Runenschrift.
No. 58, Tweede blad
Honderd en vijfde jaargang.
1903.
V RIJ D A G
15 MEI.
FEUILLETON.
Een enkel woord van de „Oommissie
voor de Weerstandskas" over ket Rapport
der Alkmaarsche Raadscommissie.
JL1 e r
mina.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag-
en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaab f 0,80 j franco door het
geheele rijk f 1,
3 Nummers f 0,06. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Telefoonnummer 3.
Prys der gewone advertcntlcn
I'er regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte»!
Brieven franco aan de N/V. Boek- on Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOONVoordam C 9.
Van de Oommissie van de Weerstandskas voor
de bchager kaasmarkt, ontvangen we onderstaand
schrjjven naar aanleiding van het rapport der raadscom
missie in zake de wik- en weegloonen alhier.
De tusschen aanhaling steehens geplaatste woorden en zinnen
zijn aan het Rapport ontleend.
Naar aanleiding van het Rapport der Alkm. Raads-
comm. voelt zich de Comm. voor de Weerstandskas te
Schagen gedrongen, enkele opmerkingen dienaangaande
ter algemeene kennis te brengen.
Over de juridische zijde der Wik- en Weegloonen
kwestie wenscht ze niets te zeggende Koning, den
Raad van State gehoord, heeft in deze uitspraak gedaan
en de Oommissie voor de Weerstandskas plaatst zich dus
op het standpunt, dat Alkmaar van art. 255 der Ge
meentewet moet gebruik maken om te hooge Wik- en
Weegloonen te mogen heffen.
We zeggen: te hooge W.- en W.I., en vestigen er de
aandacht op, dat ook de Alkm. Comm. dit zich
plaatsende op ons standpunt volmondig erkent en
voorrekenter wordt immers volgens haar toch nog een
winst behaald voor Alkmaar van over de f 9000 per jaar.
De burgemeester van Oudorp, ons medelid, plaatst
zich op het standpunt van de geheele Weerstandskas-
Commissie en wenscht niet de uitzonderingswet, maar
de Wet gehandhaafd te zien. Dat is zijn lecht endaar-
mee strijdt hjj niet alleen voor de belangen van zijn
eigen kaasmakende gemeentenaren, maar ook voor die
van geheel N.-Holl.'s boerenstand.
Dat is geen »curiens staaltje'' vdn den burgemeester,
maar een bewjjs, dat de rook van Alkmaar, waaronder
ook volgens het rapport zijne gemeente ligt, des
burgemeesters helderen en rechtvaardigen blik nog niet
beneveld heeft.
Het compliment van de Alkm. Comm. aan mr. Van
der Kaay, die «Alkmaar1! belangen zoo herhaaldelijk
en Bteeds op zoo uitstekende wjjze met woord en pen
verdedigde'', met welk compliment, zóó uitgedrnkt in
deze zaak, mr. Van der Kaay zeker wel niet zoo sterk
zal zijn ingenomen, zou voor burgemeester Bos veranderd
moeten worden in een compliment voor zijn verdediging
niet van een onrechtvaardig plaatselijk, maar van
een zeer rechtvaardig provinciaal én algemeen belang.
Tot de winstberekening van f 9651,08 in 1902 bij
eene heffing van f 37288.08, komt de Alkm. Comm. op
zeer eigenaardige wijze.
Ze begint al vanaf 1557 4°/0 te rekenen van de toen
gedane uitgaven en vervolgt deze wijze van rekenen over
het geheele volgende tijdvak tot en met 1902, dus over
pl. m. 350 jaren. Het is duidelijk, dat deze nieuwe manier
van uitgaven-becijferen Alkmaar in de gelegenheid stelt
E. WEBNER.
VEBTALINl
TAN
37)
Waarom moesten ze ook komen, die vreemden? Met
hen kwam voor Bernhard zijn gansche verleden met alle
herinneringen terug, dat hij daar ginds had achtergelaten,
en 't was waar, wat Harald gezegd haddeze vervolgden
hem nog altijd. Het verleden 1 Hildur vermoedde niet,
dat 't het tegenwoordige was, dat haar en haar geluk be
dreigde.
Toen Koen door den predikant eindelijk niet langer aan
de praat werd gehouden, richtte hjj zijn schreden ijlings
naar den tuin. Hij was dien dag tot een besluit gekomen
betreffende een zaak, waarmee hij zich reeds lang het hoofd
had gebroken, en wel deze, dat juffrouw Inga Lundgren
uitstekend geschikt zon zijn om de vrouw van den toe-
komBtigen admiraal Fernstein te worden.
Zij zag er dien dag bekoorlijk uit in haar lichtrose
kleedje, en hoe allerliefst klonk 't als zij op eens van de
eene taal naar de andore oversprong of zoo schertsend
en ongedwongen met Sylvia en den prins omging 1 In
alle opzichten was zjj voor de bewuste hooge betrekking
geschikt, die echter nog in de toekomst iag en verschei
dene tusschenstations vereischte.
De luitenant vond 't nochtans practisch, zich reeds nu
van de admiraalsvrouw te verzekeren. Wel wist hij, dat
hij voor het oogenblik in ongenade was gevallen, maar
verontschuldigingen van zijn kant en de daarop volgende
verzoening zouden hem dan juist gelegenheid geven om
met zjjn liefdesverklaring voor den dag te komen.
te bewijzen, dat het bij gelijke omstandigheden over nóg
360 jaren etteljjke duizenden guldens toelegt op de
W.- en W.l.
Alkmaar volgende in zijn wijze van berekenen, zouden
wjj tot de conclusie komen, jlat met f 1400 per jaar in
die 3»/2 eeuw de onkostenrekening van f483.318.82 door
den boer geheel betaald was en dat het niet aangaat hem
voor die f 1400, die Alkmaar verzuimd heelt jaar op
jaar af te lossen, nu nog jaar op jaar f 19333 te laten
betalen, d, i. nog f 2000 meer dan de gehééle renteschuld
van Alkmaar bedraagt.
Het zou ons te vor voeren, alle posten op de Alk
maarsche rekening afzonderlijk te bespreken. Op een
enkelen zij echter de bijzondere aandacht gevestigd.
Het waaggebouw wordt geschat op niet minder dan
1 180.000. Gelukkig voor Alkmaar, dat de boer nooit
een stem van meespreken heeft gehad in de stichting en
de herstelling van dit gebouw. Het ware hem anders
alleen voor de kaasmarkt en voor versiering heeft hij
er op zijn dorpje toch zeker niets aan, wel wat duur
geweest. Toch plaatst de Alkm. Comm., alsof er niets
anders gewogen wordt, het maar geheel voor rekening
van de kaasmarkt.
Ireurig noemen we den moed van de Raadscommissie,
te dnrven zeggen, »dat do in de opgave voorkomende
posten tot aanleg, verbetering en onderhoud van wegen
geheel der kaasmarkt mogen worden toegekend" en
dat Alkmaar »desnoods" aan »paden" genoeg zou hebben
als de kaasmarkt er niet was.
Alkmaar door paden bereikbaar 1
Voor de tientallen vrachtrijders soms, die eiken dag
met hun zwaar geladen wagens de stad in-en uitrijden
De Alkmaarsche neringdoenden zullen zich zeker wel
oen beetje geschaamd hebben, toen ze het rapport onder
de oogen kregen en bemerkten, dat er in hun Raad zitten,
die zóó iets van hun stad durfden schrijven.
Waarlijk, met zulkejberekeningen en argumenton zullen
deze Alkmaarsche strijders een tweede Alkmaarsche »vic
torie" moeiljjk bereiken.
In ieder geval, hoe de rekening dan ook door hen
wordt opgezet, 25°/0 zuivere winst wordt er toch ook nog
door de heeren zeiven voor Alkmaar becijferd.
Wo hopen, dat de Regeering hiervan nota zal nemen
en dat ze dan ook de W.- en W.l. alvast beginne te
verminderen met die 25
Naast de eigenaardige uitgaven-berekening der Alk
maarsche Commissie, houdt deze er ook eene even eigen
aardige bepleiting op na voor het behoud der te hooge
W.- en W.l. S
Moge in vergelijking van menige andere gemeente
(de ^aanslag voor de hoogst-belastingbetalenden) niet veel
zyn" zeggen de heeren Rapporteurs men vergete
niet, dat voor het zich vestigen van anderen in het
vriendeljjk Alkmaar »een niet te hooge belasting" een
eerste vereischte is.
Dat heeft toch zeker veel van eerst de boerenschaap-
kens scheren door te hooge heffingen en met het verkregen
geld de plaats verfraaien, om ze later als renteniers
Voorwaarts dus!
Eerst was 't zaak Philip Röder te expediëeren, die hierbjj
geheel overbodig was. Dit had zijn bezwaren, daar Philip,
als ^t hem ergens beviel, bleef en niet weg te krijgen was,
en in de pastorie beviel 't hem helaas maar al te goed.
In de gang kwam Koen al dadelijk Christiaan Kunz
tegen, die uiterst tevreden was, daar «mjjnheer ziju lands
man" zjjn hulpvaardigheid steeds met klinkende munt
placht te beloonen.
Luitenant Fernstein voer evenwel tegen den niets
kwaads vermoedenden jongen uit:
Daar hebt ge nu wat fraais uitgevoerd! Ge zijl zeker
als beëedigd tolk bjj de heeren en dames daar buiten aan
gesteld t Voor mijn part kunt ge met je Noorweegsch
naar den drommel loopen
»Ik heb nooit iets anders overgebracht, dan wat mjjn
heer Röder en de juffrouw tot elkaar zeiden," kwam
Christiaan beleedigd hiertegen op. »Ze kunnen 't alléén
niet gedaan krjjgen."
»En wat hebben ze dan gezegd? Den eersten keer,
bedoel ik, toen gij met je taalkennis geschitterd hebt,"
vroeg Koen, die althans in dit opzicht het fijne van de zaak
wilde weten.
De jonge matroos trok een verlegen gezicht.
»Ja, daaruit kon ik eigenlijk niet wijs worden en mijn
heer landsman ook niet, geloof ik. 't Was zoo verward,
maar de juffrouw was erg boos, dat weet ik wel. »Dat
'swel schande!" zeide ze,"
De toehoorder kroeg 't eenigszins warm bij dezo mede-
deeling, maar zette zijn onderzoek voort
»En waarover spraken ze vandaag?"
«Vandaag
Christiaan bleef stoken. Het gesprek van zoo straks
scheen niet geheel onschuldig te zijn geweest, daar Chris
tiaan er niet voor durfde uitkomen en ten slotte het
antwoord ontweek.
«Mijnheer Röder wil nu bij de juffrouw Noorweegsch
gaan leeren," zeide hij.
»Wel komaan riep Koen, terwijl hij verwoed den tuin
instormde.
die het zoo ver brengen - nog voor goed van hunne
dorpen af te halen.
Past achter deze Alkmaarsche redeneering soms het
elders in het rapport aangehaalde Chineesche spreekwoord
«eerst ik en dan ik nog eens en dan jij (platteland) nog
lang niet!"?? 8
Of Alkmaar dan niet iets voor den «armen Michel"
in het rapport onzes inziens ongepast gebruikte Duit-
sche spotnaam voor boer doet
De Comm. zal ten bewijze van Alkmaar's goedaardig
heid ten opzichte van den boer haar beste troef natuurlijk
het eerste uitspelen en noemt wat denkt ge 'de
R ij k s hoogere burgerschool— wie lacht daar van do
Michels de Ambachtsschool, hm de Burgeravond
school en de lagere school.
We wisten niet, dat onder de opgesomde leerlingen
van buiten op die inrichtingen zooveel kinderen van
kaasproducenten waren.
Of moet de boer met W.- en W.l. ook nog het onder-
wjjs betalen van den zoon van zijn notaris, van ziin
dokter
Ja, dan ook zeggen wij «arme Micbel
Maar één ontdekking toch heeft de Raadscommissie
gedaan, al onderwerpt ze haar twijfel in deze 't is
jammer genoeg nog maar een twijfelontdekking «niet
dan huiverend aan het oordeel van méér bevoegden."
t Is deze: de boer heeft volgens de Raadscommissie
geen cent voordeel van de verlaging der W.- en W.l.-
dat heeft alleen de consument
Hadden de kooplieden dat maar eer geweten Hoe
zonden ze met den boer hebben meögestredeu o-n ver
laging te krijgen. Immers, zij konden dan op de wereld
markt beter concurreeren met de kaasproducten van an
dere landen Zoo'n domme koopman toch Of zonden soms
andere oorzaken dan Wik- en Weegloonen den prijs van
het wereldartikel kaas bepalen, andere oorzaken, die der
aandacht van de Alkmaarsche Commissie ontsnapt zijn
Dit denken wij wei en zonder twijfel.
Dat «het^ onderzoen (der Rapporteurs) door het gebrek
aan tijd niet zóó volledig en grondig heeft kunnen zijn
als (zij) zouden hebben gewenscht" blijkt op meer dan
ééne plaats. Zie hier enkele voorbeelden.
Den heer H. Jb. Avis hadden ze dan zeker geen secre
taris der Com. tot verlaging der W.- en W.l. genoemd
en de weerstandskas evenmin, met Jhr. Mr. P. van
Foreest, een middel om de Schager markt tot bloei te bren
gen. Ze zouden dan geweten hebben, dat de weerstands
kas een weermiddel is tegen het verbond der kaaskoopers
en dat ze nooit zou zyn ingesteld, wanneer die heeren
kaaskoopers den strijd zuiver hadden gehouden.
Ook hadden de rapporteurs dan niet maar zoo klakke
loos neergeschreven, dat «zelfs de meesten van de heeren,
die in de nabijheid van Schagen wonen, liever te Alk
maar markten", evenmin de woorden van den heer Avis
op Holl. N.-kwartier toegeschreven aan den heer K. Bree-
baart, die juist niet voor subsidie aan de Weerstandskas
wasen zeer zeker niet gezegd, dat de kaasdragers te
Schagen slechts f 1.— per markt zouden verdienen, waar
Bjj den eersten stap kwam Philip hem hier reeds te
gemoet, zeer tevreden over hetgeen de voormiddag had
opgeleverd. Hjj was aan een echten prins en aan de
dochter van den gevierden minister voorgestelden
maakte zich allerlei illusies van zjjn gesprek met Inga,
zoodat hij van inwendig genot straalde. Ongelukkig was
hij ditmaal niet verzocht om te bljjven eten, en daar
het middaguur naderde, zat er niets anders op dan naar
huis te gaan.
«Waar hebt ge toch gezeten, Koen vroeg hij niet
zonder eenig leedvermaak.
«Ik had het een en ander met den predikant te be
spreken," antwoordde Koen kortaf.
«En ik ben in den tuin geweest met juffrouw Lund
gren.^ We hebben zoo gezellig samen gepraat 1"
«En gaat ge dan toch heen
«Ja, maar ik kom van middag terug," verzekerde
Doder haastig. Ik ga nu Noorweegsch leeren bij juffrouw
Inga en we zullen vandaag maar dadelijk beginnen."
«Wel, waarom? Ge hebt Christiaan immers?" her
nam de jonge zeeman spottend* «Hij kan desnoods ook
wel een liefdesverklaring voor je afsteken, als ge hem
die behoorljjk inpompt, en dan valt gij daarbjj op de
knieën en illustreert alles met de gebruikelijke blikken
en zuchten. Verdeeling van arbeid echt modern
«Je boosaardige gezegden laten mjj koud," zeide Philip
zeer uit de hoogte. «Met leede oogen ziet ge mjjn succes
bij de jonge dame dAt heb ik al lang gemerkt.
Adieu, waarde Koen Wees maar niet jaloersch Wie
weet, wat er binnen eenige weken hier te Raansdal ge
beurt
Met opgeheven hoofd verwjjderde hjj zich, zjjn school
kameraad genadig toekikkende. Deze zag hem na en
zeide slechts op veelbeteekenenden toon «Schaapskop
En nu ging hjj zelf door de spitsroeden loopen.
De tuin van de pastorie was klein en bescheiden ge
durende het grootste gedeelte van het jaar lag hjj dan
ook onder de sneeuw bedolven. Maar nu, midden in den
zomer, groeide en bloeide alles op dit plekje gronds.
Koen wenddo zyn schreden naar het priëel aan het
