N e d e r 1 a n d.
Prentbriefkaarten-manie.
Gedurende de zomorvacantie is in Engeland het
gebruik van prentbriefkaarten zoo toegenomen, dat op
vele postkantoren de beambten moesten overwerken en
niettegenstaande dat toch niet komen klaar komen. Uit
Donglas, een plaats op het eiland Man werden op éen
dag meer dan 100,000 kaarten verzonden. In de bad
plaats Margate zgn zes nieuwe postbeambten a ngesteld
en toch blijven daar dagelijks postzakken voor den vol
genden dag liggen, omdat de arbeid, tengevolge van het
ontzaglijk aantal prentbriefkaarten, overweldigend wordt.
Het is te begrijpen, dat onder deze omstandigheden de
bestelling, niet alleen van briefkaarten, maar ook van
brieven, drukwerk enz. te lijden heeft.
Een lage daad.
Te Port Worth Texas (Ver. St.) is een pretrolenm-
schandaal ontdekt, hetwelk groot opzien wekte.
Een petroleum-maatschappij in die streek bevond eenigen
tijd geleden, dat er zout water in hare petroleum-
bronnen droDg de petroleum werd er steeds slechter en
eindelijk moest de maatschappij de exploitatie opgeven.
Nu moet gebleken zijn, dat een concurreerende maat
schappij opzettelijk zout water naar die bronnen
heeft geleid.
Men verwacht verecheidene inhechtenisnemingen.
De oudste munt.
De oudste munt, die ons uit vervlogen eeuwen is
overgebleven, bevindt zich in de verzameling van het
Britscho museum. Zij is, te oordeelen naar de ruwheid
van stijl, in de 8e of 7e eeuw vóór öhristus geslagen en
heeft den ellipsvorm. Het metaal, waaruit zij vervaardigd
is, wordt electron genoemd en bestaat uit onrein, met
veel zilver vermengd goud, dat men aanzag voor afzon
derlijk metaal, toen men nog niet in staat was de be-
standdeelen van elkaar te scheiden. Op de eene zijde vindt
men nog den ruwen indruk van het voorwerp, dat het
geldstuk op het aanbeeld vasthield, op de andere zyde
het beeld van een hert, met in het Grieksch het bijschrift:
»Ik ben het beeld van Phanes". Wie dit was, is niet
bekend.
Men gelooft, dat niet de staat, maar particulieren,
vooral rjjke handelaars, het eerst op het denkbeeld ge
komen zyn, munten te slaan.
Een noodlottige vergissing.
Een droef-ernstige zaak is thans het onderwerp van
vele gesprekken. Wij bedoelen het geval, dat het gezin
van den uitgever, den heer H., te Glionlngen in rouw
gedompeld heeft ten gevolge van een noodlottige vergis
sing. Voor drie kinderen van genoemden heer, die aan
huiduitslag leden, werd de hulp ingeroepen van dr. B.
aldaar, die een recept voorschreef, dat bjj den apotheker
Z., gereed gemaakt werd. De samenstelling van het recept
gaf den apotheker aanleiding dr. B. te vragen, of er niet
meer vloeistof gebruikt moest worden, omdat het hem
anders niet mogelijk was, een zalf te maken, die goed
kon worden uitgewreven. De dokter gaf daarop last meer
olie te gebruiken. Zoo werd de zalf gereedgemaakt en
toegepast bij de drie kinderen. Eenige uren later was
het middelste, een jongentje van bijna vier jaar, overleden.
Dadelijk werd dr. B. ontboden en nu kwam deze al
spoedig tot de ontdekking, dat hij in plaats van resor-
binum (een vetsoort) resorcinum (een poeder) had voor
geschreven met bovengenoemd noodlottig gevolg.
De officier van justitie heeft een voorloopig onderzoek
ingesteld en het recept in beslag genomen.
De toestand van de beide andere kinderen is bevredigend
en er bestaat hoop, dat zij in 't leven blijven.
(»Pr. G. Ct."
Schermerhorn. Het orgel van de Herv. Kerk
alhier, was sedert jaren deerlijk in verval. De kerkvoogdij
ontbrak het aan middelen om het weder in goeden staat,
te brengen. Doch die middelen zijn er gekomen, dank zij
der medewerking van eenige kerkvoogdijen elders, van
»Jacob Kwast'', van eenige personen buiten en verschei
dene in de gemeente, en de lang gekoesterde wensch, het
orgel weder in orde te doen brengen, kon in vervulling
treden. Het lastige werk werd opgedragen aan de Eebr.
Spanjaard te Alkmaar, die zich met ijver en nauw-
worden,'' of alleen een zekere jonge dame aan het statiou
verwacht had, toen keek hjj hulpeloos om zich heen. »Is
er geen pakjesdrager Hij had geheel de manieren van
iemand die voor het eerst met een spoor reizend, geheel
in de war is en niet weet wat hjj doen moet. Tusschenin
knikte hij Marie toe en vloog oen glimlach langs zijn
gelaat. »Hoe gaat het?" En dan dwaalden weer zgn
oogen naar alle kanten. »Is er nu werkelijk geen enkele
pakjesdrager Ik zal de pakken zelf maar dragen."
De pakken bestonden uit twee voorwerpen een oude,
veel gebruikte zweep en een groote, half versleten leeren
tasch, waarin zgn zadel en verdere rgbenoodigdheden
geborgen waren.
»Pak aan, Marie,zei lachend het nichtje, »wij zullen
de tasch dragen" en Joseph scheen zoo geheel zijn hoofd
verloren te hebben, dat hij geen bezwaar maakte. Eens
klaps kwam hg tot bezinning en de meisjes de tasch
afnemend, bracht hij ze zelf naar het rijtuig.
Morgen om dezen tijd," zeide FranziskaJoseph en
Marie herhaalden dien zin: »Ja, morgen om dezen tijd
Dan was de groote wedren afgeloopen, dan wist men wat
er in de naaste toekomst te wachten stond.
»Is sFrangipani" al te Berlijn?"
»Ja, gisteren avond."
»Ben je zenuwachtig, Joseph
»Ja," bekende hij eerlijk.
»Troost hem, Marie. Ik zal den anderen kant uit kijken.''
Marie nam zijn beide handen in de haren en boog zich
voorover.
»Joseph
»Lang zagen ze elkaar aan, terwijl het rijtuig over
het Köningsplein reed en Franziska zoo aandachtig de
fladderende kleeren van de gouden godin bekeek, alsof
ze de steenen plooien voor de eerste maal kritisch moest
beoordeelen.
Een droeve uitdrukking gleed over Marie's gelaatmet
zulk een moeden, afgematten, hopeloozen blik zag Joseph
haar aan dat een doodelijke angst haar keel dichtschroefde.
Wordt vervolgd.
gezetheid van hnn taak hebben gekweten. Zondag 6 Sept.
werd het gerestaureerde o^gel weder in gebruik genomen
en alle aanwezigen in het kerkgebouw waren verrast
over de volheid en de kracht der tonen, die het deed
hooren. Het was alsof de gemeente een nieuw orgel ge
kregen had. De gebr. Spanjaard verdienen een compli
ment voor hun arbeid.
Inbraak.
Te Hilversum kwam den 9 van een reis van een
"aar dagen terug Ds. Pekema, van de Doopsgezinde
Gemeente. Opmerkzaam gemaakt dat een ruit in de con
sistoriekamer van de naast de pastorie staande kerk
verbroken was, stelde hg een onderzoek in en bevond,
dat inbrekers aan het werk waren geweest. Alles was
aldaar overhoop gehaald, zelfs de boekenkast van de
bibliotheek opengemaakt. Vermist wordt voorloopig niets.
Gelds- of anders waarde was niet aanwezig.
Vermoedelijk heeft de inbraak plaats gehad in den
nacht van Zondag op Maandag, want de dienstbode had
Maandagochtend de gebroken ruit bemerkt, zonder hier
aan eenige bijzondere aandacht te vestigen of achterdocht
te krijgen.
Uit Haarlem meldt men aan het »N. v. d. D."
Het faillissement der Noord- en Zuid-Hollandsche Bank
te Haarlem is ook wegens de verhouding der Bank
tot de firma Westerkapelle en Hoofd, in liquidatie, en
andere instellingen - vooral na de arrestatie van den
directeur E. de Lanoy, het onderwerp van gesprek ge
worden in alle kringen der burgerij.
Vele kleine luiden, ook dames en handelaren met tamelijk
groote bedragen zijn dun ook door het faillissement in
niet geringe moeilijkheden gokomen. Een groothandelaar
in granen is dientengevolge reeds in staat van faillis
sement verklaard, en men vreest nn voor meerdere groote
faillissementen, 't Spreekt vanzelf dat allerhande praatjes
van den staat van zaken rondgaan, en helaas eerst
te laat is men nu gaan vinzien" dat de directeur geen
man was, in staat eene omvangrijke zaak als de onder
havige te bestieren. Intusscben weet men, dat de gefail
leerde directeur gearresteerd is niet voor zijn inferieur
beleid op financieel gebied, doch wegens v erduiste-
r i n g, met effecten gepleegd.
Da vraag hoe groot het passief der Bank wel is, valt
in de eerste maanden niet te gissen, wegens de verhouding
der Bank tot andere instellingen. Commissarissen der
Bank blijken zich echter voor het faillissement persoon
lijke en zware goldelijke opofferingen getroost te hebben,
tot voorkoming der catastrophe.
Den 10 had in het Huis van Bewaring een instructie
plaats in zake het faillissement.
Scheepsramp.
Te Aleuwedlep is den 9 bij stormweer uit zee
binnengekomen de Heldersche vischschuit HD 274, alleen
bestuurd door een 17-jarigen knaap.
In den afgeloopen nacht had de schuit hevig met het
ruwe weer te kampen en werden de schipper Jurrie
Kramer en de knecht Gerrit van der Heide door *een
stortzee over boord geslagen. Zij verdronken jammerlijk,
zonder dat de eenig overgeblevene, de 17-jarige broeder
van den schipper, iets te hunner redding kon aanwenden.
De schipper was gehuwd, de knecht niet.
Opsporing verzocht.
Door de politie te Rotterdam wordt opsporing
verzocht van de 30-jarige Catharina Wilbelmina Soest-
bergen, geboren te Utrecht, thans woonachtig te Rotter
dam, Zomerhofstraat 94. Zij is gekleed als dame in don
kerblauw of licht zomer-kostuum, heeft donker blond
haar, grijze oogen en gezonde kleur.
Sedert een paar dagen wordt zij uit de woning van
haar echtgenoot C. H. Numeyer vermist, en zij is in
gezelschap van den commissionnair P. Rietbergen, met
medeneming van f 2000, vertrokken.
Oestlkt.
In den nacht van 9 op 10 is te Amsterdam de
54-jarige Altenberg, bewoner van de Sint-Anthonie Bree-
straa', door gasdampon gestikt. Zijn vrouw is in het
Gasthuis weder bijgekomen. Het echtpaar had vergeten
de gaskraan te sluiten.
Droevig.
Te Hronlngen is een negenjarig meisje op treurige
wijze om het leven gekomen. Het kind speelde aan de
haven op en by opgestapelde zakken koren. Op eens
gleden de zakken naar beneden. Het meisje raakte er
onder en toen men het bevrydde, waren de levensgeesten
reeds geweken. Dit is het tweede kind, dat de onders
door een ongeluk hebben verloren. Den 14en Juli 1900
geraakte hnn 9-jarig zoontje, spelende op een driemaster,
welke in de Oosterhaven te Groningen lag, tusschen een
stapel planken bekneld en kwam op een even treurige
wijze om het leven als thans het meisje.
De Oude Beurs.
Met het sloopingswerk der oude Beurs vordert men
goed. De cijfers, die boven de pilaren aan de Damrak-
zjjde stonden, worden gekocht als aandenken door firma's,
die jaren lang op de oude Beurs zaken deden.
Waarschijnlijk zal de volgende week de achtermassa,
waarin de gedenksteen voor de indienstneming van het
gebouw gemetseld zit, worden gesloopt. Ook voor dezen
steen is reeds een bod gedaan.
Een aanslag.
Te Knockc, nabij de Zeenwsch-Belgische grens,
hebben vermoedelijk kwaadwilligen een dynamietpatroon
op de rails van de tram neergelegd. Hoewel zij ontplofte
is niemand gekwetst. De Justitie nit Brugge stelde een
onderzoek in naar de daders, zonder dat het haar nog
mocht gelukken deze to ontdekken.
De Raad der gemeente Oudkarspel besloot om
na 15 Sept. a.s. geen premiën voor verdelgde ratten meer
nit te keeren.
In het Jaar der Dwaasheid.
In 1720 woei nit Frankrjjk en Engeland, als ware
het een besmettelijke ziekte, naar onze gewesten over een
dolle speculatiezucht, die tallooze hoofden op hol, in den
beginne aan vele lieden goede winst, maar ten slotte hnn
of anderen groot verlies of financiëelen ondergang bracht.
Met Rotterdam in Jnni vooraan werden in vele steden
maatschappijen opgericht voor handel, scheepvaart, vis-
scherij, nijverheid, verzekering, beleening en disconteering,
en zulks met kolossale kapitalen doch met zeer geringe
storting daarop zoodat de inschrijving verleidelijk was
ook voor kleine kapitalisten die nooit in staat zonden'
zijn haar geheel gestand te doen, en hnn voordeel beoog
den door het met beduidende winst van de hand zetten
hunner aandeelenwelke „actiehandel" aanvankelijk zeer
gunstig slaagde.
Verlevendiging der algemeeno welvaart was de leus
van de oprichters der maatschappijen, en zoowel de zncht
tot deelneming als de snelle stijging van den koers der
aandeelen verlokten de bestoren van verscheidene steden
zelf de oprichting ter hand te nemen. Zoo ook te Alk
maar. In eene daartoe den 16 Augustus belegde verga
dering dei' vroedschap bracht de president, burgemeester
dr. Gerard Bijwaardin deliberatie, of het geen overwe
ging verdiende op het voorbeeld van andere Zuid- en
Noordhollandsche stedentot voordeel van de negotie in
't generaal en van elk dezer steden in het bijzonder, eene
compagnie van assurantie en commercie op te richten, op
zoodanigen voet als bij nader besogne zou worden gear
resteerd. Na ernstige beraadslaging verstond men een
parig, dat zulks niet anders dan profijtelijk voor de stad
kon zijn, en machtigde men burgemeesteren om ten spoe
digste alom bekend te doen maken, dat door burgemees
teren en regeerders met advies van de vroedschap zou
worden opgericht eene favorabele compagnie van reëele
commercie en navigatie, waarvan do couranten het plan
zouden publiceeren. Hat ontwerpen van dit plan werd
opgedragen aan burgemeesteren, de oud-burgemeesters Aa
sendelft en Baert en de heeren Kien en Daey.
Onmiddelijk werd van het genomen besluit een kort
bericht geplaatst in de Haagscho, Leidsche, Haarlemsche
en Amsterdamsche couranten en 't is ot men vreesde,
dat het vogeltje over het touw zou vliegen werd het
niet spoedig gevangen de commissie maakte haast met
haar ontwerp waarvoor haar trouwens voorbeelden
genoeg ten dienste stonden het kwam tijdig genoeg
in druk om op de 3 laatste dagen vau Augustus, 's mor
gens van 9 tot 12 urenten stadshuize de inschrijving
open te knnnen stellen op een kapitaal van 24 millioen,
voor eene Compagnie van Commercie Navigatie en As
surantie in 12000 aandeelen van f 2000. Gestort moest
worden 12 ten honderdn.l. 3 binnen 8 dagen na de
toewijzing 2 eene maand daarna en 1 in elke der vol
gende 7 maanden. Verkoop en overboekiug, welke 1 per
1000 kostte, mocht eerst geschieden na storting van voor-
noemde 3 en 2 t.h. Veertig hoofdpartieipanten zijnde
houders van niet minder dan 20 aandeelen, zonden 8 di
recteuren "kiezen waarvan er minstens 3 te Alkmaar
moesten wonen en met deze directeuren overleggen wat
ten beste van de compagnie gedaan zou kunnen worden.
Alle halfjaren zou er provisioneele en alle jaren generale
rekening en nitkeering gedaan worden ten overstaan van
burgemeesteren, aan wie directeuren, des gevorderd, steeds
inzage van de hoeken en de kas moesten verleeneD.
Vermoedelijk waren de 40 ieder tot minstens f 4800
storting gehouden, bjj het openstaan van zoovele inschry-
vingen in andere steden, niet zoo spoedig te vinden, want
in Ssptember zonden burgemeesteren nitnoodigingen tot
deelneming rond om het vereischte getal ta completeeren
en de vergadering tot verkiezing der directeuren te kan
nen doen doorgaan zij slaagden hierin zoo verre, dat de
Haarlemsche Courant van den 17 de vergadering tegen
den 25 kon aankondigen. Waarschijnlijk in deze bjjeen-
komst moet besloten zijn, maar niet te hard van stal te
loopen en wat bescheidener aan te vangen want eene
met het stedelijk wapen prjjkende blanco-kwitantie van
directeuren van October strekt voor 2 t.h. als eerste
stortingte volgen door 3 maandelijksche van 1 t.h.,
zoodat er voor een aandeel van f 2000 slechts f 100 te
offeren viel. Maar in dezelfde maand October werd de
baars reeds vergald, toen nit Engeland tijding kwam van
het in duigen storten der Znidzee-compagniehet ver-
trouwon in de zooveel voorspoed beloofd hebbende maat
schappijen werd geschoktging welhaast geheel te loor
de stortingen bleven achterwege de in den beginne zoo
gretig verhandelde aandeelen daalden spoedig in waarde,
ten laatste tot niet meer dan scheurpapier, en menigeen,
die er zich te diep in gewaagd had in de hoop dat de
hooge koopprijs nog hooger zou worden noest als ban
kroetier een toevlucht zoeken in de vrijstad Vianen.
Toen de tuimel nabij was, werd den 17 October in de
Staten van Holland het voorstel gedaan en door ver
scheidene leden overgenomen om op zware straffen te
verbieden het voortaan oprichten van eenige compagnie
van assurantiecommercie enz. zonder uitdrukkelijke
goedkeuring van H, E. G. M., alsmede het doen van
eenige snbscriptiën bij de reeds gevormde of naderhand
met vergunning te vormen compagniën, alvorens het in-
geteekend kapitaal ten volle zon zijn gefonrneerd. Dit
voorstel werd den 22 door de vroedschap ter examinatie
gesteld in handen eener commissie en den 4 November
na gehoord gunstig advies, door haar goedgekeurd.
De alkmaarsche onderneming was door den loop der
zaken evenals hare zosters in andere steden ten doode
opgeschrevenhoe het haar gegaan wasvernemen wij
nit het aangeteekende over de raadszitting van 12 Mei
1721. De president-burgemeester deelde mede, dat com
missarissen der compagnie badden overwogen het alge
meen verval tot niet der in het vorige jaar door steden
en provinciën opgerichte compagniën, en het zeer geringe
bedrag alsnog door de inschrijvers gefourneerd, waardoor
het onmogelijk was de compagnie in stand en in activi
teit te knnnen brengen en dns van oordeel waren dat
zij behoorde te worden vernietigdmet teruggaaf der
weinige in kas zjjnde penningen aan de inleggers en
met machtiging van burgemeesteren om zulks op de
beste wijze en met het minste éclat in effeete te brengen.
De vroedschap koos de wijze partij aldns te beslniten.
Tot supplement van hetgeen tot restitutie der gestorte
gelden te kort kwam, is nit de stadskas betaald f 2462:14:8.
Daarvoor had men in grootsehheid van plan dan ook de ove
rige steden van Westfriesland en het Noorderkwartier
overtroffen, want tegen 24 millioen door Alkmaar, waren
door Hoorn, Enkhnizen en Monnikendam ieder 20, door
Medemblik en Edam ieder 16 en door Pnrmerende 5
millioen gevraagd, te zamen dns de kleinigheid van 121
millioen I
In zijne verloochening van de vaak geroemde bedaard
heid en voorzichtigheid der bollanders kan de windhandel
van 1720 gesteld worden nevens den tulpenhandel van
1537. C. W. B.
