in het Oosten. Indische Penkrassen. No. 97. Kerste blad. Honderd en vijfde jaargang. 1903. ZONDAG 16 AUGUSTUS. ALKMAABSCHE COURANT. Deze Courant wordt Bins da g-, Boaderdag- en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaar f O.SOfranco door het geheele rijk f 1, 3 Nummers f 0,0S. Afzonderlijke nummers 3 ets. Pr|Js der gewone advertentlën t Per regel f 0,lö. Groote letters naar plaatsruimte»! Brieven franco aan de N/V. Boek- en Handelsdrukkerij v/h. HERMs. COSTER ZOONVoordam C 9. Telefoonnummer 3. In het Oosten blijven onweerswolken dreigen. Niet in Oost-Azië. Wij hebban reeds gezien, hoe Engeland zich daar tegenover Ruslands voortdringen in Macdsjoerjje en Koreanaar beweerd wordt ook als een gevolg van de goede verstandhouding met Frankrijk Raslands bondgenoot, in het onvermijdelijke schikt. Da spoorweg en met den spoorweg de streek waardoor hij loopt, komen althans vrij zeker onder Russische heerschappij en allerlei concessies versterken in deze gewesten de macht en den invloed van het rijk van den Tsaar. Nu weder zon door een vergunning van houtaankap voor 20 jaren aan een Rassische maatschappij het beheer over de belangrijke Jalvo-rivier verzekerd zijn. En niet alleen met Frankrijk en voor het oogenblik althansdank zij de gunstig e omstandigheden met Engeland is de verstandhouding zoo goed mogelijk maar daarenboven wordt de wereld eensklaps verrast door een »verbrooderiag" van de vrij talrijke Rassische en Daitsche vloteu in de wateren van Noord-Oostelijk Azië en wel te Wladewostok, de belang rijke Rnssische haven tegenover het machtig geworden Japansche rijk. Russische bladen achten dit een gebeurtenis van groote beteekenis. Reeds eenmaal t eenige jaren geleden, na de volkomen overwinning door Japan op China behaald heeft de goede verstandhouding tusschen Rusland, Duitsch- land en Frankrijk aan de uitbreiding van de macht van den overmoedigen overwinnaar perken gestelden ook thans meent men van dezelfde goede verstandhouding tnsschen deze drie mogendheden dnide'ijke teokonen te ontwaren. Immers Frankrijk kan in dit samengaan niet ontbreken. Bij de krijgsbedrijven in China hebben Dait sche en Fransche troepen en oorlogschepen reeds samen gewerkt. Waarom zou die samenwerking zich thans niet herhalen tot verzekering van den vrede tegenover het oorlogzuchtige Japan Zoo vraagt de Rassische pers en er schijnt grond te wezen voor haar gevoelen. Minder rustig en vredig is het in Zuid-Oostelijk Europa. Die van meening waren, dat de opstandelingen in Mace donië tegenover de talrijke Turksche troepen en den gebleken onwil van de mogendheden om tusschenbeide te komenvoorloopig althans van hun plannen zouden afzienhebben zich vergist. De verschijning van de Turksche soldaten heeft den opstand opnieuw doen uit barsten. Telegrafenbruggen en spoorwegen worden Auteursrecht uitdrukkelijk voorbehouden. XXIII. We namen heden eens eens kijkje in toko »Oost en West" op Rijswijk. De Indische vereeniging van dien naam werkt geheel zelfstandig, doch houdt natuurlijk voeling met het Hooid- bestnur van »Oost en West" in Nederland. Toen zich ïn patria mannen en vrouwen van verschil lende richting aaneensloten met het gemeenschappelijke doel om nattig werkzaam te wezen voor Indië en de Indiërs, toen vond dit streven spoedig weerklank in deze gewesten zelf en werd er eene Nedexlandsch-Indische Ver eeniging Oost en West'' opgericht. Deze Vereeniging ijvert voornamelijk voor de zedelijke en stoffelijke verheffing van den inlander. We kunnen het niet genoeg toejuichen, dat er in de laatste jaren men- schen zijn opgestaan, die begrepen, dat er ook eindelijk iets voor het arme volk hier moest worden gedaan. Och, de inlander is over het algemeen zoo volgzaam zoo geduldig. Hij heeft nog niet zoo leeren morren over der menschen ongelijke lotsbedeeling hier op aarde, want fatalist als hij is schikt hij zich in het onvermijdelijke Hij wordt door geen afgunst verteerd, hij haat nog niat hen, die door Allah's genade, rijk met wereldsche goe deren werden gezegend, 's Menschen lot is door den Meester des Heelals vooruit bepaald en het past den nie tigen aardwurm niet om zich tegen Diens heiligen Wil te verzetten. Daarom is de kleine man hier nog tevreden met z'n handjevol rijst en wat zout met wat lombok (spaansche peper) alsbijspijs Van klassenstrijd heeft hij geen flauw begrip gelukkig Nu is het echter helaas een treurig verschijnsel, dat neerschende standen en rassen meestal eerst dan hun na tnurljjk gevoel voor recht en billijkheid laten spreken wanneer ze op rumoerige wijze worden wakker geschud De geheele wereldgeschiedenis is daar om ons te be vernield, Turksche dorpen verbrand en volgens de berichten staan deze opstandelingen in ruw geweld niet achter bij de soldaten die hen moeten bestrijden en wraak oefenen over hun bedrijven. Aldoor leest men, dat de opstand zich uitbreidt en aan de waarheid dier berichten schijnt niet meer getwijfeld te kunnen worden. Er blijkt een goede voorraad van dynamietbommen en helsche machines beschikbaar te wezen. Het doel van de opstandelingen schijnt nog altijd te zijn de groote mogendheid te dwin gen tusschen beide te komen en de herstelling van de rust niet over te laten aan de Turksche regeering. Die zou toch slechts in schijn haar goeden raad opvolgen en haar waarschuwingen alleen in zooverre ter harte nemen, als noodig is om dien schijn te bewaren. Van de Turksche regeeiing verwachten zij nu eenmaal niets goeds. Zij wijzen op gruwelen van de Turksche soldaten en de Sultan wijst zijnerzijds op gruwelen van de opstandelin gen. Hij zendt zooveel troepen als hij bijeen kan brengen, en aan den anderen kant stroomen nieuwe benden den opstand toe. De Sultan ziet daarenboven de moeilijkheden toenemen door den moord van den Russischen consul teMonartir. De consul zou een Turkschen schildwacht, die naliet hem te salueeren daarover hebben aangesproken en de schildwacht schoot hem dood. Wat echter van dezen consul en van zijn optreden tegen de Turksche soldaten wordt verhaald is van dien aard dat velen zullen be twijfelen of er vóór het doodelijk schot niets meer is voorgevallen dan een woordenwisseling. Hg schijnt bij dergelijke gelegenheden zich niet altijd tot woorden alleen bepaald te hebben en nog al eens gewoonte zijn geweest ook de zweep te gebruiken. Heeft hij die gewoon te ook tegenover dezen schildwacht gevolgd, dan wordt het feit eenigszins verklaarbaar en verlies*: althans zijn politieke beteekenis. Misschien wist deze Turksche soldaat niet eensmet welk gewichtig personage hij te doen had. Maar de getroffene is nu eenmaal de Russische consul en die hem doodschoot is een Turksche soldaat. Ddze feiten zijn voldoende om aan de Rnssische regeering aan leiding te geven om zich de zaak met bijzonderen ernst aan te trekken. De Turksche Prins die in persoon namens den Sultan den Russischen gezant te Konstanti- nopel betuigingen van leedwezen over het gebeurde kwam aanbiedenontving tot antwoord dat deze niet konden worden aangenomen voordat nit Petersburg instructies ten aanzien van deze zaak waren ontvangen. Moeielijk is ten opzichte van den opstand in Macedonië de houding der regaering van Bulgarjje. Het volk zou niets liever willen dan met de opstandelingen dan strijd wijzen, dat er bijna nooit hervormingen, op welk gebied ook, tot stand kwamen of zij werden voorafgegaan door eene krachtige actie van ontevredenen. We vinden dit meer dan jammer, omdat het ontwaakte rechtsgevoel der heersehers dan allicht aan vrees wordt toegeschreven en vrees al een zeer slechte raadgeefster is. Bovendien is dwang van beneden even hatelijk en onduldbaar als dwang van boven. De massa is niet ontwikkeld genoeg om duidelyk te zien tot hoever eiBchen gaan mogen, zonder het maatschappelijk organisme als geheel te schaden en wanneer er dan nog leiders optreden, die of in troebel water willen visschen, als ze slecht zijn, of wel te goeder trouw meer hun gevoel dan hun verstand laten werken, dan, ja dan ia het leed niet te overzien. Onwillekeurig denken wij terog aan de dagen van spanning, malaise en beroering, die achter ons liggen, dagen, die menig gezeten werkman maatschappelijk deden ondergaan en hem het oogenblik leerden vervloeken, waarop hij luisterde naar schoonklinkende theorieën Hoe geheel anders is de toestand in ons rustigs Indië. Hier geen meetings en vakbeweging, geen sociaal demo cratie of anarchisme Wordt er geleden, dan is 't in stilte, in volle onder werping aan Allah's wil Welnu lezers, een reden te meer voor ons, voogden over dit arme volk, om nu eens zonder dwang van be neden, geheel uit eigen beweging das, te helpen aan wat meer levensgeluk, aan wat meer welvaart. Dat volk zal er ons te liever om krijgen en God er voor danken, dat Hij door Zijn machtigen Wil eindelijk ook het zelfzuchtig gemoed van den blanken overheerscher heeft verteederd. Ieder Nederlander heeft wel eens in de bladen gelezen, dat verschillende streken van Indië door eene tijdelijke voedings-nood worden bezocht, d, w. z. dat dan door misoogst de arme Javaan op een gegeven oogenblik zelfs zjjn bordje rijst met zout en sambal moet ontberen. Geld om te koopen heeft hij in den regel niet. We zullen 't later nog wel eens uitvoerig over de oorzaken van een en ander hebben doch op 't oogenblik is de eenvoudige constateering van het feit voldoende. Daar het nu ge- met den ouden vijand te aanvaarden maar de regeering kan de ernstige waarschuwingen van Rusland en Oosten- lijk om zich van allen steun te onthouden niet in den wind slaan en is zich wel bewast van de noodlottig gevolgen die een oorlog met Turkije in strijd met die waarschuwingen voor het land zou kunnen opleveren. De Turken hebben, nog zoo lang niet geleden, zoowel tegen het machtige Rusland als later tegen het zwakke Grie kenland getoond dat zij de kunst van te vechten nog niet hebben verleerd. De Bulgaarsche Vorst Prins Ferdinand van Saksen-Coburg en Gotha is op reis en reeds hebben er geruchten geloopen dat hij wel niet naar zijn onderdanen zou terugkeeren. Daarvoor schijnt nn wel geen vrees te bestaan, maar ontegenzeggelijk heeft deze Vorstbij zijn volk evenmin gezien als hoog aan geschreven bij de mogendheden weinig reden om zich te Sofia bijzonder op zijn gemak te gevoelen. Zijn macht is onbeduidenden zijn invloed bij zijn volk en bij de Russische en Oostenrijksche hoven gering. Wat dat volk wenscht en hij zelf vermoedelijk ook, verbieden hem zijn machtige beschermers, en buiten hun steun is hjj onmachtig iets te doen. Zijn ministers verzekeren de Porte bij her haling dat de Bulgaarsche regeering tegenover den opstand in de aangrenzende landen streng onzijdig blijft en zich van alle hulp en steun onthoudt; maar de Porte blijft volhouden, dat allerlei zaken, waarvan de opstan delingen zich bedienen uit Bulgarije afkomstig zijn, en geheele benden Bulgaren de grenzen overtrekken om zich met dezen te vereenigenonlangs zelfs zeventien Bulgaarsche officieren. Maar welke ontzettende dingen gebeuren er intusschen in het ongelukkige land. Christenen en Mthomodanen, Turken Bulgaren en Grieken woeden tegen elkander moordeu branden en verwoesten en de mogendheden weten nog ni9ts beters te doen dan het aan te zien, den opstand af te keuren en den Sultan goeden raad te geven omtrent de te nemen maatregelen, om den opstand, niet al te ruw en te bloedig te dempen en daarna zijn bestuur over het land te verbetereu I DUITSCHI.AXU. De oud-president van den Rijksdag von Levetzow, is op vijf en zeventig jarigen leeftijd over leden. De conservatieve partij heeft in hem een harer meest beteekenende leden verloren. In 1895 trad hij als voorzitter af omdat de meerderheid van den Rjjksdag, beducht voor Keizerlijk ongenoegeu weigerde von Bismarck op diens tachtigsten verjaardag geluk te wenschen. Keizer Wilhelm heeft dadelijk na de tijding van den spoorwegramp te Parijs, zijne deelneming aan de Fransche regeering doen betuigen. bleken is, dat er in den landbouwenden inlander een groote aanleg sluimert, dat het oud-Indische kunstgevoel nog in hem leeft en dat zijn vaardige slanke vingers zulk heerlijk werk kannen voortbrengen, zoo is een der wegen om arm-lndië te redden als van zelf aangewezen. Naast den landbouw, die hem de noodige voeding voor zich en de zijnen verschaft, moet de inlander ook gelegenheid vinden om aan contant geld te komen, geld zoo noodig om voeding te koopen als de oogst eens mislukt. Hiertoe nu wijst »Oost en West" ons den weg. Deze vereeniging koopt, voor zoover hare middelen 't toelaten voortbrengselen der inlandsche njjverheid op. Zij betaalt meestal vooruit en ziet vooral ook toe, dat het bijzondere Indische karakter dier voortbrengselen niet verloren gaat, terwijf zij aanwijzingen geeft, hoe met be houd van dat karakter nieuwe voorwerpen zoaden kunnen worden vervaardigd, die ook op de groote wereldmarkt aftrek moeten vinden. Wanneer we nu zien, dat Chineesche en Japansche artikelen op ontzettend groote schaal naar alle deelen der aarde worden geëxporteerd, dan is de mogelijkheid niet uitgesloten, dat ook eenmaal onze inlanders zooveel geld kannen overleggen, als zij zelf maar willen. Intuschen hangt m. i. alles af van het regeeringsini- tiatief, dat wat deze zaak betreftnog niet ontwaakt schijnt. Kiezers van Nederland, leest daarom deze en de volgende Penkrassen met aandacht, laat dan uw gevoel voer billijkheid spreken en dringt er krachtig bij uwe afgevaardigden op aan, dat zij naast uwe belangen ook eens beter dan tot dusverre die van uwe bruine mede onderdanen zullen behartigen. We hadden heden 'n langdurig gesprek met den ijve- rigen voorzitter van »Oost en West" den Heer H. J. W. van Lawick van Pabst, die als Hoofdinspecteur voor de rijstkultuur maar al te goed weet, waar de schoen hem wringt. Deze knndige man, hier in Indië geboren, wil den Inlander voor ondergang bewaren, weet den weg naar een betore toekomst en ziet nu met smart, dat de regeering voor deze hoogst gewichtige taak slechts

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1903 | | pagina 1