't ons moeieljjk genoeg gemaakt. Hoor eens,
wie hier in het leven iets zjjn wil, moet ook iets kunnen
Dat weet Koen Fernstein zeer goed, m daarom blijft hjj
doorleeren, hoe hard hem dit ook valt met zijn kwik-
zilverachtigen aard. Maar gij zult 't wel nooit verder
brengen dan tot boer. Dan staat ge eens als majoraats-
