itair
IJk en Herijk.
No 135 Tweede blad.
XXonderd en vijfde jaargarag.
1903.
VRIJDAG
13 NOVEMBER
Amsterdamselie Brieven.
Nederland.
ALKMAARSCHE COURANT.
Doze Courant wordt D 1 n s d a g-, Honderd» g-
en Katerdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f O,SOfranco door het
rijk ff 1,
3 Nummers f 9,06. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Telefoonnummer 3.
Prfls der gewone advertentlën i|
Per regel f O,IS. Groote letters naar plaatsruimte.;
Brieven franco aan de N/V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOONVoordam C 9.
De BURGEMEESTER der gemeente Alkmaar brengt
ter kennis van belanghebbenden, dat bovenbedoeld onder
richt zal aanvangen op Daandag 16 IVoveinber a.s
des namiddags ten 6 are, in het Gymnastieklokaal
der gemeente aan de Paardenmarkt.
Alkmaar, De Burgemeester van Alkmaar,
9 Nov. 1903.G. RIPPING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Alkmaar
brengen ter algemeene kennis dat door den Minister van
Waterstaat, Handel en Nijverheid, is goedgevonden
lo. te bepalen, dat het goedkeurlngsmerk gedurende
het jaar lOOl te bezigen, zal zijn
bij den ijk en herjjk van maten en gewichten,
de letter p in den gewonen schrijfvorm
bij den ijk en herijk van gasmeters, de Konink
lijke Kroon.
2o. ter algemeene kennis te brengen, dat als merk bij
eerste stempeling aan het IJkkantoor Alkmaar ge
bezigd wordt het cijfer ÏO.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, G. RIPPING, Voorzitter.
9 Nov. 1903. C. D. DONATH, Secretaris.
XXIII.
In de afgeloopen week is een onzer beste stadgenooten,
beter nog landgenooten, overleden, de heer P. W. Janssen,
wiens naam aan geen Nederlander boven de twintig jaren
onbekend zal zijn.
Een nobele grijsaard, die slechts één roeping kende, de
reusachtige schatten, welke hij door zijn onverpoosd wer
ken had bijeengegaard, te doen strekken ten bate van de
zedelijke en verstandelijke ontwikkeling zijner medemen-
schen.
Jaren geleden kwam ik enkele malen toevallig met
dezen zeldzamen man in aanrakingen geraakte ik onmid
dellijk onder de bekoring van zijn oprechte eenvoudigheid,
zyn ernst, zijn toewjjdlng. Elk zweempje van verheffing
op zijn gezegend fortuin was hem vreemd zijn levens
opvatting was die van zoovelen eenvoudigen van huize,
maar edellieden naar den geest. Op zijn kantoor aan de
Keizersgracht ontving hij u in die placide rust, welke
getuigenis geeft van een cquivaleerend karakter.
Het is hier de plaats niet om nog eens weer op te
halen, wat hij deed en voor welke lichamenhet is dezer
dagen elders medegedeeld, o.a. door zijn vertrouwensman
der latere jaren, den heer J. A. Tours, dien de heer
Janssen aan het hoofd stelde van zijne stichting »Ons
Huis", dio hem zeer lief was, en met wien hy voortdu
rend ruggespraak hield, waar do klinkende bewijzen zijner
milddadigheid werden gevraagd.
Vroeger handelde de thans ontslapene veelal uit eigen
impulsie; vaak volgde dan de bitterste teleurstelling,
doordat steun verleend werd aan onwaardigen en zwak
ken naderhand had de heer Janssen een speciaal secretaris
met ruime bezoldiging, die het noodige onderzoek instelde
waar de gevraagde hulp particulieren betrof, terwijl de
heer Tours veelal van advies diende bij zaken van maat-
schappelyken aard.
Het groote vermogen stelde den heer Janssen tot schier
onbeperkt weldoen in staat; zyn eigen levenswijze was
met soberheid ingericht j aan al die dingen, welke het
leven der hoogere standen hier kostbaar maken, deed bij
nietgeen equipage hield hij, noch gaf hij schitterende
partjjen. En toch had hij hot beter dan wie ook kannen
doen vermoedeljjk was hij de rijkste ingezetene van ons
landhet vermogen toch wordt geschat tnsschen de 30
en 60 millioen gulden.
Waren er bij de begrafenis talloos velen op de been,
wie Zondag j.l. de Utrechtsche zijde van den Amstel af
liep, moet wel tot de overtuiging gekomen zyn, dat de
dood van den heer Janssen een gebeurtenis is geweest in
onze stad.
Is het meestal eiken Zondag druk aan de Amsteloevers,
Zondag was het een aaneengesloten reek» wandelaars, die
zich naar Zorgvliet bewogen om daar een blik te werpen
op de bloemenhulde aan den doode gebracht, zooals die
nimmer is geëvenaard.
Bij de begrafenis zelve was er nauweljjks gelegenheid
die schat van bloemen en palmen te bezienzij lagen
over de groeve over eene ruimte van een kleine 100
vierkante meter. En waren eenvoudige bouquetten en
takken van chrysanten en heidekruid, er waren ook kost
bare kransen van louter orchideeën, een groote waarde
vertegenwoordigend; zoo eerst ieder op zijne wijze de dooden
die hij liefheeft.
Imposant zijn onze begraafplaatsen nietze missen het
vriendelijke, het statige van het hoogs opgaande hout in
zoo menig kleine gemeente, vooral in het oosten en zuiden
des lands, ze hebben niet het historisch indrukwekkende
van de beroemde kerkhoven in het bnitenland.
Monumenten van eenige waarde vindt men te Am
sterdam noch op do nu gesloten noch op de nieuwe be
graafplaatsen. Een paar druk doende dingen op Zorgvliet,
het praalgraf der familie Oarré en dat der Dorrepaal's,
het is allesvarder dóódsimpele, niets zeggende beeld
houwkunst naast tallooze gladde zerken, die ten slotte in
hare soberheid nog het aantrekkelijkst zijn.
Het is alsot wij geen groote figuren meer hebben, gelijk
vroeger, toen deze in de kerken hun praalgraven kregen
zooals schier ieder stad en oud dorp die kent Doch de
roem dier dooden haogt meestal samen met krijgsgeluk
zoo moeten wjj het dankbaar aanvaarden, dat nieuwe
monumenten op de groeven van afgestorven helden niet
behoeven te verrijzen. Het thans levende geslacht heeft
nimmer in oorlogstijd binnen de vaderlandsche landpalen
geleefdde oude garde van 1830 is bijna uitgestorven.
In 't algemeen voelt men ten onzent weinig voor een
voortdurende herinnering door bloeraengaven aan over
leden familie. Slechts hier en daar ziet men op de zerken
een tuil door vrome hand daar gebrachtde oudere
graven liggen daar stil en vergeten, zooals men kan
waarnemen, wanneer men onze uitgestrekte begraafplaat
sen doorwandelt. Zoo is het althans in de hoofdstad, en
elders ben ik niet tot andere ervaring gekomen.
In 't buitenland, in de ten Zuiden van ons liggende
landen althans, ook in Zwitserland, is het zoo anders;
daar ziet men op de vaeantiemiddagen der scholen tal
van familieleden die met de kinderen de rustplaatsen hun
ner verwanten bezoekenmet zich dragende bloemen
en planten en gieters om het geplante friBch te houden,
Een vriendelijk gebruik
Dezer dagen was ik aan het snuffelen in oude papieren
en vond bij die gelegenheid een keur op het begraven bij
avond binnen deze veste. Dat klinkt nu wel heel vreemd,
maar men bedenke, dat voor een paar eenwen de meeste
deftige begrafenissen plaats vonden in kerken de ge
goeden in de hoofdstad achtten toen die uitvaarten het
statigst welke bij avond plaats vonden wij mogen aan
nemen, dat eene zoodanige teraardebestelling bij het mys
tieke licht der kerkkaarsen inderdaad zeldzaam indruk
wekkend moet geweest zyn.
En zooals het steeds gegaan is en wel altijd zal gaan,
de fiscus wist nit deze weelde een aardig sommetje te
halen. Na was er aan deze belasting in haren vorm
was zij eene boete iets aantrekkelijkszij diende,
zooals alle heffingen in vroeger eeuwen trouwens, voor
een bepaald doelde opbrengst kwam ten goede aan de
verzorging der stadsbestedelingen, dat zijn de vondelingen,
verlaten kinderen en de weezen, die geen recht op een
plaats in bet Burgerweeshuis konden doen gelden.
Er zijn jaren geweest, dat deze kenr op het begraven
bij avond twintigduizend gulden opbracht, een zeer aan
zienlijk bedrag als men de toenmalige grootere waarde
van het geld en de veel kleinere bevolking van Amster
dam in aanmerking neemt. De burgerij echter vond lang
zamerhand deze heffing, die zoo weinig reëele voordeelen
gaf en slechts een cyns was op de deftigheid van dien
tjjd, wat al te drukkend, ten minste men kan vermeld
vindendat de opbrengst in den loop der jaren zeer
daalde en deze bron van inkomsten voor de stadsbeste
delingen ten slotte geheel opdroogde.
Een ander geslacht heeft andere gewoonten aangenomen
en van het onde is slechts weinig meer in wezen. De
vkenren'1 zijn wel ongeveer alle afgeschafteen enkele
slechts nog kennen wij ook al van lange jaren her
dateerend.
Wie hier heel deftig wil trouwen, rijdt mot de equi
pages het ijzeren hek van het stadhuisplein binnen dat
is een extra soort eerste klasse het voorplein oprijdend,
overtreedt men echter een oude »kenr'', een politieveror
dening zouden wij nu zeggen; proces-verbaal wordt er
niet opgemaaktde boete is getarifieerd ik meen dat
zij f 25 bedraagtbij deftige trouwpartij en wordt aldus
het verschuldigde recht met dit bedrag verhoogd. Zelden
echter wordt de oude keur nog toegepastook de aan-
zienlyksten hebben meestal geen f 25 over voor het genot
om een pleintje te mogen oprijden. Als voorbeeld hoe
hardnekkig zulke oude gewoonten blijven standhouden, is
het geval echter niet on merk waardig.
Brand.
Een gedeelte der renpaardenstallen van Lord Rose-
bery te Epsom ia door brand vernield.
De kostbare paarden werden tydig in veiligheid ge
bracht.
Twee flesschen.
Te Trenton in den Noord-Amerikaanschen Staat
New-Yersey waren in de uitstalling van een glas
blazerij onlangs twee flesschen te ziende grootste en
de kleinste die ooit zyn geblazennaar de fabrikant
beweert. De grootere heeft den vorm van een zuigflesch
maar is ongeveer 1.65 meter hoogen heeft aan het
wijdste deel een omvang van 1.30 meter. De werkman
die haar geblazen heeftis even lang en kon hjj door
den hals kruipendan zou hjj binnen in kunnen liggen.
De flesch heeft een inhoud van 65 gallons, of bijna 300
liter. Er naast kan menscherp kijkendeop een zwart
papier een heel klein flesobje onderscheiden dat maar
4 druppels kan bevattendie er slechts met een fijn
medicinaal spuitje ingebracht kunnen worden. De fabrikant
verzekert dat aan het blazen van dit kleine stuk heel
wat meer tijd is besteed dau aan het groote.
Kwltsers ln Zuid-Afrlka.
Iu den laatsten tijd worden in de Kaapkolonie
pogiugen aangewend om Zwitsersche arbeiders daarheen
te trekken. Ook hier te lande schijnt men niet ongeneigd
te zijn de emigratie van boelenarbeiders naar genoemde
kolonie door het verstrekken van reiskosten of voorschot
aan te moedigen. Men zal intusaehen goed doen, alvorens
in die richting te handelen, zich wel rekenschap te
geven van de eigenaardige verhoudingou daar te lande
tusschen werkgever en arbeider.
In verband daarmede schrijft men uit Den Haag
Behalve andere bezwaren (zooals ongeschiktheid van
het klimaat bij zwaren arbeid in de zon) aan het uit
komen van Europeesche arbeiders verbonden, is er één
groot bezwaar, n.l., de zonderlinge positie waarin zoo
danig arbeider zich maatschappelijk geplaatst zal vinden.
De farmer als de landheer, aoht zich ver verheven
boven den arbeider, niet alleen omdat deze laatste tot nn
too tot een ander ras behoorde, maar meer nog door zijne
positie als eigenaar van den grond. De Europeesche
arbeider zal zich dus bevinden tusschen den boer en den
gekleurden, zeer laag staandan, arbeider hij vindt geen
stand waarbij hij zich kan aansluiten en zeer spoedig zal
hij tot de overtuiging komen dat het leven voor hem in
die omstandigheden niet mogelijk is.
Hij zal naar de steden trekken, dit is vroeger steeds
de opgedane ondervinding geweest, en daardoor trachten,
met meer of minder succes een anderen werkking te
vinden of het land weder verlaten.
Doet hij dit niet, en al de besten zullen het doen dan
zal hij maatschappelijk en zedelijk afdalen en zich op
eene lijn bevinden met de gekleurde bevolking, misschien
zelfs zich daarmede vermengen.
De emigranten gaan een leveu van ellende tegemoet,
zonder dat zij in de behoefte aan arbeidskracht zullen
voorzien. Zonder twijfel is het te verwachten dat het plan
om door Europeesche arbeiders in het gebrek aan arbeids
kracht in de Kaapkolonie tegemoet te komen, volkomen
schipbreuk zal lijden.
Amsterdam.
Een eigenaardige moeilijkheid doet zich voor als
gevolg van het aanleggen van de electrische tram Plan
tage—Leidscheplein. Aldus meldt »De Telegraaf:"
Reeds in den aanvang dezes jaars vestigde prof. Yan
der Waals de aandacht van het gemeentebestuur erop,
dat wanneer een elestri=che geleiding langs zijn laborato
rium, aan de Plantage Muidergracht, zou worden gelegd,
de daar aanwezige gevoelige instrumenten sterke afwij
kingen zouden gaan vertoonen.
Onder die instrumenten zyn er die zoo gevoelig zijn,
dat zij reeds miswijzen wanneer er een ijzeren schuit door
de gracht vaart. Zelfs bestaat er vrees, dat de electrische
stroom, die door de Plantage zal worden geleid, van
storenden invloed zal zyn.
Ondanks de protesten van prof. Yan der Waals is in
middels voortgegaan met den aanleg van de tramlijn langs
de geprojecteerde route en de drie bruggen in de onmid
dellijke nabijheid van het laboratorium zijn thans gereed,
Naar wij vernemen moet prof. Van der Waals met aan
vraag om ontslag hebben gedreigd, wanneer het gemeente
bestuur niet afziet van het handhaven van de vastgestelde
tramroute.
Haarlem. De firma H. Kleinman Co., licht- en
kunstdrukkerij is in staat van faillissement verklaard.
Een der vennooten, de heer Vennekool is naar Znid-
Amerika vertrokken. De reden hiervan staat echter buiten
de zaak. Ongelukkige speculaties in Amerikaansche fond
sen, deden hem zijn fortuin verliezen, zoodat hij met
achterlating van vele schalden als tussebendekspassagier
met de zijnen de zeereis maakt.
Lichtende aardappelen.
Een dezer dagen meldt de »Leenw. Ct."
vervoegde zich te Hulzum 's avonds by de gemeente
politie een vrouw, die bij zich had een pan met gekookte
aardappelen.
In 't donker geleek het alsof doze mot phosphorns
waren bestrooid, waardoor de vrouw aan vergiftiging
begon te denken. Op last van den burgemeester zyn de
aardappelen onderzocht, doch er bleek geen phosphorus
in de pan aanwezighet lichten der aardappelen ont
stond door een kolossaal aantal levende lichtende bacte
riën. Deze bacteriën kunnen groeien op voedingsgelatine
met 2 pCt. zont, met verhoogde lichtkracht bij 20 gr. O.
by 52 gr. houdt het lichten -op en komt bij lagere tem
peratuur weer terug.
In de constnctie-werkplaatsen te Winschoten is
een schipbrug vervaardigd, om als veerpont dienst te
doen te Deventer.
Toen het gevaarte, ongeveer 30,000 K.G. zwaar, gereed
was, kon men het niet te water krijgen. Het moet namelijk
20 minuten gesleept of gerold worden, en daartoe schjjnt
men geen kans te zien. Althans zij die hadden aange-
nomeu het gevaarte te vervoeren, zijn d ;arin niet geslaagd.
Na vier dagen tobbens hebben zij den arbeid opgegeven.
Aangaande een oude vrouw te Westdongcradeel
(Fr.), die met haren man jaren lang door het Armbe
stuur was bedeeld, en na wier overlijden men in de bed
stede f 1200 aan contanten vond, wordt nader nog ge-
