Hollands .Noorderkwartier.
waarnemenden [secretaris, den heer KI. de Vries Sz.,
Gijsbrecht van Aemstelstraat 18, Amsterdam.
UrscHi. Eene bljjde verrassing was het voor onze
gemeente, toen men vernam, dat de Heer K. LaaD, sinds
een twintigtal jaren lid van den gemeenteraad, onze bur
gemeester geworden was. Door eene feestcommissie werd
hij Donderdag van Alkmaar gehaald op den grens van
ons dorp verbeidde een ruiterwacht benevens tal van bur
gers zijne komst. De voorzitter der regelingscommissie
heette Z.Ed. Achtb. in hartelijke woorden welkom en
hoopte, dat hij tal van jaren, tot heil van Ursems bur
gerij, zijne functie mocht vervullen.
Daarop trok de stoet door een deel der gemeente naar
Ursem, waar de kinderen der verschillende scholen, »en
haie" opgesteld stonden en hun nieuwen burgervader met
luid gejuich ontvingen. Eenige Vaderlandsche liederen
werden gezongen, waarmee oud en jong instemde, totdat
het pas beëedigde hoofd der gemeente zich met den Eaad
in het gemeentehuis terugtrok, om de eerste vergadering
te leiden.
Prachtige eerepoorten waren inderhaast opgericht, welke
getuigenis aflegden, van de toegenegenheid en hartelijk
heid, welke men voor Z.E. Achtb. gevoelt.
Woensdag 4 November had in café »Neuf" te
Zaandam de najaarsvergadering plaats van de Vereeniging
tot ontwikkeling van den Landbouw in Hollands Noor
derkwartier.
Te ruim half elf opende de Voorzitter de heer
K. Breebaart Jz. de vergadering met een woord van
welkom aan de aanwezigen in het bijzonder aan den
heer F. H. L h n i s inspecteur van den landbouw.
Door den Secretaris den heer W. T e e n g s worden
daarna de notulen der vorige vergadering gelezen.
Medegedeeld werd dat was ingekomen een brief van
den heer L o v i n k waarin deze berichtdat hij zoo
mogelijk de vergadering zal bijwonenen anders zich
aanbevolen houdt voor de mededeeling van de proefne
mingen voor het volgende jaar. De heer L h n i s deelt
intusschen mede, dat de directeur-generaal verhinderd is
te komen. Aan de vergadering wordt verder de mede
deeling gedean dat de pogingen van het bestuur om
te Alkmaar de Paardenmarkt te doen verplaatsen zjjn
misluktwaarom men zich in dezen heeft gericht tot
den Minister van Binnenlandsche Zaken en zijn ambtge
noot van WaterstaatHandel en Nijverheid.
Door de regeering is 150,— toegestaan voor het
aanleggen van aardappelproefvelden.
Het aantal leden der Vereeniging bedraagt thans 166
en 2 zoons van leden.
Door de Vereeniging znllen weder voor verschillende
zaken gelden worden toegestaan waaronder f 150 voor
't gewijzigd antwoord op de prjjsvraag »kaas".
Verdere mededeelingen waren er nietwaarom thans
het woord werd gegeven aan den heer dr. J. J. 011
de Vries voor het uitbrengen van het rapport om
trent de enquête inzake het voederen van rundvee.
In dit zeer zaakrijk en uitvoerig rapport werden ver
schillende voederwjjzen behandeld.
Zoowel die met hooi van natuurlijke en kunstmatige
weiden als die met zoogenaamd krachtvoeder.
Nog werden uitvoerige mededeelingen gedaan over het
voederen met peulvruchten, voederbieten en andere wor
telgewassen benevens aardappelen en ook de verschil
lende wijzen om groenvoeder te bewaren het persen
kuilen enz. Gewezen werd op de noodzakelijkheid van
zniver drinkwater en op het voederen met meelpap
vermengd met wat kalkwaterals een middel om het
rijzen der kaas te voorkomen.
Ook de verschillende graan- en meelsoortenafge
roomde melk, karnemelk en wei werden achtereenvolgens
behandeld. Dit zeer belangrijke verslag opgesteld naar
aanleiding van meer dan 100 ingekomen antwoorden
zal in het jaarverslag der Vereeniging worden afgedrukt.
Den heer Nobel was opgedragen verslag uit te
brengen omtrent de proeven ter bestrijding van unjer
»Zoo iets heb ik nog nooit gezien. Het is heel zeld
zaam. Een echt theater 1"
Ze liepen heen en weer en beschouwden elk bronzen
beeld, daarna voerde hij haar naar het einde van het
tooneeldaalden ze samen het breede steenen bordes af
en
Onnieuw stond ze verbaasd glinsterend in het zonne
goud verhief zich een honderd voet hooga waterzuil.
»Dat zijn de beroemde waterwerken van Herronhanseu,"
doceerde Albrecht. »Ook een onzer bezienswaardigheden."
Rechts, links overal rnischten fonteinen schuimden
cascaden, terwijl de zon de stuivende wateren met schit
terende kleuren penseelden. Albrecht geleide Jane van
het eene waterbekken naar het andere ze gingen door
lange lanen aan weerszijden door hagen begrensd en
zagen telkens weer nieuwe fonteinen. Een breede stroom
waarop statige zwanen zich bewogen slingerde zich aan
de beide kanten van het Frausche park. De groole ver
laten tuin lag in diepe rustde stilte enkel verbroken
door het klateren en bruischen der wateren. Na een lange
wandeling bereikte men de grenzen van den tuin waar
men het uitzicht had op akkers en weileiiden, en achter
deze weilanden verrezen op verren afstand hooge sehoor-
steenen waarvan de donkere rookwolken onophoudelijk
de lucht instegen.
»Wat is daar ginds
Linden een fabrieksstad.''
»0 1"
Geruimen tijd staarde Jane naar de reusachtige gebouwen
en de lange rijen arbeiderswoningen, die haar zoo bekend
voorkwamen en na al de zonderlinge hagensteenen
beelden goudvisschen en zwanen haar herinnerde aan
Boston. Aan Boston waar ze nog maar weinig jaren ge
leden gespeeld had in de werkplaatsen van de fabriek
van haar vader.
»Wat zijn het voor fabrieken vroeg ze eenige minuten
later. «Ijzerfabrieken
Albrecht haalde de schouders op.
»Ik kan het je niet zeggen."
»Ik geloof dat het ijzerfabrieken zjjn," zeide ze.
Wordt vervolgd.
Een proef was genomen in den Beemster, op het land van
den heer Rus, met vergiftiging van den nnjer door
middel van kunstmestvoornamelijk chilisalpeter. Deze
proef, waarvoor zelfs zeer veel kunstmest werd gebruikt,
gaf echter geen resultaat. Beter geslaagd was een proef
door verstikkingop weiland genomen. De overmatige
groei van het gras door zware bemestingbleek van
nadeeligen invloed te zijn op den unjer.
Daar niemand naar aanleiding van dit rapport bet
woord verlangde, werd den heer Nobel verzocht tevens
rapport uit te brengen omtrent de aardappelproefvelden.
De heer N o b e 1 deelde mede, dat van de proefnemingen
ter vergelijking van de aardappelen geteeld uit den knol
(Zeeuwsche blauwen) en de variëteiten uit zaad tengevolge
van het weer als mislukt is te beschouwen. De andere
proefnemingen hadden dit resultaat opgeleverd, dat in zake
den afstand, waarop werd gepoot, het gebleken was, dat
bij den afstand van 34 c.M,, de opbrengst was geweest
450515 H.L. per bunder en bij dien van 43 c.M.
383408 H.L. per bunder. Verder was gebleken, dat
kleine poters groote aardappelen opleveren en groote
poters voor groote opbrengst zjjn aan te bevelen.
Het woord was tbans aan den beer D. O. Rezelman
ter nitbrenging van het rapport in zake het onderzoek naar
een doelmatige inrichting van stallen voor jonge paarden
Dopr de commissie bestaande uit de heeren Wester,
Rezelman en Kramer waren verschillende stallen
bezocht, waarna men had getracht, datgene wat in de
inrichting doelmatig bleek, in een plan voor een derge-
lijken stal te vereenigen. Vervolgens bad men 2 schetsen
gemaakt: één voor een stal kostende f 1750 en een
tweede, dat f 1450 zou kosten. Beide plannen bljjven
steeds voor de leden beschikbaar, om hun te dienen als
model, waaruit men dan naar goedvinden kan overnemen
wat men wil, zooais de Voorzi tter aan de mede
deelingen van den heer Rezelman toevoegde. Tevens
werd ter kennis gebracht, dat men door vakbladen de
schetsen zal doen overnemen.
Ook over dit rapport hadden geen nadere besprekingen
plaats.
De heer J. Koopman had tot taak verslag te doen
van het onderzoek naar het gebruik van één- of meerjarige
stieren. De resultaten van dit onderzoek kon spreker nog
geenszins vermelden. Het onderzoek is nog steeds aan
den gang, en wordt door de commissie met groote zorg
voortgezet.
Op een vraag van den heer Kruseman of de heer
Koopman niet iets omtrent den indruk van dit onder
zoek kon mededeelen, kon de rapporteur geen bevredigend
antwoord geven; hij hoopte echter, dat tegen het volgend
jaar, de verschillende gegevens, thans in het «archief"
der commissie berustende, tot een rapport zouden kunnen
worden samengesteld; men moet nog wat geduld hebben.
Punt 3 der agenda was thans afgehandeld en de tijd
zoover gevorderd, dat de voorzitter, na de rapporteurs
dank te hebben gezegd voor het uitbrengen der verschil
lende verslagen, voorstelde een half uur te pauseeren.
In de pauze zouden dan de verschillende verkiezingen
plaats hebben, waartoe door hem de noodige stembnreanx
werden aangewezen. Op voorstel van den heer drone-
man werd echter bij acclamatie Wognum aangewezen
als plaats voor de volgende vergadering, en op dezelfde
wijze werden de heeren B. Buis Jz., J. A. Kaan en
G. M u ij s aangewezen om de rekening van dit en de
begrooting voor het volgend jaar te onderzoeken.
Na de pauze werd medegedeeld, dat de heer J. K o o p-
m a n te Beemster met bijna algemeene (40) stemmen
benoemd was tot onder-voorzitterDe heer Koopman
verklaarde onder applaus deze benoeming te aanvaarden.
In behandeling kwam thans het voorstel van het Bestuur
om adhaesie te betuigen aan het adres der Groninger
Maatschappij van Landbouw en Nijverheid aan de Tweede
Kamer ter zake van het bij de Kamer aanhangige ontwerp
van wet tot wijziging van de Wet van 2 Mei 1897 tot
herziening van de belastbare opbrengst der gebouwde
eigendommen.
De beer R. Visser Lz. had zich mot de inleiding
van dit punt belast. Hjj deed voorlezing van het Groninger
adres en deelde een en ander mede uit de memorie van
toelichting op het wetsvoorstel der regeering en uit het
voorloopig verslag en de memorie van antwoord. Hij ver
klaarde zich ten volle te kunnen vereenigen met de
strekking van het Groninger adresom de landbouwers-
woningen te schatten als burgerwoningen en de schuren
vrij te laten en achtte de zaak van zoo groot belang
dat bij niet aarzelde de vergadering aan to bevelen deze
poging der Groninger Maatschappij te steunen.
De heer Kruseman achtte het wel wat gevaarlijk
om zoo aanstonds zonder nadere behandeling der zaak
zich zoo scherp uit te spreken als adressante dat doet, ter
wijl de heer J. Breebaart aantoont, dat de schatting
volgens de Wet van '97 voor de landbouwers reeds zeer
gunstig is. Hij voor zich zou zich beter kunnen ver
eenigen met het voorstel der Hoofdcommissie nl. 3% der
sticbtingskosien van de woningen en 11/2°/0 van die der
schuren. Een en ander wordt door hem uitvoerig met
cijfers toegelicht.
De heer Visser antwoordt hierop, dat het naar het
hem voorkomt beter is iets te vragen dat ook in de
afdeelingen is tor sprake gebracht en gelooftdat wat
de Groninger Maatschappij verzoekt meer kans van slagen
zal hebben.
De heer Groneman deelt, als lid v&n het landbouw-
comité, mede, dat hij veel voelt voor het idêa van den
heer Visser. In een afdeelingsvergadering van het comité
is de zaak ook uitvoerig besproken en eenparig was men
van gevoelendat wat adressante wil rechtvaardig en
uitvoerbaar iswaarom het landbouwcomité allerzins
redenen vond om het adres te steunen.
De heer J. Breebaart verklaart zich ten slotte
ook niet tegen eene dergel jjken stenn waarna bij accla
matie het voorstel van het Bestuur wordt aangenomen.
Een tweede voorstel van het Bestuurom aan de
Commissie voor de Weerstandslcas der Schager Kaasmarkt
een bijdrage te sehenken van f 100 werd brj afwezigheid
van aen heer D. Brander ingeleid door den heer J. J.
Winkel. Door spieker werd er op gewezen dat de
Schager kaasmarkt vooral was opgericht met het doel
de andere marktplaatsen te noodzaken tot verla
ging van de wik- en weegloonen. De boycot van de
groote kaashandelaarswaardoor de bloei dier markt
werd bedreigd was oorzaak dat daar tegenover werd
gesttld de weerstandkas. In de voorjaarsvergadering
kon een voorstel om f 500 subsidie aan die weerstandskas
te verleenen geen meerderheid verkrijgen en werd ook
een ander voorstel om f 100 toe te staan niet aangenomen.
De oorzaak hiervan was, meende spreker, de onvoorbereide
behandeling der zaak. Het Bestuur had gemeend thans
de zaak weer in behandeling te moeten brengen en vandaar
thans dit voorstel.
De heer J. Best Nz. meent, dat het voorstel de
sympathie der vergadering verdienthet is wenschelijk
dat Hollands Noorderkwartier ook op deze wijze aan de
beweging haar zegel hecht.
De steun der vereeniging is in dezen van groote be-
teekenïs. Het doel der Schager markt is, om te komen tol
verlaging der wik- en weegloonen in de andere plaatsen.
Alkmaar heft na 1 Jan. 1904 20 ct. per 100 K..G minder,
doch Hoorn, Purmerend en Edam zijn er ook nog en zullen,
naar hjj meentalle 60 ct. blijven heffen. In verband
echter met de bespreking der wik- en weegloonen in de
Tweede Kamer, die volgens toezegging van den Minister
zal plaats hebben deelt spreker mede dat de kiesver-
eeniging te Berkhout zich gericht heeft tot den afgevaar
digde ter Tweede Kamer met een adres en men vleit
zich, dat Z.Ed. daarvan goede nota zal nemen. Zon het
niet op den weg liggen van de verschillende afdeelingen
of van Hollands Noorderkwartier in haar geheel om zich
te wenden tot de verschillende Noordhollandsche afge
vaardigden In deze zaak is toch, naar hjj meent, en het
is genoeg gebleken, dat spreker in dezen niet alleen staat,
het recht aan de zijde der boeren. Hij beveelt ten slotte
aan het Bestuursvoorstel aan te nemen en het andere
door hem in het midden gebracht, eens te overwegen.
De heer Avis, lid der commissie voor de Weer
standskas, zegt dat men de vorige vergadering zeker was
teleurgesteld, en dat men thans blijde was het voorstel
op de agenda te zien. Doch waarom staat het er thans
op? Het bleek hem uit het preadvies niet duidelijk, of
het Bestuur ep in zag een middel om te strijden voor
vermindering der wik- en weegloonen, of omdat er in de
vorige vergadering was bssloten op de zaak terug te komen.
De heer Winkel antwoordt, dat het bestuursvoorstel
zijns inziens moet worden opgevat om zeker ook de
Schager markt te bevorderen, omdat die markt een prikkel
is tot verlaging der marktgelden in de andere plaatsen.
Met die overweging hoeft het thans dit voorstel inge
diend. Ook de vorige vergadering ge roeide men veel
voor het beginsel om Schagen te steunen. Maar dergelijke
financieele voorstellen, dienen eerst door het bestuur
r0P6lfl'£ overwogen te worden daarom zei spr. straks
dat in de vorige vergadering het voorstel onvoorbereid
in behandeling kwam en daardoor viel.
De heer K. Breebaart is van gevoelen dat door
het verzoek der kiesvereeniging te Berkhout, de afge
vaardigde, die ook zitting heeft voor Hoorn, Purmerend
en Edam in perikel wordt gebrachthij acht daarom
een influenceeren op zoo iemand niet gewenscht.
De heer Best merkt op, dat men zich hier eenvoudig
afvraagt, wat is recht, en als men overtuigd is, dat het
recht in dezen is aan de zjjde der boeren, dan is het
zeker gepermitteerd aan te dringen bij de vertegenwoor
digers om voor dat recht op te komen.
De heer Breebaart is door dit antwoord niet be
vredigd. Da afgevaardigde moet vrij man blijven, en van
hem mag men verwachten, dat hij overtuigd is van het
geen recht en billijk is.
De heer Groneman vindt, dat hetgeen de heer
Best gezegd heeft buiten dit voorstel ligt. Over het voor
stel zelf echter enkele woorden. Hij gaat in het kort de
geschiedenis der beweging tegen de wik- en weegloonen
na, en toont dan aan, dat reeds jaren geleden door wij
len de heer S. de Jongh de zaak werd te berde gebracht,
hoe later de heer J. Zijp als lid van de 2e kamer er
voor heeft gestreden, echter alles zonder succes. En als
de Schager markt niet gekomen was dan zouden alle
adressen enz. nog niets gebaat hebben.
In Schagen heeft men gezegd: »we willen hier
een kaasmarkt stichten en als wik- en weegloon niet
meer heffen dan die markt de gemeonte kost. Niemand
wist, wat het lot dier markt wezen zon velen waren
zelfs pessimistisch gestemd. De boycot der groote kaas-
koopers bedreigde haar en daarom behoorde er moed tos
bjj de boeren, om toch te Schagen te markten, ondanks
die tegenwerking. Er bleef te vreezen, dat de kaas te
Schagen minder zon opbrengen bjj gebrek aan kooplieden
en daarom ward te Schagen een nieuwe vereeniging
gestichtde weerstandskas, die weldra gesteund werd door
vele kaasfabrieken en particulieren.
Naar spreker meent, moet men hulde brengen aan heD,
die dit alles tot stand brachten, en hij vindt dat «Hollands
Noorderkwartier", als ze haar vaandel getrouw wil blijven,
niet anders kan doen, dan deSchagermarkt steunen.(applans(
Bij acclamatie wordt daarop het Bestunrs-voorstel goed
gekeurd.
Na de gevallen beslissing verkrijgt de heer Ouden
hoven van Schagen het woord. Namens de Commissie
voor de Weerstandskas te Schagen zegt hij de vergadering
dank voor het genomen besluit en geeft de verzekering
dat dit besluit niet zal nalaten indruk te maken in het
geheele Noorderkwartier.
Zoo is men genaderd tot punt 8 der agenda. Bespreking
van de belangen, waarvan men de behartiging voor het vol
gende jaar aanbeveelt
Na toelichting door den heer Nobel wordt besloten
de proeven tot bestrijding van unjer voort te zetten. Door
de heeren Go vers en Peeck wordt aanbevolen de proef
ook te nemen met zoogenaamde «krappe" schapenbewei
ding, waarop de heer Nobel mededeelt, dat een dergelijke
proef van rijkswege zal plaats hebben.
Eveneens wordt goedgevonden voort (e gaan met het
aanleggen van aardappelproefvelden, waarbij de heer W i n-
k e 1 aanbeveelt om eens na te gaan den invloed van
kunstmest op de kwaliteit van het gewas.
Voor het opleiden van veeverloskundigen zal als altijd
weer geld worden toegestaan.
Medegedeeld wordt bij dit pont, dat de heer Bos van
Edam zich als veeverloskundige zal vestigen te Alkmaar en
de heer Plas te Edam blijtt.
Thans komt voor opleiding in aanmerking da heer de
Boer van Assendelft.
De heer Dr. K. H. M. van der Zande leidt in het nemen
van voederproeven bjj mestvee. De tot nu toe genomen
proeven hebben geen resultaat opgeleverd. Men wil thans
een vergelijking maken tusscheu Amerikaansche tn gewone,
veekoeken en de z. g. nauwe en wijde voederverhonding
