Runenschrift.
Honderd en vijfde jaargang.
1903.
ZONDAG
21 JUNI.
Hen vorstenmoord.
FEUILLETON.
Buitenland.
XI e r m i n a.
NO. 73. Eerste blad.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, llonderdag-
en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaak f ©,8Öfranco door het
geheele rjjk f' 1,
3 Nummers f ü,OR. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Prjjs der gewone advertentlën i
Per regel f V,16. Groote|letters®naar plaatsruimte.
Brieven francjo aan de N/V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOONVoordam C 9.
Telefoonnummer 3.
Birbaarschheid dat schgnt ons wel de meest ge
paste naam voor hetgeen er te Belgrado gebeard is. E r
bestaat een koninkrijk Servië, onafhankelijk sedert 187 8,
koninkrijk sedert 1882, onder de soevereine staten opge
nomen, waardig gekeurd zitting te nemen iu het Haagsche
Vredescongres en daar vertegenwoordigd door den leider-
der jongste samenzwering. In den naeht van 10 op 11
Juni 1.1. worden de Koning en de Koningin van dit land
in hun paleis vermoord door een aantal officieren, leiders
en uitvoerders van eene uitgebreide samenzwering in
het leger.
Servië is het land van samenzweringen ea omwente
lingen maar de ruwheid, de brooddronkenheid (na een
gemeenschappelijken maaltijd, onder het spelen van den
Draga-marsch), de baldadigheid, de moordlust, de bloed
dorst waarmee deze gewelddaad gepaard ging is toch
zelfs in de jaarboeken der Servische geschiedenis van de
laatste eeuw iets ongewoons en overtreft hetgeen daar
tot nog toe van dien aard werd geleverd. Koning Alexan
der had in de tien jaren sedert zijn meerderjarigheid zeer
vreemde, dwaze en ook onwettige dingen bedreven, grond
wetten op zij gezet, zich vergrepen aan da door hem bezwo
ren staatsorde, willekeur gepleegd, ook vermoedelijk ten aan
zien van 'slands penningen; de ontevredenheid in het land
was blijkbaar vrij algemeen zijn huwelijk met de schjone
eerzuchtige, intrigeerende, tien jaren oudere Draga had die
bljjkbaar sterk doen toenemen, vooral zeker nadat het haa r
niet gelukt was met den Koning door het Russische Keizer
paar te worden ontvangen. Dat aan die regeering eens
klaps op ongewone manier een eind werd gemaakt, zou
daarom geen bevreemding hebben kunnen wekken. Die
zich boven de wet stelt, kan verwaehten, dat ook tegen
ben boven of buiten de wet zal worden gehandeldmaar
deze moordpartij in het duister, deze overrompeling vau
het paleis, het neerschieten van wie den samenzweerders
in den weg traden, van ministers in hun woning, van
de twee broeders der Koningin, van Koning en Koningin
in hnn paleis, het stukslaan van meubelen, het groot
aantal kogels en sabelhouwen, waardoor de slachtoffers
getroffen blijken te zijn, het uit het venster in den tuin
werpen van de lijken van Alexander en Draga, dat alles
getuigt toch van een barbaarschen moordlust en van een
echte Berserkerwoede bij officieren en hoofdofficieren.
Wel merkwaardig mag intussehen genoemd worden de
algemeene goedkeuring, die dit bedrijf bij leger en volk
schijnt te vinden. Er is van geen verzet gebleken, ook
van geen afkeuring, van geen deernis, naar hef. schgnt,
E. WERNER.
Vertaling
YAN
48)
Kanongebulder weergalmde over de zee, dat met een
eenigszins zwakker geluid beantwoord werd. De .Thetis"
wisselde salnutschoten met den .Zeearend", die juist de
haven binnenvoer. Men had vernomen, dat de minister
van Hohenfels aan boord was, en begroette den gevierden
politieken leider van het vaderlandsche schip van staat.
Op het verdek van den kruiser, bij de officieren, stond
luitenant Fernstein, en bij het scheepsvolk, naast zijn
broeder, stond Ohristiaau Knnz. Uit volle borst stemden
zij in met het hoera, waarmee het voorbij stoomende jacht
werd ontvangen.
De kleine Noorweegsche stad met haar haven, voor
het meerendeel van hout opgetrokken huizen en beide
kerken, maakte in den middagzonneschijn een vriendelijken
en eenvondigen indruk. Anders legden hier slechts handels-
en postschepen aan, ook de toeristenbooten bleven gewoon
lijk eenige uren ankeren, maar ditmaal kregen de bewo
ners meer te zien. Dat kleino, vlugge zeilschip met de
Noorweegsche vlag kenden ze al wel, evenals het vorste
lijke jacht, daar beide al verscheidene keeren hier waren
geweest, maar de komst van een Dnitsch oorlogsschip
was iets buitengewoons.
Bernhard Hohenfels had gaarne deze ontmoeting ver
meden, maar de stad was in het programma van de reis
opgenomen en Koen verheugde zich zijn kameraden weer
te zien, met wie hij indertijd te Rio weken lang had
omgegaan. De »Freya" was al in den morgenstond ge-
met de slachtoffers wel daarentegen van vreugdebedrij
ven, van vlaggen en illamineeren en muziek, 't Is maar
goed, dat het gebeurd is, schijnt het algemeen gevoelen.
Men spreekt er over als van ean bevrijding uit een tijd
perk van geweld en schande voor de natie, en Draga
vooral wordt besproken als de Izebel, die van de ellende
de schuld draagt. Vau haar zijn we gelukkig verlost,
schijnt het algemeen gevoelen, van haar en van hem die
haar willoos werktuig was. Skoepsjtina en Senaat aan
vaarden de nieuwe regeering en roepen eenstemmig Peter
Karageorgievits tot den troon. Het leger was reeds voor
gegaan. Zoo jammerlijk en onbeklaagd ging wol nooit
vorstenhuis te gronde. Is er dan niets in deze geheele
geschiedenis, dat spreekt van gehechtheid en trouw
Alleen, naar het schgnt, bij het rampzalige koninklijke
echtpaar zelf. Zij hieven volgens alle getuigenissen aan
elkander gehecht en getrouw, en aan wien of aan wat
hg ontrouw moge geweest zijn, aau Draga bezegelde
Alexander zijn troon met deu dood.
Ook de eerste belanghebbenden bij hot lot van Servië,
Rusland en Oostenrijk-Hongarijowier inmenging en
naijver daar zooveel kwaad hebben gewrochtzijn aan
stonds gereed den nieuwen Koning met welwillendheid
te begroeten en hopen van zijne regeering vrede rust
en welvaart voor het land. Engeland wil althans nadere
berichten afwachten omtrent zijn mogelijk aandeel in de
samenzwering; maar Engeland heeft bij Servië ook
geen rechtstreeks belang.
Zoo is niet alleen Koning Alexander, maar zijn met
hem het geslacht Obrenowita en wie wellicht nog als
pretendenten in aanmerking gebracht zouden kannen
worden, zooals de broeders der Koningin, uitgeroeid. Van
dit geslacht was dat der Karageorgievitsen gedurende
bijna een eeuw de geduchte mededinger. In den opstand
van 1804 tegen de Tnrken, die sedert vijf eeuwen Servië
overheersehten, was de Zwarte George (Karageorge) de
aanvoerder, en Milosj Obrenovits stond hem ter zij en
toen Servië in 1813 door Rusland in den steek werd
gelaten, week Karageorge naar Oostenrgk. In 1815 begon
Milosj Obrenovits den tweeden vrijheidsoorlog en toen
Servië in 1827 zelfstandig bestuur verkreeg, behoudens
schatplichtigheid aan den Sultan, koos de Skoepsjtina
hem tot erfelijk vorst. In 1839 zag hij zich echter door
hebzucht en willekeur wreedheid en ergerlijk gedrag
zoozeer door allen verlaten en gewantrouwd dat hij af
stand deed van de regeerxng ten behoeve van zijn zoon.
Maar de nationale partij rustte niet, voordat in 1842
met behulp van het leger vorst Michael, die bereids over
land, daar zij direct van de kaap was gekomen, terwijl
de .Zeearend'', die onderweg nog een station had aange
daan, eerst nu binnenvoer.
- Bernhard en Koen hadden den kapitein en de officieren
van den kruiser voormiddags al aan den wal ontmoet,
waar luitenant Fernstein met allen hartelijke handdruk
ken wisselde. Zijn vriend werd als gewezen zeeofficier
natuurlijk ook kameraadschappelijk door hen behandeld,
't Speet hem alleen, zeide hij, dat hij geen gevolg kon
geven aan hun nitnoodiging op de .Thetis", daar hij den
consul, dien hij kende, een bezoek had beloofd en stellig
door dezen verwacht. Nu- namen zij Koen maar alleen
in beslag, die gaarne met hen meeging, zoowel als Chris-
tiaan, die van blijdschap straalde.
't Was al vrij laat, toen Bernhard uit de stad terug
kwam. Hg kende den consul eigenlijk Blechts oppervlak
kig en zou hem onder andere omstandigheden misschien
niet eens hebben opgezocht, maar hg had zich nu eens
van dit voorwendsel bediend en daarom de nitnoodiging
van den gastvrijen Noorweger aangenomen. In het anders
zoo stille plaatsje was 't nu buitengewoon druk. Een deel
der bemanning van den kruiser had verlof gekregen om
aan land te gaan en keerde nu troepsgewijs aan boord
terug. De jonge Hohenfels kwam hen op weg daarheen
tegen, en ook Ghristiaan, die gearmd liep met zijn broer
en van de gelegenheid gebruik maakte om dezen voor te
stellen. Bernhard monsterde welgevallig den stevigen,
door de zon gebruinden maö, die eenige jaren ouder was
dan zijn broer, deed hem een paar vragen, voegde hem
een welwillend woordje toe en ging vervolgens zijns weegs.
Het tweetal bleef staan en stak achter zijn rag de hoofden
bgeen. Zij schenen iets geheims te behandelen, maar
Ohristiaan trok daarbij een wanhopig gezicht, totdat Henk
hem een broederlijken stomp in den rag gaf en bemoe
digend zeide:
.Ja, dat helpt niet. 't Ligt er nu eens toe, en das,
kom er nu ook maar voor uitOpeten zal je kapitein
je niet, zeg 'them maar dadelijk, dan benauwt 'tje niet
meer 1"
.Als 't maar niet zoo moeilgk was zuchtte Ohristiaan
de grenzen was gevlucht en met hem het geheele ge
slacht Obrenovits vervallen van de regeering verklaard,
en Alexander Karageorgievits zoon van den Zwarten
George, tot vorst van Servië gekozen was. Op zijne beurt
werd Alexander Karageorgievits in 1859 afgezet en door
den ouden vorst Milosj Obrenovits vervangen. Zyn zoon en
opvolger Michael Obrenovits III werd in 1868 vermoord,
en Alexander Karageorgievits werd wegens medeplichtig
heid aan dien moord tot 20 jiren gevangenisstraf ver
oordeeld maar hij zat veilig in Oostenrijk. Toch miste
de samenzwering haar doel, want de eenig overgebleven
Obrenovits, de toen 14-jarige, later wegens da oneenig-
heden met Koningin Nathalie zoo bekende Milan, werd
in plaats van den vermoorde tot vorst van Servië ge
kozen. Thans brengt de moord van zijn zoon Alexander,
den laatsten Obronovits, weer het geslacht der Karageor
gievitsen op den troon.
Zal met de uitroeiing van één der beide uit den vrij
heidsoorlog vau 1804 tot aanzien gekomen geslachten
het land tot rust kunnen komen De nieuw gekozen
Koning zal, zoo luiden de berichten, de moordenaars
straffen maar hoe? wie zullen de rechters wezen, en
hoe zal het vonnis luiden
liHTMtlIlilNlt. De uitslag der Rijksdag-verkie
zingen is definitief bekend in 213 districten, in de overige
184 moeten herstemmingen plaats hebben.
Gekozen zijn 31 conservatieven, 88 centrumsteden, 14
Polen, 6 leden van de Rjjkspartij, 54 sociaal-democraten,
4 wilden, 6 Elzassers, 5 nationaal-liberalen, één Deen,
één lid van de Reformpartij, 3 leden van den Boerenbond.
In herstemming komen 37 conservatieven, 122 sociaal
democraten, 24 leden der vrijzinnige volkspartij, 65
nationaal-liberalen, 11 laden der vrijzinnige veneniging
4 Elzassers, 8 Polen, 76 leden der Rijkspartij, een lid
van den Bund der Landwirte, 5 antisemieten, 35 cen
trumsleden, 10 wilden, 6 leden van den Boerenbond,
8 leden van de Duitsche volkspartij, 8 Welven en 8 leden
van de Retormpartjj.
De groote overwinning der sociaal-democratische partij
wordt natuurlijk door velen met zorg gezien en doet een
heftige strijdlust ontbranden bij hare tégenstanders.
Eenige bladen roepen alle partijen op, bij de herstem
mingen alle andere andere overwegingen te laten rusten
en als één man tegen de soc.-dem. eandidaten te stemmen.
De .Hambnrger Nachrichten" raadt zelfs de Regeering
aan, den nieuwen Rijksdag weer te ontbinden en, tenzij
zij voor de socialisten zou willen zwichten, het algemeen
stemrecht af te schaffen.
Daarentegen verwerpen de liberale, en ook de niet al
te zeer naar rechts overhellende nationaal-liberale bladen
zulk een principieel optreden tegen de soc--democraten
met een schuwen blik op den zich verwijderende. .Ik
geloof niet, dat ik 't over mijn hart kan verkrijgen, om
't hem te zeggen. Gjj bljjft immers hier, totdat ik je den
afloop kom vertellen
Henk knikte toestemmend. .Dat spreekt van zelf. Ik
wacht je ginds bij onze booten.''
Hij stapte voort in de aangegeven richting, terwijl
Ohristiaan zijn heer en meester nasnelde en hem staande
hield.
»Ik zon wel graag hief hij aan. »Ik heb u iets
te zeggen, mijnheer Hohenfels."
.Hier aan 't strand Kan dat niet wachten, totdat
we op de .Freya" zijn
.Als 't moet. Maar Henk wacht daar ginds en ik moet
hem antwoord brengen.''
.Nu spreek dan op!" zeide Bernhard ongeduldig.
Ohristiaan haalde diep adem en wilde ook beginnen,
maar bleef terstond weer steken en zag zjjn meester zoo
diep rampzalig aan, dat deze werkelijk met hem begaan
werd.
Wat hebt go toch vroeg hij. »Ge trekt net een
armezondaarsgezicht. Is er iets akeligs gebenrd
.Eigenlijk niet, maar 't kon er van komen," antwoordde
Ohristiaan, .dat wil zeggen, zóo erg is't niet, zegt Henk
maar Hij begon te stotteren, kreeg een kleur
als vuur en verstomde opnieuw.
.Maar kom er dan toch eindelijk voor uit zeide
Bernhard knorrig. .Zijt ge bang voor mij
.Neen, o neen!" verzekerde Ohristiaan. »Gjj zijt altijd
zoo goed voor mij geweest, mijnheer Hohenfels. Ik heb
't zoo best gehad op de .Freya" en op Edsviken
véal beter dan ik 't ergens ooit weer zal krijgen. Op
onze schepen gaat 't heel anders toe, zegt Henk, d&ir
moet men hard werken. De scheepsjongens worden ge
plaagd en voor alles wat leelijk is uitgemaakt en mogen
kik noch mik laten hooren. Neen, dan heb ik een ander
leventje gehad."
Hij kwam telkens hierop terug, maar vermeed 't hard
nekkig zijn meester aan te zien. Deze verloor nu het
geduld.