Runenschrift.
No. 71 Tweede blad.
Honderd en vijfde jaargang.
1903.
WOENSDAG
17 JUNI.
Collecte gewapenden dienst.
FEUILLETON.
Wei, kalveren en varkens.
11 ermina.
IVï
ALKMAARSCHE C01JRAAT.
Deze Courant wordt Dlns da g-, Donderdag-
en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaak f 0,80 j franco door het
geheelo rijk f 1,
3 Nummers f 0,06. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Telefoonnummer 3.
Prys der gewone advertentlcn i
Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.^
Brieven franco aan de N/V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOONVoordam C 9.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Alkmaar
brengen ter algemeene kennis, dat de jaarljjksehe collecte
voor het Fonds ter aanmoediging en ondersteuning van
den gewapenden dienst in de Nederlanden, zal plaats heb
ben op Dinsdag 33 Juni a. s. en zoo noodig vol
gende dagen.
Uit het laatste jaarverslag blijkt, dat de jaarlijksehe
collecte bedroeg f 19291.lö1/^, of f 808.541/, minder dan
een jaar te voren.
Volgens het algemeen verslag, dat in Juli j .1. werd uit-
vgebracht werd aan gratificatiën en aan toelagen aan 1284
vdeelgerechtigden uitgekeerd een som van f 58331.14'/a,
.waaronder begrepen is eene som van f 10885.66, die
.boven de gewone gratificatie aan 289 verminkten van
.Atjeh en 1 weduwe van een gesneuvelde bij Atjeh werd
.verstrekt uit het geschenk van wijlen Z. M. den Koning.
.Al deze gelden kwamen ten bate van
.350 verminkten uit Oost-Indië,
2 verminkten nit den strjjd tegen België,
.805 infirmen en
.127 oud-strijders van België.
.Deze cijfers toonen aan dat het Fonds steeds voort-
.gaat binnen de grenzen der categorieën, den vermink-
»ten krijger en den ond-soldaat een stoffelijk blijk van
.waardeering zijner diensten aan te bieden, in den vorm
.van een jaarlijksehe gratificatie, nevens zijn militair
.pensioen of gagement. Maar het is wenschelijk dat door
.eene ruime opbrengst der collecte en eene daarmede ge-
.paard gaande verbetering van den financiëelen toestand,
.eene uitbreiding der categorieën mogelijk wordt gemaakt.
»De thans daaraan gestelde grenzen zijn zeer eng,
.hoe dikwijls komt de pijnlijke noodzakelijkheid niet voor,
»dat niet voldaan kan worden aan aanvragen van ver-
.dienstelijke oud-militairen, omdat de voorwaarden van
.opneming in het fonds zoo moeilijk moeten worden
.gemaakt,
.Het komt het hoofdbestuur gewenseht voor dat ook
.hierop eens wordt gewezen. Het karakter der collecte
.en het doel van het Fonds zullen daardoor in een beter
.licht worden gesteld. Het vleit zich dat ieder Neder-
.lander de bereiking van dat doel wil helpen bevorderen
.en zich opnieuw opgewekt zal gevoelen het Fonds naar
.vermogen te steunen.
.Het aantal dergenen, die sollieiteeren om als deel-
gerechtigden in het Fonds te worden opgenomen, doch
.daarvoor nog niet in aanmerking kunnen komen, be-
.draagt 658.
.Moge de uitslag der te houden inzameling het bewijs
.leveren dat de belangstelling in de Stichting niet ver-
.flanwt, niettegenstaande in dezen tijd voor andere doel-
einden zoo vaak een beroep op de liefdadigheid onzer
.landgenooten wordt gedaan. Aan menig sollicitant zal
.dan het uitzicht worden geopend weldra eene onder-
.steuning te genieten."
Gaarne wordt daarom aan het honden dezer collecte
E. WEBIÏEB.
Vertaling
YAN
46)
Zjj hadden ongeveer twee derden van den weg afgelegd,
toen Koen, die een eind voornit was, een gedaante gewaar
werd, die onbeweeglijk middenop het smalle, steile voet
pad zat, en ook op zijn herhaald geroep geen aanstalten
maakte om dit merkwaardig standpunt op te geven.
Hierover verstoord, verhaastte hij zijn schreden om dien
onbeleefden vent aan het verstand te brengen, dat hij
den weg voor anderen versperde, maar merkte naderbij-
komende, dat hier geen sprake was van onbeleefdheid.
De jonge man, blijkbaar een toerist, zat met gesloten
oogen in elkaar gedoken, terwijl bij het dikke jjzerdraad,
dat hier voorzichtigheidshalve aan den kant was gespan
nen, krampachtig met beide handen vasthield. Hij scheen
niets te zien en te hooren, totdat Koen naast hem stond
en hem bij de schouders pakte.
.Philip 1 Stnmperd die ge zijtWat hebt ge dan nu
weer riep hij, hem herkennende. Philip sloeg de oogen
op bij den klank van die bekende stem en hief het doods-
bleoko, met kond zweet bedekte aangezicht omhoog.
.Help mij, Koen 1" steunde hij. »lk kan niet verder."
.Waarom niet in 's hemels naam En hoe ellendig ziet
ge er uitGe kunt toch hier op de rots niet zeeziek zijn
geworden."
.Maar zoo draaierig!" klaagde Röder. »De klim was
mij te steil, ik bleef achter ik wilde weer naar bene
den en toen werd ik op eens zoo duizelig Eens
klaps liet hjj het jjzerdraad los en klemde zich na aan
herinnerd en worden de ingezetenen dringend uitgenoo-
digd haar mildelijk te steunen.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
Alkmaar, J. DE WIT Dz., Voorzitter.
12 Juni 1903. C. D. DONATH, Secretaris.
(Slot.)
Het is duidelijk, dat wei slechts gegeven mag worden
aan kalveren van eenigen leeftijd en dan natuurlijk al
leen verbeterd door bijvoeging van andere voedermid
delen, waarvan de soort bepaald wordt door den leeftijd
der dieren.
Het jonge kalf heeft recht op gedijt alleen goed bij
voedering met do moedermelk, althans volle melk. Het
belang van den veehouder brengt echter mede, dat hij
zoo spoedig dit ook maar eenigszins met de belangen
van het fokkalf is overeen te brengen dit afgeroomde
melk, karnemelk of wei geeftwant het melkvet brengt
hem in den vorm van boter en melkvet en caseïne bren
gen hem in den vorm van kaas meer geld op dan wan
neer hij deze in de volle melk aan de kalveren vervoedert.
Nn gebeurt het heel dikwijls, dat kalveren, die eigen
lijk nog volle melk moesten ontvangen, gedrenkt worden
met wei. Weliswaar voegt de veehouder hier dan andere
voedermiddelen aan toedoch dit geschiedt niet altijd
met oordeel en daarbij wordt niet altijd gevraagd of het
spijsverteringsorgaan van het diertje reeds in staat is de
voedermiddelen behoorlijk te verwerken en er nit te
halen wat er nit te halen valt.
Het best is natuurlijk, dat men van de wei door bij
voeging van bepaalde voedermiddelen een vloeistof maakt,
die in samenstelling de volle melk zooveel mogelijk na
bijkomt en hiervan niet te veel afwijkt in verteerbaarheid.
Koemelk van gemiddelde samenstelling bevat
88.3 °/0 water 3 °/0 vet3.5 °/8 eiwitstoffen 4.5 °/0
melksuiker en 0.7 asch of zouten.
Wei bevat gemiddeld 0.25 °/0 vet, 1 °/0 eiwit, 4.5
melksuiker en 0.7 °/0 asch.
Aan de wei dienen dus vot en eiwit te worden toege
voegd. Dit is echter niet gemakkelijk, omdat vet als zoo
danig niet of slechts moeielijk innig met de wei is te
vermengen en omdat eiwit als zoodanig niet is te krijgen.
Men moet de wei dus verbeteren door byvoeging van
vet- en eiwitrijke voedermiddelen. Voor de verhooging
van het vetgehalte kan zeer wel de zoogenaamde kalf-
roorn in aanmerking komen. Deze bevat volgens Dr. Ott de
Vries 4 pet. verteerbaar eiwit, 45 pet. verteerbaar vet
en 35 pet. verteerbare zetmeelaehtige stoffen (rietsuiker).
Voor oen deel kan het tekort aau vet ook gedekt wor
den door een lichtverteerbaar, veel zetmeel bevattend
voeder, want het is toch aan te nemen, dat een deel
van het vet der volle melk dient tot onderhond der ver
branding en daarvoor kan het zetmeel der lichtverteer-
bare ryst evengoed dienen. Geheel echter kan het vet in
het voeder voor jonge kalveren niet gemist worden
daarom gebrnike men naast rijst oen kleine boeveelheid
kalfroom. Voor rijst nemen wij niet het rjjstmeel nit
den jongen zeeman met beide armen vast en dit wel zóo
stevig, dat deze begon te wankelen.
»Hol Ho! Ik ben geen paal 1" riep hij knorrig. »Laat
mij alsjeblief los, anders rollen wij beiden naar beneden.
Waarom zijt ge niet thnis gebleven Op het water
wordt ge zeeziek, op het land wordt ge duizelig, het
rijden in een kariool kunt ge niet verdragen ge zijt
een mooie toerist, God betere 't f'
Nu verscheen Bernhard in de kromming van don weg.
»Wat is er gebeurd Wien hebt ge daar riep hij naar
beneden.
»Philip natuurlijk, die nu voor de variatie eens duizelig
is geworden riep Koen terug, waarop hij den sukkel
opnieuw bij de schouders pakte en heen en weer schudde.
»Wees toch niet zoo kinderachtig! Daar komen prins
Sassenburg en freule Hohenfels aan en ze kunnen hier niet
voorbij, als wij geen plaats maken. Verstaat ge mij niet?"
»Niet zoo schudden steunde Röder, die 't nn bijna
é,l te kwalijk kreeg. »Ik kan niet
De jonge zeeman zag, dat hg zich inderdaad niet kon
bewegen. Schielijk besloten, nam hij hem op en droeg
hem een klein eind den berg af, waar de rots gelukkig
dicht bij den weg een spits uiteinde had. Hier vatte hjj
post mot zijn last. Bernhard had de anderen snel van
het voorgevallene verwittigd, de prins en Sylvia gingen
met een paar woorden van deelneming den jongen man
voorbij, dien zij te Raansdal hadden ontmoet, en Koen
bleef alleen met zjjn beschermeling achter.
Bijzonder veel pleizier scheen hem dit niet te doen,
want sedert Inga's bedreiging, om uit het spel ernst te
maken, was Philip Röder, die »echaapskop," zooals hij
hem welwillend noemde, tot den rang van medeminnaar
verheven. En dezen moest hij nn zorgvuldig en behulp
zaam naar beneden geleiden, terwijl hij hem liefst hals
over kop de rots wilde afwerpen Natuurlijk bleef 't bij
die booze begeerte, de menschlievendheid triomfeerde,
maar Koen ontfermde zich zóo over zijn ouden school
kameraad, dat dezen soms hooren en zion verging.
Eindelijk kwamen zij beneden. Sassenburg en Bernhard,
die hier wachtten, zagen nn dat alles goed afgeloopen
den handel, want dit bestaat maar al te dikwijls nit den
gemalen afval der rijstpelmolens. Neen, we koopen »stuk-
je8" rijst, datgene wat bij het sorteeren der gepelde rijst
als bijproduct gewonnen wordt. Deze kosten in den groot
handel pl.m. f 8 per 100 K.G. en zijn dus bij kleinere
hoeveelheden van bijv. lOff en 200 K.G. voor f 10 per
100 K.G. goed te koop.
Deze rijst heeft een gemiddeld gehalte van 14 pet.
water, 0.3 pet. verteerbaar vet, 7 pet. verteerbaar eiwit
en 70 pet. verteerbare zetmeelaehtige stoffen.
Voegen wij nu allereerst bij 100 K.G. wei 11/2 K,G.
kalfroom, dan krijgen wjj een mengsel van de volgende
samenstelling
Water. Vert. eiwit. Vert. vot. zetm.acht.
vert. stoff.
100 K.G. wei 93.5 Ko. 1 Ko. 0.25 Ko. 4 5Ko.
kalfr. 0.22 i
0.06»
0.675 0.525
101 »/2 Kg. met 93.72» 1.06» 0.825 5 025
Trachten wij nn eerst het tekort aan stikstofvrije ver
bindingen te dekken. Berekenen wij 2'/2 K.G. zetmeel
aehtige stoffen op 1 K.G. vet, dan moet het mengsel
bevatten 12 pet. stikstofvrije verbindingen. Ons mengsel
bevat op 't oogenblik nog sleehts ruim 7.08 K.G. per
IOV2 K.G., dat is nog niet 7 pet.
Voegen we nu allereerst bij het verkregen mengsel 7
K.G. gemalen rijst, dan krijgen wij het volgende mengsel
Water. Vert. eiwit. Velt. vet. Vert. zetm.
acht. stoff.
lOli/a K.G.
wei en kalfr. 93.72 Ko. 1.06 Ko. 0.825 Ko. 5.025 Ko.
7 K.G. rijst 0.98 0.49 0.021 4.9
108'/2 Kg. bev. 94.7 Ko. 1.55 Ko. 0.846 Ko. 9.925 Ko.
Het gehalte bedraagt nn 87 pet. water, 1.42 pet. eiwit
en ruim 12 pet. stikstofvrije verbindingen (het vet 2^2
maal genomen en bij de suiker opgeteld).
Nu moeten wij nog dekken het tekort aan eiwit.
Het spreekt vanzelf, dat wij naar een voeder zoeken,
zeer rjjk aan eiwit, opdat wij niet genoodzaakt zijn met
het eiwit nog veel andere bestanddeelen aaD te voeren.
Ook moet dit eiwit betrekkelijk gemakkelijk verteerbaar
zijn. Hiervoor nu kunnen uitmuntend dienen de tegen
woordig in don handel voorkomende kleefstoffen. Deze
worden vooraf in wei in de week gezet. Ze bevatten ge
middeld 60 pet. verteerb. eiwit, 5 pet. verteerbaar vet
en 18 pet. verteerbare zetmeelaehtige stoffen, alsmede
12 pet. water.
Voegen we nu bij het boven samengestelde mengsel 4
K.G. gedroogde kleefstoffen, dan krijgen we de volgende
samenstelling
Water. Vert. eiwit. Vert. vet. Vert. zetm.
acht. stoff.
IO8V2 K.G.
wei, kalfr. rst 94.7 Ko. 1.55 Ko. 0.846 Ko. 9.925 Ko.
4 Kg. gdr. kilst. 0.48 2.4 0.2 0.72
112'/2K.G., bev. 95.18 Ko. 3.95 Ko. 1.046 Ko. 10.645 Ko.
was en gingen vooruit naar de booten, die aan den oever
lagen. Maar Koen volgde hen niet terstond. Hij had nog
iets op bet hart en wachtte, totdat de geredde, die op
een met gras begroeid heuveltje was neergevallen, zich
eenigszins hersteld had. Eindeljjk vroeg hij hem knorrig
»Zeg mjj nu eens, hoe ter wereld komt gij naar de Noord
kaap Ik dacht, dat ge al lang te Drontheim zat - en
nn draait ge hier tusschen de rotsen rond. Zjjt ge daar
in 't geheel niet geweest
Philip, wiens levensgeesten merkwaardig schielijk terug
keerden, zoodra hij weer vasten grond onder zich voeldo,
schudde ontkennend het hoofd.
»Wat zou ik te Drontheim doen De Lundgrens zjjn
al dien tijd op hun buiten geweest, en toen heb ik onder
wijl die toeristenreis meegemaakt en Noorweegsch geleerd."
»Dan zult gij je nu wel gauw met al je nieuwe Noor-
weegsche kennis bij juffrouw Lundgren vertoonen vroeg
Koen met iets onrustigs in zijn toon. Philip, op wiens
aangezicht de kleur was teruggekeerd, had nu ook weer
al zijn zelfbewustzijn herkregen en glimlachte veelbetee-
kenend.
»Natuurlijk Ze heeft mjj allervriendelijkst uitgenoodigd
en zal nu wel weer in de stad zjjn. Onze boot gaat van
hier direct naar Drontheim over drie dagen ben ik daar."
»Nu, dan wensch ik je veel genoegen. Adieu
Hiermee keerde Koen hem den rng toe en begaf zich
in den stormpas naar de booten. Philip zag hem met
een ontzagljjk gevoel van meerderheid na.
Hij had er niet eens aan gedacht Koen voor de bewezen
hulp te bedanken, maar verheugde zich over de ergernis,
die hjj hem had bezorgd. Ja wel, Koen misgunde hem
zjjn verovering, Koon benjjdde hem zjjn gelukKoen
Eernstein zon de eerste zijn, die de kennisgeving van
zjjn verloving kreeg
De twee booten lagen ondertusschen by den Zeearend"
aan, waar de minister de terugkeerenden ontving. Hjj
had zich nog niet te rusten begeven, omdat hjj op zjjn
dochter wilde wachten, en zoo kon de »audiëntie bjj
Zjjn Hoog Edel Gestrenge," zooals Koen 't noemde, nu
aanstonds geschieden. Men bleef op hot verdek, daar de
