AIJOrATRSCÏÏE COURAVr
Stadsberichten.
Nederland.
No. 38. Honderd en Vierde Jaargang. 1903.
Zondag SO Staart 1003. Derde blad.
Alkmaarschc Tooneelverecnlging.
Woensdagavond ware wij getuigen van eene zeer
goede opvoering van Justus van Mauriks blijspel >Een
bittere pil". Biedt het alom zoo gunstig bekende stuk
door zijn echten humor en hier en daar satirieke gezegden
ons reeds veel genot, een vertolkirg zooals die van
Woensdagavond draagt er zeker nog veel toe bij om dat
genot te verhoogen en algemeen te maken.
De tooneelen ze waren zeker uitgezocht en extra
gemeubeld het trok aller aandacht en was reeds bij 't
rijzen van 't scherm een voorafgaande voldoening. En
't spel, we zouden heusch geen aanmerking kunnen maken
of 't zou er eene t?n voordeele moeten zijn. Majoor
Brand, TheklaRosa, Arthur, Waldamarze waren
uitstekend; maar ook de kleinere rollen kwamen voor 't
meerendeel goed tot hun rechtde oude Aaltje bv. deed
ieder schateren van pleizier. De geheele uitvoering mag
dan ook volkomen geslaagd heeten en de herhaalde toe
juichingen bewezen ons dat alle bezoekers ons dit toestem
den. De Alkmaarsche Tooneelvereeniging had tot nog
toe steeds een gelukkige keus van hare stukken en was,
door eenige routine van enkelen en ijver en toewijding
der overige leden ook altjjd gelukkig bij de vertooning
daarvan.
Hijkswet tegen openlijke bulzen van ontucht.
Tot het verkrijgen van bovenstaande Wet had op
Dinsdag 24 Maart 1.1. in de Harmonie eene openbare
vergadering plaats, waarin achtereenvolgens optraden
de heer Ds. Crcutzberg, van Wijk aan Zee, Mevr.
Wijnaendls Franken—Byserlnck, van Amsterdam
en de heer J. 1*. van Munster, uit Arnhem.
Bij deze Meeting, die was uitgeschreven en samenge
steld door alle hier ter stede bestaande lichamen, waar
van men daartoe hulp en steun meende te mogen ver
wachten, (zie motie), werd aan den heer Ds. 1(. 13.
Vlnke, het openingswoord gegund, die daarbij zijn dank
betuigde voor de flinke opkomst, hem een bewijs vau
veel belangstelling. Hij hoopte dat allen, door de woorden
der verschillende sprekers zouden worden overtuigd, en
dat ze van ganfcher harte zonden instemmen met de aan
het slot volgende motie, die zeker een reeds lang erkend
kwaad nit de maatschappij trachtte te weren.
De eerste spreker, Ds. Creutzberg, van Wijk a. Zee,
noemde het een mooie zaak, waarvoor men kwam pro-
pageeren en zon trachten elkander warm te maken,
't Gaat n 1. zegt hy om de bordeelen, die holen van on
tucht, waardoor zelfs in 't beschaafde Europa, reeds
zooveel gift is gekomen. Hij overtuigt zyn gehoor van
deze bewering en vindt het voor zich, als misschien de
jongste en minst ervaren wellicht wat vreemde taak,
maar toch volstrekt niet moeielijk of afschrikkend door
den twijfel aan succes. Vóór hem toch hadden groote
manne», ook Dr. Pierson er reeds krachtig zich tegen
verklaard, maar als een roepende in de woestijn. Hun
reusachtige arbeid had echter gelukkig gunstige gevolgen
waardoor o. a. in 1901 in Arnhem de Raad was omge
keerd en de bordeelen waren opgeheven, terwijl nu aan
hangig gemaakt zal worden een Rijkswet, die de huizen
van ontucht zal verbieden en de keuring ot 't Sanitair
toezicht opheffen. Over 't ontstaan en wezen van dit
laatste houdt spr. daarop een beschouwing,
Men voert wel eens, zoo zegt sprde bezwaren aan
't Kwaad is niet direct uit te roeien en daarom zegt
men, laat die huizen maar bestaan want als ge ze op
heft en 't niet in kleine middelpunten houdt, zult ge de
clandestine-prostitutie in de hand werken en zoo zeker
't kwaad nog vermeerderen. Na volgt van den spr. een
pleidooi voor 't tegendeel uit bekende opgaven, o.a. in
Haarlem, ten tweede bewjjst hij, dat 't bestaan der be
ruchte huizen den handel in blanke slavinnen zoo in de
hand werkt ten derde dat door de bordeelen ontucht
meer wordt bevorderd dan door de eland, prostitutie en
ten vierde dat bij 't laatste ten minste de vrouw nogviij
blijft, en niet verplicht is zich door verhuring geheel ten
onder te werken of onmenschelijk te moeten ljjden.
Een en ander noopt hem ten slotte den steun der ver
gadering in te roepen ter verkrijging der in dezen voor
gestelde Rijkswet.
Mevr. Wijnaendts Franken—Dyserinck zegt: ja
lapwe1 k zal men ons toevoegen, lapwerk is zoo'n Rjjkswet. 't
Helpt eigenlijk niets en men heelt daartoe 't recht, als men
eens nagaat hoe 't werkt bij drankwet oa Ik hond wel
niet van toekomst-voorspellingen, maar ik dnrf toch be
weren 't succes zal afhangen daarvan, hoe mon de wet
ontvangt. Elke wet kan ontdoken worden en alleen een
machtige openbare meening kan ontduiking voorkomen.
De opinie moet om, en dat verschijnsel openbaart zich
gelnkkig reeds hier en daar.
Men beweert welge zult geen eind er mee maken
aan de prostitutie en dat zal zeker waar zyn. Zoolang
er geon verandering bomt in den st-xueelen toestand der
vrouw, zoolang de rijke nog uit weelde grijpt naar 't ge
not, zoolang de omgang tnsschen jonge man en meisje
nog zoo beperkt is, zoolaDg 't woning-vraagstnk niet ge
lukkig is opgelost, zoolang sommige vrouwen 't nog niet
zoo erg vinden, zoolaDg de moeder met haar volwassen
kinderen nog niet vrijer durft spreken over den sexueelen
omgang enz., zoolang zal een Rijkswet niet voldoende
heipen.
Maar vraagt spr. als een dokter meent een zieke niet
zeker te kunnen redden, doet hij dan goed, met eenvoudig
weg te loopen, zonder verder te onderzoeken of bij nog
wellicht iets kan doen De prostitutie en haar kwaad
wordt erkend en dat is dunkt mij reeds veel gewonnen.
M.i. moeten vooral de arbeiders en hunne vrouwen
meewerkenwant, helaas door omstandigheden wordt
hun kind veelal allereerst het slachtoffer van de prosti
tutie en zijn er weer anderen dre daar van 't slachtoffer
worden. Nog te schandelijk worden de gelijke rechten
tnsschen man en vrouw voor de laatste miskend en deze
gelijk gesteld met idioten en kinderen.
Dit kan en moet anders worden, de heeren deSavomin,
Lobman en v. d. Kaay hebben vroeger reeds als hun
meening uitgesproken, dat prostitutie niet noodig is
maar na 85 is men daarvoor doof gebleven.
Laat ons al deze stemmen weder herlevendigen en an
deren mede ten strijde roepen door deze en andere verga
deringen, die er toe meewerken, dat een adres om een
wet en straf bepalingen aan de Koningin zal worden ge
richt
Laat ons strijden tegen 't bolwerk der prostitutie n.l,
togen hen, die rneenen, dat ze niet gemist kan worden
nog nooit zagen we een slachtoffer van reinheid, maar
steeds het tegenovergestelde.
Laten we trachten ze te bewerken en te overtnigen
liever, dan te wachten tot ze uit straf voor hun moed
willige dwaling, hun eigen kinderen zien als slachtoffers
daarvan.
Na deze spreekster werd 't woord gegeven aan den
heer J. M. van Manster van Arnhem.
Spr. meende wel met eenig recht van ondervinding te
mogen spreken omdat bij reeds jaren zijn hulp had ver
leend aan de Middernachtzending ook als journalist en
nog al een? in de rechtszaal bij een zitting op dit onder
werp betrekking hebbende, een en ander had meegemaakt.
Evenals daar zoo vaak geschiedtwil ook spr. de cle
mentie der vergadering inroepen niet voor zijn cliënt
maar voor zich zelf. Gaarne zou hij den heer Wierdels
hier hebben zieu staan want zeker oneindig beter dan
hij dit kan zou deze hebben kunnen getuigen hoe kar
dinaal M. en Pans Pius IX over dit onderwerp dachten.
De heer W. zou ook zeker de katholieken in Alkmaar
beter kunnen aansporen evenals in de 50 vergaderingen
daartoe gehouden en waardoor vrouwen en manuen van
alle staatspartijen den strijd daartoe hebben aangebonden.
In t blad van Staalman zegt spr. werd onlangs gevraagd
óf het wel noodig is in openbare vergaderingen er over
te spreken. Hij meent dat het onnoodig is dit te vragen
en allen die met hem de vergadering belegden gelooven
dat. Nog beweert spr. o. m., dat 't meerendeel der
prostituees geleverd wordt door meisjes van het platte
land en z. i. vindt dit zijn oorzaak daarin dat over
allerlei zaken door vaders en moeders met hunne kinderen
wel wordt gesproken, terwijl juist als 't op 't punt van
den sexueelen omgang aankomtmen blijkbaar niet
viij is zich tegen hen daarover uit te laten. Meermalen
ondervond spr. dit en hij raadt ook anderen san dit eens
te ondeizoeken.
Aan allen die er nog geen kennis mede maakten wil hij
daartoe aanbevelen 't boekje van Nelly van Kol: »Hoe
de onders hun kinderen moeten inlichten.'' Alle ouders
zou hij willen toeroepen 't is uw plicht uw kinderen
te waarschuwen. Laat ook de voorgenomen wet zoo
vervolgt, hjj een wet van waarheid zijn laat ods waar
en zooveel we kannen de vrouwen recht doen en ze
verheffen tot haar reenten daarvoor yveren wy.
Als we voor 't recht strijden dan doen wij een goed
werk en schande voor ons als wjj dit nalaten.
Een eenvoudige waarheid is en blyft 't toch ontucht
is kwaad en reinheid is goed. Elke man zal bjj zyn
huwelyk hoe hij ook vr. eger geleefd heeft, een reine
vrouw verlangenmaar heeft ook niet de vrouw ;bet
recht ditzelfde van den man te eischen Mannen en
vrouwen zijn gelijk dit hebben we te eerbiedigen één
moraal voor man en vrouw.
Nog bewijst spr, dat bij een wet, die dus hare toepas
sing eischt de taak van Burgemeester en politie wordt
vergemakkelijkt en het gezag te gelijk daarmede verhoogd.
Dan zal er niet, zooals nu helaas al te vaak geschiedt
sprake kuunen zijn van eeu recht van toegeven ol weigeren.
Maar zoo eindigt spr. om goed te zijn en alleszins te
worden geëerbiedigd moet dan ook die wet zijn, zooals
ik u zeide een wet van recht, waarheid en
barmhartigheid en mogen allen ons hierbij helpen,
opdat ze worde uitgevoerd (luid applaus).
Na een korte pauze werd, daar niemand zich voor
het debat had aangemeld of inlichtingen vroeg de vol
gende motie voorgelezen
»De groote openbare Volksvergadering gehouden te
Alkmaar op 24 Maart 1903 uitgeschreven door de ver-
eenigingenPatrimonium, R. K. Volksbond, Nat. Ohr.
Geh. Onth. Vereeniging Ver. van Cbr. belangen Ned.
ProtestantenbondAntirev. KiesvereenigingAntirev.
Propagandaclnb Ned. Herv. Kerk en Chr. Jongel.ver.
»Zacheus", kan zich met volle instemming vereenigen
met het adres door de Nederlandsche Vereeniging tegen
prostitutie de Nederlandsche Vrouwenbond tot verhoo
ging van het zedelijk bewustzijn en de Nederlandsche
Middernachtzendingvereeniging aan Hare Majesteit ge
richt evenals met het daarin gedaan verzoek om het
strafwetboek in dien zin te wijzigen dat het openlyk
houden van huizen van ontucht, in welken vorm ook,
strafbaar worde gesteld en de verplichte inschrijving tot
geneeskundig onderzoek van vrouwen worde verboden.
Redenen waarom zij eerbiedig den wensch nitspreekt,
dat het Uwe Majesteit moge behagen in den geest van
bovengenoemd vei zoek te willen besluiten".
Aan de vergadering werd daarop gevraagd: door het
opsteken van de hand zich vóór ot tegen deze motie te
verklaren. Er waren er velen vóór, maar om zich zeker
van de stemming te overtuigen werd ten slotte verzocht
het omgekeerde n.l. zichtbaar te verklaren wie er tegen
was en één hand slechts werd opgestoken.
De leider der vergadering noemde dit een verbljjdend
verschijnselwaarvoor hij zeker met recht daDk mocht
brengen aan de geachte spreekster en sprekers, die door
hun warm pleidooi zeker menig hart dien avond ook
warm hadden gemaakt voor deze goede zaak. Hij eindigde
met den wensch, dat het ook H. M. zou moge behagen,
in deze aan den wensch van haar volk gehoor te geven,
door de spoedige invoering der voorgestelde wet.
Dubbele moord te Amsterdam.
De rechtbank te Amsterdam maakte den 25 een
aanvang met de behandeling van den een jaar ongeveer
geleden gepleegdon dubbelen moord in de Chaar Peterstraat
aldaar.
Als verdachten van die moorden worden beschuldigd
Johannes de Wolf en Gornelis Donker. Hun wordt ten
laste gelegd, dat zij in vereeniging met hun beiden of
meer andere personen in den nacht van 9 op 10 April
1902 opzettelijk en met voorbedachten rade Petrus Brou
wer en zijne nicht Johanna Maria Petronella Smaal van
het leven hebben beroofd, althans hen zwaar lichamelijk
letsel hebben toegebacht, in elk geval hen hebben mis
handeld met snijdende voorwerpen waarvan de dond het
gevolg was dat zij in de woning van den vermoorde
Brouwer hebben weggenomen een bedrag aan geld.
Zeer lang duurde het voor dat de juotitie de vermoe
delijke bedrijvers dezer misdaad op het spoor kwam,
ofschoon de officier voornoemden Donker reeds als een
der hoofddaders verdacht toen deze wegens diefstal en
inbraak in de villa des beeren Dreesman te Hilversum
terecht stond, voor welk feit hij tot 7 jaren gevangenis
straf werd veroordeeld. Beiden beklaagden ontkennen.
Als verdedigers treden op mrs. H. Maten en E. A.
L. Boas.
Gedagvaard zijn 42 getuigen. De behandeling zal 4
dagen duren.
Te Burgerdam is bij de landverhuring van deü
polder IJdoorn een oude gewoonte afgeschaft, namelijk
het toekennen van plokgeld.
Ook zal het bestuur van dien polder zich voortaan het
recht voorbehouden om na 1 November het land onde-
water te laten loopen, dus het zeewater des winters vrijer
toegang te geven, om zoodoende de bemesting (kleiben
zinksel) te bevorderen. De totale opbrengst was f 4095.
Brand.
In den nacht van den 23 had te Meppel een
hevige uitslaande brand plaats in 't huis van den heer
B. van Golder. De vlammen verspreidden zich dermate,
dat de dienstbode, die boven sliep, niet naar beneden
kon en poogde zich door een dakglas te wrinren. Het
was onmogelijk haar vau uit hat brandende huis te red
den. Een ontslagen kolonist klauterde als eeu kat tegon
een looden pijp van 't belendende huis op, sprong op
het dak en bracht het meisje ongedeerd beneden. Het
huis is geheel uitgebrand. Alles is, hoewel laag, verzekerd.
Aardbeziën.
In het Westland is de aardbeziënteelt door een
zwaren slag getroffen. De plauten zijn zwaar en fraai,
doch de knoppen deugen niet. Er ontwikkelen zich weinig
en dan nog zwakke bloemen. De broeibakken mislukken
meest alle ot zullen op zijn hoogst een klein half gewas
leveren, en de koude bak is twjjfelachtg. Er wordt veel
plant uitgetrokken en de schade zal zeer groot zyn.
De ooi zaak van het verschijnsel is onbekend. Velen
gelooven aan het bevriezen van de planten, doch ervaren
telers achten dit niet waarschijnlijk.
(N. v. d. D.)
Heibrand.
Te Zuidlaren (Drenthe) is in de nabijheid van
bet gesticht »Dennenoord" een uitgestrektheid heide in
brand geraakt. Het vuur sloeg van daar over in de
liosschen van genoemde stichting en kreeg weldra zulk
een dreigenden omvangdat men zelfs evaur duchtte
voor de gebouwen. De spoedig 'oege choten hulp van
een aantal werklieden werd dit gevaar gelukkig afge
wend. Eene groote uitgestrektheid bosch is evenwel in
de vlammen opgegaan.
Op een open plek, waar de ziekenbarak gebouwd is,
werd het vuur tot staan gebracht.
Verkiezing.
Door de kiesvereeniging te Schoorl, werd met
algemeene stemmen candidaat gesteld, voor het lidmaat
schap der Tweede Kamer, de heer jhr. mr. P. van
Foreest, te Helloo.
«ijp. Den 1 April e.k. is het 25 jaar geleden,
dat de postbode 0. Olij alhier, in dienst trad bjj de pos-
terij. Vóór het bestaan van de Noord-Hollandsehe tram,
was hij postbode van Rijp naar Grcot-Schermer. Bij zijn
superieuren stond hij steeds als een yverig, stipt en
nauwgezet postbeambte bekend.
Verkiezing.
Schagen. Wegens gebrek aan publiek is de open
bare vergadering op 26 dezer, waar de candidaat Van
Kuykhof zou spreken, alhier niet doorgegaan. De heeren
Ter Laan en Van Kuykhof en de heer Ketelaar, die om
te debatteeren was overgekomen, konden weer elders heen
trekken ter verdediging van hun partij-beginselen. Nu
zal er den 28sten in het N.-H. Koffiehuis gesproken
worden door Van Helsdingen en Roosje Vos, ter bevor
dering van de candidatnnr Van Kuykhof,
fcchagen's barmoniekapel zal deu 29sten haar tweede
winterconcert geven in het N.-H. Koffiehuis alhier, met
welwillende medewerking van mej. M. de Veer (piano).
De heer Schouten zal een viool-solo voordragen, fantasie
stuk van Ch. Dancla, terwjjl de nummers vl'Escamoteur",
van J. Martin, (geschenk vaD den heer Oudenhoven) en
»Luna Walzer", van P. Lineke, voor het eerst door de
kapel zullen worden gegeven.
Den 3de Mei zal de kamerzangveraeniging »Euphouia"
haar tienjarig bestaan vieren, o. m. met het ten gehoore
brengen van een nieuw zangspel vm den directeur, den
heer M. Visser, getiteld: »de Toovcrfee''.
Geheelonthouding.
Naar men verneemt zuilen er pogingen worden
aangewend om te komen tot de oprichting van een pre
dikanten gehe lonthouders-vereeniging.
Blijkens oen ingesteld onderzoek zjjn eeu kleine 200
Ned. Herv. predikanten geheelonthouders
St Pancras. In dej sehoo'spaarbank werd in
het atgeloopen kwartaal gespaard f 102.80, terwijl werd
teruggevraagd f 229.41s.
Volgens de thans vastgestelde kiezerslijst bedraagt het
aantal kiezers voor de Tweede Kamer in deze gemeente
168, dat voor den gemeenteraad 163.
De thans nog geldende kiezerslijst wijst aan de ge
tallen 157 en 152.
Te Sloordscharwoude heeft wegens het niet
verschijnen van de heeren Schaper en Ter Laan mej.
Roosje Vos van Amstordam, alhier gesproken. Zj ver
dedigde de candidatuur van den heer Van Kaijkhof,
Ouder meer besprak zij de voorgestelde stakmgswetten
in verband met de jongste stakingen. Aan het debat
werd deelgenomen door het hoofd der chr. scnool en den
heer Dirkmaat., beiden te Broek op Langendijk, welke
door de spreekster werden beantwoord.
Hcerhugowaard. De kiesvereeniging Burger
plicht", heeft met algemeene stemmen, de heer Zelvelder
candidaat gesteld voor de verkiezing van lid der Tweede
Kamer.
