No, 130. Eerste blad.
Honderd en vijfde jaargang.
1903.
ZONDAG
1 NOVEMBER.
Buitenland.
Laatste Berichten.
Nederland.
Stadsberichten.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag-
en Katerdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar ff ©,80franco door het
geheels r jjk ff 1,
3 Nummers f O,O0. Afzonderlijks nummers ets.
Prys der gewone advertentiën i
Per regel f ©,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N/Y. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER k ZOONVooidam C 9.j
Telefoonnummer 3.
BEUÖIH. Gravin Lonyay, (Prinses Stephanie,
dochter van Koning Leopold), is zeer ernstig ziek. Uit
Luzern, waar de Prinses verblijf houdt, zijn zeer veront
rustende berichten over haar toestand ontvangen. De
Prinses lijdt aan buikvliesontsteking.
DUITSCMJLAND. Te Wiesbiden zal den 4 Novem
ber eene ontmoeting plaa's hebben tus3chea Keizer Wil
helm en den Czaar. Zij zal worden opgeluisterd door
groot militair vertoon van deputatiën van al de Duitsehe
regimenten, waarvan Czaar Nieolaas chef is. Denkelijk
zullen de Graven von Blilow en Lamsdorf hunne souvereinen
vergezellen.
Politieke beteekenis zal de samenkomst denkeljjk niet
hebben, alleen zal zij ten bewijze moeten dienen, dat de
offieieele verstandhouding tusschen Rusland en het Duitsehe
Rijk niets te wenschen overlaat.
FKAHHRIJK. Zeer ernstige ongeregeldheden hebben
den 28 te Parijs plaats gehad. Was reeds onlangs op
heftige wijze door de kappersbedienden geprotesteerd tegen
de aansteliingsbureaux, thans waren de bedienden der
magazijnen van voedingsmiddelen in de arbeidsbeurs
bijeengekomen om de afschaffing van bovengenoemde
bureaux te eischen. Door de betoogers, die op zeer luid
ruchtige wjjze hunn8 grieven lucht gaven, werd de politie
die hen uiteen wilde drijven met steenen, tafels eu stoelen
geworpen. Een gevecht ontstond waarbij ten slotte de
politie de arbeidsbeurs binnendrong en de betoogers wist
te bedwingen. Zeer vela personen werden gewond, enkele
zeer ernstig. Het totaal gewonden wordt berekend op
ongeveer zeventig, een veertigtal betoogers en 31 agenten.
Een groot aantal Engelsche kooplieden en fabrikan
ten brengen dezer dagen een bezoek aan Parijs ter beant
woording van een dergelijk bezoek onlangs door Fransche
industriëelen aan Londen gebracht.
Aan eeu feestmaal heeft de Minister van Koophandel,
de heer Trouiilot, de overgekomen gasten allerhartelijkst
toegesproken en op de groote voordeelen gewezen, die
voor beide landen uit eene verbeterde verhouding zullen
voortspruiten.
MAROKKO. Een telegram, don 29 door de'.Times''
ontvangen, meldt dat de Sultan weer in Fez is aange
komen. Zijn operatie tegen de rebellen is geheel mis -
lukt. De pretendent treedt zegevierend op, zelfs in het
noorden van Marokko. De stammen tusschen Tanger en
Fez zjjn in opstand.
SPANJE. Naar Bilbao zjjn thans tot herstel der orde
drie kanonneerbooten gezonden. De toestand is nog altjjd
zeer ernstig, hevige gevechten hadden plaats tusschen de
militairen en de stakers, die trachtten een klooster in
brand te steken. Eenige menschen werden gedood en ver.
scheidete gewond. Gevreesd wordt dat ook te Barcelona
eene werkstaking zal uitbreken.
De onlusten te Parijs.
PARIJS, 30 Oct. In antwoord op een interpellatie in
de Kamer gehouden, betoogde de minister-president dat
hij de maatregelen door den prefect van politie genomen,
ter handhaving van de orde in de straten, tijdens de
standjes in en om de arbeidsbeurs, goedkeurde, dat hij
echter het optreden der agenten, die met bloote sabels
de arbeidsbeurs bestormden, afkeurde.
Het rapport van den prefect van politie zegt, dat de
agenten plotseling binnentraden, omdat zij dachten dat
hunne kameraden in gevaar verkeerden.
Toen alle gevaar geweken was beval de prefect het
verweer te staken. Een onderzoek wordt ingesteld. Wanneer
er mannen zjjn, die ter verantwoording geroepen kunnen
worden, dan zal ik mijn plicht doen.
Een motie om over te gaan tot de orde van den dag,
zonder meer, goedgekeurd door de Regeering, werd aan
genomen met 375 tegen 20 stemmen.
Onlusten te Bilbao.
MADRID, 30 Oct. Volgens offieieele berichten heerscht
thans weer volkomen iust te Bilbao. De rijtuigen cir-
culeeren. Er zijn voldoende levensmiddelen in de hallen
De verbinding tusschen Madrid en Bilbao is hersteld.
Ursem. Benoemd bij Kon. besluit tot Burge
meester dezer gemeente de heer K. Laan.
Znidscharwoude. Voor het herhalingsonderwij
alhier, hebben zich 24 leerlingen aangemeld, 18 jongen
en 6 meisjes.
JLangendijk. Blijkens de ingekomen antwoorden
van de afdeelingen der L ndbouw-en Handelsvereeniging
»L ngedjjk en Omstreken", op het voorstel der afd. Sint
Pankras, om de winterkool op de publieke matk te vei
len, zijn de bezwaren daartegen van zoo overwegendeL
aard, dat daarvan, althans dezen winter, nog niet zal
komen.
Sint Pankras. In het lokaal van den heer Greew
alhier, trad Woensdagavond 11. als spreker op de heer
Kloosterman van 'a-Gravenhage, met het onderwerp
Christendom en Militairisme". De opkomst was zeer
gering. Van auti-rev. zijde had er nog eenig debat plaats,
Heeft de kerkbuurt alhier zich de laatste jaren mogen
verheugen in straatverlichting, die vreugde is van be
trekkelijk korten duur geweest. De gemeenteraad toch
heeft op de begrooting voor 1904 met 5 tegen 2 stemmen
de post voor straatverlichting geschrapt.
Terwijl in vele andere plattelandsgemeenten de laatste
jaren meer voor de straatverlichting wordt gedaan, keeren
wij hier alzoo tot de duisternis terug.
Met het herhalingsonderwijs voor jongens alhier, zijn
belast het hootd der openbare school en de heer J. Tromp,
onderwijzer aan die school.
Uitgeest. De rederijkerskamer Vondel", heeft het
seizoen geopend met de uitvooring van 't tooneolspel
»Zonder naam" en 't blijspel »Tweelingbroeders". De
zaal was goed bezet en over het spel was men algemeen
voldaan. De voorstelling, die cm 7 uur begon, was eerst
half één geëindigd.
©root Noord-Hollandsch Begrafenisfonds.
Wij ontvingen het op 30 Juni eindigende jaarverslag
van het te Rijp gevestigde bovengenoemde fonds. Er blijkt
uit, dat het ledental in da afdeeling Amsterdam en Rijp
te zamen bedraagt 68395sedert de oprichting werd
uitgekeerd f 2,995,333,901/2de bezittingen vertegenwoor
digden een waarde van f 1,243,123,54Vj i voor de wis
kundige reserve was aanwezig een bedrag van f 895,219,94
en aan extra reserve f 847,899,73. In het dienstjaar,
waarover het verslag loopt, werd aan premiën uitgekeerd
f 67,646,40 en kon bij extra-reserve worden bjjgeboekt
f 18,484,64Vj. Het fonds heeft voor iedere f 100 zijner
verplichtingen f 138,85 in kas.
Daar het fonds vele kinderen verzekertwordt met
het oog op de kindersterfte, in eene bijlage door dr. N. P.
Kapteyn het volgende medegedeeld
Wie het bekende nutsrapport van 1891 over »de Be
grafenis-Fondsen in Nederland" met aandacht gelezen
heeft, zal zich zeker herinueren hoe daarin niet onduide
lijk wordt gesproken van misbruiken, ja zelfs van mis
daden waartoe de begrafenisfondsen leiden.
Vele bladzijden zijn o.a. gewijd aan kindersterfte.
Van af bladz. 110 wordt de stelling besproken: »de
begrafenisfondsen bevorderen de kindersterfte". De Mij.
v. Geneeskunde en vooral wjjlen dr. Snijders spreken zich
zeer sterk uit. De commissie is gematigderzij acht de
beschuldiging vooralsnog in hare algemeenheid niet be-
wezen, doch ziet geen kans de onjuistheid er van aan te
toonec.
In den laatsten tijd gaan weder stemmen op in den
lande, die de harde beschuldiging tegen de fondsen, dus
ook tegen de volksklasse herhalen en daarom reken ik
het een plicht gegevens te verzamelen, waaruit de waar
heid of onwaarheid kan blijken.
Sedert 1891 werd uit de ervaring van het Groot Noord-
Holl. Begr. Fonds o.m. aanteekening gehouden, omtrent
sterfte van kinderen beneden 8-jarigen leeftjjd, zoowel
van mannelijke (m) als vrouwelijke kinderen van elk
der beide afdeelingen Amsterdam en de Rijp afzonderlijk.
In de eerste plaats is voortgezet de rekening van dr.
Snijders, te vinden bl. 214, bijlage VII (Nutsrapport) en
zijn de uitkomsten in groepen van 5 jaren bijeen genomen
Dr. Snijders vond als resultaat van allerlei beschouwin
gen dat eene sterfte van 11.25 kinderen beneden het jaar
(met uitsluiting van de levenloos aangegevenen), per 1000
ingeschreven leden als maximum moest beschouwd worden.
Van de toen onderzochte fondsen was Afd. De Rijp
het eenigst londs waar die sterfte beneden genoemden
grens b eef (9.69 per 1000 leden, genomen over 7 jaren.)
Sedert is in de beide afdeelingen die sterfte tot min
der dan de helft gedaald 1
Dit feit treft te meer, omdat uit bovenstaande getallen
blijkt, dat de afneming zeer regelmatig plaats vond.
Opmerkeljjk is bij de afdeelingen van het fonds de
eigenaardige verhouding der levenloos aangegevenen tot
de sterfgevallen in de nul-de maand. Die verhouding is
geheel anders dan bij het Rijk. Voor een levenloos kind
wordt f 5, voor een kind overlijdende binnen 't jaar wordt
f 8 uitgekeerd. Niet onwaarschijnlijk speelt dit verschil
in uitkeering hier een groote rol en wordt menig kind
als overleden opgegeven dat het levenslicht nooit aan
schouwd heeft.
Verontrustend is deze afwijking niet, daar de som der
beide cijfers voor Amsterdam beneden die der groote
steden en voor de Rijp, beneden die der overige plaatsen
blijft.
Het aantal sterfgevallen in de nul-de maand is dus in
Tabel B overal te hoog. Ten einde dus ten slotte eene
vergelijking mogelgk te maken met de algemeene sterfte
in het Rijk zijn de levenlooze en onderjarige kinderen te
zamen genomen, zoowel voor het geheele Rjjk in 1901
als voor de beide afdeelingen Amsterdam en de Rijp over
de jaren 1890—1902.
Iu het Rjjk kwamen in 1901 op 5.221.232 inwoners
voor 32.469 levenloozen of onderjarig stervenden, dns
6.22 per 1000, in de afd. Amsterdam van 1890—1902
op 443 311 waargenomen leden 3577 levenloozen en onde
jarig stervenden, dns 8.07 per 1000 en in de afd. de
Rjjp over 't zelfde tjjdvak op 327.677 waargenomen leden
2277 levenloozen en onderjarig stervenden, dus 6.95 per
1000.
Deze eindcijfers zijn m.i., in verband met bet boven
staande, zeer geruststellend. Immets afwijking zal wel
blijven bestaan en kan in dien zin verwacht worden
omdat de ingeschreven leden geen volkomen beeld geven
van de geheele bevolking van ons vaderland. Moest nog
maals een rapport omtrent den invloed der fondsen op
de kindersterfte gemaakt worden, zonder twijfel zonden
bovenstaande cijfers tot een ander oordeel leiden.
Evang. Luth. Gemeente.
Men verzoekt ons roede te deelen, dat gedurende
de wintermaanden, aanvangende Zondag 1 Nov., de dienst
in bovengenoemde kerk, in plaats van 10, zal plaats
hebben lO'/j nnr.
Toonkunst.
De Alkmaarscbe correspondent van het »Weekblad
voor de Muziek" schrijft:
Naar ik verneem, zal op de eerste Toonkunst uitvoering
alhier in December uitgevoerd worden: >Die letzten
Dinge" van Spohr en »Die erste Walpurgiscaeht" van
Mendelssohn met de volgende solisten mej. J. Cambier
van Nooten (sopraan), mej. A. Schierbeek (alt), de heer
W. Renaud (tenor) en de heer L Breeuws (bas). Voor
de tweede uitvoering in April of Mei is de keus gevallen
op iPaulus" vau Mendelssohn, welk oratorium hier sedert
1894 niet werd uitgevoerd met de volgende solisten
mej. Estella de Jong (sopraan) de heer W. van Son
(tenor) en de heer H. O. v. Oort (bas)de keuze der
mezzo-sopraan nog niet bepaald zijnde. Met genoegen
vernam ik verder dat dit jaar een proef zal worden
genomen met begeleiding door piano èn strijkorkest
gevormd uit de beste krachten van Alkmaar's st.rjjkende
ingezetenen. Hopen wjj, dat de ijverige pogingen van den
directeur den heer Onshooru, om aldus de uitvoeringen
tot hooger peil op te voeren, met Bncces worden bekroond.
In dit geval dunkt het mij niet onmogelijk, om mettertijd
een klein Symfonie-orkest samen te stellen, onder leiding
van den heer Ousboorn, bestaande uit het l edoelde Strijk
orkest en een -aantal blaasinstrumenten uit het Stedelijk
Sehutterij - orkestwaarmede voorloopig uitvoeringen op
kleine schaal zouden kunnen worden gegeven.
't Nut.
Een matig getal dames, een kleine groep heeren
behalve het Bestuur vormden Vrijdag 30 October het
gehoor van den Heer Mr. H. Smeenge, lid der Tweede
Kamer, Griffier van het Hof to Amsterdam, die voor deze
vergadering van ons Departement der Mij. tot Nnt van
't Algemeen, als spreker optrad, om zijn publiek te on
derhouden over een niet vooraf bekend gemaakt on
derwerp. De Heer Smeenge, die zich bereid verklaard
heeft in de Departementen van 't Nut te gaan spreken
over vakopleiding, verzekering der werklieden voor den
ouden dag, het woningvraagstuk, de kinderwetten enz. gaf
in zijne rede eenige beschouwingen ten beste over enkele
dezer onderwerpen, naar aanleiding van een blik op de ge
schiedenis der Maatschappij, welke blik onwillekeurig werd
gevestigd op de vraag: »Wat wilden de stichters der
Maatschappij de daaruit volgende »Wat heeft de
Maatschappij gedaan terwijl de derde vraag voor de
hand lag: »Wat kan en moet de Maatschappij nog doen
Men mag veronderstellen, dat de beintwoording der beide
eerste vragen betrekkelijk onnoodig was. Wie der aan
wezige dames en heeren, belangstellend in, en meest allen
in de eene of andere richting werkzaam voor het Nut,
kent de geschiedenis niet van de stichting dor beide
Nienwenhuizen's
Ook was da tegenstelling ons Nut wil verbetering van
de geesteljjke, zedelijke en maatschappelijke toestanden des
volks, kalm en zonder schokken bewerken, terwjjl eene
partij iu den lande dit doel als met een omkeering der
toestanden wil bereiken niet pakkend door nieuwheid.
Jammerdat niet te midden van en om de dames
en heeren, leden van 'tNut, een paar honderd niet-leden
gezeten waren om dit alles te hooren. 't Komt ons voor,
dat de spreker op zulk een gehoor gerekend had en zeker
zou er meer waardeering bij ons voik voor 't Nut gewekt
zijn, dan er nu aan de oude stichting gegund wordt.
Bij ons volk. Daaronder versta men alle standen.
Uit de hoogere standen zijn slechts weinigen lid en maar
een enkele werkt persoonljjk mee bij de instellingen der
Mjj. Den middenstand vindt men matig vertegenwoor
digd de leden van deze soort werken misschien het krach
tigst voor de eenmaal gevestigde departementen en hunne
nuttige inrichtingen. Van de kleinere burgers hoort of
ziet men niets in ons Departement.
Door den spreker was er voor de pauze op gewezen
dat het Nut op velerlei gebied, vooral op dat van het
onderwjjs met zijn beste krachten en met vrucht had
gewerkt; na de panze deed de heer Smeenge begrijpen,
dat van verscheidene wetten die reeds toegepast worden
of nog in werking moeten treden de grondslag gezocht
moet worden in de rapporten, die op last van het Nut
door deskundigen over de eene of andere zaak zjjn opgesteld;
zoo by v. de woningwet, en de zoogenaamde kinderwetten.
Bij de uitvoering dezer wettenzoo deed de spreker
terecht opmerken wordt gerekend op de medewerking
van de gemeenschap. Men begint het zijn plicht te achten
zich te bemoeien met eens andermans zaken als het in
het belang van dezen of van het geheel is. Het kwam
