Runenschrift.
No. 57. Eerste blad.
Honderd en vijfde jaargang.
1903.
WOENSDAG
13 MEI.
Sterk zijn.
FEUILLETON.
Buitenland.
H ermiua.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag
en Zaterdagavond uitgogeven. Abonnementsprijs
per 8 maanden voor A l k4m a a r f O,SO franco door het
rgk f 1,
3 Nummers f O,OU. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone advertentlën
Per regel f #,lö. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N/Y. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOONVoordam C 9.
Jonge mannen en dochters weet, dat ge met al uw
gedraaf op rijwielen uw drukte met records en kampi
oenschappen met uw voetbal en uw tennisspelmet al
uw hartstocht voor sportgedoe nog weinig of niets ge
wonnen hebt voor dat wezenljjk sterk zijnvoor dat
kloek en manlijk zich gedragenwaarop het toch aan
komt voor hen die wezenlijk mensch willen zijn. Er is
een edeler wedstrijd te voeren dan die, van welken cou
ranten gewagen en waarvan eereteekenen op de borst
getuigen en zich oefenen in willenstaat hooger dan
het zich oefenen in sportwaarvan onze tjjd het heil
schijnt te verwachten. Het »een sterke geest alleen in
een sterk lichaam" begint al meer en meer de steen
onzer paedagogische wijsheid te worden. Bij de gratie
van uw biceps, zullen uw hersenen levenin den forsch
en welgevleeschden arm zal de bron uwer denkkracht,
de springader van uw wilskracht ontspringen
Zullen lichaamssterkten en spierenkracht voortaan
meer beteekenen dan zedelijk, innerlijk sterk zijn Waar
gaan wij heen Maar in een wereldwelke telkens
tracht ons te maken tot haar prooi en slachtoffer en
welke voortdurend een beroep doet op ons weerstands
vermogen behoeven wij nog iets anders en iets meer
dan lichaamssterkte. We zijn van nature niet slecht.
Immerswe kannen over ons zeiven en over anderen
verontwaardigd wezen. Menschen en toestanden kunnen
ons vervullen met edelen toorn. Ten anderen we kun
nen achten, bewonderen, in geestdrift ontgloeien.'t Goede
heeft ons hart. De leugenaar wil nog zich voordoen als
ware hij vol waarheidsliefde. Maar we zijn vaak zoo
klein, zoo onmachtig en doen, wat wij toch eigenlijk haten.
Elk oogenblik nadert ons allerlei verzoeking. Spreken
wij van dit feit kwaad Neen want verzoeking
veronderstelt de tegenstelling tusschen goed en slecht en
ons besef er van. 't Dier, het kleine kind kent haar niet.
Verzoeking is alleen dahr, waar het hooger-menscheljjke
zich doet gelden. Zij is de neiging om te handelen tegen
beter weten en willen in en menigeen die in enkele
gevallen een held is, toont menigmaal, dat geruchtma
kende heldenfeiten weinig bewijzen voor 's menschen adel,
want in honderd andere gevallen is hjj volkomen mach
teloos en lijdelg k.
Er is vreugddie bedwelmt. Voorspoed maakt ons
veelal lichtzinnig en overmoedig, terwijl teleurstellingen
en tegenspoed niet zelden bitter en moedeloos stemmen.
Armoe brengt haar gevaren mee, maar overdaad niet
minder. Miskenning kan dooden, maar toejuiching maakt
velen gelijk aan verwende kinderen. Welslagen kan hoog
moedig, herhaald mislukken zwartgallig doen worden.
Hoevelen werden wat zij nooit konden denken ooit te
zullen worden 1
«Prjjs niemand gelukkig vóór zijn dood!" Die nu onze
gestichten, onze verbeterhuizen, onze gevangenissen be
volken, hebben ook eenmaal als vroolijke kinderen ge
speeld op moeders schoot, aan vaders knie. Er vluchtten
die nooit zoo iets van zich zeiven hadden mogelijk ge
acht. Er worden met den vinger nagewezen en gebrand-
E. WERNER.
V ERTALING
YAN
36)
»'t Gaat niet!" herhaalde zjj beslist. «Wjj hebben al
bij onze verloving den dag bepaald, vaders verjaardag,
dien hg nu met ons trouwen wil vieren. Heel Raansdal
weet dit. Wat zouden alle menschen wel zeggen, als wij
zoo op eens van plan veranderden en ons huwelijk zonder
eenige geldige reden verhaastten
»Wat geef ik om het gebabbel van die Raansdaler
boeren 1" barstte Bernhard uit. »Laat ze maar vrij praten
dan hebben ze ook iets te doen in dezen achterhoek
van de wereld. Wat kan 't mij schelen
Waarschijnlijk vermoedde hjjzelf niet, wé,t in deze
norsche woorden lag opgesloten ze verrieden duidelijk,
hoe hij over zjjn omgeving dacht. Hildur was bleek ge
worden, toen ze nu uiterlijk kalm hernam
»Maar mijn vader en mij kan 't wél schelen. Hg is
hier dominee, en 't kan hem niet onverschillig zijn, als
ze de hoofden bjj elkander steken en allerlei onderstel
lingen opperen evenmin als mg. Ik ben ook hier
geboren en getogen
»Nu ja, dat weet ik," viel hij haar ongeduldig in de
rede. »Ge ontwijkt het antwoord op mijn vraag, Hildur,
maar ik wii 't hebben. Ik heb nu eens dat verlangen,
noem 't een luim, eigenzinnigheid of wat ge maar wilt,
maar als ik je nu verzoek binnen een maand mijn vrouw
te worden, als ik dit van je eisch
»Dan vraag ik je waarom?"
merkt met den stempel van verachting, van wie eene
zooveel heerlijks werd verwacht. In een tijd van weelds
en genotzuchtvan het verlangen om méér te schijnen
dan men is, van aanbidding van het »gouden kalf" worde
het herhaald »wie meent te staan, zie toe, dat hij niet
valle
Op sterk zijn van binnen, niet op lichaamskracht komt
het aan
Zjjt gij een man zoo weeg ook man
Wees moedig, sterk en vast.
Dan buigt gij noch voor menschen u,
Noch voor des levens last.
Alle verzoeking ontloopen al ware het mogeljjk
mag niet, zou laf wezen. »Der wereld vaarwel zeggen
mag evenmin." 't Zou ook niet baten, want overal
nemen wij ons ik mee, en verzoeking komt niet alleen
van buiten tot ons. Zjj vindt maar al te dikwerf haar
bron in ons denken en gezind zjjn, in onze stemmingen,
in onze ijdelheid, in onze hebzncht en zelfzucht, in onze
eerzucht en heerschzucht en wraakzucht. Zoó is het, al
werpen wij gaarne de schuld op anderen, op omstandig
heden. Wij zijn voor een groot deel de makers van ons
eigen leven. De omstandigheden vormen den mensch. Er
is maar éen ernstige raad te geven en hij luidtwees
sterk, beheersch u, oefen u in wilskracht.
Zoek niet willens en wetens verzoeking op. Vermjjd
plaatsen waar zij tot u komen moet, ruk u los van men
schen en kringen, die verderfelijken, verzwakkonden in
vloed op u oefenen. »Kwade samensprekingen bederven
goede zeden." Wane niemand zich ergens volkomen veilig.
Als een slang sluipt verraderlijk en sluw en slim de
verleiding, azend op haar prooi. Arbeid, zoodat de geest
immer werkzaam is, want «ledigheid is des duivels oor
kussen." Zoek den omgang met zedelijk hoogstaanden, 't
zij levenden of dooden, want het verkeeren met hen, die
beter zijn dan wjj, heeft altijd een bezielenden invloed
wij worden deelgenooten van hun kracht. Evenals onze
lichamen de werking ondervinden van hBt voedsel, dat
wij gebruiken, zoo wordt in onze ziel, hetzij de deugd,
hetzij de ondeugd, versterkt door het voorbeeld van bra
ven of Biechten. Oefen u in zelf-kennis, opdat ge weet,
welke uwe zwakke zijden zijn. Kweek aan den eeibied
voor u zeiven. Wie zich zeiven acht, wordt achtenswaar
dig, maar wie zich zeiven veracht, wordt verachteljjk. En
zoo gij zelf ervaren hebt, hoeveel van een mensch ge-
eischt wordt om tegenover alles en allen manlijk en fier
zich te gedrageD, dat wij dan anderen niet in verzoeking
brengenOch, hoe vaak heeft een enkel woord, heeft
een gebaar, een glimlach, een schouderophalen, een enkel
voorbeeld veler zedelijke kracht op te zwaren proef ge
steld Er wordt gespot met hooge beginselen, maar als
wij wel eens te geringen eerbied daarvoor toonen Er
wordt geklaagd over drankmisbruik maar als wij
geen gelegenheid laten voorbijgaan zonder iets te ge
bruiken Er wordt gejammerd over zedeloosheid, maar
als wij dubbelzinnige taal uiten of haar dulden in onze
kamer? Zoudt gij niet meenen, dat vele lectuur de ver-
't Was zoo'n eenvoudige, zoo'n natunrljjke vraag, maar
Bernhard scheen haar niet te kunnen verduren zijn lang
bedwongen drift liet zich nu niet langer beteugelen. Op
gebiedende toon barstte hij uit
«Omdat ik 't wil! Hoort ge 't, Hildur, ik wil't!"
Zij zag hem met haar ernstige blauwe oogen verwijtend
aan maar nu hief zjj het hoofd op en koel en vastbe
raden klonk 't van haar lippen
«En ik wil 't niet! Nu weet ge mijn antwoord!"
Bernhard trad onwillekeurig een stap achteruit. Was
dat nog zijn stille, meegaande verloofde, die geheel opging
in haar huiselijke plichten, die altijd in alles toestemde
wat hij wenschte of eischte? Hildur zou natuurlijk de
eerste plaats in zijn huis innemen n& hem En nu
op eens wilde ze haar eigen zin zoo beslist doordrijven,
tegen den zijnen in wat moest dat beteekenen
«Gjj zijt dus bang voor die praatjes zeide hij met
spottende minachting. «Ik had je voor trotscher aangezien.
Ik ken dat volk het recht niet toe om mijn doen en laten
te beoordeelen."
«Spreek niet zoo minachtend van dat volk riep zij,
nu ook in vuur gerakende. «Gjj zijt opgegroeid onder
die «Raansdaler boeren" en hebt 't zelf verkozen in dezen
«achterhoek" te wonen."
«Maar ik heb nooit met hen omgegaan als mjjn ge
lijken. Met Harald ging ik om en die heeft nooit
tot hen behoord, evenmin als ikzelf."
«Maar die wil wel tot hen behooren en is daarop zelfs
trotsch. Juist Harald verwgt je, dat ge je nog altijd een
heer voelt en je nu niet meer kunt ontrukken aan een
verleden, waarmee je vader eens voor goed heeft gebroken.
Ik vrees, dat hij gelijk heeft met zijn waarschuwing."
't Kostte Bernhard moeite om bedaard te blijven.
«En dus heeft Harald je gewaarschuwd Voor mg
gewaarschuwd En heeft mijn verloofde die waarschuwing
aangenomen
Hildur zweeg. Zij kon hem toch niet zeggen, wat do
aanleiding tot dit gesprek en die waarschuwing was ge
weest. Hij mocht niets vermoeden van Thorvik's beken
tenis, als 't tusschen hen niet tot een vredebreak zou
beelding verontreinigt en de hartstochten prikkelt Dat
advertentiön van zeker soort onheil stichten Dat de uit
voerige beschrijving van misdaden en afdwalingen niet
velen op een hellend vlak brengt Dat menigeen het
slachtoffer wordt van de aantrekkelijke voorspellingen en
beloften van dusgenaamde volksleiders, die inderdaad lij
den brengen? Daar zyn «prentbriefkaarten", die geen
boekhandelaar in zijn winkel dulden moest. Waarschuwen
wij genoeg voor dreigende gevaren Houden wij terug
Maken wij niet velen zwak door wantrouwens jegens hen
te koesteren Wie vertrouwen ondervindt, zal er een
eer in stellen zich dit waardig te maken. Kweek zelf-
achtingToont te gelooven in anderer willen en kunnen
en ge maakt sterk.
Open oogen voor 't kwaad Geen struisvogelpolitiek.
Niet de «onschuldige onwetendheid", maar de onschuld,
welke weet dat gevaren niet denkbeeldig zijn en welke
daartegen vau jongsaf heeft gestreden, geeft kracht. Er
is een weten, dat staat verre, verre boven dusgenaamd
niet weten en half-weten, al kan men niet ontkennen,
dat tegenover te groote preutschheid en te veel verzwij
gen vroeger, nu weer een ander uiterste kwaad zal stich
ten het te veel van alles lezen en hooren bespreken.
Hel wordt in onze dagen niemand gemakkelijk gemaakt
om 's harten reinheid ongerept te bewaren. Onbeschaamd
en onbedekt treedt het onreine op.
Aan ons om sterk te wezen. Hoe moeilijker de strijd,
te eervoller de overwinning. J. F. T. A.
CHINA. De Russische militaire bezetting van Nioets-
sjwang is slechts tijdelijk geweest. De Russen trokken we
der terug. Uit Washington is dien tengevolge een telegram
ontvangen meldende dat de Staatssecretaris Hay een ge
meenschappelijke actie tegenover Rusland.'s optreden in
Mandsjoerjje onnoodig acht en verklaart dat voor het
oogenblik de Vereenigde Staten een afwachtende houding
zullen aannemen.
RUITSCHI«AND. Do Pruisische Minister van Oor
log, generaal von Gossler is afgetreden. Hij heeft zich
niet kunnen vereenigen met de door het militaire kabi
net voorgestelde verhooging van de legersterkte in
vredestijd.
Keizer Wilhelm zal dezer dagen met de Keizerin
naar Metz gaan om de inwijding van het nieuwe voorportaal
der kathedraal bij te wonen. Volgens de Petit-Bleu heeft
de Keizer als model gediend voor het standbeeld des
profeets Daniels, dat geplaatst wordt aan den voorgevel
dier kathedraal.
RCSEAND. De Russische regeering heeft den direc
teur van het departement van politio naar Kishineff ge
zonden om een onderzoek in te stellen naar de daar plaats
gehad hebbende Jodenvervolgingen. De Joodsche gemeente
aldaar hoeft hem een uitvoerig memorandum van het
gebeurde overhandigd, waarin o.a. wordt medegedeeld,
dat vlugschriften waren verspreid, waarin werd gezegd,
dat de Csaar verlof had gegeven de Joden aan te vallen.
komen. Zij zag immers hoe zelfs dat verwijt hem al
kwetste, want hjj stampte zacht, maar toornig op den
vloer.
«Dat's weer het oude liedje van HaraldIn vroeger
tijden heeft, hg 't mjj dikwijls genoeg voorgezongen, en
nu wil hij jou ook ophitsen, zoodat gij ook mij daarmee
aan boord komt. Maar ik zeg je dan, Hildur, dat ver
draag ik niet langer. Op welken voet ik met mijn geboor
tegrond en met mjjn familie stadat's mjjn zaak alleen
dat gaat niemand aan, daarvan behoef ik niemand reken
schap te geven."
«Ook niet je aanstaande vrouw vroeg Hildurhem
onverschrokken aanziende.
«Neen Ge stemt er dus niet in toe om ons huweljjk
te vervroegen
«Neen Dit neen klonk even hard en norsch als het
zjjne. Zóo bleven zjj een paar seconden oog in oog tegen
over elkander staan. Nu zeide Bernhard koel
«Nu, dan blijft 't bjj het oude. Neem niet kwalijk, dat
ik je met mjjn verzoek lastig ben gevallen."
Hjj keerde naar het venster terug, alsof de zaak
hiermee was afgedaan; maar ze was 'tniet voorden man,
die daar zoo ontstemd in den helderen zonneschjjn staarde.
In dat huweljjk had hjj de wijk willen nemen, de wijk
voor iets, dat hjj niet aan zichzelf wilde bekennen, waar
van hjj slechts voelde, dat 't met huiveringwekkende
kracht steeds meer en meer bezit nam van hem en zijn
geheele persoonlijkheid. Hjj vreesde den tijd, als Koen
niet meer bjj hem zou wezen, vreesde het alleenzjjn met
zijn gedachten en droomen ze kwelden hem nu al
erg genoeg Doch dit zou, dit moest beter worden, als
Hildur maar eerst in zijn huis was en op en neer met
hem ging. Dan stond de plicht als een bolwerk tusschen
hem en al die onzinnige muizenissen, dan zou de nabij
heid van zijn vrouw hem elk uur herinneren, dat hjj
haar zijn woord en trouw had verpand.
Hildur had met geen enkel woord geantwoord en wilde
nu zwijgend het vertrek verlaten. Daar zag ze het aanga-
zicht van haar verloofde hoewel hjj half afgewend stond,
zag zij, hoe 't was verwrongen van inwendige smart en