HORDEN REN. Honderd en vijfde jaargang. 1903. V R IJ D A G Amsterdamsche Brieven. 23 OCTOBER. SPORTROMAN FEUILLETON. NO. 126. Tweede blad. Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en laterdagavond uitgegoven, Abonnementsprijs per S maanden voor Alkmaar f 0,8©franco door het geheele rjjk 1 1, 3 Nummers t 0,0«. Afzonderlgke nummers 8 ets. IIRAMT. Frjjs der gewone advertentlën t) Per regel f 0,18. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N/V. Boek- en Handelsdrukkerij v/h. HERMs. COSTER ZOONVoordam C 9. XXI. Een halve eeuw geleden had Amsterdam ongeveer het derde deel van de inwoners van thanswel heeft de stad zich door annexatie in verschillende instanties van een vijftigduizend inwoners meer weten te verzekeren, maar de groots aanwas der bevolking is ontstaan door een over schot der geboorten en vooral door het aanzienlijke surplus van hen, die zich van buiten in onze gemeente vestigden, boven die haar verlieten. Tot omstreeks 1870 bestond er eigenlijk buiten den Buitensingel geen Amsterdam, was zelfs in de buurt van dat ceintuurkanaal, dat onder verschillende benamingen onze stad omgeeft, de huizenbouw nog zeer ondicht. De Frederiksplein-buurt bestond nog niet, bij de Leidsche- poort was nog niet veel te zien, terwijl in het Oostelijk en Westelijk deel der stad binnen den Buitensingel nog groote open ruimten waren, welke voor markten en opslag plaatsen werden aangewend. Uit den aard der zaak had men een halve eeuw ge leden aan communale openbare verkeerswegen geen be hoefte wie het betalen kon en er behoefte aan had stapte in een toeslee of in een eigen vihikelde groote rest bs- diende zich van zijn beenen. Ea dat ging best, want de afstanden waren niet groot en men kende de gehaastheid nog niet van den tegenwoordigen tijd. Maar een halve eeuw geleden kwam de Plantage in trek men woonde er ruim en belommerd de toestand daar was zoo onderscheiden van de overige grachtenstad, dat velen zich aangetrokken gevoelden er een .home" te stichten. Tot hen, die dat deden behoorden een paar buitenlanders, o.a. de heeren Caramelli en Sehadd. Wel licht in hun vaderland gewend aan gemakkelijker ver voermiddelen en voor zaken gedwongen zich dagelijks in een zelfde richting te bewegen, kwamen zij met enkele lotgenooten overeen, gemeenschappelijk een lijtaig te nemen en zoo de kosten minder drukkend te maken. Dit huiselijk onderonsje werd de oorzaak van ons tram wezen, de gelegenheid schiep de behoefte weldra waren er meerderen, die van de reisgelegenheid wilden gebruik maken, zoo kwam de eerste vaste route, ik meen Plantage- Leidseheplein tot stand. In den loop der jaren kwam de uitbreiding; de heeren Caramelli en Sehadd bleven zich voor de zaak interes seeren, maakten daar zelfs langzamerhand hun hoofdbezig heid van en de geconcessioneerde Amsterdamsche Omnibus- Maatschappij kwam tot stand en tot bloei, Jaren lang ging zoo alles zijn kalm gangetje. De Am sterdamsche tram was bekend en geëerd. Hoe gunstig stak ze af bij hare Haagsche en Rotterdamsche zusters wat zagen de paarden er weldoorvoed uithoe keurig werden de wagens onderhouden. Er was maar één griefde directie ging niet zeer met haar tjjd medevan moderne tractie door electriciteit wilde zij niet veel weten, wellicht minder nit principe dan om commercieele redenen het Damocles-zwaard der annexatie hing haar steeds boven bel hoofd en in tijden van onvastheid is men al big te behouden wat men heeft Telefoonnummer 3. DOOR W. IIHIJMK-FÖKSTKS. 32) »Zjj laten op zich wachten,'' zeide de luitenant-gene raai ongeduldig. Met kletterende sporen liep bij in de eetkamer op en neer terwijl Marie aan het raam zat, de handen in den schoot en de oogen strak voor zich uit starend op het tapijt. »Vindt je het ook niet?" Hjj bleef plotseling voor haar staan. »Ja." »Geef toch antwoord als er iets gezegd of gevraagd wordt. Het is vreeseljjk, dat niet-antwoorden." .Excuseer," .Wat excuseer. Er is niets te excuseeren Maar het is erg onaangenaam als men nooit antwoord krijgt. De al lereerste beleefdheid zon dat toch eischen. Voel je je weer minder goed Met vagen, onrustigen blik zag ze hem aan alsof ze zijn vraag niet goed geboord had en zich nu angstig maakte omdat ze geen antwoord wht. Iets als medelijden welde in hem op. Een stoel van de eettafel nemend, zette hij zich naast haar. »Als ik verlof kan krijgen gaan we vier weken naar zee. Je moet weer opknappen. Marie, je ziet er niet goed uit, Met een eenigszins gedwongen beweging nam hjj haar hand en streelde ze zacht. Hij was zich klaar bewust op dezen avond geen enkel moment zijn zelfbeheersching te mogen verliezen. »In je huwelijk, in je koud, leeg hu welijk behoeft niemand een blik te werpen, het allerminst Joseph en zjjn vrouw." en richt men zijn blikken niet naar een verre toekomst. Dat de naasting inderdaad oen gevaar was, waarover men in geldkringen bevreesd was, bleek wel uit het tee- kenende feit, dat op den dag van de benoeming van den wethouder mr. Treub, den feilen voorstander van ge meentelijke bedrijven, tot hoogleeraar in de faculteit der letteren, de aandeelen der Amsterdamsche Omuibus-Maat- scbappjj eensklaps eenige percenten rezen. Ten slotte, men weet het, is toch de A. O. M. gevallen als slachtoffer der gemeenteljjke-bedrjjven-epidemie. Dat is voor de burgerij maar gelukkig geweesteen crisis moet niet te lang duren, anders werkt ze op de omgeving te afmattend in dit gevaler was met het oog op do onzekerheid van den toestand stilstond te constateeren in de bedrijfsreorganisatie, die langzamerhand urgent werd. En dit wel in de eerste plaats door de reusachtige uit breiding der stad, een paardentram dienst wat de afstanden betreft met het oog op de langdurigheid der ritten, kan niet meer in de behoefte voorzieneen rit van ruim een half uur, gelijk nu de lijn DamAmstel- veensche weg vordert is te veel voor wie dien afstand soms tweemaal heen en terug moeten afleggen. En door de toeneming van het verkeer. Onze paardentrams kunnen ongeveer 25 personen opnemen, vóór- en achter borde incluis, de dubbele een 15 tal passagiers meer. Maar wat beteekent dit, wanneer men dus kan nagaan, dat per 12 ritten in het uur dus hoogstens, kleine en groote trams dooreen genomen een 400 tal menschen in dat uur naar een bepaalde stadswijk gebracht fcunnen worden. Met name viel dit op bij de Willemsparkljjn, die een kwars tier bedient, waar tal van beurs- en kantoormenschen wonen, die allen tusschen 5 en 6 namiddags naar huis terugkeeren, de 400 per tram gaanden is uitteraard slechts een gering procent. Om beide redenen was men wel aangewezen op het electrisch trambedrijf, dat wat de snelheid betreft een groote verbetering geeft en uit een oogpunt van capiciteit vrijwel ongelimiteerd is. Met het meeste gemak kan men op drukke uren één ol meer bijwagens aanhaken terwjjl op zich zelf de motorwagens ook reeds een veel grooter aantal passagiers kunnen bevatten dan de ouderwetsche paardentrammetje. Men kan niet ontkennen, dat de gemeente de zaak met kracht heeft aangevat. Om in een paar jaar een bedrijf van zoo reusachtigen omvang op geheel modernen leest te schoeien, is een zaak, die veel zorg, overleg en talent rereischt. En nu de voltooiing nadert van de groote gemeente lijke electrische Centrale, nu de een voor de ander na, de verschillende tramlijnen, onder het gepruttel der burgerij, die de straten in woestenijen veranderd zag, voor het electrisch bedrijf zijn omgebouwd, komt het groote vraag stuk der tarieven aan de orde. Twee systeemen zijn hierbijdat van Burgemeester en Wethouders, die willen volharden in de tegenwoordige inrichting, slechts met die wijziging, dat men voor den wat verlengden rit evenveel betaalt als thans en voor een dubbele rit, een pasje zoogenaamd, oen dubbeltje in piaats van 121/2 cent gelijk nu, en dat van den directeur van de gemeentetramdie voor ongeveer alle ritten (uitgezonderd de zeer groote) 5 cent wil laten betalen, waardoor ook de administratie eenvoudiger kan worden, Waar thans 's jaars 25 millioen personen van de tram gebruik maken, nemen B. en W. aan, dat bij hnn systeem 87 millioen en bij dat van den directeur der gemeente tram 50 millioen passagiers per jaar noodig zijn om het bedrijf rendabel te maken. Maar zelfs het laatste cijfer is nog veel geringer dan dat in de meeste groote Dnitsche steden, waarover gegevens worden verstrekt, in enkele is het nog dnbbel zoo groot als wat, men hier meent noodig te hebbendus viermaal den tegenwoordigen .omzet Het systeem des directeurs schijnt eenvoudiger en ligt wat meer in de lijn van den tijdgeesthet tarief van het Dagelijksche Bestuur is wat voorzichtiger en laat minder aan het toeval over het is in geringer mate speculatief dan dat van den heer Neiszen, 't Is nu maar de vraag, welk der beide systeemen in den Raad de bekwaamste verdedigers vindt, want de meeste leden zullen in hun oordeel wel papier blanc zijn en missen de gelegenheid om zich uit eigen onderzoek oen degelijke opinie by voorbaat te vormen. Het is wel jammer dat de gewoonte er zieh tegen verzet, dat directeuren van bedrijven in een openbare vergadering, waar debat is toegelaten, met toe stemming van B. en W., hnn adviezen nader toelichten en verdedigen. Waar over de onbenulligste dingen mee tings belegd worden, mocht de burgerij met heel wat moer recht voor zulk eene belangrijke aangelegenheid zich vooraf wel eens ter dege laten voorlichten, opdat zij, desgewenscht van haar oordeel aan den Raad kan doen bljjken. Ken kruistocht. Dr. Dowie, het hoofd eener sekte, welke zich de Algemeene Christelijke Kerk" noemt, is thans met een aantal volgelingen van Chicago naar New-York geko men om die stad te .heroveren voor God" en te verove ren voor zijn geloof en Wall street (de speculanten) be- keeren. Het ideaal van Dr. Dowie en de zijnen is, het Godsrijk niet alleen in geestelijken, maar ook in stofleljjken zin tot stand te doen komen op aarde. Christus moet zijn alles in alles. .Keizerrijken, Koninkrijken, Republieken en alle vormen van regeering moeten verdwijnen en ver vangen worden door theocratie (Godsregeering.) Drie jaren geleden heeft Dr. Dowie aan de oevers van het meer Michigan 2600 hectaren gronds gekocht en daar met zijn volgelingen een stad Zion gebouwd, welke nu reeds 2000 huizen en 20.C00 inwoners telt een »tui- nenstad", waar geen huis is zonder tuin, overvloed van licht en frissche lucht, waar onder erkenning van de wetten der Vereenigde Staten, in alles moet worden ge leefd naar de Heilige Schrift. Dergelijke .Zion-steden" wil men stichten in alle lan den der wereld en Jeruzalem zal de centrale stad wezen. Er is te Zion slechts één kerk, de .Algemeene Chris telijke Kerk." Maar terwjjl hjj zwijgend de koudemagere hand streelde, werd de half weeke, half verstandige gedachte verdrongen door een gewaarwording van grenzenlooze bitterheid. Altijd en altijd weer, zoolang als hij zich herinneren kon was hij de benadeelde en Joseph de gelukkige 1 Ter wijl hjj gewerkt en eiken stuiver gespaard had, verkwistte Joseph zijn geld om in Amerika op de lichtste en aan genaamste wijze een honderdmaal grooter fortuin te ver werven. Terwjjl hjj de mooie Marie had bemind, werd ze Josephs meisje en toen Joseph haar verlaten had en jeugd en schoonheid van haar geweken waren, nam hjj, Albrecht, het rampzalig overschot dat de jongere broer achterliet. De schoonste vrouw viel Joseph ten deel, heden kwam hij om zijn nieuwe verovering te laten bewonderen en kon hij Albrechteen goed gezicht bij een kwaad spel zetten. .Hjj zal zich verwonderen als hij Marie weerziet en haar met zjjn vrouw vergeljjktVerwonderen zal hij zich Maar over wien Over mij 1 En mij zeer dankbaar zijn en denken Albrecht is toch een goede kerel, hij stelt zich altijd tevreden met datgene wat men hem overlaat. .Wat Marie boog naar hem toe en zag met vragenden blik tot hem op. .Ik zeide niets," .Jawel, je zeide wat .Werkelijk niet." Met een ruwe beweging haar hand wegstootend, stond hij op en begon weer heen en weer te loopen. Hjj be schouwde de tafel met het kostbaar servies en damast tafelgoed de groote kristallen schalen met zeldzame vruchten en een schelle, harde lach vlood hem eensklaps van de lippen. .Ze komen niet. Ze laten op zich wachten als konin gen, of als Amerikaansche millionnairs die ze zijn. Die ons arm gespuis een genade bewijzen als ze zich de moeite getroosten ons op te zoeken. Zend een boodschap naar het hotel. Het spijt me, heb ik ik wacht niet langer." .Albrecht 1" Hij nam een der kristallen schalen in dc hand en hief ze omhoog. Het kostte hem ontzettend veel moeite om zijn boosheid niet den vrjjen loop te laten en de schaal niet stuk te werpen. Daar klonk de voordeurbel. Diep ademhalend streek hij met de hand langs zjjn voor hoofd. Zwijgend, schier ademloos zagen beiden naar de door. Hij leunde met zjjn hand op de tafel en Marie stond in den hoek bjj het buffet. Ze hoorden spreken, De stem van het kamermeisjeeen hooge damesstem met een vreemd accent en dan Marie begon te beven Jo sephs stem. Een minuut verliep, een tweede minuut, een eeuwigheid. Een bloedrood waas omfloerste Marie's blik, het werd donker om haar heen, ze bewoog de lippen als wilde za iets zeggen met schier bovenmenscheljjke inspanning bedwong ze het beven, verscheurde ze den sluier. Ze stond kaarsrecht, alleen de armen hingen slap en als leven loos neer. De deur word geopendze zag de hel verlichte vesti bule en op den drempel een vrouw in een roodzjjden kleed, die een oogenblik aarzelde en nu de kamer betrad. Dan Joseph. Hjj droeg een donker pak, een Engelsche staande boord en een breede zwarte zjjden das. Met een enkelen oogopslag zag Marie dat alles. Zonder er bjj na te denken had ze gemeend hem te zullen zien binnen komen zooals vroeger ia zjjn blauwe uniform, nu ver scheen hjj in een andere kleeding. In eens was het haar alsof ze uit een eindeloos langen slaap wakker werd. Rustig schreed ze naderbij en boog voor de vreemde dame die haar echtgenoot haar voor stelde. Zij en die dame wisselden woorden, een heele reeks van woorden, toen keerde ze langzaam haar hoofd heel langzaam en zonder eenige overhaasting vestigde ze haar blik op Joseph. Hjj bood haar de hand en zij nam ze aan. Merkwaardig kalm zeide ze: .Hoe gant het je, Joseph En toen volgde er een zeer pjjnljjke scène. (Wordt vervolgd.)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1903 | | pagina 5